text
stringlengths 101
190k
| source
stringclasses 1
value |
|---|---|
Саҥа сүүрээн олоххо-дьаһахха сэргэхсийиини үөскэтэр.Туох барыта кэмэ кэллэҕинэ уларыйан, саҥанан солбуллан иһэрэ, киһи олоххо тардыһыыта күүһүрэр. Ол курдук, нэһилиэкпит тупсуутугар " 1000 дворов для Дальнего востока" анал программаны олохтоох дьаһалта көмүскээн саҥа тутуллубут этээстээх дьиэлэр тулалара тупсуутун ситистэ. Манна оҕо оонньуур площадката, эт -хаан эрчийэр спортивнай тэриллэр, тратуар, ынах-сүөһү киирбэтин курдук тула өттө күрүөнэн жргитилиннэ, манна дьон-сэргэ үөрүүтэ улахан. Подрядчигынан ООО "Болот" хаачыстыбалаахтык үлэлээн атырдьах ыйын 24 күнүгэр үлэлэрин түмүктээтилэр. ...
Read More
SHARE
Авг252022 by bafanNo Comments
Нам улууhун оскуолаларын 1978 сыл выпусниктарын керсуhуутэ.
Афиша, Текущие новости
Read More
SHARE
Авг162022 by bafanNo Comments
Мультфильм “ЭЛЛЭЙ”
Текущие новости
Read More
SHARE
Авг92022 by bafanNo Comments
Намское лесничество сообщает:
Текущие новости
С 10 августа по 3 сентября пребывание в местах работ на определенных участках территории Амгинского, Мегино-Кангаласского, Горного и Намского районов республики категорически запрещается. Администрация ГКУ РС (Я) «Намское лесничество» сообщает, что ориентировочно с 10.08.2022 года будут проводиться мероприятия по борьбе с сибирским шелкопрядом на территории Намского района, н.п. Ымыяхтах, Кысыл-Сыр, Партизан, Никольцы, Крест-Кытыл.Общая площадь обработки 48557 га. Обработка очагов будет проводиться авиационном способом химическим методом. На борьбу с вредителем планируется применить контактно-кишечный инсектицид «Клонрин КЭ» используемый для борьбы с широким спектром вредителей.Данный препарат имеет 3 класс опасности, безопасен для людей, крупного рогатого скота и для теплокровны...
Read More
SHARE
Авг22022 by bafanNo Comments
Билиэти кассаттан буолбакка, быһаччы автобустан атыылаһыахтара
Текущие новости
"Бүгүн кэлэн барбыт, хас киһи барсыбытын ким да билбэт. Сарсыарда 6 ч. 30 м. наһаа эрдэ быһыылаах…", – диэн хатырыктар санааларын үллэстэллэр. Бу курдук, 203 №-дээх маршрут Дьокуускай-Нам-Хатырык-Дьокуускай хайысханан бүгүҥҥүттэн сылдьан саҕалаабыт. Сырыыны ЯПАК Дьокуускайдааҕы муниципальнай унитарнай тэрилтэ оҥорор. Олохтоохтор айанныыр, барар-кэлэр халҕаһаларын кэтиир, айан расписаниетын олохтуур инниттэн, атырдьах ыйын бастакы нэдиэлэтигэр икки рейс олохтонуоҕа. Ол эбэтэр нэдиэлэҕэ иккитэ автобус дьону куоракка таһыаҕа. Дьон хайдах, хаһан айанныырыттан көрөн, инникитин расписание олохтонуоҕа. Бу туһунан өссө эрдэ суол хаһаайыстыбатын уонна транспорын министерствотыгар иһитиннэрэн тураллар. Санатар буоллахха, 203 №-дээх маршрут урукку сылларга сарсыарда 9:00-тан, күнүс 12:00-гэ, э...
Read More
SHARE
Июл312022 by bafanNo Comments
Нам улууһугар “Нам-Хатырык” 203 маршрут баар буолуоҕа
Текущие новости
Саха сирин Транспорын министерствота пассажирдар автобуһунан сөптөөх удамыр сыанаҕа айанныылларыгар субсидия көрдө. Ол курдук, атырдьах ыйын 1 күнүттэн МУП "ЯПАК" Дьокуускай-Хатырык хайысханы тутуһар 203 нүөмэрдээх маршруту үлэлэтэн саҕалыахтааҕын Хатырык баһылыга Юрий Дьяконов этэр. Билиҥҥитэ рейс нэдиэлэҕэ иккитэ оҥоһуллуоҕа - вторник, суббота. Төлөбүр хас биирдии нэһилиэккэ туһунан: Бастакы Хомустаахха диэри 130 солк., Партизан - 146, Никольскай - 157, Хамаҕатта - 164, Нам - 192, Аппааны - 194, Кыһыл Дэриэбинэ - 200, Бөтүҥ - 208, Модут - 233, Хатырык - 265. Оттон пассажир таһаҕастаах буоллаҕына эбии 50 солк. төлүөҕэ. Бэлиэтээн эттэххэ, дьон транспорынан хото туһанар буоллаҕына, расписаниеҕа кэккэ уларыйыылар киирэннэр, уларыйбат суол айанын расписаниета тахсыаҕа. "Автобус...
Read More
SHARE
Июл312022 by bafanNo Comments
Бу күннэргэ А. Окоемов аатынан “Мичээр” ҮНА Москва куоракка…
Текущие новости
Бу күннэргэ А. Окоемов аатынан "Мичээр" ҮНА иитиллээччилэрэ дойдубут тэбэр сүрэҕэр, Коломенскай пааркатыгар үгэс буолбут Ыһыахха кыттыыны ылла. Быйылгы Ыһыах Саха сирэ Арассыыйа судаарыстыбатын састаабыгар киирбитэ 390, Саха АССР тэриллибитэ 100, М. К. Аммосов төрөөбүтэ 125 уонна дойдуга Арассыыйа норуоттарын култууратын үйэлээх баайын сылыгар ананыаҕа. Аттаах айанньыт Дугуйдаан Винокуров экспедициятын официальнай түмүгэ буолла. (function() { VK.Widgets.Post("vk_post_704333670_214", 704333670, 214, 'G6pt33mNg9Alv1GdmMc-Qmgal2lw'); }()); (function() { VK.Widgets.Post("vk_post_239184704_107", 239184704, 107, 'nDjuzMWc_ssRmLSjUlSvBeCGpDrI'); }()); ...
Read More
SHARE
Июл242022 by bafanNo Comments
Дмитрий Тимофеевич Аргунов
Текущие новости
«Ленин» аатынан уонна икки «Үлэ Кыһыл Знамя» уордьаннар кавалера, Норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Нам улууһун Ытык киһитэ, Хомустаах Бастакы нэhилтэгин Ытык киhитэ, үлэ, тыыл бэтэрээнэ Дмитрий Тимофеевич Аргунов бу дьыл от ыйын 24 күнүгэр күн сириттэн күрэммитэ биир сыла. Дмитрий ТимофеевичТаастаах нэһилиэгэр 1935 сыллаахха холкуостаах кэргэнигэр төрөөбүтэ. Аҕата Тимофей Кузьмич тимир ууһа, ийэтэ Матырыас Салбаҥтан төрүттээх. Миитэрэйи эбэтэ иитэн улаатыннарар. Ол кэннэ Миитэрэйи эдьиийэ Александра Кузьминична, күтүөтэ Петр Яковлевич Тихоновтар бэйэлэрин оҕолорун курдук көрөн-харайан улаатыннараллар. Сүөһү көрүүтүгэр үлэлиир эдьиийигэр көмө киһитэ буолан, хотоҥҥо тахсан тымтык тутан, саах күрдьэн, хотуул оту харбаан, хотон үлэтин кыра сааһыттан билэн, үлэҕэ үөрэнэн улаат...
Read More
SHARE
Июл82022 by bafanNo Comments
C Днём семьи, любви и верности!
Текущие новости
Дорогие якутяне! От имени руководства Республики Саха (Якутия) и от себя лично от всей души поздравляю вас с Днём семьи, любви и верности!В огромном мире мы сильны родными людьми. Семья — это источник любви, доброты и заботы. Крепкие и счастливые семьи создают крепкую и счастливую страну. Именно поэтому в России огромное внимание уделяется поддержке семьи, чтобы рождалось больше детей, росло благосостояние семьи.В Конституции Российской Федерации закреплены важнейшие созидательные принципы — это защита традиционного уклада семьи, добрых взаимоотношений между родными людьми, ответственности родителей за будущее детей и спокойную старость пожилых людей.В самых разных сферах современной жизни, будь это социальная защита, ипотечное кредитование или старт собственного бизнеса — семье оказывает...
Read More
SHARE
Июн302022 by bafanNo Comments
Выпусниктан дьоhун бэлэх…
Текущие новости
Бүгүн, бэс ыйын 30 күнүгэр, баай-мааны көстүүлээх кэрэ миэстэни чугаһатан көрдөрөр бинокль турда. Маннык дьоһун бэлэҕи 1 Хомустаахха Үөрэҕирии тэриллибитэ 135 сылынан, бөдөҥ политическай уонна государственнай деятель Максим Аммосов төрөөбүтэ 125, Саха Автономията төрүттэммитэ 100 сылларынан 1 Хомустаах орто оскуолатын выпускнига, “Восток Капитал” ХЭТ дириэктэрин солбуйааччы Георгий Алексеев оҥордо. Станционарнай бинокль дьыл бары кэмигэр, бэл кыһыннары туруоҕа. Онон, дьон-сэргэ тулалыыр эйгэни, айылҕа уларыйыытын, дьыл кырааскаларын төһө баҕар астына-дуоһуйа көрүөхтэрин сөп. Историяҕа хаалар бэлиэ түгэн аалай лиэнтэтин улуус баһылыга Юрий Слепцов, 1 Хомустаах нэһилиэгин баһылыга Василий Жирков, “Восток Капитал” ХЭТ дириэктэрэ Иван Тимофеев, 1 Хомустаах орто оскуолатын дириэктэрэ Ульяна...
Read More
SHARE
Навигация по записям
Назад 1 2 3 4 … 25 Далее
Версия сайта для слабовидящих
Бастакы Хомустаах сонуннара
Хроника
20.11.2022 21.11.2022 by bafan
САХАЛЫЫ ОСТУОЛ ООННЬУУЛАРЫГАР РЕСПУБЛИКАТААҔЫ ТУРНИР
19.11.2022 21.11.2022 by bafan
Нам улууһугар Олоҥхо декадата 1 Хомустаах нэһилиэгиттэн саҕаланна
30.10.2022 30.10.2022 by bafan
Северное сияние на селом…
24.10.2022 25.10.2022 by bafan
“Көтөх” күөлгэ нэһилиэк Улахан Муҥхата
05.10.2022 05.10.2022 by bafan
С Днем Учителя !
01.10.2022 01.10.2022 by bafan
Осенняя видеохроника событий
27.09.2022 28.09.2022 by bafan
Саха АССР төрүттэммитэ 100 сылыгар, Саха сирин судаарыстыбаннай суверенитетын күнүгэр аналлаах тэрээhин
27.09.2022 28.09.2022 by bafan
Балаҕан ыйын 27 күнүгэр Саха сирин судаарыстыбаннай суверенитетын туһунан Декларация ылыллыбыта 32 сыла
|
oscar
|
“Атырдьах ыйын 2 күнэ күһүнү быһаарар. Бу күн хайдах күн буолар да, күһүнэ оннук буолар. Күн аҥара — сайын, эбиэт кэннэ күһүн бэлиэтэ биллэр сиик, туман түһэр. Бу күн ардаҕа суох буоллаҕына, кураан нэдиэлэ”, — диэн саҕалыыр атырдьах ыйынааҕы билгэни норуот синоптига Тускул.
Күһүн билгэтэ
Атырдьах ыйыгар күһүнү билгэлииллэр. Ынах, сылгы түүлүүрүнэн күһүн төһө уһуурун таайаллар. Талах хайдах үүммүтүнэн кэлэр кыһын, хаар халыҥын билгэлииллэр. Ый ардаҕа икки: сайыны иэҕэр самыыр (Ылдьыын), өксүөн түһүүтэ (Ыспааһап). Тыала биир: оту-маһы орохсутар тыал. Өскөтүн ардыы туран, халлаан оройуттан аһылыннаҕына, былыт халлаан тула өттүгэр түһэн халыннаҕына, ардах ааспат, сотору кэлэр. Тыала суох туран, өрүс уута тыаһаатаҕына, сотору тыал түһэр. Ардах түһэр кэмигэр элиэ кистээтэҕинэ, ардах астар. Кустук кытархай, өҥө чаҕылхай буоллаҕына, ардах түһэр. Ынах тыла уу түөлбэтигэр уста сылдьар биитэр уу аннынааҕы үүнээйи умнаһыгар сыылларын көрдөххүнэ, куйаас түһэр. Онтон ынах тыла түөлбэ уутун үрдүгэр баар үүнээйи умнаһыгар ыттыбыт биитэр уу урсунугар таҥнары ыйанан турар буоллаҕына, ол сотору ардах кэлэрин бэлиэтэ. Чыычаах үөрүн саҥата иһийдэҕинэ, ол кэннэ хойуу от сэбирдэҕэр састаҕына, сотору кэминэн ардаҕы күүт. Атырдьах ыйын 2 күнүттэн атырдьах ыйын 17 күнүгэр диэри Ийэ сайын бэлиэтэнэр. Ол аата атырдьах ыйын 17 күнүгэр диэри өссө да сайыҥҥылыы күннэр туруохтара.
Атырдьах ыйын билгэтэ
Атырдьах ыйын 1 күнэ — ардаатаҕына, күһүнэ өксүөн, курааннаатаҕына, күһүнэ кураан буолар.
Атырдьах ыйын 2 күнэ — куйаас аны түспэт, сөтүөлээһин уурайар.
Атырдьах ыйын 2 күнэ — Ылдьыын ардаҕа. Бурдук буһар. Түүн хараҥаран барар, кус оҕото көтөр.
Атырдьах ыйын 10 күнэ — Моонньоҕон буһар.
Атырдьах ыйын 14 күнэ — Бастакы Ыспааһап, Ыспааһаптар ардахтара түһэр. Хотуур ортото. Ыҥырыа мүөт таһаарара уурайар.
Атырдьах ыйын 19 күнэ — Иккис Ыспааһап. Хаһыҥ түһэр.
Атырдьах ыйын 21–23 күннэрэ — Аан Дьааһыҥҥа анаан туом толоруохха сөп.
Атырдьах ыйын 21 күнэ — Халлаан ыйын эргэтэ кэрэниитэ саҕаланар. Ити күн-дьыл хайдах туруктаах да, тохсунньуга эмиэ үкчү оннук.
Атырдьах ыйын 23 күнэ — ардаатаҕына, күһүн уһун дииллэр.
Атырдьах ыйын 29 күнэ — Үһүс Ыспааһап. От үлэтэ үмүрүйэр. Ый бүтүүтэ оту-маһы орохсутар тыал түһэр. Эһиил үчүгэй дьыл кэлиэх буоллаҕына, от кэнчээрилиир.
Атырдьах ыйын улуустарынан билгэтэ
Быйыл сайын киин улуустарга эмиэ кураан сайыннар ахсааннарыгар киирдэ. Аһыҥа туран, от үүнүүтэ быстар мөлтөх буолла. Ол оннугар Бүлүү бөлөх, Кэбээйи, Горнай улуустара ууга бардылар. Дьэ, сир аайы халлааммыт туруга арааһынай буолла. Аны “атырдьах ыйа хайдах буоларый” диир буоллахха, ардах улуустарынан араастаан түһүүһү. Атырдьах ый саҥатыгар Ылдьыын ардаҕа үгүс улуустары хабан түһүөҕэ.
КИИН УЛУУСТАР
Киин улуустарга ардаҕа кэмчи буолсу бастакы эрэ дэкээдэҕэ баар курдук Бу ый I дэкээдэтэ түүнүн уонна күнүһүн сылаас: күнүс +25 С+21 С кыраадыс куйаас, түүнүн +16 С+13 С сылаас. II дэкээдэҕэ күнүс +24 С+21 С кыраадыс куйаас, түүнүн +15 С +12 С кыраадыс сылаас. III дэкээдэҕэ күнүс +21 С+18 С кыраадыс, түүн +14 С +11 С кыраадыс сылаас. Былырыын киин улуустарга атырдьах ыйын бастакы уонна иккис дэкээдэтигэр муҥутаан +30 С+28 С куйаара сылдьыбыта.
БҮЛҮҮ БӨЛӨХ УЛУУСТАР
Бүлүү эҥэр улуустарга от ыйынааҕар биллэ сөрүүкүөҕэ. Ол оннугар түүнүн биллэ сылаас. Бу ыйга Бүлүү эҥэр улуустарга I–II дэкээдэҕэ биллэ ардахтаах. I дэкээдэҕэ күнүс +24 С+21 С кыраадыс куйаас, түүнүн +14 С+11 С. II дэкээдэҕэ күнүс +24 С+21 С кыраадыс, түүнүн +16 С +12 С кыраадыс сылаас. III дэкээдэҕэ күнүс+20 С+18 С кыраадыс, түүн +18 С +12 С кыраадыс сылаас. Былырыын Бүлүү бөлөх улуустарга атырдьах ыйыгар ый бастакы дэкээдэтигэр муҥутаан +32 С+29 С куйаара сылдьыбыта.
ӨЛҮӨХҮМЭ, АЛДАН, НЕРЮНГРИ
Соҕуруулуу-арҕаа улуустарга быйылгы атырдьах ыйа сөҥүүлээх буолара сабаҕаланар. Ол курдук, I — III дэкээдэҕэ ардахтаах. Салгын температурата былырыыҥҥы атырдьах ыйыгар тиийбэт — сөрүүн соҕус. I дэкээдэҕэ күнүс +22 С+19 С кыраадыс, түүнүн +15 С+12 С сылаас. II дэкээдэҕэ күнүс +21 С+17 С кыраадыс, түүнүн +14 С +12 С кыраадыс сылаас. III дэкээдэҕэ күнүс+19 С+16 С кыраадыс, түүн +12 С +9 С кыраадыс сылаас буолсу. Былырыын соҕуруулуу-арҕаа улуустарга атырдьах ыйыгар муҥутаан +30 С+27 С куйаара сылдьыбыта.
ӨЙМӨКӨӨН УЛУУҺА
Тымныы полюһунан аатырар Өймөкөөн улууһугар атырдьах ыйын I дэкээдэтэ сылаас. Бастакы уонна үһүс дэкээдэлэргэ быстах күүстээх ардахтаах, онтон үһүс дэкээдэҕэ уһун ардахтаах буолууһу. I дэкээдэҕэ күнүс +25 С+21 С кыраадыс, түүнүн 12 С‑10 С сылаас. II дэкээдэҕэ күнүһүн +20 С+18 С кыраадыс, түүнүн +12 С+10 С кыраадыс сылаас. III дэкээдэҕэ күнүһүн +18 С+15 С кыраадыс, түүн +9 С+6 С кыраадыс сылаас. Былырыын Өймөкөөн улууһугар атырдьах ыйын бастакы дэкээдэтигэр муҥутаан +29 С+27 С тиийэ куйаара сылдьыбыта.
ДЬААҤЫ УЛУУҺА
Дьааҥы улууһугар былырыыҥҥыга тэҥнээтэххэ, быйылгы атырдьах ыйа көннөрү сылаас кураан буолсу. I дэкээдэҕэ этиҥнээх ардах биллиэ, онтон III дэкээдэҕэ сыыйа ардах кэлиэ. I дэкээдэҕэ күнүс +20 С+18 С кыраадыс, түүнүн +10 С+9 С сылаас. II дэкээдэҕэ күнүһүн +19 С+17 С кыраадыс, түүнүн +11 С+9 С кыраадыс сылаас. III дэкээдэҕэ күнүһүн+16 С+13 С кыраадыс сылаас, түүн +9 С+7 С кыраадыс буолар.
АБЫЙ, МУОМА, ХАЛЫМА, ҮӨҺЭЭ ХАЛЫМА, АЛЛАРАА ХАЛЫМА, АЛАҺЫАЙ УЛУУСТАРА
Халыма-Индигиир эҥэр улуустарга атырдьах ыйа былырыыҥҥы куйаастарга тиийбэт. Атырдьах ыйын I дэкээдэтигэр ардахтаах, ол оннугар атырдьах ыйыгар II–III дэкээдэлэргэ олох ардах суох. I дэкээдэҕэ күнүс +25 С+20 С кыраадыс, түүн +12 С+10 С кыраадыс сылаас. II дэкээдэҕэ күнүһүн +20 С+19 С кыраадыс, түүнүн +10 С+9 С кыраадыс сылаас. III дэкээдэҕэ күнүһүн +18 С+17 С кыраадыс, түүн +7 С+6 С кыраадыс сылаас. Былырыын атырдьах ыйын бастакы дэкээдэтигэр түүнүн+13 С +16 С, күнүһүн +30 С+28 С;
АНААБЫР, ӨЛӨӨН, ТИКСИИ
Арктика эҥэр улуустарга уруккуга тэҥнээтэххэ, атырдьах ыйын бастакы иккис дэкээдэлэригэр түүҥҥү да, күнүскү да өттүгэр сылыйыыһы. Бастакы дэкээдэҕэ ардах син баар. I дэкээдэҕэ күнүс +12 С+10 С кыраадыс, түүн +8 С+7 С сылаас. II дэкээдэҕэ күнүһүн +15 С+13 С кыраадыс, түүнүн +9 С+7 С кыраадыс сылаас. III дэкээдэҕэ күнүһүн +12 С+10 С кыраадыс, түүн +6 С+8 С кыраадыс сылаас. Былырыын атырдьах ыйыгар: I дэкээдэҕэ түүнүн+13 С+10 С, күнүһүн +20 С+18 С.
Мария Васильева (ясиа) хаартыската.
0
0
Навигация по записям
«Саха сирэ» хаһыат чэппиэрдээҕи нүөмэригэр кэрэхсэбиллээх матырыйаал үгүс
Орто үөрэххэ туттарсар абитуриеннары кытта көрүстүлэр
Маны ааҕыҥ
Балаҕан ыйа: Улуу Суорун Айыы ыйа
Тускул: «Хаһыҥ суох, онон тыаллаах-куустаах, тымныы күһүн кэлэрэ эрдэ»
Атырдьах ыйа – Аан Дьааһын ыйа
Атырдьах ыйын 2 күнэ күһүнү быһаарар
Сарсын ханна ардыырый?
Уважаемые читатели!
Мы рады вам сообщить, что начал работу новый сайт «Саха Сирэ»!
Полную подборку новостей Якутии и Якутска читаете тут
Чэгиэн
Өрөспүүбүлүкэҕэ эбии 75 киһи ыарыйда
Үөрэх
СӨ үөрэҕин уонна билимин миниистирин педагог-сүбэһиттэрэ үлэлэрин саҕалаатылар
Сүрүн
Тымныы полюһугар Өймөкөөҥҥө бүгүн сарсыарда 60 кыраадыс бэлиэтэннэ
Сонуннар
Дьаамаҕа түспүт киһини быыһаатылар
Көр. Аах. Туһан.
16+
Редакция аадырыҺа
677000, Дьокуускай куорат, Орджоникидзе уул., 31 Төлөпүөн: (4112) 42-06-90
E-mail: [email protected], [email protected]
Edersaas.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев
Тэрийэн таһаарааччылар: «Сахамедиа РИИХ АО». Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77 — 74960 (25.01.2019)
Edersaas.ru саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Биһиги аҕабыт, Степанов Николай Иванович, 1912 сыллаахха Ньурба улууһун Малдьаҕар нэһилиэгин Мохулу түбэтигэр Сыҥынахтаах диэн сиргэ элбэх оҕолоох Ньылаах Уйбаан дьиэ кэргэнигэр бутэһик оҕонон төрөөбүтэ. Тиийиммэт-түгэммэт ыал оҕото буолан, биир - икки эрэ сыл үөрэммит, ааҕар-суруйар буолбут. Кыра эрдэҕиттэн араас үлэҕэ эриллибит. 1938 сыллаахха I-Малдьаҕарга, Тиит Ураһаҕа кыракый лааппы атыыһытынан буолбут.
Аҕам 1943 сыллаахха үлэ фронугар ыҥырыллан, Булуҥҥа балык булдугар сылтан ордук сылдьан кэлбитэ. 1944 сыллаахха II-с Малдьаҕар нэһилиэгин Сэбиэтин председателинэн талыллыбыта. Нэһилиэк оччолорго 250 – ча нэһилиэнньэлээҕэ. Биһигиттэн отучча киһи сэриигэ барбыта диэн кэпсиирэ.
1946 сылтан 1953 сылга диэри «Коминтерн» холкуос бырабылыанньатын председателинан үлэлээбитэ. Кини салайар кэмигэр хаһаайыстыбалары бөдөҥсүтүү ыытыллыбыта. «Коминтерн», Ленин аатынан, «Үүнүү күүһэ» , Чкалов аатынан холкуостар бөдөҥсүйбүт Ленин аатынан холкуос буолбуттара. Хаһаайыстыба киинин ханна оҥорорго улахан мөккүөрдэр буолбуттара. Түмүгэр, аҕам этиитин ылынаннар, дэриэбинэ өрус үрдүгэр, Быһыттаах диэн сиргэ олоҕурар буолбута. Онон, Быһыттаах дэриэбинэтэ 1953 сыллаахха төрүттэммитэ.
1953 сыллаахха Маалыкайга көспүппүт. Аҕам бастаан наспоҕа, онтон народнай суукка үлэлээбитэ.
1957 сыллаахха кини Малдьа5ар нэһилиэгин Сэбиэтин исполкомун председателинан талыллан, төптөрү көһөн кэлбиппит. Ити дуоһунаска кини 1961 сылга дылы үлэлээбитэ. Онтон эт-үүт собуотугар 1973 сылга диэри үлэлээн баран, сынньалаҥҥа барбыта.
Аҕам ийэбитинээн – Екатерина Петровна Саввинаны кытта 50-тан тахса сыл иллээхтик – эйэлээхтик олорбуттара. Ийэбит эдэр сааһыгар дойдутугар - Ньурба Араҥастааҕар ыанньыксыттаан, сир хорутуутугар тиийэ холкуос туох баар үлэтигэр сылдьыбытын, пиэрбэй оскуола тутуутугар атынан мас тиэйэн киллэрэрин туһунан кэпсиирэ. Доруобуйата мөлтөөн түбүркүлүөстээбит. Кэлин эмтэнэн, харыстанан доруобуйата көнөн, 82 сааһыгар дылы тэтиэнэхтик сылдьан барбыта. Сахалыы кинигэлэри ааҕарын олус сөбүлүүрэ.
Аҕам ханна да үлэлээтэр бэйэтигэр аһары ирдэбиллээх киһи этэ. Айылҕаҕа сылдьарын, бултуурун-алтыырын олус сөбүлүүрэ. Билиигэ-көрүүгэ, күүһэ тиийэринэн мэлдьи олох инники күөнүгэр сылдьарга дьулуһара.
Аҕам «За доблестный труд в ВОВ 1941-1945», «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В.И. Ленина», «Маршал Жуков» мэтээллэринэн бэлиэтэммитэ.
Ийэлээх аҕам, бары да Саха сирин олохтоохторун курдук, иэдээннээх сэрии сылларын ыарахаттарын керсубуттэрэ. Сэрии кэнниттэн дойдубут чөлүгэр түһэригэр үлэлээн – хамсаан кыттыспыттара.
Иллээх олоххо үктэнэн, сиэннэрин оҕолоһон, хос сиэннэригэр тиийэн орто дойдуттан утуу-субу барбыттара.
|
oscar
|
Үһус кылаас оҕолоро “Вот такое кино” диэн эбиэт кэннинээҕи дьарыкка тэттик киинэлэри уһуллулар. Ол курдук “Ийэбэр хайдах көмөлөһөбүн” уонна “Тур, эрэ, тур” диэн киинэлэри оҕолортон ылан көрүөххүтүн сөп. Инники өттүгэр өссө да киинэ устар былааннаахтар.
“Уран тарбахтар” диэн Иванова Анастасия Владимировна ыытар куруһуогар орто бөлөх кыргыттара умсугуйан дьарыктаналар. Кэрэ сэбэрэлээх үтүлүктэри тиктилэр, атыыга таһаардылар.
«Байанай” бырайыак чэрчитинэн уол о5олор бултка сылдьарга үөрэнэллэр.
Дата обновления страницы: 11.03.2020
МБОУ «Эйикская СОШ»
Мы используем файлы cookie для персонализации контента, предоставления функций авторизации и анализа трафика. Чтобы отключить файлы cookie, необходимо перейти в настройки веб-браузера. Однако это может ограничить работу с сайтом.
|
oscar
|
Ол курдук, кулун тутар 4 күнүгэр Правительство 2-с №-дээх дьиэтигэр быйыл 6-с төгүлүн ыытыллыбыт Форумҥа Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана А.С. Николаев кыттыыны ылла. Норуот маастардарыгар туһуламмыт этиитигэр өбүгэ саҕаттан тиийэн кэлбит норуот уус-уран төрүт дьарыга салгыы сайдарыгар туһуламмыт Концепция баар буолуохтааҕын, билиҥҥи кэмҥэ норуот маастардарын билиилэрин уонна сатабылларын тарҕатар, үйэтитэр сүрүн сорук буолар диэн этиилэрин Форум кыттыылаахтара үөрэ иһиттилэр. Биһиги улууспутугар бу хайысхаҕа туох үлэ барарын, ханнык соруктар, инники былааннар тустарынан улууспут баһылыга А.В. Федотов иһитиннэрии оҥордо. Маны сэргэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастардара, биир дойдулаахтарбыт В.Т.Васильева, Р.И.Готовцев маастардар оҥоһуктарын билиһиннэрэллэригэр, киэҥ эйгэҕэ тарҕаталларыгар кыахтара тиийбэтин, ханнык кыһалҕалар баалларын, удьуор ситимин сайыннаран оҕону кыра сааһыттан норуот маастардарыгар сыһыаран СӨ үөрэҕин министиэристибэтин нөҥүө үөрэтиини тэрийэр наадатын, сайыҥҥы лааҕырдары үлэлэтэр, онтон да атын соруктарга санааларын эттилэр.
Кулун тутар 5 күнүгэр Ленин болуоссатын устун саха таҥаһын кэтэн сэлэлээн хаамыы үһүс сылын ыытылынна. Өрөспүүбүлүкэҕэ биллэриллибит Сомоҕолоһуу сылынан өрөспүүбүлүкэ 27 улууһуттан, Дьокуускай куорат тэрилтэлэриттэн элбэх киһи кыттыыны ыллылар. Биһиги улуустан бу тэрээһиҥҥэ 28 буолан хаамтыбыт. Кэлэр сылларга ыытыллар сэлэлээн хаамыыга нэһилиэк баһылыктара манна болҕомто ууран, дьоннорун киллэрэн кытыннаралларыгар баҕарыа этибит.
Бу күн киэһэ «Уруйдан, Уус Күнэ!» быыстапка үөрүүлээх аһыллыытыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин бэрэссэдээтэлэ П.В.Гоголев, СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министр 1 солбуйааччыта В.В.Левочкин, онтон да атыттар кэлэн норуот маастардарын эҕэрдэлээтилэр. Бастыҥ үлэлээх маастардарга Грамоталары, Махтал суруктары туттардылар. Ол курдук, СӨ предпринимательствоҕа министиэристибэтин Махтал суругунан Р.И.Готовцев, СӨ тас сыһыаннаһыыларга министиэристибэ Махтал суругунан П.М.Колодезников, СӨ Профсойуустарын Федерациятын Махтал суругунан В.Т.Васильева, СӨ дьахталларын Сойууһун Махтал суругунан Е.М.Бочкарева, Дьокуускай куорат култуураҕа управлениетын Махтал суруктарынан Е.И.Колодезникова, И.Е.Попов наҕараадаланнылар.
Кулун тутар 6 күнүгэр «Симэх» национальнай искусство киинин тэрийиитинэн норуот уус-уран оҥоһуктарынан дьарыктанар общественнай түмсүүлэр ыытар үлэлэрин туһунан төгүрүк остуол ыытылынна. Манна биһиги улууспут уран уустарын түмэр «Мындыр» общественнай түмсүү туһунан култуура управлениетын начальнига, түмсүү салайааччыта И.И. Аммосов иһитиннэрии оҥордо. Бу тэрээһиннэргэ Москва куораттан Василий Поленов аатынан Бүтүн Россиятааҕы норуот айымньытын Дьиэтин кылаабынай специалиһа Т.А.Синельникова, Ивановскай уобалас норуот айымньытыгар киинин сүрүннүүр методиһа А.Г.Шоличева кыттыыны ыллылар, уопуттарын үллэһиннилэр.
Кулун тутар 7 күнүгэр «Уруйдан, Уус Күнэ!» быыстапка үөрүүлээх сабыллыытыгар СӨ Ил Түмэнин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы А.А.Григорьева, Ил Түмэн бастайааннай комитеттарыттан Н.Захарова, А.Атласова, Дьокуускай куорат баһылыгын 1 солбуйааччыта В.Федоров эҕэрдэлээтилэр. СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министр 1 солбуйааччыта В.В.Левочкин бастыҥ маастардарга «СӨ норуотун маастара». «СӨ уус-уран оҥоһуктарга маастара» үрдүк ааттары туттарда. ««Саха Өрөспүүбүлүкэтин уус-уран оҥоһуктарга маастара»» үрдүк ааты биһиги эдэр кэскиллээх, инникилээх иистэнньэҥмит Иван Окоемов ылла.
Быйыл 9-с төгүлүн ыытыллыбыт «Якутия мастеровая» норуот уус-уран оҥоһуктарын көрүү быыстапкаҕа өрөспүүбүлүкэбит улуустарыттан, куораттарыттан тарбахтарыгар талааннаах уус дьон үлэлэрэ турдулар. 3 күн устата турбут быыстапкаҕа дьүүллүүр Сүбэ быһаарыытынан 9 көрүҥҥэ кыайыылаахтар ааттаннылар. Биһиги улуустан барыта 48 киһи үлэтэ киирэн турда.
Биһиги маастардарбыт ситиһиилэрэ:
«Саха төрүт ииһэ» көрүҥҥэ Иван Окоемов (Бороҕон) 3 миэстэни ылары ситистэ.
«Саха төрүт таҥаһа» көрүҥҥэ Алдана Егорова (Бороҕон) 2-с миэстэ буолла.
«Муостан кыһан оҥоруу» көрүҥҥэ Рожина С.С. (Бороҕон), Винокурова Н.В. Грамотанан наҕараадаланнылар.
«Мастан кыһан оҥоруу» көрүҥҥэ Петров С.С. (Майаҕас) Грамота, Егоров В.П. (Чараҥ) 3 миэстэ, Бурцев М.Н. (Чараҥ) 1 миэстэни ылары ситистилэр.
«Тимиртэн оҥоһуктар» көрүҥҥэ тимир ууһа Портнягин И.Н. (Сыырдаах), хомус ууһа Куличкин П.Д. (Бороҕон) Грамотанан наҕараадаланнылар.
«Туос оҥоһуктар» көрүҥҥэ «Оһуор утум» түмсүү салайааччыта Колодезникова Е.И. (Бороҕон), «Арчы» түмсүү (Бээрийэ, салайааччы Васильева В.Т.) Грамотанан бэлиэтэннилэр. Бу көрүҥҥэ биһиги биир дойдулаахпыт Хаҥаластан СӨ норуотун маастара С.С.Черноградскай 1 миэстэни ылары ситистэ.
«Кылтан-сиэлтэн өрүү» көрүҥҥэ Петрова М.Е. (Майаҕас) 2-с миэстэни ылла.
«Керамика» көрүҥҥэ Константинова А.Е. (Суотту) Грамотанан наҕараадаланна.
Быыстапка-дьаарбаҥкаҕа көхтөөх кыттыыларын иһин Махтал суруктарынан Дьяконова И.А. (Найахы), Соловьева П.В. (Дүпсүн) бэлиэтэннилэр.
Фото-материалы по ссылке
[meta_gallery_slider id=»1924″]
Поделиться
Печать
WhatsApp
Instagram
Facebook
Похожее
Версия для слабовидящих
Translate
Полезные ссылки
Время работы
Пн: 09:00-18:00
Вт: 09:00-18:00
Ср: 09:00-18:00
Чт: 09:00-18:00
Пт: 09:00-18:00
Обед: 13:00-14:00
Сб-вск: Закрыто
Политика конфиденциальности и использования файлов сookie: Этот сайт использует файлы cookie. Продолжая пользоваться этим сайтом, вы соглашаетесь с их использованием.
Дополнительную информацию, в том числе об управлении файлами cookie, можно найти здесь: Политика использования файлов cookie
|
oscar
|
«Саха сирэ» саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
“Оҕо олоҥхо киэҥ киэлитигэр” оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолору олоҥхоҕо уһуйааччыларга аналлаах семинар-быыстапка
|
oscar
|
'''Алексей Петрович Васильев (Мордьоноохоп)''' сахаҕа биллибит күүстээх киһи. Кини [[1906]] с. [[Үөһээ Бүлүү|Үөһээ Бүлүү]] Мэйигэр Чымырдаат диэн күөлгэ төрөөбүт.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Дьэ, доҕоттоор, суруйан уурайда диэбит кырдьаҕаһым Тимофей Адаров хаһыат биир балаһатын тухары “Диктатура олохтонор куттала” диэн киэҥ далааһыннаах, дириҥ ис хоһоонноох ыстатыйаны суруйан соһутта ээ. Тимофей (аҕатын аатын билбэппин), бырастыы гын, сыыспыт эбиппин. 89 сааһыгар сылдьар, миигиттэн балтараа сыл аҕа кырдьаҕас өйө-санаата чуолкайын, чөлүн сөхтүм. Мин аны балтараа сыл тыыннаах сылдьарым буоллар, таҥараҕа махтаныам этэ. Кини курдук политиканы ырытар кыах төрүт суох.
Арай Н.Хрущёв кэмигэр олус бөдөҥсүйбүт оччотооҕу Горнай оройуонун саҥа сүөһүлээх Мэҥэ-Хаҥалас Горькай аатынан колхозка председатели солбуйбут, Брежнев, Андропов, Черненко уонна Горбачёв кэмнэригэр райком бастакы секретарынан үлэлээбит киһи буоларбынан оччотооҕу саха политическай элитатын талыы дьонун туһунан суруйар кыахтааҕым дуу?
Бүгүн эбэҥки уолун, уһулуччу талааннаах государственнай деятель Атласов Николай Владимирович туһунан ахтыы суруйар санаа көтөн түстэ. Атласов туһунан биир эмэ өйдүүр киһи баара дуу? Итинник ыйытыыны Уус-Маайа олохтоохторугар аныыбын.
…Балтараа ый айаннаан, дьэ олохтоох дойдубун Аллараа Халыма Андрюшкинотын буллум ээ. Ый аҥаара кэтэһэн-манаһан көтөн, Нижние Кресты (билигин Черскэй) бөһүөлэги буллум. Аны Андрюшкиноҕа ууга түһэр гидросамолёт көтөр эбит. Ол самолёт баар эрэ саас биирдэ, күһүн биирдэ көтөр эбит.
Дьэ, доҕор, ол самолёту биир ый күүттүм ээ. Аны хармааммар биир да солкуобайым суох. Хата дьолбор муора борохуоттара тахсан, сыл устата аһыыр астарын, туттар табаардарын аҕалар эбиттэр. Оччолорго туох да механизация суох. Икки-үс этээстээх дьиэ үрдүгүн саҕа дириҥнээх трюмнартан ол таһаҕаһы эт санныгынан сүгэн биэрэккэ таһаараҕын. Онно куруусчугунан киирдим.
Халыма Гулагыттан амнистиянан босхолонон баран, дойдуларыгар кыайан барбакка сылдьар быһахтаах уголовник хоп-хончоҥнос хойуу. Кинилэр ортолоругар киирэн кууллаах бурдугу сүксүбүтүнэн бардым. Хата айылҕам барахсан быыкаайык да буоллар сэниэ бэрсэн, трюм түгэҕиттэн кууллаах бурдугу сүгэн тахсыыга барыларын баһыйан, ол быһахтаах бэһиэччиктэрим “молодец, якут!” дии-дии санныбын таптайа сылдьар дьон буолбуттара. Нуучча барахсан баһыйтардар эрэ сымнаан хаалар эбит этэ.
Үөлээннээҕим Т.Адаров нууччалары шовинистар диир эбит да, мин 1954 сылтан, ол аата алта уон алта сыл Дьокуускайга тиһигин быспакка сылдьан, наар сахалыы саҥарарбын боппут биир да нууччаны бу уһун кэм устата көрсө иликпин ээ. Тугу-тугу кэпсииллэрэ буолла. Улуу Өксөкүлээхтии эттэххэ, нуучча курдук үтүө омугу кытта эҥэрдэһэн, этэҥҥэ аһаан-сиэн олордохпут. Онно махтанабын эрэ диибин.
Дьэ, итинник биир ый устата эт санныбынан таһаҕас таһан, онон аһаан, Андрюшкинобын буллум. Оройуон кииниттэн бөһүөлэкпит алта уон көс тэйиччи. Аспытын Логашкино диэн муора кытыытыгар баар отут алта көс ыраах сытар сиртэн кыһын биирдэ табаларынан тиэйэн аҕалаллар. Онтон почтабытын эмиэ биирдэ оройуон кииниттэн ытынан тиэйэн аҕалаллар. Хаайыыттан тахсан баран дойдуларыгар барбатах нууччалар олохтоох кыргыттары ойох ылан олохсуйан хаалар эбиттэр.
Бөһүөлэкпит үс сүүсчэкэ киһилээх буолуо. 80 % эбээн, юкагир омуга, аҕыйах чукча баар. Сахата сордоон-муҥнаан 20 бырыһыанын ылара буолуо. Нэһилиэнньэ мунньаҕа наар нууччалыы барар. Биир да кирпииччэ оһох суох, оскуолалыын-кулууптуун тимир оһоҕунан сылытынабыт.
Мотоцикл, массыына, трактор төрүт үктэммэтэх дойдута. Оннооҕор өрүспүтүгэр Алаһыайга биир да мотуорка сүүрэ илик өрүһэ. Барыта былыргылыы чөл олох. Цивилизация сыта да суох.
1955 сыл кыһыныгар революцияҕа тэҥнээх событие буолла. Үс киһини ылар кыракый самолёт күөлбүт мууһугар түстэ ээ. Дьэ, дьиҥнээх революция. Кыһыны быһа хаайтаран олорор бөһүөлэккэ аны нэдиэлэ аайы хайаан да самолёт түһэр буолла. Ону тэҥэ боломуочунай бөҕө кэлэр. Дьэ, биһиги олус да сэргэхсийдибит этэ.
Арай биирдэ самолёт түстэ. Онно сүүрдүбүт. Самолёттан кыра уҥуохтаах, лэс курдук уурбут-туппут көрүҥнээх, килэпэчийбит ачыкылаах, бэрт мааны киһи үөрбүтүнэн түстэ. Түһээт “Атласовпын” дии-дии илиитин биэрэн дорооболоспутунан барда. Ити комсомоллар тойонноро буоллаҕа диэн сэрэйэ турдум.
Киэһэтигэр кулууппут дуомугар дьон лыык курдук симилиннэ. Николай Владимирович аан дойду балаһыанньатыгар лекция аахта. Киһибит биир да кумааҕыта суох нууччалыы лаһыгыратан барда эбээт. Бу үөрэн-көтөн сэгэлдьийэн, таба оҕотун курдук көрөн турара кэрэтин, истээччилэрин умсугутара билигин даҕаны харахпар көстөргө дылы. Олус алыптаах дьикти араатар эбит. Учуутал туома буолан, нууччалыы төһө таба саҥарарын бэрэбиэркэлээбитэ буоллум. Адьас болҕойон иһиттим да, биир да сыыһаны саараама булбатым. Миигин нуучча тылыгар уһулуччулаах учуутал Андрей Николаевич Анисимов педучилищеҕа түөрт сыл мускуйбута ээ. Ол таах хаалбатаҕа, кулгааҕым биир да сыыһаны мүччү тутуо суоҕа. Үтүө нууччалыытын олус да сөхтүм этэ.
Аны лекция кэнниттэн киһибит үҥкүүгэ үөрэтэбин диэн турда. Вальс, фокстрот, краковьяк, онтон атын үҥкүүлэри үөрэтэн барбат дуо. Лэс курдук да буоллар бу хамсанара үчүгэйин, имигэһин. Аны киһибит пляскалаан лаһыгыратта ээ. Атаҕа адьас эп-элэҥнэс, ааныттан көтөн эрэр курдук. Дьон бары туран, үтүктэн үҥкүүлээн ойон бардылар. Мин түҥкэтэх муҥутаан үҥкүүнү үөрэппэккэ, дьон кэннигэр саһан олорор киһийдэх буоллаҕым. Билигин кэмсиммитим иһин, аны ол киэһэ төннүбэт буоллаҕа дии.
Оччолорго кини республика комсомолун бастакы секретара этэ. Дьэ, ыччат лиидэрэ итинник буолар эбит диэн өй-санаа ол киэһэттэн иҥэн хаалбыта. Билигин ыччакка Атласов курдук лиидэр баара дуу, суоҕа дуу? Билбэппин. Ол эрээри кини билигин да холобурга сылдьар үтүө салайааччы диэн бигэ өйдөбүллээхпин. Оннук килбиэннээх, ураты талааннаах киһи быһыытынан сыаналыыбын. Итинник эбэҥки омук улуу уолун Николай Владимирович Атласовы көрөр дьол миэхэ биирдэ эрэ тосхойон турар. Ол кэнниттэн кинини ханна да көрбөтөҕүм.
Кэлин сураһан билбиппинэн, 1956-59 сылларга үс сыл Уус-Алдан райкомун бастакы секретарынан үлэлээбит. Мин истибиппинэн, оччотооҕу Бороҕон кырдьаҕастара дэлби үҥсэн-харсан, кириитикэлээн, С.З.Борисов Мииринэй куоракка горисполком председателинэн, ол аата мээринэн ыытар. Ону Бороҕон оҕонньотторо салгыы партия Киин кэмитиэтигэр тиийэ үҥсэн, үлэтиттэн тохтотоннор “ВилюйГЭСстройга” кадр отделын начальнигынан пенсияҕа тахсыар диэри үлэлиир.
Мин Уус-Алдаҥҥа үлэлии олорон, оччолорго Аржаков Степан Степанович аатыран үлэлиир кэмигэр, орто оскуола директорыттан Аржаков бииргэ үөскээбит доҕоруттан ыйытар этим: “Иван Степанович, эн үлэлиир кэмҥэр саамай үчүгэйдик үлэлээбит райком секретара ким этэй?” – диэн.
Ыйытыыбар төрүт толкуйдуу барбакка эрэ: “Атласов”, – диэн эппиэттээбитэ. Онон сылыктаатахха, Ленин уордьаннаах Данилов Пётр Николаевичтааҕар, үтүөкэннээх пиэрибэйдэр Шепелев Дм.Сем. уонна Аржаков Ст.Ст. ордук пиэрибэй секретарь эбит диибин. Дьиҥэ, Семён Захарович Борисовы солбуйуох киһи эрдэ туоратыллыбыт бадахтаах. Оннук кыах Атласовка толору баара диэн хас да киһиттэн истэн турабын.
Өссө төгүл ыйытыыбын хатылыыбын: Атласовы кытта алтыспыт ким баарый?
Максим СИБИРЯКОВ.
Тулагы.
tuymaada.ru
Поделиться ссылкой:
Facebook
WhatsApp
Twitter
Telegram
Печать
Похожая запись
Выживших в шахте «Листвяжная» нет. Общее число погибших составило 52 человека
26 Ноя 2021 tuymaada
Глава ВОЗ считает, что мир вступил в период реальной опасности из-за COVID-19
6 Авг 2021 tuymaada
К Земле летит астероид размером с Эйфелеву башню
9 Ноя 2021 tuymaada
Навигация по записям
Эппиэттэн куоппаккын
Политическай уларыйыы ирдэнэр
Добавить комментарий Отменить ответ
Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *
Комментарий
Название*
Электронная почта*
Веб-сайт
Сохранить моё имя, email и адрес сайта в этом браузере для последующих моих комментариев.
КЭЛИҤҤИ ТАҺААРЫЫЛАР
Энергетики назвали ситуацию на Украине близкой к катастрофической
29 Ноя 2022
Гендиректор «Зенита» назвал виновника массовой драки в матче со «Спартаком»
28 Ноя 2022
Россиянам рассказали о риске переводов денег между своими счетами
27 Ноя 2022
Ротавирус у детей. Чем при кишечном гриппе поможет пробиотик?
26 Ноя 2022
Сербы пришли на матч чемпионата мира в футболках российской сборной
25 Ноя 2022
В каком возрасте снимается с воинского учета рядовой: по достижении 50 или 51 года?
24 Ноя 2022
Аналитики Bloomberg сообщили о «крахе» платежной системы «Мир»
23 Ноя 2022
Депутаты исключат из запрета на митинги и шествия богослужения
22 Ноя 2022
Суперкомпьютер предсказал победителя ЧМ-2022
21 Ноя 2022
Салат «Мальдивы», ему нет равных
20 Ноя 2022
Карельская отшельница о будущем России. Какой совет она дала всем россиянам?
19 Ноя 2022
Как за минуты в СССР исчез с лица земли целый город
18 Ноя 2022
Комментарийдар
Кугдаров к записи Диктатура уонна демократия
Мета
Войти
Лента записей
Лента комментариев
WordPress.org
О нас
Сетевое издание TUYMAADA.RU. Свидетельство о регистрации СМИ Эл № ФС77-71324 от 17 октября 2017 г. Выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Нэһилиэкпит күн күбэй ийэлэрин эҕэрдэлээн туран ,ба5арыахпыт этэ бу орто дойдуга туох баар ба5арар үтүө санааҕыт туолуохтун, уонна Сахабыт сирин ытык буорун сөбүлээн үүнэр аар хатын курдук бөҕө-та5а силистээх, томороон тымныыларга тоһуттубат кытаанах умнастаах, ханныктаах да дьыбарга-хаһыҥҥа хагдарыйбат хойуу да хойуу күөх лабаалардаах, дьон сэргэ ытыктабылын ылан, уһун да уһун үйэлээх оло5у олоруҥ дуу-диэн истиҥ иэйиилээх эҕэрдэни кытта алгыспытын аныыбыт,уонна Ийэ дойдуларын туһугар мобилизацияҕа барбыт уолаттарбыт ийэлэригэр тулууру,кытаанах санааны,эрэли баҕарабыт.Бары этэҥҥэ эргиллэн кэлиэхтэрэ диэн эрэнэбит.
Нэһилиэкпит Аҕа Баһылыга Николай Григорьевич Илларионов мобилизациянан спецоперацияҕа сылдьар уолаттарбыт ийэлэригэр,»Айыыһыт алгыһа» знактары туттарда-Еттянова Полина Васильевнаҕа,Корякина Галина Николаевнаҕа,Петрова Ирина Никитичнаҕа,Иванова Наташа Степановнаҕа,Степанова Татьяна Степановнаҕа.
2022 сыл Ийэ сыла буоларынан,быйыл бастакы оҕолорун күн сирин көрдөрбүт икки эдэркээн ийэҕэ Томская Анисья Артуровнаҕа,Николаева Александра Андреевнаҕа,»Илгэ «саастаах дьоммут түмсүүтүн саамай активнай кыттааччыларыгар Михайлова Ольга Сергеевнаҕа,Акулина Васильевна Седалищеваҕа,Дария Лукинична Григорьеваҕа талба талааннаах ,араас выставкаларга нэһилиэгин чиэһин көмүскүүр киһибитигэр,знактар туттарылыннылар.»#Бары бииргэ!»кыайыы туһугар хамсааһын чэрчитинэн «Герои женщины-гордость России»викторина кыайыылаахтарынан Матрена Гаврильевна Григорьева,Антонина Петровна Захарова,Полина Васильевна Еттянова буоллулар.Саамай истиҥ эҕэрдэлээх,ылбаҕай ырыаһытынан Дария Николаевна Аргунованы ааттаатылар.Викторина,конкурстар түмүктэринэн «Бастыҥтан бастыҥ»ийэ аатын Еттянова Полина Васильевна буолла.Итинник Ийэ дойдуга бэриниилээх буолуу ис хоһоонноох,бэрт сэргэх тэрээһин ааста.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
«Дьокуускай куорат» куораттааҕы уокуругар биир ыйдаах, ол эбэтэр бэс ыйын 18 күнүттэн от ыйын 18 күнүгэр диэри баһаартан сэрэхтээх буолуу ураты эрэсиимэ киирдэ.
Билиҥҥи туругунан, куорат территориятыгар IV-с үрдүк кылаастаах баһаар куттала суоһуур. Итинэн сибээстээн баһылык нэһилиэнньэҕэ туһаайан эттэ: «Бу күннэргэ куоракка халлаан итиитэ + 35 кыраадыска тиийэр. Ол иһин куорат олохтоохторун көрдөһүөм этэ, баһаартан сэрэхтээх буолар миэрэлэри тутуһуҥ, кутаа уоттары уматымаҥ, мээнэ ойуурга барымаҥ диэн». Баһылык бэс ыйын 21 күнүн киэһэтигэр Маҕан бөһүөлэгиттэн 8 км сиргэ 1 гектар кэриҥэ учаастак умайан испитэ биллибитин эттэ. Ону умулларыынан «Якутлесресурс» СӨ ГАТ дьарыктаммыт.
Баһаартан сэрэхтээх буолуу ураты эрэсиимэ ойуурга баһаартан сэрэхтээх буолуу Быраабылатыгар сөп түбэһиннэрэн, ити хайысханан сэрэтэр үлэни күүһүрдэр сыаллаах киллэриллибит.
Баһаартан сэрэхтээх буолуу ураты эрэсиимин кэмигэр ойуурга тырааныспар киирэрэ бобуллар (ойуур хаһаайыстыбатын чэрчитинэн үлэлиир, ону тэҥэ ойуур баһаарын сэрэтэргэ эбэтэр умуруорарга үлэлиир тиэхиньикэттэн ураты). Ойуурга мээнэ сылдьыыга (ойуур үлэһиттэриттэн ураты) хааччахтааһын киирдэ.
Бөҕү, хаппыт оту куорат территориятыгар уматар бобуллар.
Дьон сылдьар уопсай территорияларыгар баһаары умуруорар тэриллэр саппаастара баар буолуохтара, территория таһыгар бөх хомуйааһын үлэтэ күүһүрдүллүө.
Гражданскай оборуонаҕа, ыксаллаах быһыыга-майгыга нэһилиэнньэни көмүскүүр управление уонна СӨ ЫБМ Кылаабынай управлениета ойуурга рейдэлэри тэрийиэхтэрэ, ону тэҥэ сокуоннайа суох тутуллубут гараажтары, контейнердары, тэпилииссэлэри, баһаарынай тиэхиньикэ ааһарыгар мэһэйдиир олбуордары бэрэбиэркэлиэхтэрэ. Былааны таһынан бэрэбиэркэҕэ улахан болҕомто мас дьиэлэргэ ууруллуо.
Сонуннар
09.12.2022 | 18:00
Медколледжка волонтер күнүн бэлиэтээтилэр
09.12.2022 | 17:00
«Эдэр уус» күрэх түмүктэннэ
09.12.2022 | 15:00
«Сосновый бор» лааҕыр үлэтин саҕалаата
09.12.2022 | 15:00
Устудьуоннар тутар этэрээттэрэ — куораты тупсарыыга төһүү күүс
09.12.2022 | 13:00
«Сэрии оҕолоро» уопсастыбаннай тэрилтэ кинигэтэ сүрэхтэннэ
09.12.2022 | 11:00
Дьокуускай оскуолаларыгар харантыын биллэрилиннэ
09.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 9 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
08.12.2022 | 17:00
Альберт Семенов анал эпэрээссийэ кыттыылаахтарын чугас дьоннорун кытта көрүстэ
08.12.2022 | 15:00
ЫБММ управлениета баҕа өттүнэн баһаары умуруорааччылары наҕараадалаата
08.12.2022 | 13:00
«Аэрофлот» 2023 сыллааҕы субсидиялаах билиэттэри атыылаан эрэр
08.12.2022 | 11:00
Дьиэ кэргэттэри өйөөһүҥҥэ 880 мөл. солк. тахса туһуланна
08.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 8 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
07.12.2022 | 17:00
«Герой күнэ» патриотическай ырыа II-с ыччат бэстибээлин гаала-кэнсиэрэ буолар
07.12.2022 | 15:00
Дьокуускайга аһымал кэнсиэр ыытылынна
07.12.2022 | 13:00
Евгений Григорьев тутааччы-хампаанньалар салайааччыларын кытта көрүстэ
07.12.2022 | 11:00
Дьокуускай куораттааҕы Дуума аһымал аахсыйаҕа кытынна
07.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 7 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
06.12.2022 | 17:00
«Норуот бүддьүөтэ» куонкурус сүүмэрдээһинигэр кыттыҥ
06.12.2022 | 15:00
Сүөһү аһылыгын тиэйиигэ субсидия көрүллэр
06.12.2022 | 13:00
Саха сирин талааннаах оҕолоро наҕараадаланнылар
Ордук ааҕаллар
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 04.12.2022 | 16:00
Аар Саарынтан алгыстаммыт Күн Сандаара
Кэлиҥҥи сылларга айылҕаттан айдарыылаах, олоххо ураты көрүүлээх, тарбахтарыгар талааннаах, илиилэринэн илбийэн эмтиир сахалыы эмчиттэри хаһыаппытыгар үгүстүк сырдатан кэллибит. Бүгүн мин биир дойдулаахпын, алгысчыт, сахалыы эмчит Саргылаана Винокурова-Күн Сандаараны билиһиннэриэхпин баҕарабын. Күн Сандаара Нам улууһун Салбаҥ нэһилиэгиттэн төрүттээх. Ол гынан баран өр сылларга Сунтаарга олорбут буолан, Сунтаарын ордук чугастык саныыр. Кулгаахпар...
Сытыы муннук | 01.12.2022 | 12:03
Ийэ айманар сүрэҕин туох уоскутуой...
Билиҥҥи балаһыанньаҕа, билиҥҥи судургута суох кэмҥэ оҕотун байыаннай дьайыыга атаарбыт ийэлэрдиин кэпсэтэртэн ордук ыарахан суох. Кинилэр куоластара титириирэ, харахтарын уутун кистээн туора соттоллоро, оҕолорун тустарыгар күүстээх, тулуурдаах буола сатыыллара киһини өссө уйадытар, уоскутар тылы булбакка мух-мах бараҕын. Бу сырыыга оҕолорун атаарбыт, кэтэһэр, эрэнэр икки ийэни кытта харах уулаах кэпсэтиибин ааҕааччыларбар...
Дьон | 08.12.2022 | 09:00
Рево Алексеев: «Саха киһитэ ыра сатыа суохтаах!»
Орто саастаах дьон үлэттэн сылайдаҕына, хаһан биэнсийэҕэ тахсабыт диэн өрө тыыналлар. Оттон бүгүҥҥү ыалдьыппыт Рево Захарович Алексеев 85 хаарыгар үктэнэн да баран күн бүгүҥҥэ диэри мууһура үлүйбүт киһини быыһыырга олоҕун анаабыт үлэтигэр — Дьокуускайдааҕы научнай-чинчийэр кииҥҥэ түбүгүрэ сылдьар. Бэйэтин сааһыгар лаппа эдэрчи көрүҥнээх, саастаах киһи диэтэххэ, үчүгэйдик көрөр-истэр, сорох кырдьаҕас...
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МБУ Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Эрдэттэн оҕолоох дьон ыал буолаллара чэпчэкитэ суоҕа биллэр. Саҥа төрөппүт бастакы күнүттэн бэлэм киһини кытта алтыһан сыһыан олохтоон барыан наада.
Сүтүөр ийэ (аҕа)
Кырдьыгы манна диэн эттэххэ элбэх киһи кэргэнин оҕолорун соччолооботун бэйэтигэр да билиммэтэ баар буолааччы. Оҕону албынныыр уустук: кини дьиҥнээхтик сөбүлэппэтин, хара күүһүнэн үчүгэй буола сатааһыны бэркэ билэр; ол иһин саҥа дьиэ кэргэҥҥэ оҕоттон сылтаан киҥир- хаҥыр саҥарсыы, өйдөспөт буолуу тохтообокко барыан сөп. Психологтар бу түбэлтэҕэ бэйэни буруйдана санаабакка, албыннаммакка: «Мин бу оҕону сөбүлээбэппин!» — диэн билинэргэ сүбэлииллэр. Дьэ уонна: «Тоҕо?» — диэн толкуйдуурга ыҥыраллар. Саҥа дьиэ кэргэҥҥэ үүт- тураан, үтүө, доҕордуу сыһыаны олохтуурга психологтар сүбэлэрэ маннык эбит:
Оруолу талыы: оруолу сыыһа тайаныы бу икки өттүттэн оҕолоох, эбэтэр биир өттүттэн оҕолоох дьон холбоһоллоругар оҥорор саамай тарҕаммыт сыыһалара. Төрөппүт ийэни, аҕаны солбуйа сатаан оҕону үөрэтэн, өйдөтөн киирэн барыы, истигэн буолууну эрэйии эрдэттэн кыаттарыныы сурунарга тэҥнээх. Бу түбэлтэҕэ – доҕор буоларга дьулуһуу сөптөөх суол.
Көнө сыһыан: туохтан эрэ абарбыккытын, оҕо туох эрэ быһыыланыытын өйдөөбөтөххүтүн кистии сатаама. Истиҥ, итэҕэтиилээх кэпсэтии сыһыаны тупсарыыга сүрүн оруоллаах буолуон сөп. Туохтан дьиксинэргитин, тугу өйдөөбөккүтүн кэпсээн; оҕо өйдүүр тылынан бэйэҕит быһыыланыыгытын быһааран биэриҥ уонна оҕо этинэрин болҕойон истиҥ. Хабыр, холус да тыллары тулуйан истэргэ бэлэм буолуҥ, ити да түбэлтэҕэ куолаһы үрдэтэрин куһаҕан содуллаах буолуон өйдөөҥ.
Тэҥнэһэ сатаамыахха: үксүгэр туора оҕону сөбүлээбэт буолуу төрүтэ оҕо бэйэтин ийэтин, аҕатын кытта эйиигин тэҥниирэ уонна биллэн туран төрөппүтүн ордороро буолар. Ийэни- аҕаны солбуйа сатыыр төрдүттэн сыыһа. Эн атын киһигин – ол иһин тугу эрэ атыннык оҥорорун сиэрдээх. Оҕоҕо бэйэтигэр быһаар: эн кини ийэтэ буола сатаабаккын, киниттэн аҕатын былдьыыр сыалын суох. Көннөрү доҕор, аҕа табаарыс буоларга баҕалааххын эт.
Таптал: Эйигин тус өстөөҕүн курдук көрөр оҕону таптыыр ыарахана биллэр. Опыттаах психологтар этэллэринэн, кэргэнниилэр бэйэ- бэйэлэрин таптыыр, убаастыыр, сыаналыыр буоллахтарына хаһан эрэ оҕону да кытта уопсай тылы булар кэмнэрэ кэлэр эбит.
Ылыныы: Атын, туспа кэмэлдьилээх, майгылаах- сигилилээх киһини, оннооҕор оҕону ылынар уустук эрээри наада. Саҥа кэлбит оҕо бэйэтэ- бэйэтинэн буоларын тулуй, дьиэ иһинээҕи сыаннастаргынан хааччахтаама. Бэйэҥ оҕоҥ сытыары- сымнаҕас, оттон «кини» оҕото өрө көрбүт майгылаах да буоллаҕына «куһаҕан» оҕо дииргэ тиэтэйимэ. Икки тус- туспа оҕолор темпераменнара уратытын өйдөө: кинилэр, саҥа уларыйыылары аҥы- аҥы тулуйаллара, аһарыналлара буолуо.
(матырыйаал оҕо библиотекатын ааҕар саалын фондугар баар «Няня» сурунаал 2011с. сэтинньитээҕи нүөмэриттэн ылылынна)
Найти:
Версия для слабовидящих
Для читателей
Электронные книги
Онлайн-викторины
Обратная связь
Мы в инстаграм
biblioteka_tullukchaan
Спасибо классным руководит
Снимают ролик про наш новый
Запись 17954434136283103 в Instagram
Запись 17861428388805348 в Instagram
Запись 17960874854000967 в Instagram
Өҥүрүк куйааска🌞🌡️ сөп-с
Сила книги-2022 #силакниги2022
🔹Авксентий Егорович Морди
Онлайн-марафон "Карусель на
Завершаются наши традицион
💠 Республиканская олимпиа
Третьеклассники пришли спе
Автономии 100 лет
Загрузи больше... Следуйте инструкциям на Instagram
Счетчик культуры
custom footer text left
custom footer text right
Iconic One Theme | Powered by Wordpress
Мы используем cookie-файлы для наилучшего представления нашего сайта. Продолжая использовать этот сайт, вы соглашаетесь с использованием cookie-файлов.
|
oscar
|
Сахабыт сирин бастыҥ спортсменнара Бүтүн Арассыыйатааҕы күүстээх спортсменнар 1-кы Спартакиадаларыттан 9 мэтээли уонна Норуоттар икки ардыларынааҕы паралимпиецтар сайыҥҥы оонньууларыттан 14 мэтээли аҕаллылар. Кыайыылаахтары үөрүүлээх быһыыга-майгыга чиэстээһин Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын 2 №-дээх Дьиэтигэр үрдүк таһымҥа тэрилиннэ.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин сүүмэрдэммит хамаандатын бэлэмниир Киин дириэктэрэ Михаил Пахомов уонна Адаптивнай физическэй култуура-спорт Киинин дириэктэрэ Ньургун Иванов спортсменнарбыт кыттыыларын туһунан сүрүн иһитиннэриилэри оҥордулар.
Күүстээх спортсменнар Спартакиадалара Казаньҥа уонна Москваҕа атырдьах ыйын 10 күнүттэн саҕаланан баран алтынньы 2 күнүгэр түмүктэммитэ. Арассыыйа ити Спартакиадата 2024 сыллаахха Францияҕа буолар Олимпийскай бырагыраамаҕа сөп түбэһиннэрэн ыытыллыбыта. Сахабыт сирин спортсменнара спорт аҕыс көрүҥэр кытыннылар. Дзюдоҕа Карина Ефимова – кыһыл көмүс, Надежда Татарченко – үрүҥ көмүс; Наталья Леонтьева 10 км сүүрүүгэ – үрүҥ көмүс; классическай оҕунан ытыыга Рената Гаврильева, Кристина Устинова, Розалина Тимофеева – үрүҥ көмүс уонна боруонса мэтээллэри; көҥүл тустууга Петр Копылов, Севиль Назарова – боруонса мэтээллэри; стендовай ытыыга Петр Егоров боруонса мэтээли ылаттаатылар.
Сочига буолан ааспыт Норуоттар икки ардыларынааҕы “Паралимпиецтар сайыҥҥы оонньууларын” күрэхтэһиилэригэр Арассыыйа 72 регионуттан 1200 спортсмен, ону таһынан Германия, Сербия, Мали уонна урукку бырааттыы өрөспүүбүлүкэлэртэн барыта омук уон дойдутуттан кыттыыны ыллылар. Доруобуйаларыгар хааччахтаах спортсменнар спорт тоҕус көрүҥэр күрэхтэстилэр. Кыһыл көмүс мэтээллэри харбааһыҥҥа Анастасия Диодорова, блочнай оҕунан ытыыга Виктор Скрыбыкин, дьаадыраны анньыыга Василина Иванова, Виктория Петрова, үрүҥ көмүс мэтээллэри тхэквондоҕа Татьяна Белова, үҥүүнү быраҕыыга Айаал Сивцев, боруонса мэтээллэри остуол тенниһигэр Михаил Неустроев, блочнай оҕунан ытыыга Дьулустаан Захаров ылаттаатылар. Үгүстэрэ иккилии-үстүү көрүҥнэргэ миэстэлэстилэр.
Спортсменнары бэлэмнээбит тренердэр, ол иһигэр оҕунан ытыыга Анатолий Николаевич Тимофеев, Михаил Михайлович Филатов, Балдар Батомункуевич Балданов, чэпчэки атлетикаҕа Дмитрий Васильевич Колесов, Василий Афанасьевич Спиридонов, көҥүл тустууга Яков Яковлевич Филиппов, Александр Савельевич Оконешников, Адаптивнай спорт тренердэрэ чэпчэки атлетикаҕа Петр Николаевич Давыдов, Василий Андреевич Оленов, оҕунан ытыыга Андрей Андреевич Иксман, Петр Васильевич Андросов, тхэквондоҕа Руслан Александрович Поисеев, Яков Васильевич Гаврильев, остуол тенниһигэр Макар Николаевич Дьяконов наҕараадаланнылар.
Спорсменнарбыт инникитин өссө күүскэ эрчиллэр, маастарыстыбаларын чочуйар, спорт үрдүк чыпчаалларын дабайар соруктаахтар.
Өрөспүүбүлүкэ министиэристибэтэ көҕүлээн ыытар “Хас биирдии оскуолаҕа – спорт легендалара” аахсыйа Василий Михайлович Владимиров дириэктэрдээх Дьокуускай куорат 2-с №-дээх оскуолатыгар буолан ааста. Икки тыһыынча үөрэнээччилээх оскуола спортсменнара актовай саалаҕа муһуннулар. Улуу тренер Д.П. Коркин Чурапчытааҕы спортивнай оскуола-интэринээккэ эрчийэн таһаарбыт иитиллээччилэрин туһунан киинэни көрдүлэр, үөрэнээччилэр музыкальнай эҕэрдэлэрин иһиттилэр, Коркин айар үлэтин туһунан тустуунан дьарыктанар өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөннэрэ, VII “б” кылааһын үөрэнээччилэрэ Адам Макаров, Айархан Захаров билиһиннэрдилэр. Спорт миниистирин 1-кы солбуйааччы Александр Бугаев, Монреаллааҕы Олимпийскай оонньуу призера Александр Иванов, тустууга аналлаах 3 №-дээх спортоскуола салайааччылара Василий Уйгуров, Николай Иванов, Д.П. Коркин нэһилиэстибэтин үйэтитиинэн дьарыктанар Татьяна Гоголева, Дмитрий Егоров тустуу уонна спорт киһи олоҕор суолтатын кэпсээтилэр.
Москва аннынааҕы Реутов куоракка түмүктэммит бэтэрээннэр пауэрлифтиҥҥэ аан дойдутааҕы чемпионаттарыгар Сахабыт сирин үс бэтэрээнэ “становой тяга” көрүҥэр чаҕылхайдык күрэхтэстилэр. Хатас спортоскуолатын тренерэ Иван Копырин 55-59 саастаахтарга 82,5 кг кыттан, 190 кг штанганы тобугар диэри тардан таһааран бастакы миэстэни ылары ситистэ. Тааттаттан Николай Матаннанов 82,5 кг 70-74 саастаахтарга 160 кг ылан бастаата. Ньурбаттан төрүттээх-уустаах 100 кг үктүүр ыйааһыннаах Петр Баттахов 70-74 сс. бөлөхтөрүгэр 210 кг көрдөрүүлээх абсолютнай чөмпүйүөн буолла! Иван Копырин уонна Петр Баттахов норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастарын нуорматын толордулар.
Сонуннар
27.11.2022 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 28 - ахсынньы 4 күннэригэр
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
17.11.2022 | 18:00
«Мир» каартаҕа региональнай төлөбүрдэри ыытыахтара
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
1993-1996 сылларга Дьокуускай куорат дьаһалтатын баһылыгынан үлэлээбит Алексей Александрович Томтосов быйыл 80 сааһын туолла.
Ааптар: Киин Куорат
Үбүлүөйүн бэлиэтээбит СӨ норуодунай хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитигэр Алексей Александрович Томтосовка үөрүүлээх быһыыга-майгыга өрөспүүбүлүкэ Ил Дархана Айсен Николаев СӨ үрдүкү наҕараадатын — «Хотугу сулус» уордьанын туттарда.
Ил Дархан телеграмм-ханаалыгар суруйбутунан, чаҕылхай, эппиэтинэстээх, дьону угуйар кыахтаах, мэлдьи инники кэккэҕэ сылдьар Алексей Томтосовка лидер буоларыгар патриотизм олугу уурбута, Саха сирэ уонна Арассыыйа тосту уларыйар кэмнэригэр судаарыстыбаннай салалтаҕа кыттар дьылҕатыгар киэҥ аартыгы арыйбыта.
Бүгүн 16:00 чаастан Алексей Александрович Томтосовы Олохтоох дьаһалтаҕа чиэстээһин буолар.
Сонуннар
06.12.2022 | 11:00
Кадеттар оскуолаларын бастакы сыбаайата түстэ
06.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 6 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
05.12.2022 | 18:00
11 ый иһигэр 10 622 оҕо төрөөтө
05.12.2022 | 16:00
Дьиэ кэргэн саҥа дьыллааҕы хаартыскаларын куонкуруһа ыытыллар
05.12.2022 | 14:00
ЫБММ сотрудниктара хаан туттардылар
05.12.2022 | 12:00
Өрөспүүбүлүкэтээҕи саахымат конгреһын кыттыылаахтара кэллилэр
05.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 5 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
03.12.2022 | 18:00
Өбүгэ ситимэ — эр дьон кылаан кыахтарыгар
03.12.2022 | 14:00
«Үлэ кыбаартала» — сайдыы территорията
02.12.2022 | 18:00
Дьокуускай 100 бастыҥ үөрэнээччитигэр стипендия олохтонно
02.12.2022 | 16:00
Тымныы Оҕонньорго баҕа санааларбытын суруйабыт
02.12.2022 | 12:00
Охчуттар мэтээллэри аҕалаллар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 2 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньытааҕы сокуоннар
02.12.2022 | 09:00
Биэнсийэни иккитэ ылыахтара
01.12.2022 | 18:00
Спартакиадаҕа бастыҥнар кыттыахтара
01.12.2022 | 17:00
Арыгы атыытыгар хааччахтааһын киллэриллэр
01.12.2022 | 16:00
Эһиилги былаан — 38 км суол
01.12.2022 | 15:06
Саамай сөптөөх диэн көрөбүн
01.12.2022 | 15:05
Комплекс оҥорор ордук
Ордук ааҕаллар
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Сытыы муннук | 01.12.2022 | 12:03
Ийэ айманар сүрэҕин туох уоскутуой...
Билиҥҥи балаһыанньаҕа, билиҥҥи судургута суох кэмҥэ оҕотун байыаннай дьайыыга атаарбыт ийэлэрдиин кэпсэтэртэн ордук ыарахан суох. Кинилэр куоластара титириирэ, харахтарын уутун кистээн туора соттоллоро, оҕолорун тустарыгар күүстээх, тулуурдаах буола сатыыллара киһини өссө уйадытар, уоскутар тылы булбакка мух-мах бараҕын. Бу сырыыга оҕолорун атаарбыт, кэтэһэр, эрэнэр икки ийэни кытта харах уулаах кэпсэтиибин ааҕааччыларбар...
Дьон | 25.11.2022 | 16:00
Юрий Попов: «Барыта улахан үлэттэн тахсар»
Дьокуускайга Тупсарыы үс сыла биллэриллэн, бу диэн эттэххэ, киин куоракка, чахчы, үтүмэн үлэ ыытылынна, ону олохтоохтор даҕаны бэйэҕит көрө-истэ сылдьаҕыт. Быйыл сайын «Уһук Илиҥҥэ 1000 тиэргэн» федеральнай бырайыагынан Дьокуускай куоракка 75 тиэргэн тупсаран оҥоһулунна. Саамай элбэх эбийиэккэ бэдэрээтчитинэн «Основа» ХЭТ үлэлээтэ. Онон бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр бу тэрилтэ эдэр салайааччыта Юрий Поповы...
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Балазан ыйын 21 кунугэр Кэнчээри озо саадыгар комус куьуну корсуу кунэ буолан ааста. Манна иитиллээччилэр, итээччилэр уонна тороппуттэр кыттыгастаах, кэнсиэртээх, дьаарбанкалаах тэрээьин тэрилиннэ. Озолор ыыллаан-туойан, ункуулээн куьуннэрин бэркэ корустулэр. Дьаарбанказа киирбит уп тороппуттэр собулэннэринэн ахсынньы ыйга буолар "Кэнчээри" озо саада 55 сыллаах убулуойнэй тэрээьинигэр уурулунна.
ОКТЯБРЬ
Ийэ кунэ
Алтынньы ый 18 кунугэр кэнчээри саад иитиллээччилэрэ кун кубэй ийэлэрин эзэрдэлээтилэр.
Озо сааьым сырдык сарданата,
Таптыыр сурэзим тэбэр иэйиитэ,
Мин олозум истин дозоро,
Кун кубэй ийэккэм буоллаза.
Мин ийэм харазын харата
ыйданалаах туун кэриэтэ,
Мин ийэм уьун суьуоза
Урэзим толбоонурар долгуна,
Мин ийэм истин мичээрэ
Кун сылаас сарданатын кэриэтэ,
Мин ийэм хатыылаах ытыьа
Ийэккээм миэхэзэ таптала.
Ийэ кунунэн итии истин эзэрдэ буолуохтун кун кубэй ийэлэр!
Бриллиантовые нотки
Алтынньы ый 19-20 куннэригэр Бэрдьигэстээх сэлиэнньэтигэр VI тогулун ыытыллар "Бриллиантовые нотки" Международнай фестиваль чэрчитинэн ыытыллар "Первые шаги" региональнай конкурска Кэнчээри озо саад "Мозаика" ункуу болозо "куукула ункуутун" толорон 1 степеннээх лауреат урдук аатын ыллылар.
НОЯБРЬ
Родительское собрание
Сэтинньи ый 2 кунугэр Кэнчээри озо саадыгар тороппут уопсай мунньаза буолан ааста. Мунньахха «Саха Ороспуубулукэтин Эдэр ыччат психологической комо кииниттэн» педагог-психолог Андреева Саргылаана Семеновна кэлэн тороппуттэргэ психологическай тренинг онордо. Сана сылга озолор адаптацияларын, буолуохтаах тэрээьиннэр туьунан сиьилии кэпсээтилэр. Ону таьынан ахсынньы ыйга буолар детсад 55-сыллаах убулуойугэр анаан ыытыллар тэрээьиннэр, онно комо туьунан сиьилии кэпсэттилэр, ырыттылар.
СКАЗКА ТЕРЕМОК
Улахан уонна орто болох озолоро 1 уонна 2 кыра болох озолоругар киирэн теремок остуоруйаны кордорон, аралдьытан аастылар. Баспытаатал Варвара Егоровна туруоруутунан, кэпсээьининэн, озолор артыыстаан туруорууларынан кыра испеэктээкил озолор сэнээриилэрин ылла.
ОЛОНХО КУНЭ 2019 с
Ахсынньы ый олонхо декадата, ол чэрчитинэн ахсынньы ый 26 кунуттэн 30 кунугэр дылы "Кэнчээри" озо саадыгар олонхозо сыьыаннаах тэрээьиннэр буола тураллар. Ол курдук бастакы кун ыраастаныы, арчыланыы буолла, иккис кун "Ус дойдунан айан" диэн олонхону слайдка оноьуллубут презентация кордулэр.
СЕМИНАР по программе "ДЕТСТВО" в с. Ма5арас
Сэтинньи ый 29 кунугэр "Кэнчээри" детсад коллектива Мазараска баран Антонина Константиновна салайааччылаах "Детство" программаннан улэлиир Куорэлээх "Айылгы", Мазарас "Туллукчаана", Бэрдьигэстээхтэн "Кэнчээри" детсадтара буолан "Пути повышения качества образовательного процесса в ДОУ" диэн теманнан семинарга кыттан кэллибит.
Хас биирдии детсад бу программаннан хайдах, туох улэлээн олорорун сиьилии кэпсэттилэр, ырытыстылар. Киирии тылы дьиэлээх хаьаайка, "Туллукчаана" сэбиэдиссэйэ Мария Трофимовна "Позитивный имидж как важный современный компонент и ресурс дошкольного образовательного учреждения" диэн теманнан сазалаата.
Кэнчээри детсад баспытаатала Надежда Николаевна улахан болох озолоругар "Дары Фребеля" оонньуурдарынан "Зимние забавы" диэн, Куорэлээхтэн Анисия Николаевна "Играем вместе с мамой" диэн тороппуттэри кытта дьарыктарын кордубут.
Татьяна Кымовна "Головоломка" Елизавета Андреевна "Блоки Дьенеша", Антонина Николаевна "Эрбэк-сэрбэкэ" диэн остуол оонньуутун, улэлии сылдьар саморазвитияларын темаларынан кэпсээн дьон сэнээриитин ыллылар. Александра Дмитриевна "Модульный подход к организации развивающей среды" диэн теманнан Кэнчээри детсад уопсай улэтин кэпсээтэ.
"Айылгы" детсадтан Прасковья Гавриловна "Организация педагогической деятельности ДОУ в контексте ФГОС" диэн теманы,
"Туллукчаана" детсадтан Таисия Маркельевна "Одуну талааннаах дьонноро" диэн проегын билиьиннэрдилэр.
Онон "Детство" программанан улэлии сылдьар дьон атыны, сананы билэн-корон, дуоьуйан, тогурук остуолга санаалабытын этинэн астынан тарзастыбыт. Дьиэлээхтэргэ, "Туллукчаана" детсад коллекттивар сылаастык корсон дуоьуйа астыннара сана детсадтарын улэтин хамнаьын кэпсээн, билиьиннэрэн ыыппыттарыгар барза махталбытын тиэрдэбит. Оссо да корсуохпут диэн эрэнэ тарзастыбыт.
Преемственность со школой
Кэнчээри детсад 2015 сыллаахтан модульнай проегынан А. Осипов аатынан оскуоланы кытта сибээстэьэн улэлиир. Суруннээн математика орто, урдуку суьуох учуутала Павлов Ньургун Михайловиьы кытта «головоломка» проегынан улэлиир. Ол чэрчитинэн ахсынньы ый 7 кунугэр оскуолаттан Римма Ивановна Маркова салайааччылаах 9 кыласс уорэнээччитэ Настя Степанова кэлэн бэйэтэ айбыт методикатын «Механическая головоломка» диэн киордордо билиьиннэрдэ. Озолор сурдээзин сэнээрдилэр, оонньоон кордулэр. Тумуккэ Настя проегын оонньуутун биир ооньууру бэлэх уунна. Инникитин да маннык сибээстэьэн таьаарылаахтык улэлиэх буоллубут.
День открытых дверей
Ахсынньы ый 20 кунугэр тороппуттэргэ анаан "Аьазас аан" кунэ буолан ааста. Тоороппуттэр озолор хайдах дьарыктаналларрын, дьарыкка тугу тутталларын, озолоро хайдах тутта хапта сылдьалларын, баспытаатал улэтин сиьилии кордулэр, билистилэр кордулэр. Аьазас дьарыктар кэннилэриттэн бьаспытааталлар бэйэлэрин дьарык таьынан улэлэригэр маастар кылаас кордордулэр
Старшай баспытаатала Александра Дмитриевна детсад уопсай улэтин "Инновационные педогагические технологии: модульный подход к развивающей среде, сенсорный детский сад" билиьиннэрдэ.
Варвара Егоровна оскуолаза киириэн иннинээзи озозо интеллект картаны туьанан хоьоону уорэтии ньымаларын кордордо.
Татьяна Кымовна "Головоломка для самых маленьких" диэн головоломка арааьын кордордо, билиьиннэрдэ.
Антонина Николаевна "Эрбэкэ-сэрбэкэ" диэн остуол оонньуутун оонньотто
Надежда Николаевна "Дары Фребеля" диэн оонньуу хомуурунньугунан оонньотон кордордо
Елизавета Андреевна "Кью-де-уз" оонньуутун кордордо, оонньотто
Ол курдук тороппуттэр детсад хайдах улэлии турарын, озолоро хайдах дьарыктаналларын билэн-корон астынан тарзастылар.
новый 2019 год
Ууммут 2019 сылы детсадпыт 55 сыллаах убулуойнэй тэрээьинин кытта тэннэ ыллылар. Буоларын курдук кэтэьиилээх Моруос озонньор сиэнин Хаарчаананы кытта уонна ууммут сыл бэлиэтэ сибиинньэ озолору оонньотон, ункуулэтэн, аралдьытан, бэлэх бэлэхтээн, кунду ыалдьыт буолан бардылар.
Убулуойнэй сана дьылга анаан детсад улэьиттэрин уонна тороппуттэр куустэринэн ааспыт сылларга анаан музей тэрилиннэ, манна урукку сылларга туттуллубут кинигэрлэр, портфелльяр, альбомнар, озо оонньуурдара онтон да атын уруккуну санатар маллар дьон, тороппут сэнээриитин ыллылар.
Утренникпыт оссо биир чазылхай тугэнинэн Кравченко Федор Артурович салайааччылаах "Горнай автодор" тэрилтэ, детсад 55 сыллаах убулуойугэр анаан хас биирдии озозо минньигэр кэьии бэлэхтээн озолор уоруулэрин урдэттилэр.
Улусный конкурс-фестиваль "Хаар ункуутэ"
Улуустаазы "Хаар ункуутэ" - 2019 кынчээри озо саадын иитиллээччилэрэ кохтоох кыттыыны ылар сертификат ыллылар
ФЕВРАЛЬ
ТИМБИЛДИНГ - тэрилтэннэн оонньуу
Олунньу ый 4 кунугэр Психологическай киинтэн специалистар кэлэннэр тэрилтэннэн оонньотор оонньууларын "Тимбилдинг" диэн оонньууну оонньоттулар. Манна тэрилтэ аайттан 8-тыы улэьит кыттар, 6 туьумэхтээх оонньууну бириэмэзэ оонньоотубут. Кыттааччылар биир санааза киирэн, тумсэн, субэлэьэн оонньоон олус интэриэьинэй кун ааста.
ГОРНАЙ АВТОДОР БЭЛЭЗЭ
Детсадпыт 55 сыллаах убулуойунэн "Горнай автодор" тэрилтэ спортивнай инвентарынан материальнай комо онорон озолор, улэьиттэр уоруулэрин урдэттэ. Ол курдук велотренажертан, суурэр дорожкаттан сазалаан, гантель, мээчик араастарын, кругтары онтон да атын элбэх, эти хааны эрчийэргэ туттуллар араас инвентарьдар бэлэх гынан азалан биэрдилэр.
ИЙЭ ТЫЛ КУНЭ
Алексей Андреевич Иванов - Кундэ
Торообут тыл
Торообут
Торут тыл
Соруун
Суогэй курдук
Сурэзи-быары
Созуургэтэр,
Убазас отон
Уутун курдук,
Улахан куйааска
Утазы аьарар,
Сырдьыгыныы коонньубут
Сылгы кымыьын курдук,
Тостор куйааска,
Тозулу ханнарар.
Иитиллибит ийэ тылбыт,
Иирэзэс сири
Имэнинэн быйанынан
Ибиирэн биэрэр…
Саппа
Садарах уотунан
Кутур харананы
Кулумнэтэ сырдатар …
Ийэ тыл –
Быстар-ойдор куннэ
Быыьал-абырал буолар,
Олор сутэр куннэ
Ороьултэ буолар.
Сахалыы алпаабыты аан бастаан айбыт киьиннэн Семен Андреевич Новгородов буолар. Кини 1892 сыллаахх олунньу ый 13 кунугэр Боотуруускай улуус (Чурапчы) Хатылы нэьилиэгэр кун сирин корбут. Азата Андрей Винокуров диэн киьиэхэ нуучалыы тылга уорэттэрэ биэрбит, онно кини нууча тылын арифметиканы уорэпптит. Онтон Дьокуускайга 1905 сыллаахха реальнай училищеза киирэн баран элбэхтэ аазар уонна саха фольклорун хомуйбут, муспут. 1913 сыллаахха учууталлар Всероссийскай съезтарыгар кыра ахсааннаах омук бэйэтин тылын билиэхтээх, уонна сахалыы кинигэн тахсараын наадатын туьунан докладынан кыттыбыт. Ону таьынан сахалыы суругу бичиги уорэтэр уорэтэр системаны чинчийэр. 1917 сыллаахха Саха крестьяннарын аан бастакы съезтарыгар сахалыы алпаабыт бастакы варианын билиьиннэрбит. Ол сыл Афанасьев диэн киьилиин «сахалыы сурук-бичик» диэн аан бастакы букубаары онорон тиьэн таьаараллар. Ол иьин С. А. Новгородов торообут кунун ОЛунньу ый 13 кунун саха тылын кунунэн бэлиэтиибит.
Ол чэрчитинэн олунньу ый 15 кунугэр Кэнчээри детсадка "Ийэ тыл" кунэ буолан ааста. Бу кун баспытааталлар озолорго анаан араас хоьооннору аахтылар.
Улахан болох озолоро С. П. Данилов хоьооннорун аахтылар уонна дьиэлэригэр тороппуттэрин кытта онорон азалбыт кинигэлэрин туьунан кэпсээтилэр. Араас матырыйаалынан, араастык киэргэтэн азалбыт кинигэлэрэ озолор болзомтолорун тарта, баспытааталлар хайзабылларын ыллылар.
Кулун тутар ый
оза саадын улэьиттэрин форума. Дьокуускай куорат
С 12 по 14 марта 2019 г. Форум работников дошкольного образования РС(Я) – 2019 «Дошкольное образование: инвестиции в будущее» где мы выступили на постерной выставке по проекту нашего детского сада «Кэнчээри» «Организация модульной развивающей среды «Толкуй» для развития интеллектуальных и творческих способностей детей дошкольного возраста» эксперты оценили нашу работу детского сада очень интересной, дали советы и пожелали дальнейшего процветания проекта, а также увидели разные интересные работы и проекты других детских садов республики.
"Танцует Горный" улуустаазы ункуу ансааамбылларын курэзэ
Кулун тутар ый 15 кунугэр сылын аайы ыытыллар улуустаазы «Танцует Горный» курэх буолан ааста. Манна озо саадын иитиллээччилэриттэн сазалаан, оскуола озолоро, улахан дьон ункуу ансаамбыллара бары кэлэн кохтоох кыттыыны ылаллар. Тоьозолоон этэр буолахха быйыл 2019 сылга ьтэрийээччилэр озо саадын иитиллээччилэрин курэзин Кулун тутар 15 кунугэр, оскуола саастаах озолор уонна улахан дьон болозун Кулун тутар ый 16 кунугэр онороннор улахан супсулгэн тахсыбата. Биьиги кыроачаан кыттааччыларбыт «Мозаика» ункуу ансамбла «Куукула ункуутунэн» 3 степеннээх дипломан аатын сугэн уоруулэрэ урдук. Озолорбутугар инникитин урдук ситиьиилэри базарабыт!
Озо библиотекатыгар сынньалан
Кулун тутар ый 26 кунугэр иитиллэччилэрбит баран озо библиотекатыгар куулэйдээн, сынньанан, кинигэлэри корон кэллилэр. Тоьозолоон эттэххэ озо библиотеката, озозо соптоох гына мебеллеринэн, кинигэтинэн, озо сылайдазына аралдьыйар гына араас оонньуурдарынан хааччыллыылаазынан киьини сохтороор, озо интэриэьин тардар. Библиотека улэьиттэригэр, библиотека улэтигэр инниктин да оссо урдук сайдыылары, озону умсугутар араас кинигэлэринэн хааччыллыыны базарабыт!
Бэрдьигэстээзи кыраайы уорэтэр мусуойга куулэй
Кулун тутар ый 21 кунугэр улахан болох озолоро Бэрдьигэстээзи кыраайы уорэтэр мусуойга баран, корон-истэн, билэн кэллилэр. Озолор суруннээн кыыллары, былыр торуттэрбит тута сылдьыбыт малларын-салларын олус интэриэьиргии кордулэр иьиттилэр. Музей биир тутах улэьитэ Матрена Семеновна озолору батыьыннара сылдьан музей ис тээбиринин, кыыллар тустарынан сиьилии кэпсээтэ. Музей улэьиттэригэр барза махталбытын тиэрдэбит, инникитин таьаарыылаах улэни базарабыт!
Горнай улууьун Баьаарынай чааьа
Кулун тутар ый 27 кунугэр улахан болох озолоро «Баьаарынай часка» баран уоттан сэрэхтээх буолуу, баьаарынайдар улэлэрин, уоту хайдах, тугунан умуруоралларын туьунан билэн-корон, олус туьалаахтык сылдьан кэллилэр. Баьаарынай чаас улэьиттэрэ бириэмэзэ тоьо тургэнник бэлэм буола охсоллорун, массыыналара хайдазын тугун кордордулэр кэпсээтилэр. Инникитин озолорбут уоттаах сэрэхтээх буолуохтара диэн эрэнэбит.
|
oscar
|
Помощник Первого Президента Республики Саха (Якутия), Государственного советника РС (Я) Михаила Ефимовича Николаева Сергей Попов написал статью «Норуот сырдык ырата туолуо дуо?» (Сбудется ли светлая мечта народа?) с анализом встреч с населением сельскохозяйственных улусов республики и опыта Китая по выводу из бедности.
Норуот сырдык ырата туолуо дуо?
Бу күннэргэ Саха өрөспүүбүлүкэтин бастакы Президенэ Михаил Ефимович Николаев сорудаҕынан Өлүөхүмэ, Таатта, Чурапчы, Хаҥалас, Уус Алдан, Ленскэй, Нам, Горнай улуустарыгар сылдьан, дьон хайдах дьаһанан олорорун билсэн, дьону, нэһилиэк, улуус баһылыктарын кытары кэпсэтэн, санаа атастаһан кэллибит. Сүрүн сорук—“кыра дохуоттаах дьон олоҕун хайдах тупсарыахха сөбүй”, диэн ыйытыыга хоруйу торумнааһын этэ. Ити ыйытык бүгүн эрэ күөрэйбит буолбатах. Киһи-аймах баарын тухары баай—дьадаҥы, үлэһит—сүрэҕэ суох диэн арахсыы баар. Бэл, Сэбиэскэй былаас да кэмигэр үрдүк хамнастаах, сололоох дьон уонна кыра хамнастаах, “кыра-хара дьон” диэн баара.
Ити арахсыы билигин өссө дириҥээбитин бары билинэбит. Хомойуох иһин, оннооҕор официальнай статистика этэринэн, Саха сирин олохтоохторун 19%-нын дохуота киһи тыыннаах олороругар даҕаны тиийбэт. Ол аата, былыргылыы эттэххэ, быстар дьадаҥыбыт ахсаана икки сүүс тыһынча киһи. Онтон улахан аҥаара оҕолор. Итини бары көрө, билэ сылдьабыт. Үлэтэ суох, биитэр, быстах үлэлээх, эбэтэр, олох кыра хамнастаах дьоммут биллэрин курдук, үксүн тыа сиригэр олороллор. Билигин нэһилиэккэ дьон тугунан дьарыгырарый? Бастатан туран, оҕолор бааллар, кинилэр үөрэнэллэр. Ити нэһилиэнньэ үс гыммыттан биирэ. Пенсионердар бааллар, нэһилиэнньэ үс гыммыт биирин ылаллар. Дьэ, уонна үлэһит дьоммут бааллар. Тыа сиригэр, нэһилиэккэ ОДЬУоКХ, хонтуора, оскуола, биэбэйик, балыыһа, МЧС, маҕаһыын, кулууп, бибилэтиэкэ, бэкээринэ, тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэтэ курдук үлэ миэстэтэ, хамнас аахсар тэрилтэлэрэ бааллар. Онно улахан нэһилиэктэргэ үлэлиир кыахтаах дьон үс гыммыт иккитэ, кыра нэһилиэктэргэ икки гыммыт биирэ үлэлиир. Уоннааҕылар эбэтэр үлэтэ суох сылдьаллар, эбэтэр, вахтанан дуу, наймылаһан дуу, ханна эрэ атын сиргэ баран үлэлииллэр. Кэтэх хаһаайыстыбанан сылгы-сүөһү ииттэн олорор дьон эмиэ аҕыйаҕа суохтар. Кинилэр оҥорон таһаарбыт эттэрэ, үүттэрэ тэрээһиннээх хаһаайыстыбалар оҥорон таһаарбытттарынааҕар итэҕэһэ суох. Сороҕор ону куоһарар эрээри, кинилэр аахсар дохуоттара бэрт дуона суох. Ол курдук, сүүрбэ, онтон уончата ыанар ынахтаах киһи сүөһүтүн үүтүн, этин атыылаан, туттаран аахсар дохуота ыйга сүүрбэ тыһынчаны кыайбат. “Дьоммут байдылар-тайдылар, сүөһү-ас, тиэхиникэ дэлэйдэ”, диир дьон нэһилиэктэри кэрийэн, дьон тугу аһаан-сиэн, тугу таҥнан, дьиэлэрин-уоттарын, күрүөлэрин-хаһааларын хайдах тутан олороллорун көрүөх, билиэх тустаах.
Олохпут биир чахчыта хомойуох иһин, үлэһит, үлэни кыайар кыахтаах да дьоммут быыстарыгар быстар дьадаҥытык олорооччу аҕыйаҕа суох. Билигин ыалга баар хас биирдии киһиэхэ ыйга тиксэр харчы уон тоҕус тыһыынчаттан кыра буоллаҕына, ол ыал быстар дьадаҥы ахсааныгар киирэр. Ол эбэтэр, үс оҕолоох ыал аҕалаах-ийэлэрэ өлөрөр харчыта ортотунан сүүс тыһынчаны кыайбат буоллаҕына, бу ыал ылар дохуота олоруу алын кээмэйиттэн кыра аатырар уонна ыал дьадаҥы диэн буолар. Судаарыстыба даҕаны, нэһилиэк, улуус дьаһалтата эмиэ, наукабыт да өттүттэн ити мөкү көстүүнү тосту уларытар туһуттан элбэх үлэ ыытыллар. Эҥин араас площадкаларга, хаһыатынан да, тэлэбиидэнньэнэн да элбэх кэпсэтии барар, этиилэр киирэллэр. Сүүмэрдээн, наардаан эттэххэ, тыа сиригэр олорор дьону үлэнэн хаачыйыахха, олорор ороскуоттарын аччатыахха, эбэтэр, көрүллэр көмө кээмэйин үрдэтиэххэ диэн буолар. Ону сэргэ дьону хомуйан ылан, промышленноска ыытыахха, хоту олорор дьону нолуоктан босхолуохха уонна хааччыллыылаах базовай дохуоттуохха, диэн буолар. Ити оруннаах этиилэр уларыйан-тэлэрийэн да буоллар, нолуок сынньалаҥа, субсидия, дотация, профориентационнай үлэ быһыытынан олоххо киирэ тураллар.
Сатаан үлэлээбэт буолуу даҕаны бэйэтэ төрүөттээх. “Сүрэҕэлдьэс, муҥкук, түҥкэтэх, ол иһин куһаҕаннык олорор”, диир төрүөппүт суоҕа буолуо. Өрөспүүбүлүкэттэн тахсары ааһан, бэйэтин улууһуттан да тахса илик, үрдүк үөрэҕи буолуохтааҕар, орто анал да үөрэҕэ суох, ааҕары, суруйары эрэ баһылаабыт дьоммут хомойуох иһин, үксээн иһэр. Ыал ыалынан, хас да көлүөнэ үрдүк үөрэх диэҥҥэ санаммат дьоммут эмиэ аҕыйаҕа суохтар. Сотору ити көстүү тэнийэр, элбиир кутталланан эрэр. Бу балысхан сайдыы үйэтигэр национальнай бырайыактар, уустук нолуок ситимэ, цифровой эйгэ олохпут арахсыбат аргыһа буолбут кэмигэр ааҕары-суруйары эрэ баһылаабыт киһи ХХI үйэ “грамотнайа суох” киһитигэр тэҥнэһэр кэмэ кэллэ. Хомойуох иһин, сорох УСХ специалистара даҕаны, проектнай салайыы, грантовай үлэ, “биир түннүк” диэни бэйэлэрэ да билбэттэр быһыылаах. Кэтэх хаһаайыстыбалаах дьон этэринэн, биир нэһилиэккэ саҥа тыа хаһаайыстыбатын өйүүр миэрэлэри быһаара кэлбит улуус тыатын хаһаайыстыбатын исписэлииһэ дьон өйдөөбөт тиэрминнэринэн кутан-симэн баран, дьэ өй-төй булан ыйыталаһыах курдук буолан истэҕинэ, хойутаатаҕа аатыран, хомунан баран хаалбыт. Былыр даҕаны, быйыл даҕаны тыа киһитэ олохтоохтук дьаһанар уонна билбэт эйгэтигэр киирэртэн туттунар.
Онон дьаһалтабытыттан көрдөһүөҕү баҕарыллар: Саха сиригэр олорор кыаммат-түгэммэт дьоммутун үөрэҕэ суох, түҥкэтэх дьону бүөбэйдиир курдук үөрэтэн-такайан, саҥа үлэ көрүҥнэрин, сокуон уларыйыыларын ыстаан-илдьиритэн, ыал аайы, түөлбэ ахсын кэпсэтиилэри ыытан, дьону түмэн, “алларааттан” этиилэри хомуйуохха, дьон тылын-өһүн истиэххэ баара диэн. Билигин телевидениенэн, араадьыйанан, интернетинэн үксүн сатабыллаах, булар-талар, барар-кэлэр, этэргэ дылы, киирбит-тахсыбыт дьон туһунан кэпсээн наһаа элбээн эрэр. Ону дириҥэтэр Агростартап, “Молодой фермер” программа, социальнай контракка кыттыы, саҥа үлэ миэстэтин таһаарыы, ол-бу саҥа үүнээйини олордуу, ыҥырыа тутан мүөт оҥоруута, куурусса, сибиинньэ иитиитин, о.д.а. хайысхалар тустарынан этэргэ дылы, үөрэҕэ суох, нэһилиэгин иһигэр бүгэн олорор ыалларга ыстаан, илдьиритэн, быһааран биэрэр, кинилэри кытта биир тылынан кэпсэтэр, наада буоллаҕына, үөрэтэн-такайан биэрэр күүстээх методологическай матырыйаалынан хааччыллыбыт Үлэ дуу, Үөрэх дуу министиэристибэлэрин иһинэн тыа сирин сайдыытыгар үлэлэһэр анал тэрилтэ үлэлиирэ буоллар.
Саха Сирин “Орто сэниэ ыал дойдута” оҥорорго Аан Дойду улахан омуктарын ситиһиилэрин хайаан да туһаннахпытына сатанара буолуо. Ол курдук соторутааҕыта Китай компартиятын бэрэсэдээтэлэ Си Цзинпин – «Китай 770 мөлүйүөн киһитин дьадаҥы олохтон өрөһүйдүбүт” — диэбитэ. Кэлэр өттүгэр 2035 сылга дылы Китай дьонун олоҕун орто сайдыылаах дойдуларга олорор дьон олоҕун таһымыгар тэҥниир үлэни ыыталларын туһунан эппитэ. 1912 сыллаахха Өксөкүлээх «Саха интеллигенциятыгар сурук» диэн айымньытыгар Китай саҥа сирдэри баһылыан сөбүн эппитэ. Ол этиитэ 1978 сылга туолан Ден Сяопин «Аан дойдуга аһыллыы уонна реформа” бэлиитикэтин биллэрэн сүрүн соругунан «Сяокан — общество среднего достатка» диэн ааттаабыт дьадаҥыта суох общество баар буоларын ситиһиини туруорбута. Дьигинэн ити этии биһиги Сахабыт Сирин конституциятыгар судаарыстыбабыт сүрүн соругун быһыытынан эмиэ ыйылла сылдьар. Оччотугар Китай курдук балтараа милиардка чугаһыыр нэһилиэнньэлээх дойду ити сөҕүмэр кыайыыны хайдах ситиспитин, биһиги онтон тугу туһаныахпытын сөбүн, үөрэтэн көрүөх тустаахпыт.
ООН Китай дьадаҥы олоҕу суох гынарга анаммыт үлэтин Аан Дойду сөҕүмэр ситиһиитин быһыытынан билинэр. Кини опытын сайдан эрэр дойдуларга тарҕатар үлэни ыытар. Ону ааһан Китай 166 сайдыыта суох дойдуга быһаччы көмө оҥорор уонна билиитин, сатабылын үллэстэр. Китай билигин Аан Дойдуга Америка кэнниттэн иккис улахан экономика буолла уонна өссө да экономиката улаата турар. Китайдар бэйэлэрэ этэллэринэн өссө даҕаны дьадаҥы олоҕу ситэри суох гына иликтэр. Ол эрээри чахчы үлэлиир уонна олоххо киирэр кыахтаах дьадаҥы олоҕу суох гынар ньыманы булбуттарын туһунан этэллэр, ол этиигэ бары сөбүлэһэллэр. Дьэ ол туох эбитий, уонна биһиэхэ туох көдьүүстээх буолун сөбүй?
Дьадаҥы буолууну суох гынарга анаммыт национальнай программаны, Китай судаарыстыбаннай сүбэтин иһинэн үлэлиир дьадаҥы буолууну утары охсуһар комитет салайар. Аҥаардас бүтэһик биэс сыл иһигэр быстар дьадаҥы олохтон 68 мөлүйүөн киһи быыһаммыт. Ити кэмҥэ Китай тыатын сиригэр олорор дьон дохуота сыл аайы 10.4% үрдээн иһэр. Дьадаҥы буолууну утары охсуһарга анаммыт программа сүрүн өрүттэрин кылгастык эттэххэ манныктар.
Хас биирдии дьадаҥы киһиэхэ сөптөөх, чопчу уонна тустаах көмө оҥорор иһин Китайга олорор дьадаҥы киһини барытын хабар анал карточка оҥоһуллар. Онно киһи дьадаҥы буолбут төрүөтэ, киниэхэ тугунан көмөлөһүөххэ сөбө уонна бу киһини байылыат олоххо тириэрдэргэ туох оҥоһуллуохтааҕа ыйыллар. Дойду салалтата, провинция, куорат уонна нэһилиэк салалтата дьон олоҕун тупсарарга үлэлиирин туһунан анал андаҕар биэрэр уонна салалта үлэтин таһаарыыта дьадаҥы олоҕу суох гынарга тугу үлэлээбитинэн уонна тугу ситиспитинэн эмиэ сыаналанар. Бастатан туран хас дьадаҥы киһи баара, дьадаҥы буоларын төрүөтэ биллэр буолан Китай салалтата чопчу, үлэлиир уонна дьайыылаах ньыма булара чэпчээн биэрэр. Холобур, 2030 сылга дылы промышленнос көмөтүнэн 30 мөлүйүөн киһи дьадаҥы буолартан босхолонуо.
Дьадаҥы олоҕу утары охсуһуу биргэ үлэлээһин, кооперация уонна хардарыта көмөлөсүһүүгэ олоҕуран ыттыллар. Ол курдук сайдыылаах илиҥҥи регионнар, сайдыыта суох архааҥҥы регионнарга көмөлөһөллөр. Ону таһынан Китайга үэлиир улахан компаниялар «10 тыһынча тэрилтэ 10 тыһынча нэһилиэккэ көмөлөһүө» диэн программа чэрчитинэн уһук сытар дьадаҥы нэһилиэктэргэ көмө оҥороллор. Ити программа иһинэн Алибаба платформа Taoбао диэн ааттаан уһук сытар нэһилиэк олохтоохторо бэйэлэрин оҥоһуктарын интернет нөҥүө Аан Дойдуга атыылыыр ситимнэрин оҥорбут. Билигин ол ситимҥэ 4310 нэһилиэк кыттан хас биирдии нэһилиэк өлөрөр харчыта сылга балтараа мөлүйүөн долларга тиийэр буолбут. Бу көмө аҥаардас үбүлээһин эрэ быһыытынан барбат. Үөрэтии, суол иис оҥоруута, уу-хаар тардыыта барыта киирэр. Алибаба курдук көмө үлэтигэр Кытай үрдүнэн 60 тыһынча тэрилтэ кыттар. Манна эбии киэҥ общественность бу үлэҕэ эмиэ кыттар. Дьадаҥы буолууну кытта охсуһуу фондата, дьадаҥы буолууну кытта охсуһуу волонтердарын сулууспата, дьадаҥы буолууну кытта охсуһууга кыттыы портала уонна да атын дьадаҥы буолууну кытта охсуһууга кыттыан баҕалаах дьоҥҥо үлэлэрин чэпчэтэр платформалар бааллар, бу үлэҕэ кыттыбыт дьоҥҥо нолуок кээмэйин кыччатыы, социальнай балл ылыы, уот, уу төлөбүрүн кыччатыы курдук үтүөлэр көрүллэллэр. Дьадаҥы буолууну утары охсуһууга анаммыт үбү сөпкө туттуу, ыйыллыбыт сорудахтары толоруу, көмөнү кэмигэр уонна толору оҥороруу туһунан ким баҕарар ыйытар да этэр да «12317» нүөмэрдээх хонтуруол сулууспата үлэлиир.
Дьадаҥы буолууну утары охсуһуу сайдыы ситиһиилэригэр олоҕуран ыытыллар. Үгэс буолбут дьарыктары сайыннаран онтон ылыллар үбү элбэтиини кытта саҥа үлэ көрүҥнэрин киллэрэн, тыа сиригэр дьоҕус промышленность тэрилтэлэрин арыйан дьону цифровой эйгэни, интернет атыытын туһанарга үөрэтэн, дьон бэйэтин кыаҕын сайыннаран дьадаҥы олохтон тахсалларын ситиһэргэ улахан болҕомто ыытыллар. Ол инниттэн улахан болҕомто үөрэхтээһиҥҥэ урууллар. Үөрэх дьыссаат саастаах оҕолортон саҕаланар буолан оҕо оскуоланы бүтэрэригэр уопсайа 13 сыл үөрэнэр уонна оскуоланы бүтэрэригэр билиитин таһыма университет маннайгы, иккис курсун студеныгар тэҥнээх буолар. 70 сыл аннараа өттүгэр дьонун 80% үөрэҕэ суох дойдуга бу сөҕүмэр ситиһии. Билигин Китай үөрэҕириитин таһыма сайдыылах дойдулартан итэҕэһэ суох, Аан дойду 100 бастыҥ университеттарын иһигэр түөт китай университета киирэр, биһиги МГУ-бут хомойуох иһин 108 миэстэҕэ сылдьар. Билиҥҥи сорук үөрэҕириини, сайдыыны туһанан көлүөнэттэн көлүөнэҕэ утумнаан баран испит дьадаҥы буолуу төрүөтүн суох гыныы буолар. Ол курдук былыр былыргаттан дьадаҥытык олорбут 105 000 нэһилиэк дьоно билигин дохуодтара үрдээн аны бэйэлэрэ атын дьоҥҥо көмөлөһөр турукка кэлбиттэр. Китай бырабыытыластыбата мэктиэлииринэн, аныгыскы сорук 2015 сылга 14.42 мөлүйүөн киһини дьадаҥы олохтон таһаарбытын курдук уонна 2016 сылтан саҕалаан ортотунан сылга 10 мөлүйүөн киһини дьадаҥы олохтон босхолоон 832 дьадаҥы провинцияҕа баар 128 тыһынча дьадаҥы нэһилиэккэ олорор 55,75 мөлүйүөн киһини дьадаҥы олохтон таһаарыы буолар, иннэ гыннаҕына аныгыскы сорукка көһөн аны орто сэниэ ыал обществотын оҥоруохтаах.
Китайга дьадаҥы буолууну аҥаардас үп-харчы тиийбэтин кытта ситимнээбэттэр. Олорор условие, суол-иис, доруобуйа харыстабыла уо.д.а киһи олоҕун араас өрүттэрин холбуу тутан көрөллөр. Ол курдук олорор сиригэр хайдах дааҕаны дьадаҥы буолан бүтүө суох, медицина, үөрэх өҥөлөрүгэр тиксибэт, аһа-үөлэ хайдах даҕаны тупсуо суох буоллаҕына киһихэ атын сиргэ көһөрүгэр көмөһөллөр, атын сиргэ дьиэнэн уонна үлэнэн хаччыйаллар, биитэр атын сиргэ баран үлэлиир кэмигэр дьиэтин уотун көрөргө-харайарга көмөлөһөллөр, ыраах сылдьан үлэлиир кэмигэр оҕолорун көрөр аймахтарыгар эбэтэр анал тэрилтэлэргэ харчынан көмөлөһөллөр. Бу программа үлэлиэҕиттэн уопсайа 10 мөлүйүөн киһиэхэ оннук көмө оҥоһуллубут. Олох хайдах даҕаны үлэ көстүө суох буоллаҕына судаарыстыба дьадаҥы киһи оннугар ханнык эрэ тэрилтэҕэ үп биэрэр уонна ол киһини тэрилтэҕэ сыһыаран тэрилтэ доходуттан үп ыларын ситиһэр. Холобур, 2020 сылга 35 000 тыһынча нэһилиэккэ олорор икки мөлүйүөн кэриҥэ киһини солнечнай панель оҥорор тэрилтэлэри Китай судааарыстыбата үбүлээн кинилэргэ доляҕа киллэрбит, билигин ол дьон хас атыыланар солнечнай панельтан бэйэлэригэр үп киллэрэн иһэллэр. Бу хамсааһын, биһиги алмаас хостонор улуустарбытыгар Алроса хампаанньа акциятын биэрээһиҥҥэ майгынныыр. Өссө биир үлэнэн хааччыйыы ньыматынан улахан таһымнаах айылханы харыстааһын хамсааһыныгар үлэтэ суох дьону кытаннарыы буолар. Мас олордуута, курааны кытта охсуһуу уонна да атын национальнай бырайыактарга элбэх киһини кытыннаран, үөрэтэн биир өттүнэн дьону үбүлүүллэр иккис өттүнэн барарга-кэлэргэ, саҥа үлэ көрүҥнэрин баһылыырга үөрэтэллэр.
Быһатын эттэххэ Китай дьадаҥытык олорор дьонугар көмөтө аҥаардас дотация, субсидия эрэ буолбакка киһи олоҕун туох баар өрүтүн барытын хабар. Ону ааһан туох баар үлэ былааннаахтык, аһаҕастык уонна чопчу оҥоһуллар. Кинилэр сүүһүнэн мөлүйүөн киһини барытын ааҕан, дьадаҥы буолар төрүөтүн онтон хайдах быыыһыахха сөбүн билэр буоллахтарына Саха Сиригэр олорор 200 тыһынча дьадаҥы киһини билэр, чопчу көмө программатын оҥорор кыаллар курдук көстөр. Биир үчүгэй, уонна биһиэхэ даҕаны кыаллар холобурунан буолар билиилээх, уопуттаах, үчүгэй салайааччылары элбэх кыаммат ыал баар нэһилиэктэригэр үлэҕэ ыытыы буолар. Китайга 188 тыһынча сатабыллаах салайааччы, 128 тыһынча рабочай этэрээт и 530 тыһ. алын сүһүөх специалистара уһук сытар нэһилиэктэргэ баран үлэлии сылдьаллар. Хомойуох иһин билигин биһиги төттөрүтүн, билэр-көрөр, үөрэхтээх дьоммутун Дьокуускайга ыҥыран ылан үлэлэтэбит.
Биһиэхэ улуус, нэһилиэк баһылыктара дьадаҥы дьонун ахсаанын чопчу билбэт түгэннэрэ эмиэ бааллар. Хас дьадаҥы ыал, дьадаҥы ыалга олорор оҕо баарый диэтэххэ быһа холуйан этэллэр. Дьигинэн нэһилиэккэ даҕаны, улууска даҕаны социальнай көмүскэл тэрилтэлэрэ бааллар эрээри биир үксүн тэрилтэлэрэ ыйыытынан-кэрдиитинэн, онно сөп түбэһэр информацияны ылаллар-биэрэллэр. Үксүн киһи бэйэтэ оҕо дотациятын ыла кэллэҕинэ, биитэр туох эмэ кыһалхаҕа кыһарыйтардаҕына анал докумуон толорон бу ыал үбэ прожиточнай минимумтан аллараа буоларын быһаараллар. Хомойуох иһин, атын ньыма суох. Үлэ уонна социальнай көмө министерствота, үлэлээх буолууну хааччыйар комитет, статистика тэрилтэтэ үксүн Федеральнай һокуон уонна норматив чэрчитинэн үлэлиир буолан баҕарбыттарын да иһин дьадаҥы дьону ааҕар, кинилэри туспа тутан үөрэтэр кыахтара хааччахтаах. Бу хайысхаҕа Саха Сирэ бэйэтэ туспа сокуон ылынан Китайга баарын курдук хас биирдии дьадаҥы киһиэхэ туспа карточка арыйан, анал архыып оҥорон чопчу киһини кытта үлэлээн, кини олоҕо тупсуор дылы көмөлөһөн, салайсан, ыйан-кэрдэн биэриэ этэ. Нэһилиэк, улуус баһылыктарын үлэтин хас дьадаҥы киһиэхэ көмөлөһөн, кинини үптээх-харчылаан, үлэлээн-хамнастаан олоҕун тупсарбытынан сыана быһыллыа этэ. Билигин нэһилиэк, улуус баһылыгын үлэтэ биир үксүн нэһилиэккэ туох тутуллубутунан быһаарыллар курдук буолла.
Биһиэхэ улуус улуус, нэһилиэк нэһилиэк аайы түспа үп хаччы баара, промышленнай районнар атыттартан ураты элбэх дохуоттаахтара биллэр суол. Биир улуустан сарбыйан, атын улууска үбү биэрии бука сыыһа буолуо эрээри биһиэхэ 90-с сылларга ыытыллыбыт үлэни дириҥэтэр, кэҥэтэр уолдьаста. Бары билэрбит курдук Өлүөхүмэҕэ, Хаҥаласка Тыа хаһаайыстыбатын академиятын филиаллара, Нерюнгрига, Мирнэйгэ СГУ филиаллара, Чурапчыга физкультура института арыллыбыттара, Бүлүүгэ, Намҥа педколледжтар кэҥээн биэрбиттэрэ, Сунтаарга гранильнай собуот арыллыбыта уонна да атын улуустарга саҥа үлэ миэстэтин таһаарар тэрилтэлэр үөскээбиттэрэ. Ити саҕалааһыны кэҥэтэн, тыа сиригэр олорор дьоҥҥо саҥа үлэ миэстэтин таһаарар, аҥаардас тыа хаһаайыстыбатын эрэ өйөөбөккө атын оҥорон таһаарыы көрүҥнэрин, культура, наука, үөрэх тэрилтэлэрин арыйыах баара. Билигин интернет ситимэ Республикаҕа барытыгар баар, республика нэһилиэнньэтин 86% түргэн оптоволокно нөҥүө холбонор интернеттаах, 2021 сылга өссө 2000 км оптоволокно тардыллыахтаах. Биһиги сонумсахпытынан, саҥаны ылынан иһэрбитинэн аатырабыт. Ил Дархан Айсен Сергеевич эппитинэн ааспыт сылга пандемия кэмигэр 15 000 телемедицина консультацията оҥоһуллубут, үөрэхпит тэрилтэлэрэ, атын да тэрилтэлэр ыраахтан үөрэх, үлэ көрүҥнэрин толору туһаналларын көрдөрдүлэр.
Онон билигин итини саҥа таһымҥа таһааран, улахан Алроса, Сахатранснефтегаз, Якутэнерго, Водоканал курдук тэрилтэлэри, ону таһынан улахан промышленнай тэрилтэлэри бастаан уһук сытар нэһилиэктэргэ сыһыаран, онно олорор дьоҥҥо аҥаардас үбүнэн-аһынан эрэ буолбакка үөрэтэн, тэрийэн оҥорон таһаарбыттарын батарарга көмөлөһөллөрүн ситиһиэх баара.
Таатта улууһугар Мосоркин Константин, Мосоркин Станислав, Капитонов Вячеслав, Никонова Наталья диэн Уолба олохтоохторун кытта кэпсэппиппэр, сылгынан, сүөһүнэн олорор дьон Минсельхоз линитятынан барар саҥа уларыйыылары сүгүн-саҕын өйдүү иликтэрин эппиттэрэ. Үлэлиир баҕа да, кыах да баар ол эрээри сокуон өттүгэр, саҥа көмө программаларын билиигэ, ону туһаныыга күчүмэҕэйдэр баалларын бэлиэтээбиттэрэ. Ити көстүү аҥаардас Уолбаҕа эрэ баар буолбатах. Уус Алдан Чараҥыгар, Таатта Чөркөөҕүгэр, Өлүөхүмэ Кыыллааҕар, Ленскэйгэ эмиэ дьон наар билэр эрэ ньымаларынан үлэлииллэрин, саҥа үлэ көрүҥүн, интернет нөҥүө оҥорон таһаарбыттарын батарыы туһунан үчүгэйдик билбэттэрин, ону баһылыы иликтэрин эппиттэрэ.
Билигин саха ыччаттара мобильнай сыһыарыы, компьютернай оонньуу, программа оҥорон Аан дойдуга атыылыы олороллор. Ол гынан баран үөрэхтээҕи үөрэтии тэнийэн хаалла. Оскуолаҕа үчүгэйдик үөрэммит, билиилээх-көрүүлээх киһи эрэ үрдүк, орто анал үөрэххэ киирэр. Этэргэ дылы үөрэххэ киирээри киһи үөрэхтэнэн хаалар үйэтэ кэллэ. Онон өссө биир куттал үөскүүр, Өксөкүлээх «Төрүү илигиттэн түҥнэри төлкөлөөх» диэн поэматын уларытан эттэххэ төрүөҕүттэн дьадаҥы буолар утумнаах дьон баар буолан эрэр. Ити куһаҕан утуму тохтоторго хайысхаларынан көрөн «Тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин дьадаҥыттан босхолооһун», «Үөрэх кыһатыгар дьадаҥы суох буолуута» уо д.а. программалары оҥоруохха баара. Иннэ гынан тустаах министерстволар эмиэ кыттыа этилэр. Китай курдук улахан дойду 2030 сылга дьадаҥы киһи хаалыа суоҕа диир буоллаҕына биһиги тыйыс айылхалаах, аҕыйах киһи олорор ыраах сытар нэһилиэктэрбитигэр даҕаны сөпкө дьаһаннахпытына биир да дьадаҥы киһи хаалбатын ситиһиэхпитин сөп курдук көстөр.
Биһиги Ил Дархаммыт Айсен Николаев 2020-2030 сылларга дьадаҥы буолуу төрүөтүн кытта охсуһар программатыгар «система социального сопровождения малоимущих семей» диэн анал хайысха баар. Ол хайысха чэрчитинэн хас биирдии киһиэхэ социальнай карта диэни арыйан көмөнү чопчу биирдиилээн киһиэхэ аныахха, биирдиилээн ыалга дьадаҥы олохтон тахсар суолу ыйыахха наада.
Ил Дархан былырыын Чурапчы улууһугар сылдьан “дьиэ кэргэн экэниэмикэтин” хамсааһынын Өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник тэнитиэххэ наадатын эппитигэр олоҕуран, “дьиэ кэргэн экэниэмикэтин” хабаанын кэҥэтэргэ уонна тыа сиригэр дьиэ кэргэн таһымыгар кыаллар үлэ ахсаанын элбэтэргэ кэм кэллэ.
Сергей Попов, СӨ Бастакы Президенын, СӨ судаарыстыбаннай сүбэһитин М.Е.Николаев көмөлөһөөччүтэ.
Посты на тему семейной экономики в моем блоге:
После коронавируса: возврат к якутским усадьбам?
Год пандемии — экономия еды в Китае, в ООН 10-летие семейных фермерских хозяйств и «семейная экономика» в Республике Саха!
Александр Атласов: о проблематике развития сельских территорий
Эркээни должна стать долиной опережающего развития!
Семейная экономика — наш ответ коронавирусу covid-19!
Клубника во дворе! Лето 2020 года!
Новые технологии для усадебных хозяйств Якутии.
О новом механизме субсидирования личных подсобных хозяйств по производству молока в Республике Саха (Якутия)
Новые технологии для усадебных хозяйств Якутии — 2.
Национальная идея народосбережения — основа обращения Первого Президента РС(Я) М.Е.Николаева в марте 2020 года
Мои вопросы на пресс-конференции спикера Ил Тумэн РС (Я) Петра Гоголева
Посадить облепиху в Якутии!
Усадебное хозяйство в Якутии!
Проект «Сайдыы» (Развитие) и новый сайт об усадебном хозяйстве Якутии
Национальная идея народосбережения Республики Саха (Якутия)
Доклад члена Высшего Совета Старейшин (Ытык Субэ) Республики Саха Иннокентия Аммосова
Эволюция системы расселения Якутии: долгосрочные тренды и видение будущего
Электричество и интернет в тайге и тундре! Традиционная хозяйственная деятельность и инновации
Национальная идея народосбережения. О новом облике и стимуле для экономического развития якутского села!
Направления развития МР «Намский улус». 24.02.2021 г.
Демография села в Республике Саха (Якутия): 46% детей рождаются вне брака, высокая мужская смертность, безбрачие…
Иван Горохов об усадебном строительстве в Арктике
Предложения помощника Первого Президента Республики Саха!
Охотсоглашения. Народ взял вопрос в свои руки!
Олекминск в апреле 2021 года!
Кыллах — Даппарай в апреле 2021 года.
Жарханский национальный наслег — апрель 2021 года
Михаил Николаев: «Дойти до каждого человека!»
О сельском хозяйстве в Ленском улусе и не только!
АГАТУ Өктөмнөөҕү филиалыгар сибэкки, сир аһын арассаадата атыыланар!
Моя страница в Дневниках якт ру.: https://nikbara.ykt.ru/
Мой сайт: https://nikbara.ru/
Мой канал в «Яндекс Дзен» — NikBara
Просьба подписаться на мой канал «Николай Барамыгин» на Ютуб!
https://www.youtube.com/c/НиколайБарамыгин
И на мои аккаунты в социальных сетях!
Я в Инстаграме @nb2015p
Персональная страница в «Фейсбуке»: https://www.facebook.com/nikbaramygin/
«Одноклассниках» https://ok.ru/profile/500676253992
«В контакте» https://vk.com/nbaramygin
«Твиттер» https://twitter.com/NBaramygin
Автор adminNBОпубликовано 14.05.2021 17.05.2021 Рубрики Youtube, Республика Саха, Экономика и туризмМетки agriculture, china, economy, family, poverty, sakha, xi, xiaokan, xiaokang, yakut, yakutia, yakutsk, айсен, бедность, достатка, ил дархан, китай, николаев, общество, саха, сельское, семейная, си цзиньпин, среднего, сяокан, хозяйство, экономика, якут, якутия, якутск, サハ, ヤクーチャ, ヤクーツク, ヤクート, 中国, 経済, 貧乏
Сбудется ли светлая мечта народа?: 54 комментария
kartell bourgie lamp blue:
21.05.2021 в 18:51
Thank you for any other informative web site. The place else may I get that
type of info written in such an ideal method? I have a
venture that I’m simply now operating on, and I’ve been on the look out for such info.
Ответить
Sites.Google.Com:
26.05.2021 в 10:22
Somebody necessarily lend a hand to make seriously articles I’d state.
That is the very first time I frequented your website page and so far?
I amazed with the analysis you made to make this actual submit extraordinary.
Fantastic job!
Ответить
https://sites.google.com:
04.06.2021 в 11:19
Hello mates, its fantastic piece of writing concerning cultureand fully explained,
keep it up all the time.
Ответить
flos lampa gatto grande:
04.06.2021 в 12:13
I have been surfing online more than 3 hours today, yet I never
found any interesting article like yours. It is pretty worth enough for me.
In my opinion, if all web owners and bloggers made good content
as you did, the internet will be a lot more useful than ever before.
Ответить
https://sites.google.com/view/about-kikilighting-reviews:
04.06.2021 в 12:26
I have to thank you for the efforts you’ve put in writing this website.
I’m hoping to view the same high-grade content by you later on as
well. In truth, your creative writing abilities has encouraged me to get my
own blog now 😉
Ответить
atollo table lamp medium:
04.06.2021 в 13:52
What a stuff of un-ambiguity and preserveness of valuable know-how on the topic of unexpected feelings.
Ответить
https://sites.google.com/view/gatto-lamp-einfachen-raum:
04.06.2021 в 13:54
This is my first time pay a visit at here and i am
actually impressed to read all at single place.
Ответить
Eddy:
04.06.2021 в 14:06
Please let me know if you’re looking for a article author for your site.
You have some really good articles and I believe I would be a good asset.
If you ever want to take some of the load off, I’d really like to write some material for your blog in exchange for a link back to mine.
Please shoot me an email if interested. Cheers!
Ответить
flos gatto begagnad:
04.06.2021 в 14:07
These are actually fantastic ideas in on the topic of blogging.
You have touched some pleasant points here. Any
way keep up wrinting.
Ответить
mila 7 pendant:
04.06.2021 в 15:15
I absolutely love your blog and find a lot
of your post’s to be exactly I’m looking for. Would you
offer guest writers to write content in your case?
I wouldn’t mind producing a post or elaborating on a number of the subjects
you write with regards to here. Again, awesome website!
Ответить
Lawerence:
23.08.2021 в 06:26
Great article! That is the kind of info that should be shared around the internet.
Shame on the search engines for now not positioning
this submit higher! Come on over and seek advice from my website .
Thanks =)
Here is my site — or ps4 games
Ответить
Maximilian:
23.08.2021 в 22:09
Can you tell us more about this? I’d love to find out some additional
information.
my blog: and ps4 games
Ответить
Sammy:
24.08.2021 в 19:44
It’s very effortless to find out any matter on net as compared to books, as I found this piece of writing at this web site.
Look at my blog … ps4 games our
Ответить
Ben:
26.08.2021 в 07:23
I am really inspired with your writing talents
as smartly as with the format in your weblog. Is
this a paid subject or did you modify it your self? Either way stay up ps4 games the nice
quality writing, it is uncommon to peer a great weblog like this one these days..
Ответить
non rx finasteride:
28.08.2021 в 12:24
Discount Dutasteride With Free Shipping Website
Ответить
Emanuel:
28.08.2021 в 14:14
Pretty! This has been a really wonderful article. Thank
you for providing this info.
My page: web hosting off
Ответить
spobsex:
29.08.2021 в 00:09
https://buytadalafshop.com/ — purchasing cialis online
Ответить
Aimee:
30.08.2021 в 15:05
Woah! I’m really enjoying the template/theme of this website.
It’s simple, yet effective. A lot of times it’s challenging to get that «perfect balance» between user friendliness and appearance.
I must say you have done a very good job with this.
Also, the blog loads super fast for me on Safari.
Superb Blog!
Look at my blog post; my quest bars (http://j.mp)
Ответить
ivermectin cream:
31.08.2021 в 10:28
Viagra En Fiv
Ответить
Fannie:
01.09.2021 в 02:53
Thanks for another excellent post. The place else may anybody
get that kind of information in such a perfect approach of writing?
I have a presentation next week, and I’m on the search for such info.
Feel free to surf to my web page — our quest bars; http://bitly.com/3zuTMxD,
Ответить
fruntee:
01.09.2021 в 17:16
Viagra
Ответить
Hermine:
01.09.2021 в 20:56
Thankfulness to my father who stated to me concerning this webpage,
this weblog is truly awesome.
My page — for scoliosis surgery
Ответить
Annett:
01.09.2021 в 21:25
Good day I am so excited I found your weblog, I really found you by accident,
while I was browsing on Bing for something else, Anyhow I am here now and would just like to say many thanks for
a incredible post and a all round entertaining
blog (I also love the theme/design), I don’t have time to
browse it all at the moment but I have bookmarked it and also added your
RSS feeds, so when I have time I will be back to read more, Please do keep up the awesome jo.
Here is my site there asmr [http://bit.ly/38vuS56]
Ответить
Amber:
03.09.2021 в 04:27
Your mode of explaining the whole thing in this post asmr
is — http://tinyurl.com/, really pleasant, all be capable of easily be aware of it, Thanks a lot.
Ответить
Arnold:
04.09.2021 в 15:38
I’m extremely inspired with your writing skills and also with the layout for
your weblog. Is this a paid topic or did you modify
it yourself? Anyway keep up the excellent high quality writing, it’s uncommon to look a great blog like this one
today..
Here is my web page — where asmr (j.mp)
Ответить
agovorm:
05.09.2021 в 08:20
https://buypropeciaon.com/ — Propecia
Ответить
Viagra:
05.09.2021 в 14:17
Toranto Drug Store
Ответить
Shay:
05.09.2021 в 22:56
Fantastic blog! Do you have any tips and hints for
aspiring writers? I’m hoping to start my own website soon but asmr (bitly.com) I’m a little lost on everything.
Would you suggest starting with a free platform like WordPress or go for a paid option? There are so many options
out there that I’m totally overwhelmed .. Any recommendations?
Kudos!
Ответить
Johnette:
06.09.2021 в 00:32
scoliosis surgery it‘s difficult
to find knowledgeable people in this particular topic, however, you seem like you
know what you’re talking about! Thanks
Ответить
Nadcath:
07.09.2021 в 00:25
buy stromectol tablets
Ответить
fluoscola:
07.09.2021 в 04:42
cheapest cialis
Ответить
Piepekiva:
07.09.2021 в 05:43
https://buysildenshop.com/ — Viagra
Ответить
wisrets:
07.09.2021 в 14:29
buy finasteride 5mg online
Ответить
Cialis:
08.09.2021 в 20:56
Non Prescription Tadalafil
Ответить
Inickynen:
10.09.2021 в 16:50
http://buystromectolon.com/ — stromectol walmart
Ответить
Dianna:
11.09.2021 в 08:12
We’re a group of volunteers and starting a new scheme in our community.
Your site offered us with valuable information to work on. You’ve done an impressive task
and our entire group can be grateful to you. asmr https://app.gumroad.com/asmr2021/p/best-asmr-online this asmr
(http://app.gumroad.com/asmr2021/p/best-asmr-online)
Ответить
Felix:
11.09.2021 в 19:04
Hi to every body, it’s my first pay a quick visit
of this webpage; this website contains amazing and actually excellent information for readers.
quest bars http://tinyurl.com/49u8p8w7 when quest bars (bit.ly) bars
Ответить
Garry:
12.09.2021 в 14:10
I know this scoliosis surgery (bit.ly) website gives quality
depending posts and extra information, is there any other site which offers these kinds of things in quality?
scoliosis surgery https://0401mm.tumblr.com/ scoliosis surgery
Ответить
Lucia:
12.09.2021 в 23:10
hello!,I really like your writing so so much! share we keep up a
correspondence extra approximately your post on AOL?
I require a specialist in this space to unravel my problem.
May be that’s you! Taking a look forward to peer you.
quest bars https://www.iherb.com/search?kw=quest bars where, iherb.com,%20bars quest bars
Ответить
Leila:
13.09.2021 в 05:00
Greetings from Carolina! I’m bored at work so I decided to check out your website on my iphone during lunch break.
I really like the knowledge you present here and can’t wait to take a look when I get home.
I’m surprised at how fast your blog loaded on my cell phone ..
I’m not even using WIFI, just 3G .. Anyways, superb blog!
cheap flights is (http://bit.ly/)
flights http://1704milesapart.tumblr.com/ cheap flights
Ответить
Hazel:
13.09.2021 в 18:08
It’s a pity you don’t have a donate button! I’d definitely donate to this ps4 games (tinyurl.com) excellent blog!
I guess for now i’ll settle for bookmarking and adding your RSS
feed to my Google account. I look forward to fresh
updates and will share this site with my Facebook group.
Talk soon! ps4 games https://j.mp/3nkdKIi ps4 games
Ответить
Angus:
13.09.2021 в 19:02
It’s amazing to go to see this site and reading the
views of all colleagues on the topic of this article, while
I am also keen of getting experience. scoliosis surgery
https://coub.com/stories/962966-scoliosis surgery of [coub.com]-surgery scoliosis
surgery
Ответить
zithromax online overnight:
15.09.2021 в 16:21
Viagra Alternativen
Ответить
PoicKut:
16.09.2021 в 01:40
http://buyplaquenilcv.com/ — Plaquenil
Ответить
can priligy cure pe:
18.09.2021 в 14:36
Buy Zithromax To Treat Chlamydia
Ответить
peeflergo:
19.09.2021 в 07:36
http://buyzithromaxinf.com/ — zithromax chlamydia
Ответить
Uploaroff:
21.09.2021 в 06:41
plaquenil dose for covid 19
Ответить
toowpoimi:
21.09.2021 в 12:36
Priligy
Ответить
Wrertoolf:
22.09.2021 в 04:45
zithromax for stds
Ответить
Preasia:
22.09.2021 в 11:14
buy furosemide cheapest
Ответить
where can i buy plaquenil in tucson az:
22.09.2021 в 18:45
5ml
Ответить
what foods to avoid when taking furosemide:
23.09.2021 в 02:38
Abilify Price Non Prescription
Ответить
Mattweeri:
23.09.2021 в 23:54
https://buypriligyhop.com/ — Priligy
Ответить
annerne:
24.09.2021 в 10:02
http://buylasixshop.com/ — Lasix
Ответить
Добавить комментарий Отменить ответ
Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *
Комментарий *
Имя *
Email *
Сайт
Δ
Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте, как обрабатываются ваши данные комментариев.
Навигация по записям
Назад Предыдущая запись: В моем блоге 250 постов! Топ 7 постов по просмотрам)))
Далее Следующая запись: Первое Пленарное заседание Общественной Палаты РС (Я) 4 состава и встреча с Ил Дарханом Айсеном Николаевым.
|
oscar
|
“Ойууру кэрдиини тохтотуохха” диэн кылгас гынан баран дириҥ ис хоһоонноох сурук оҕото “Туймаадаҕа” тахсыбыт. Н.Кириллин олус үчүгэй, саамай кэмигэр, уот харахха этэн санаатын быктарбыта хайаан да кэрэхсэбили ылыахтаах.
Николай Дмитриевич – геолог, мээнэ геолог буолбатах – СӨ Үтүөлээх геолога. Кини ити этэр Амма эҥээрин эрэ сыыйбыт киһи буолбатах, төһөлөөх киэҥ сири, Дьааҥы, Өймөкөөн хайаларын кэрийбитэ буолуой? Кини Мэҥэ сиригэр алмаастаах туруупкалар көстүбүттэрин аан бастаан, сурах хоту буолбакка, дьиҥнээҕинэн сырдатта.
Тимир суол онтон чугас, тулалыыр эйгэни тоҕо сүргэйэн алмааһы ыларга тоҕоостоох түгэн үүннэ. Туруупкалар эрэ аттылара буолбакка тимин суол тулатын тыата барыта кэрдиллиэхтээх.Таһаҕас аҕалбыт тимир көлө кураанах төннүө дуо, кураанах төннөр буоллаҕына ороскуотун хаһан уйунар диэн буолуо турдаҕа. Оннооҕор тимир суол сураҕа да суоҕар Амма баһыгар модун леспромхоз тэрийэн мас кэрдээри былааннаммыттара. Оччотугар Кыыс Амма барахсан иинэн-кууран барыахтааҕын өйдөөн общественность көмүскэлгэ турбута. О.Иванова-Сидоркевич төрөөбүт өрүһүн көмүскүүргэ дьону түмпүтэ. Ольга Петровна барахсан Москваҕа киин телевиденияҕа кытта тиийбитэ, тыл эппитэ. Оччолорго Амма баһын кураанах куйаарга кубулутар былаан тохтотуллубута. Амма баһыгар 46 сыл устата маһын кэрдэргэ көҥүл биэрбиттэрин туһунан Ойуур департаменын биир тутаах үлэһитэ А.Михайлов сырдатта. Сылга 33 мөл.куб. маһы атын региоҥҥа, Кытайга тиийэ ылалларын бопсор да, хонтуруоллуур да бырааптара суох эбит. Үс сыллааҕыта бу тэрилтэ тутаах үлэһитигэр киирэн “Кратон-3” ядернай эһии радиацияттан өлбүт тыатын хонтуруолга ылыҥ, тыа баһаара буоллаҕына улахан иэдээн тахсыа диирбин бу киһи өйдөөбөт, ол эһии туһунан истэ да илик эбит этэ. Бара сатаан Министиэристибэҕиттэн ыйыт, кини итини эһиэхэ эрдэттэн этэр, сэрэтэр эбээһинэһэ диэбитим. Кэлин оһуобай хонтуруолга ылбыт аатырбыттара да, эрэлэ суох дьон, умнубуттара буолуо. Мэҥэ Хаҥалас, Хаҥалас уонна Алдан улуустарыгар куттал суоһаата: Амма, салаалара, Буотама дьылҕалара барыллана охсуохтаахтар, онуоха ити А. Михайлов курдук мух-мах кэпсии сатыыр дьонтон туһа суох.
Маннык түгэҥҥэ суруйааччылар дойдуларын көмүскэлигэр кэлиэхтээхтэр, тыл күүһэ үгүһү быһаарар. Амма, Хаҥалас суруйааччылара Баһылай Харысхал, Дмитрий Наумов, Ойуку ханнаҕытый, бааргытын-суоххутун биллэриҥ эрэ. Сахабыт сиригэр көмүскэлгэ наадыйар сир-уот элбээтэр элбээн иһэрэ долгутар. Итини мин, дьылҕатын барытын алмааска анаабыт, үтүөкэннээх геолог П.Федоров суруйуутун кыбытан дакаастаары гынабын. Петр Титович барахсан саха бастакы көлүөнэ геологтарыттан биирдэстэрэ этэ, тайҕаттан тахсыбакка үлэлээбитэ, ханнык да аакка – суолга тиксибэтэҕэ, наҕараада да ылбатаҕа. Кинини дойдутун кэрэ айылҕата, кини инникитэ мэлдьи долгутарын “Геолог ахтыыта” диэн дьоһун ахтыы кинигэтигэр суруйбута. Онно Лена салаата Молуода өрүскэ үлэлии сылдьан көрбүтүн хайдах суруллубутунан биэрэбин: “… Бу олордохпуна олох сүппэт тыас баар – саас муус бөҕө устарын курдук сыыгынаан олрор. Ону – маны билэ-көрө сатыы сылдьар эдэр киһини туох тутуо баарай? Түргэнник хомунан өрүскэ киирбитим өрүһү толору балык бөҕө Ленаҕа түһэ сылдьар эбит. Дьэ, буолар да эбит! Өрүс толору балык! Сорохтор өрүскэ баппакка балыктар үрдүлэригэр айанныыллар эбит, сөп буола-буола тиэрэ бараннар өрөҕөлөрө кылбачыс гынар эбит. Спинин быраҕан көрбүтүм эгэ блесна тимириэ дуо? Балыктар үрдүлэригэр тэйиэккэлии сылдьар. Балык түүн эрэ түһэр эбит, күнүс сырдыкка сынньаналлара буолуо. Сарсын киэһэтигэр эмиэ итинник этэ. Хомойуох иһин, кэлэ-бара сылдьар буолан хас күн балык түспүтүн билбэппин. Икки атах тугу тулуппата баарай? Бараммат балыктаах эбиппит диэн үөрэ санаабыппыт аҕыйах сыл иһигэр ити элбэх балыгы эспиттэрэ…”. Петр Титович бу ахтыыта толкуйга түһэриэхтээх, ордук республика үрдүкү салалтатын. Салалта айылҕаны харыстыахтаах уорганнара утуйа сыталларын уһугуннартаан, сорудахтаан итинник быһыы тахсыбатын хааччыйа сатыахтаах. АЛРОСА билигин, эмиэ Молуодаҕа курдук, Өлүөнэ Эбэ үтүөкэн салаата Муунаҕа алмааһы хостууру саҕалаата. Ол саҕалааһыны Москваттан Путин, Мииринэйтэн Иванов, Дьокуускайтан Николаев үөрүү – көтүү, уруй -айхал быһыытыгар –майгытыгар тэрийбиттэрэ. Бүлүүнү, Марха өрүһү, онтон Молуоданы АЛРОСА өлөрбүтэ, ама, аны Мууна өлөр уочарата кэлбитэ буолуо дуо? Баар – суох иитиллэр Өлүөнэ Эбэбит икки маанылаах салааларын сүтэрдэҕинэ иинэн-кэхтэн барыа суоҕа дуо? Үрдүкү былааспыт итини улахаҥҥа уурбат буоллаҕына общественность, бу хоруоналаах дьаҥ аастаҕына, бэйэ бодотун ылынан көмүскүүрэ наада.
Биһиги – “төттөрү сүргүөхтэр”
Е.Скрябин “Эллэйээдэбит эһиннэ” диэн киһи аахтар ааҕа олоруон курдук суруйуута тахсыбыт. Манна “төттөрү сүргүөх” диэн сонун соҕус тыллары туттубутун кэрэхсээтим. Быраатым араадьыйаҕа да суох, хаһыакка да биллибэт, туох буолла дии сылдьыбытым, хата баар эбит. Суруйуутун убаастыыр, үчүгэйдик саныыр киһитин Лааһар Оруоһуну көмүскүүртэн саҕалаабыт. Ол ахтыллар “Эллэйээдэ” түмсүүттэн сылтаан үгүс үтүө дьону кытта билсибитин суруйбут. Арай ол дьоно Ермолай тэптэрэн биэрэр Оруоһун Лааһарын сөбүлээбэттэрэ буолуо дии саныыбын, тоҕо эрэ. Ама, Афанасий Осипов, Сардаана Ойуунускайа, Николай Павлов – Тыаһыт кырдьаҕас, эбэтэр Куорсуннаах, ол убаастанар Ф.Пестряков да буоллун, Лааһар Оруоһун суруйуутун дуоһуйа ааҕаллара буолуо дии санаабаппын. Ити суруйуулартан дуоһуйуу ыларга туспа өй-санаа, иитиллии наада буолуо. Ылымматтарын дьон хаста эмэтэ биллэрэн тураллар, ол иһигэр “миигинниин биэс хааһах” диэбиккэ дылы мин эмиэ. Мин ол Лааһар биир дойдулааҕа, бииргэ үөскээбитэ да буолуо, В.Стручков мунньахха дьон ортотугар кэпсээбитин истэммин сөҕөн турабын, ону суруйбутум. 7 тыһ. солкуобай пенсиялаах киһи Сочига баран сынньанарын онно истибиппит. Аны архыыпка сылдьыы уустугуран турар, анкета бөҕөтүн толоттороллор, кимҥин-туоххун билэн, ээххин этитэн баран матырыйаалы көрдөрөллөр, урукку буолбатах, онно суруналыыс дастабарыанньатын көрдөрөр кыра. Билбэтим, баҕар хантан эрэ суруктаах, сорудахтаах киһиэхэ дөбөҥ буолуо. Быһаччы эттэххэ, Оруоһун итинник суруйууларын кырдьык сөбүлээбэппин. Ол ааспыт араллааннаах, тыын тыыҥҥа харбас кэмнэригэр атаҕастаммыттар, балыллыбыттар, хаайыы сорун – муҥун көрөн өлбүттэр кэмэ суох элбэхтэрэ буолуо. Лааһар курдуктар 1937 сыл эбитэ буоллар күннүүр-күөнэхтиир кэмнэрэ буоллахтара. Билигин ньымалара атын курдук. Саха сирин хол-буут араартаан, улуустарынан, түөлбэлэринэн утарыта туруортаан, өстөһүннэрэн, мөлтөтөн сир үрдүттэн симэлийиитин түргэтэтэр ньыма суоҕа буолуо дуо? Ермолай улуу киһи диэн ааттыыр Ойуунускайын ити Лааһарыҥ “сиэтэр да тотуо” суоҕа. Тоҕо диэтэххэ, Ойуунускай “дайды” киһитэ, Лааһар өлөр өстөөҕө. Өлөр өскө киирбит Өксөкүлээх, Неустроев, Ойуунускай муҥ саатар уҥуохтара ханна баара биллибэт. Туох буруйдарыгар?! Киһи төрөөн баран итэҕэстээх- быһаҕастаах буолуо буоллаҕа. Оттон үтүөлэрэ? Норуот ону бэйэтэ быһаарбыта ыраатта.
Үтүө өрүт урут ахтыллыахтаах этэ. Өксөкүлээх арыгыны иһэр этэ диэххит. Кини итирик сылдьарын көрбөтөҕүм, оччотооҕуга суоҕум, оттон айымньыларын ааҕабын. Улуу айымньылар! Биирдэ баран эттэххэ, Есенин, Маяковскай о.д.а. улуулар арыгыны амсайбат этилэр дуо? Оруоһун бэйэтэ, этэллэрин курдук, арыгылыы сылдьыбыт буоллаҕына итини аан бастаан өйдүөхтээҕэ. Өксөкүлээх үрүҥнэргэ сылдьыбыта диэххит. Ол буккуур кэмҥэ Ермолай биһикки автономияны мыынаммыт үөрэх бөҕөлөөх, киин сиртэн кэлбит Байбал Ксенофонтовы батыһан Маалтааныга хорҕойуохпутун, онтон ытыллыбыт буолуохпутун эмиэ сөп. Иккиэн да “төттөрү сүргүөхтээх” буоллахпыт. Омоллоон оҕонньор эппитэ – тыыммыта, дьону өһүргэппитэ да элбэх, ону хаһыҥ, үгүс үтүөтүн киэр илгэн баран, дуоһуйуу ылыаххыт. Онон Лааһар Оруоһун бэрт, оттон Өксөкүлээх мөкү диэччилэри кытта мин “төттөрү сүргүөхтээх” сөбүлэһэр кыаҕым суох. Ермолай ол урукку хаартыһытын дуу, арыгыһытын дуу түөстэхтэринэ мин эмиэ сөбүлээмээри гынабын, үлэни өрө туппутун, отчутун – масчытын, тыатын сирин быыһыы сатыырын ахтыҥ диэм. Лааһар бултаһар дьоно норуоттарыгар туох да үтүөнү оҥорботох, иһирик иһиттэн кэтээн көрө олорбуттара буоллар баҕар көмүскэһиэм суоҕа этэ. Ону баара хаайыллан сору-муҥу көрбүттэр, сорохтор ытыллыбыттар, атыттар алҕаска тыыннаах хаалбыттар. Ол кыра эбит – күн бүгүҥҥээҥҥэ диэри, өлөн да баран, эккирэтиллэ, тэпсиллэ сырыттахтара. Баһаарын туһунан. Ааспыт сыл телевидениеҕа Е.Избекова улахан учуонай Н.Архиповы кытта кэпсэтиитин үгүс киһи кэрэхсээн истибитэ буолуо. Баһаарын эдэр студенын Никита Архиповы кэскиллээххин, ыырыҥ ыраатар чинчилээх диэн дойду саамай улахан университетыгар – МГУга бастакы куурус кэнниттэн үөрэттэрэ ыытар. Дмитрий Коркин талааннаах уолаттарын салгыы сайыннара ыыталыырын курдук. Тулаайах аҥаардаах, кыаммат-түгэммэт уолга бу – дьол буоллаҕа дии. Уола университетын ситиһиилээхтик бүтэрэн, сайдан, ситэн-хотон, археолог курдук сэдэх идэни баһылаан кэлэн университекка оҕолору үөрэтэр, учууталлыыр, Никита Деевич аатырар. Дьэ, онтон буолан – хаалан тураллар эбээт, атырдьах маһыныы арахсаллар, хайа -хайалара бэриниэн баҕарбат, өй күрэхтэһиитигэр эстэ сыһаллар. Таһыма таһыгар тахса сылдьар урукку студент уонна үөрэппит оҕотугар баһыйтарыан баҕарбатах кырдьан эрэр учуутал иккиэн “төттөрү сүргүөхтэр” буоллахтара. Ахтан аһарбыт Е.Избекова биэриитигэр Никита Деевич сааһырдаҕын ахсын учууталын Баһаарыны сыаналыыра, ытыктыыра күүһүрэн иһэрин эппитин сөбүлүү истибит элбэх этэ. Ити Лааһар диэн “улуу историк” Баһаарыны үөҕэр, “түөрэр” кэмигэр этэ.
Уопсайынан учуонайдар эйгэлэрэ – уратылаах эйгэ, өй-билии мөккүөрэ олохторун устата арыаллыыр, дьоллуур да, муҥнуур да. “Лазарь Рожин суруйууларыгар тус санаам” диэн эриллэҕэс соҕус ис хоһоонноох, ылбат-биэрбэт тыллаһыылаах да буоллар “айымньыларын” хайгыыра көстө сылдьар ыстатыйаны Н.Ребров суруйда. Кини, Лааһары биир тэптэрэн биэрээччи, “Туймаада” өссө да салгыы бэчээттииригэр эрэнээччи да буоллар, тустаах учуонай – историктар ырытыы оҥорботтор диирин кытта сөбүлэһэбин. Сөптөөхтүк быһаараллара буоллар биһиги “төттөрү сүргүөхтэр” тохтуо этибит. Ол суоҕун тухары Новгородов, Гоголев атын сиргэ баран үлэлээһиннэрэ өй кыайтарыытын түмүгэ буоларын дуу, баҕаларынан барбыттарын дуу билбэт буоллахпыт, холобур, мин – биир “төттөрү сүргүөх” ханнык эрэ Лааһар туойарын ылыммат буоллаҕым. Биир бэйэм үүрдэхтэринэ да дойдубун хаалларбаппын, манна өлөбүн, ол иһин баҕар, ити дьонуҥ күн көҥүллэринэн барбыттара буолуо диибин. Биир биллэр учуонай И.В. Пухов уонна үтүөкэн поэт Баал Хабырыыс Москваҕа олохсуйбуттара, кинилэри ким да үүрбэтэҕэ. Биирэ “Дьулуруйар Ньургун Боотур” нууччалыы тылбааһыгар редактор буолар, олоҥхо үйэтитиллэригэр сүҥкэн кылааты киллэрэр, иккиһэ да айар үлэтин намтаппатаҕа, дойдуларыгар, дьонноругар өһө суохтара. Оруоһун суруйууларын сөбүлээбэт мин эрэ буолбатах , куһаҕана баар – Оруоһун диэн киһи суругун абааһы көрөммүт “Туймааданы” аны атыыласпат буоллубут диэччилэр баар буолан эрэллэр. Саха киһитэ эттэ да этириэс. Ол Лааһары ааҕыма ээ, атын кэрэхсэнэр элбэх, ону аах диири ылынан бэрт. Ермолай сымыйа учуонай Оруоһуну арчылыахтааҕар дойдутун кэрэ айылҕатын көмүскэһэрэ буоллар. Киниэхэ хаачыстыба барыта баар: тыл-өс, билии – көрүү уонна “төттөрү сүргүөх”. Экологтарга ити барыта наада да үгүс өттүгэр тиийбэт. Билигин эдэр көлүөнэ солбук экологтар кэлэн эрэллэриттэн үөрэбит. Ермолай: “ Ньүкэн, мөкү дьон күннэтэ эбиллэ тураллар” – диирин кытта киһи хайдах сөбүлэһиэй? “Үчүгэйдэр” ол кимнээхтэрий? Үтүөлэр Лааһар Оруоһун уонна Ермолай, уоннаҕылар мөкүлэр? Хаҥалас баһылыга А. Добрянцев улуус биир үтүө көстүүтүн – Хачыкаат Туруук Хайатын тимир суолу тутааччыларга биэрэн, тоҕо тэптэриллиэхтээҕин дьахталлар барахсаттар быыһаан ылбыттара. Уонча сыллааҕыта Арчы дьиэтигэр кэлбиттэр этэ, биһигиттэн сүбэ-ама ылан тиийэннэр сууттаһан кыайбыттара. Билигин ол сиргэ дьон, үгүс киһи тоҕуоруһар, сөҕөр-махтайар, дууһата дуоһуйар. Сиинэ бөһүөлэгин ыксатыгар базальт хостотоору ыксал буолбуттаах, эмиэ дьахталлар өрө тураннар айылҕа быыһаммыта. Ермолай олорго тоҕо эрэ суоҕа. Хас да сыл буолла, Томтор Таастан радиациялаах руданы Хачыкаакка Өлүөнэ кытылыгар аҕалан сүөкүүргэ санаммыттарын нэһиилэ тохтоппуппут.
Онтон Алын Бэстээххэ Өлүөнэ кытылыгар химия собуотун тутаары гыммыттарын утардыбыт, хата Хаҥаластар кэлэн күүс – көмө буоланнар эмиэ кыайбыппыт. Ермолай онно баарын көрбөтөҕүм. Онтон Өлүөнэ Улуу Остуолбаларын федералларга биэрии буолла. Туох үчүгэйдээхпитин барытын атын дьон бас билиитигэр биэрэн истэхпитий диэн утарыы буолла. Сылга 200-кэ млрд. солкуобай бюджеттаах Республика 17 мөл. солкуобайы булбат, кыайан көрбөт – харайбат үһү. Былаас барытын батаран иһэргэ баҕата улахан, ону өйөөччүнэн сорох Хаҥаластар буолбуттара, ол иһигэр – Ермолай. Онно кини дьулуспута сүрдээх этэ. Ити аньыыга-хараҕа кыттыһыы буолар. Саха сиригэр аньыы – хара оҥоһуллубута үгүс. Бүлүүгэ ГЭС тутаары Аччыгый уонна Улахан Хааналары үлтүрүтэ тэптэртээбиттэрэ, суох гыммыттара. Чөл хаалбыттара буоллар билигин дьон тоҕуоруһар, киинэҕэ устар, хаартыскаҕа түһэрэр сирдэрэ буолуо этэ. Маннык сүдү харгылары саха бэртэрэ, сатабыллаахтара болуот оҥостон туорууллара диэн кэрэ кэпсээн оҥостуохтаахтара. Туой Хайаны тимирдии – аньыыны оҥоруу. Билигин ол диэкиттэн быһыкка хоруоптар устан кэлэллэрин киһи сөҕө, дьулайа истэр. Харыстаһыах, көмүскэһиэх диэтэххэ кыһалҕа элбэх. Черскэйтэн чугас, Чукотка сиригэр тутуллубут Билибинскэйдээҕи АЭС ресурсата бүттэ, үлэтин тохтотоллор. Онно үйэ аҥаарыгар мунньуллубут ядернай тобоҕу харайар сиргэ – Красноярскайга илдьэр сорук турар. Киин ханаалга Саха сиригэр тимир суол тутулунна ону туһаныахпыт диэн хайыы-үйэ эппиттэрэ. Өлүөнэни таҥнаран Аллараа Бэстээххэ аҕалан сүөкүүллэр дуу, эбэтэр эмиэ Хачыкаакка дуу? Баҕар бопсуу эрэ диэн буолбата буолуо, общественность хонтуруола хайаан да наадата тирээн кэлиэн сөп. Дьэ, манна Ермолай биһикки – “төттөрү сүргүөхтэр” баҕар наада буолуохпут. Уопсайынан биһиги олохпут тобоҕун дойдубут көмүскэлигэр аныырбыт наада этэ. Эдэр экологтарга – Ийэ Сири көмүскээччилэргэ тыл – өс, күүс – көмө буолларбыт.
|
oscar
|
1952 сыллаахха Москва куорат П. И. Чайковскай аатынан консерваториятын Е. К. Голубев профессор композиция кылааһын бүтэрбитэ.
1940—1947 сс. Бастакы Дальневосточнай армия ырыа уонна үҥкүү Ансамблыгар сулууспалаабыта.
1953 сылтан Дьокуускайга олорбута, Музыка училищетыгар учууталлаабыта, саха музыка культуратыгар сүҥкэн кылааты оҥорбута.
|
oscar
|
Босуобуйа ананарыгар кыаммат ыаллар кыра да буоллар, дохуоттаах буолуохтаахтар. Олох тугунан да дьарыктаммакка, тугу да үлэлээбэккэ, аҥаардас босуобуйаҕа эрэ эрэнэн олорор дьоҥҥо, “нуул дохуоттаахтар” диэн төрүөтүнэн, бэриллибэт. Бу 3-7 уонна 8-16 саастаах оҕолорго, хат дьахталларга уонна аҥаардас төрөппүттэргэ босуобуйаны биэриигэ эмиэ сыһыаннаах.
Онон хамнас, биэнсийэ, истипиэндьийэ, гонорар, о.д.а. дохуот баар буолуохтаах. Биир сылы быһа туох да дохуота суох буоллахха, “нуул дохуот” диэн ааттанар. Бу 12 ый иһигэр ханнык эрэ ыйга дохуот баар буола сылдьыбыт буоллаҕына, “нуул дохуот” диэн буолбат. Оттон сыл иһигэр букатын дохуот диэн суох буоллаҕына, 10 ый устата убаастанар биричиинэ төрүөт буолуохтаах.
Ханнык түгэҥҥэ убаастанар биричиинэлэри аахсалларый? Хат буолуу (6 ыйыттан үөһээ); 3 сааһыгар диэри оҕону көрөн олоруу; элбэх оҕолоох ыалга оҕону көрөн олоруу (биир төрөппүккэ); аҥаардас төрөппүт оҕотун көрөн олоруута; 18 сааһыгар диэри инбэлиит оҕону көрөн олоруу; кырдьаҕас киһини көрөн-истэн олоруу; 23 сааһын туола илик эдэр киһи күнүскү үөрэххэ үөрэнэр буоллаҕына; 3 ыйтан ордук кэмҥэ эмтэнии; аармыйаҕа сулууспалааһын уонна кэлбит кэннэ 3 ый аахсыллыбат; дьарыктаах буолуу киинигэр үлэтэ суоҕунан учуокка туруу (6 ый иһинэн); хаайыыга олоруу уонна кэлбит кэннэ 3 ый аахсыллыбат.
Инбэлииттэргэ “нуул дохуот” диэн өйдөбүл суох, кинилэр туспа страховой, эбэтэр социальнай биэнсийэни ылаллар.
Ангелина Васильева, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: konkurent.ru
0
0
Навигация по записям
Уу суолунан быйыл 1262 тыһыынча туонна таһаҕаһы таһыахтара
«Дьахтар доруобуйата» бырайыакка кыттыс
Маны ааҕыҥ
Көмө болдьоҕо 1 сылга уһаата
Инбэлиит оҕолорго кэлим чинчийии ыытыллар
Элбэх оҕолоох ыаллар дьиэлэнэллэригэр — 500 мөлүйүөн
Үлэтэ суох хаалбыттар анал босуобуйаны хайдах ылыахтарын сөбүй?
Хапытаалтан 30000 солкуобайы ылан туһаныахха сөп
Уважаемые читатели!
Мы рады вам сообщить, что начал работу новый сайт «Саха Сирэ»!
Полную подборку новостей Якутии и Якутска читаете тут
Уопсастыба
АЛРОСА Хотугу сир норуоттарын оҥоһуктарын быыстапка-дьаарбаҥкатыгар ыҥырар
Сонуннар
Лена Иванова: «Волонтердарбыт көмөҕө кэлэ охсоллоро хайҕаллаах»
Сонуннар
Надежда Селютина: «Алданнар дьыаланан өйүүллэр»
Уопсастыба
Таһаҕаһы өрөһөлүү тиэммит «УАЗ» регистрацияттан уһуллубут. Тоҕо?
Көр. Аах. Туһан.
16+
Редакция аадырыҺа
677000, Дьокуускай куорат, Орджоникидзе уул., 31 Төлөпүөн: (4112) 42-06-90
E-mail: [email protected], [email protected]
Edersaas.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев
Тэрийэн таһаарааччылар: «Сахамедиа РИИХ АО». Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77 — 74960 (25.01.2019)
Edersaas.ru саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
«Киин куорат» хаһыат бүгүҥҥү ыалдьыта – Дьокуускай куорат «Баҕарах» сүөһү иитэр хаһаайыстыбатын салайааччыта Иван Константинович Сивцев.
Ааптар: Наталья Руфова
Биллэрин курдук, хаһаайыстыба урукку Хатас сопхуоһун базатыгар тэриллэн үлэлиир. 2020 сыллаахха манна соҕурууттан 100 устуука холмогуор боруода ынах кэлбитэ. Бүгүҥҥү туругунан хаһаайыстыба 800-чэкэ сүөһүлээх, онтон ыанар ынаҕа – 330 төбө. Бу күннэргэ баҕарахтар үс биригээдэнэн окко киирээри бэлэмнэнэ сылдьаллар. Хаһаайыстыба үрүҥ илгэни үрүлүтэрин, оту, сиилэһи бэлэмнээһини таһынан, оҕуруот аһын үүннэрии, комбикорм, патока курдук сүөһү эбии аһылыгын оҥоруу саҥа хайысхаларыгар үлэлэһэр.
Тэрилтэ салайааччыта Иван Сивцев – сааһыгар холооно суох мындыр, киэҥ билиилээх, холку майгылаах, талбыт идэтигэр бэриниилээх киһи. Кинини биһиги, хатастар, 2000 сыллар саҕаланыыларыгар (ол кэмҥэ «Хатас» СХПК – Аапт.) үлэлии кэлиэҕиттэн билэбит. Билигин санаатахха, эдэр, үлэтин саҥа саҕалыыр киһиэхэ киһи эрэ саллыах, төттөрү түһүөх күннэрэ-дьыллара эбиттэр. Хамнас диэни сылы-сылынан көрбөтөх үлэһиттэр, оҥоруохха-тутуохха диэтэххэ бары өттүттэн туох да хааччыллыыта суох усулуобуйа… Дьэ манна, мин санаабар, «саха ньоҕой, оҕото өссө ньоҕой” диэн мээнэҕэ этиллибэтэх тыллар Иваҥҥа улахан оруолу оонньообут буолуохтарын сөп. Тоҕо сатаныа суохтааҕый? Тоҕо төрүт үгэс сүтүөхтээҕий? Төрүт үгэс сүттэҕинэ, саха да буолан бүтэбит дуо? Бу курдук санаалар кинини үгүстүк үүйэ-хаайа туталлар. Ааҕар-суоттуур, ырыҥалыыр, анаарар исписэлииһи бэлиэтии көрөннөр, үөһээ салалтаҕа ылаллар. Онтон Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар тыа хаһаайыстыбатын боппуруоһун салайар управлениеҕа ыҥыраллар. Ол кэмҥэ «Хатас» сопхуос аата-суола, үлэлиир ньымата олох хардыытынан уларыйан-тэлэрийэн, «Баҕарах» ХЭХ диэҥҥэ кубулуйар. Маны кини ыраахтан, сурах хоту буолбакка, дьиҥ-чахчы ис-сүрэҕиттэн баҕаран туран үөрэтэн, билэн, маннык гыннахха үчүгэй буолаарай диэн салайсан, уларытыһан, өйүнэн-санаатынан кыттыһан, тэҥҥэ «ыалдьан” билэрэ. Онтон 2019 сылтан быһаччы салайааччы быһыытынан ананан кэлбитэ.
Иван Константинович аныгы технологияларын урукку бастыҥ уопуту кытта тэҥҥэ алтыһыннарар уратылаах салайааччы. Аныгы үйэ киһитин быһыытынан төлөпүөнүн иһигэр үлэтин туох баар хамсааһынын тутан олорор, хас биирдии ынахха тиийэ билэр-көрөр, уруккуттан ылбыта диэн – хас биирдии үлэһиккэ киһилии, сиэрдээх сыһыан, нэдиэлэ аайы атах тэпсэн олорон производственнай мунньах уо.д.а.
Аны туран, Иван Константинович сүрдээх үчүгэй бархатнай куоластаах буолан, 2000 сыллар саҕаланыыларыгар нэһилиэк улахан тэрээһиннэригэр диктордаан турар. «Тускул» КК Ийэ тыл күнүнэн ыыппыт хомоҕой хоһоону уустаан-ураннаан ааҕыыга күрэҕэр кыттан, элбэх киһи биһирэбилин ылбыта.
Сэһэргэһиибит маннык буолла.
– Үтүө күнүнэн, Иван Константинович! Хантан хааннаах, кимтэн кииннээх диэнтэн саҕалыахха уонна тыа хаһаайыстыбатыгар хайдах, хаһан кэлбиккиний, үлэҥ-хамнаһыҥ хайдах саҕаламмытай?
– Төрдүм ийэм өттүттэн – Хатас, аҕабынан Мэҥэ Хаҥаластан силистээхпин. Константин Васильевич, Татьяна Иннокентьевна Сивцевтэр диэн сэттэ оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ сэттис оҕонон күн сирин көрбүтүм. 4 эдьиийдээхпин, 2 убайдаахпын. Ийэм эмчит этэ, аҕам тыа хаһаайыстыбатыгар үлэлээбитэ. Хайа баҕарар тыа оҕотун курдук кыра эрдэхпиттэн дьиэ-уот түбүгүттэн саҕалаан сайыҥҥы сынньалаҥмар окко-маска үлэлээн улааппытым. Оскуоланы бүтэрэн баран Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын үнүстүтүүтүгэр киирэн, зоотехник идэтин ылбытым. Ананыы быһыытынан Өлүөхүмэ улууһуттан саҕалаабытым. Онно үлэбэр, олохпор даҕаны ураты суолталаах, улаханнык ытыктыыр салайааччыбын Виктор Дмитриевич Сидоровы көрсүбүтүм. Кини Хатаска үлэлиир буоллум диэбитигэр, барсар баҕабын эппиппэр, «үөрүүнү кытта ылабын» диэн үөрдүбүтэ уонна, биллэн турар, эппиэтинэһи үөскэппитэ. Кини эрэлин түһэн биэрбэт туһугар түһүнэн кэбистэҕим дии (мичээрдиир – аапт.). Кыра эрдэхпиттэн иитиллиибит да оннук этэ: туппуту – ыһыктыбат, саҕалаабыты – бырахпат.
– Түбүктээх үлэҕин дьиэ кэргэниҥ өйүүр-өйдүүр эрэ буоллаҕына, тирэхтээх, эркиннээх буоллаҕыҥ. Дьиэ кэргэниҥ туһунан кыратык сырдатан аас эрэ.
– Дьэ итиннэ сүүс бырыһыан сөбүлэһэбин. Киһи орто дойдуга олох олороору, аҕа ууһун салҕаары, ийэ ууһун тэнитээри кэлэрэ чахчы. Бу санаабын кэргэним Зоя Николаевна өйүүр уонна өйдүүр буолан, Арассыыйа таһымыгар ылыныллыбыт сокуонунан элбэх оҕолоох ыалбыт – 3 уоллаахпыт, биир кыыстаахпыт. Оҕолорбут олох киэҥ аартыгар үктэнэллэригэр бэлэмнээх буолалларын туһугар төрөппүт эппиэтинэһэ үрдүгүн өйдүүбүт. Манна төрөппүт тус бэйэтин холобура ордук дьайыылаах диэн санаалаахпын. Биһиги ыал бары олоххо көхтөөхпүт: үөрэх-үлэ буоллаҕына – туйгун, үчүгэй буолуохтаах, сынньалаҥ буоллаҕына – бары бииргэ, уопсай субуотунньуктартан, араас тэрээһинтэн аккаастаммаппыт, олорор, үүнэр-сайдар куораппыт уопсастыбаннай олоҕор кыах, күүс баарынан куруутун кыттабыт. Кыыспыт Саина Дьокуускай куорат 2 №-дээх оскуолатын 8 кылааһын туйгун үөрэнээччитэ, улахан уолбут Айсен 17 №-дээх оскуола 9 кылааһыгар ситиһиилээхтик үөрэнэр, ону тэҥэ Дьокуускай куорат 3 №-дээх спортивнай оскуолатыгар тустуунан дьарыктанар, орто уол Борис 35 №-дээх оскуола 5 кылааһыгар үөрэнэр, кини ох саанан ытыыга дьарыктанар. Оттон кыра киһибит Василий биирин туола илик. Кэргэммэр махталым улахан. Мин талбыт идэм сүрдээх түбүктээх, муҥутуур бэриниилээх, эппиэтинэстээх буолууну ирдиир. Үлэҕэ да, дьиэҕэ да үөрүү, ситиһии, кыайыы элбэх толкуй, ырытыы, анаарыы кэннэ кэлэр. Хайа, уонна, сыыһа-халты туттуу да ханна барыай? Ону барытын тэҥҥэ үллэстэн, сүбэ-ама буолан, баар-суох эрэнэр эркиним, тыылым кэргэним буоллаҕа. Этэргэ дылы, биир чымадаантан саҕалаан билигин дьиэлээхпит-уоттаахпыт, аат ааттатар оҕолордоохпут, ол барыта эмискэ, биир күн, биир сыл кэлбэтэҕэ.
– Элбэх оҕолонууга тохтоотоххо, кистэл буолбатах, билиҥҥи сир саарбах кэмҥэ тоҕо элбэх оҕолонуохпутуй диэччилэр бааллар. Ол дьоҥҥо туох диэҥ этэй? Оҕолоргутун иитэргитигэр туохха болҕомто уураҕытый?
– Хас биирдии киһи, ыал бэйэтин дьыалата буоллаҕа дии… Онтон мин туспун этэр буоллахха, элбэх оҕолоох ыалга төрөөбүтүм, иитиллибитим, улааппытым, элбэх ааттыын элбэх, ол аата эн тирэх буолар дьоннооххун, ол аата эн эмиэ кимиэхэ эрэ наадаҕын уо.д.а. Биир тылынан, үчүгэйэ мөкүтүнээҕэр үгүс. Оҕолорбут туохха дьоҕурдаахтарынан көрөн салайан эрэ биэрэбит, хайаан да биһиги этэрбитин оҥор диэн буолбатах, оттон үөрэх өттүн ирдиибит. Билигин улаатаннар бэйэ-бэйэлэрин көрсөллөр, көмө дьон буоллулар. Кыра киһибит дьиэ кэргэммит барыбыт тапталбыт, муруммут бүөтэ, чуораанчыкпыт.
– Дьэ, наһаа үчүгэй сиһилии кэпсээн буолла. Аны үлэбитигэр киириэххэ. Ити этэн аһарбытыҥ курдук, ийэҥ өттүгүнэн хатаскын. Эһэҥ өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр библиотекарь, Аҕа дойду сэриитин уот кыргыһыыларын кыттыылааҕа Панаев Иннокентий Дмитриевич. Онон эн манна үлэлии кэлбиккин нэһилиэк дьоно үөрэ-сэргии истибиттэрэ.
– Оннук. Ол биир өттүнэн үчүгэй, онтон биир өттүнэн – миигиттэн ирдэбил икки-үс бүк улахан буоллаҕа: эһэтэ үлэһит быһыытынан уос номоҕор сылдьара, ол киһи сыдьаана хайдах эбитий? диэн. Үлэбэр хамаанда быһыытынан үлэлиири сөбүлүүбүн. «Биир киһи – барыбыт туһугар, бары – биир киһи туһугар» диэн санааны тутуһабын. Ол да быһыытынан бээтинсэ аайы буолар производственнай мунньахтарбытыгар барытын ыраас лиискэ ууран олорон ырытабыт, итэҕэһи-быһаҕаһы сирэйгэ этэбит, ситиһииттэн үөрэбит. Үлэһит киһи үлэтэ-хамнаһа кэмигэр, бириэмэтигэр сыаналыахтаах диэн өйдөбүллээхпин уонна ону куруутун да тутуһабын. Олоххо көхтөөх буолууну өйдүүбүн, дьонум – үлэһиттэрбит нэһилиэк араас тэрээһинигэр кытталларын өйүүбүн. Нэһилиэкпит дьаһалтата, «Тускул» КК ыытар тэрээһиннэригэр кыах баарынан кыттабыт. Этэргэ дылы, ырыаҕа-тойукка да баарбыт, үлэҕэ да дьон тилэҕин көрө сыппаппыт. Тыа хаһаайыстыбатын ыарахан үлэтин оччоттон баччаҕа диэри дьиҥ-чахчы тулуурдаахтар, дьулуурдаахтар тулуйаллар диэни эппинэн-хааммынан билэбин уонна бииргэ үлэлиир дьонум баһыйар өттө эмиэ оннуктар. Уопуттаах да баар, удьуор утумун туппуттар да бааллар.
– Биир кэмҥэ 100 тиҥэһэ айаннаан кэлбитэ дии. Олоргут төһө төһүү күүс буоллулар?
– Оруобуна кыстыкка киириигэ алтынньыга айан бөҕөтүн айаннаан кэлбиттэрэ. Кэлээт даҕаны бэрт сотору төрөөн-ууһаан саҕалаабыттара, тоҕо диэтэххэ анаан уулаах тиҥэһэлэри талан ылбыппыт. Адаптацияны этэҥҥэ ааһан, үрүҥ илгэ үрүлүйэ сүүрүгүрэригэр төһүү күүс бөҕө буоллахтара дии. Быйылгы кыстыгы этэҥҥэ туораан, күөх окко үктэнэн, сүөһүлэрбит оннуларын булан үс сайылыгынан тураллар. Бүгүҥҥү туругунан сүөһүбүт ахсаана 800 тиийдэ, онтон ыанар ынаҕа – 330 төбө. Сылга 870 туонна үүтү оҥорон таһаарар былааннаахпыт, онтон 811 туонната куораттааҕы үүт собуотугар туттарыллыахтаах. Билигин күҥҥэ ортотунан 3,5 туоннаҕа тиийэри ыыбыт, муҥутаан 4,0 туонна ыанара күүтүллэр. Алта ый түмүгүнэн үүтү оҥорон таһаарар былаан 51 бырыһыан туолан турар.
– Күн бүгүҥҥү сонуннаргын кэпсээ эрэ.
– Саха дьонун быһыытынан сайыны баттаһа кыстык бэлэмигэр үлэлэһэбит, күөх дуол үүнүүтүн куоттарбаттыы окко киирдибит. Үс биригээдэ оттуур, былааммыт 2 200 туонна. Ону таһынан 800 туонна сиилэс баттыахтаахпыт. Быйылгыттан оҕуруот аһын үүннэрэн саҕалаатыбыт, 2 гектар иэннээх сиргэ хортуоппуй ыспыппыт. Үс сайылыгынан баарбыт, субан сүөһүбүт ыраах мэччирэҥҥэ тахсыбыта. Дьокуускай куоратын дьаһалтатын көмөтүнэн ааспыт кыһын дробилка ылынан, билигин комбикорм оҥорон ынахтарбытыгар бэйэ оҥоһуу комбикормун сиэтэн боруобалыы сылдьабыт. Олус учугэй эбит диэн сыаналаатыбыт, ону тэҥэ патока оҥорон, эбии аһылык гынан биэрэбит.
Биллэн турар, итэҕэс-быһаҕас да баар, кыаллыбатах боппуруос аҕыйаҕа суох эрээри, олох баран иһэр, үлэбит ылыныллыбыт былаан быһыытынан ситимнэнэн айанныыр. Үлэ былааннаахтык барыахтааҕын кэлэктиибим хас биирдии үлэһитэ билэр, өйдүүр. Ону кытта, саастааҕыттан, эдэриттэн тутулуга суох, барыларыттан эппиэтинэстээх, чиэһинэй буолууну ирдиирбин бары билэллэр. Тэрилтэбитигэр уопсайа 50-тан тахса үлэһиттээх, онтон 40 үлэһит Хатас олохтоохторо. Төһө кыалларынан олохтоох дьону үлэҕэ ыла сатыыбыт, холобура, ыанньыксыттар бары олохтоохтор, билигин 7 ыанньыксыттаахпыт. Бүгүҥҥү күҥҥэ хамнаска иэспит суох. Тэрилтэ сыл түмүгүнэн орто хамнаһа 47 тыһыынчаҕа тэҥнэһэр, ол иһигэр сүөһү көрөөччүлэр хамнастара (ыанньыксыттары холбоон) 42 тыһыынча солкуобай буолан турар.
Ыанньыксыттар кыһын үүт түһэр кэмигэр ортотунан 30-40 тыһ. солкуобай хамнаһы аахсаллар, сайын үүт элбэҕэр 50-60 тыһ. солк. хамнастаналлар.
– Үлэҕитигэр сахалыы сиэри-туому төһө тутуһаҕыт?
– Айылҕа оҕолоро буоларбыт быһыытынан, үйэттэн үйэҕэ бэриллибит үгэстэри тутуһабыт. Кыстыкка киирии, сайылыкка көһүү, окко киирии, төрүөх кэлиитин уо.д.а туомнарын оҥоробут. Нэһилиэк дьонун кытта Сиэллээх Аартыкпытыгар ыһыахха хайаан да киирэбит. Бэйэбит түһүлгэбитигэр анал бырагыраамалаах ыһыахтыыбыт.
БЛИЦ-ЫЙЫТЫК
Кэпсэтиибит бүтэһигэр Иван Сивцевтэн аҕыйах кылгас ыйытыыга хоруйдууругар көрдөстүм.
Н.Р.: Салайааччы киһи сүрүн хаачыстыбалара?
И.С.: Чиэһинэй буолуу, чопчу сыал-сорук, дьоҥҥо тэҥ сыһыан.
Н.Р.: Тыа хаһаайыстыбата инникилээх дуо?
И.С.: Баар. Тоҕото «Хайдах?” диэн ыйытыыга чопчу хоруйга сытар.
Н.Р.: Сөбүлүүр суруйааччыҥ уонна тоҕо кинини сөбүлүүгүн?
И.С.: А.Е. Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй. Кини миэхэ олоҕум хардыытынан, олоҕу ылыныыбынан сырыы ахсын саҥаттан саҥа өҥүнэн арыллан иһэр. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан “наһаа да уустаан-ураннаан суруйар” диэн санааны тутуһар буоллахпына, билигин өтө көрүүлэрин, ураты бөлүһүөктүү толкуйун сөҕөн, дьиҥ-чахчы улуу диэн ылынабын.
Эдэр салайааччы туһунан нэһилиэк дьонун санаатын истиэҕиҥ
Хатас нэһилиэгин дьаһалтатын салайааччыта Евгений Петрович Пермяков:
– Иван Константиновиһы Дьокуускай куорат тыатын хаһаайыстыбатын салайар кэмиттэн билэр буоламмын, кэлин «Баҕарах» ХЭХ салайааччыта буолбутуттан үөрбүтүм. Үп-харчы хамсааһынын, уопсай салалта үлэтин хайысхатын, хардыытын, хантан, туохтан эбии үбүлээһин дуу, анал бырагыраама дуу баарын чуолкай билэрэ үчүгэй. Сүрдээх эппиэтинэстээх, көнө, урут-хойут хамсаныыта суох чуолкай, нууччалыы эттэххэ, кэнкириэтинэй салайааччы. Үлэлиир кэлэктиибигэр сыалы-соругу табан туруорара, былааннааһын, барыллааһын диэни таба туһанара, уруккуну, билиҥҥини сатаан алтыһыннарара атыттарга холобур буолуон сөп. Нэһилиэк олоҕор, улахан тэрээһиннэрбитигэр көмө-тирэх буолаллара элбэх, уопсастыбаннай олоххо куруук кытталлар. Өссө биир сыаналыыр өрүтүм – үлэһиттэрин сүрдээх үрдүктүк сыаналыыр, бэлэх-туһах туттартыыр, кэмигэр, бириэмэтигэр бириэмийэлиир, ол, биллэн турар, үлэни көҕүлээһиҥҥэ кырата суох оруоллаах.
«Баҕарах» ХЭХ ыанньыксыта Елена Ксенофонтова:
– Иван Константинович бэйэтигэр да, биһиэхэ да үрдүк ирдэбиллээх салайааччы. Сүрдээх кыһамньылаах, болҕомтолоох, үлэ усулуобуйатын олохтооһуҥҥа элбэх үлэни ыытар. Бээтинсэ аайы мунньахтыыр буоламмыт, үлэбит хардыытын илиибитигэр тутан олоробут.
«Баҕарах» ХЭХ зоотехнига Ольга Слепцова:
– Иван Константинович биир баһылаабыт дьоҕура – сыалы-соругу итэҕэтиилээхтик тиэрдии, ол гынан баран атын киһи санаатын эмиэ истэр, учуоттуур.
«Баҕарах» ХЭХ ыанньыксыта Екатерина Олесова:
– Сүрдээх мындыр өйдөөх, сахалыы толкуйдаах салайааччы диэн сыаналыыбын. Кими баҕарар кытта уопсай тылы булар. Чорботон бэлиэтиирим диэн, эппит тылын экчи толорор, биэрбит сорудаҕын ирдиир.
Хатас олохтооҕо Руслан Николаевич Кондратьев:
– Иван Константиновичтыын оттуур ходуһа боппуруоһугар киирэн анаан кэпсэтэ сырыттым. Дьэ, сүрдээх дуоспуруннаах уонна чуолкай, көнө кэпсэтиилээх астык киһи эбит. Ахсаан, сыыппара өттүн төрүт олох сиэбиттэн хостуур курдук кэпсиир, ааҕар-суоттуур эбит уонна, кэпсээнэ-сэһэнэ барыта туохха эрэ олоҕуран, тирэҕирэн буолан, оннук киһиттэн аккааһы даҕаны ылынаҕын. Оннук ылыннарыылаах тыллаах.
Дьэ ити курдук орто дойду дьиктилээх суолларын арыйаары, үлэ-хамнас суһумун тутаары, олох мөҥүрүөн мөккүөрдэриттэн муннукка анньыллыбакка, охсуулартан охтубакка, тулуурдаахтык тутуһан, дьулуурдаахтык үлэлиир-хамсыыр Иван Константинович Сивцевка ситиһиилэрэ ситимнээх, арыллар аартыктара айхаллаах буоларыгар баҕарыахха.
Сонуннар
03.12.2022 | 18:00
Өбүгэ ситимэ — эр дьон кылаан кыахтарыгар
03.12.2022 | 14:00
«Үлэ кыбаартала» — сайдыы территорията
02.12.2022 | 18:00
Дьокуускай 100 бастыҥ үөрэнээччитигэр стипендия олохтонно
02.12.2022 | 16:00
Тымныы Оҕонньорго баҕа санааларбытын суруйабыт
02.12.2022 | 12:00
Охчуттар мэтээллэри аҕалаллар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 2 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньытааҕы сокуоннар
02.12.2022 | 09:00
Биэнсийэни иккитэ ылыахтара
01.12.2022 | 18:00
Спартакиадаҕа бастыҥнар кыттыахтара
01.12.2022 | 17:00
Арыгы атыытыгар хааччахтааһын киллэриллэр
01.12.2022 | 16:00
Эһиилги былаан — 38 км суол
01.12.2022 | 15:06
Саамай сөптөөх диэн көрөбүн
01.12.2022 | 15:05
Комплекс оҥорор ордук
01.12.2022 | 15:00
Бүгүн саҥа дьыллааҕы харыйа уота сандаарыа
01.12.2022 | 15:00
Субсидия кээмэйэ улаатар
01.12.2022 | 14:00
Кадеттарга – саҥа оскуола
01.12.2022 | 13:00
Саҥа сулууспаҕа эрэл улахан
01.12.2022 | 12:00
Кииннэммит библиотека ситимэ анал бырагырааманы оҥордо
01.12.2022 | 11:00
Ыччаппыт талаанынан сөхтөрдө
01.12.2022 | 10:00
Сэргэх көрсүһүү
Ордук ааҕаллар
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
Дьон | 25.11.2022 | 16:00
Юрий Попов: «Барыта улахан үлэттэн тахсар»
Дьокуускайга Тупсарыы үс сыла биллэриллэн, бу диэн эттэххэ, киин куоракка, чахчы, үтүмэн үлэ ыытылынна, ону олохтоохтор даҕаны бэйэҕит көрө-истэ сылдьаҕыт. Быйыл сайын «Уһук Илиҥҥэ 1000 тиэргэн» федеральнай бырайыагынан Дьокуускай куоракка 75 тиэргэн тупсаран оҥоһулунна. Саамай элбэх эбийиэккэ бэдэрээтчитинэн «Основа» ХЭТ үлэлээтэ. Онон бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр бу тэрилтэ эдэр салайааччыта Юрий Поповы...
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
MTV эбэтэр (Music Television) диэн буолар. АХШ музыкальнай канаала, 125 араас омук тылынан 98 араас омук дойдутугар улэлиир.
СигэлэрПравить
MTV.com
Directory of MTV sites
Бу ырыаҕа сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп.
Бу компаниялар уонна тэрилтэтэ туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп.
|
oscar
|
Олунньу 1 диэн Григориан халандаарыгар сыл 32-с күнэ. Сыл бүтүө 333 күн (ордук хонуктаах сылга 334 күн) баар.
Ис хоһооно
1 Бэлиэ күннэр
2 Түбэлтэлэр
3 Төрөөбүттэр
4 Өлбүттэр
Бэлиэ күннэрПравить
ХНТ
ХНТ — Эгэлгэ итэҕэллээх дьон дьүөрэлэһиилэрин аан дойдутааҕы нэдиэлэтэ саҕаланар
Арассыыйа
Арассыыйа — Лифт хаһаайыстыбатын үлэһитин күнэ
АХШ
АХШ — дойдуга Көҥүл күнэ
АХШ
АХШ — Десерт дойдулар ардыларынааҕы күнэ
Ирландия
Ирландия, Шотландия
Шотландия, Мэн арыы
Мэн арыы — Имболк. Кельт төрүттээх гээл тыллаах дьон сааскы ыам саҕаланыытын, сааскы ыһыы чугаһаабытын бэлиэтиир күннэрэ
Венгрия
Венгрия — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
Канаада
Канаада, АХШ
АХШ — Хара устуоруйа ыйын саҕаланыыта. Бэлиэтээһин 1926 сыллаахха негрдар устуоруйаларын нэдиэлэтиттэн саҕаламмыта. Маннык ый кэлин Британияҕа уонна Ирландияҕа алтынньыга бэлиэтэнэр буолла
Маврикий
Маврикий — Кулуттааһыны суох гыныы күнэ
Никарагуа
Никарагуа — Салгын сэбилэниилээх күүстэрин күнэ
Малайзия
Малайзия — Федерация сирдэрин күнэ (Куала-Лумпур, Лабуан уонна Путраджайя)
Руанда
Руанда — Дьоруойдар күннэрэ
ТүбэлтэлэрПравить
1662 — Кытай пираата Чжэн Чэнгун Тайваҥҥа баар Нидерланды кириэппэһин Зеландияны тоҕус ыйдаах төгүрүктээһин кэнниттэн ылбыт. Инньэ гынан кытайдар Тайваны бэйэлэригэр төннөрбүттэр.
1671 — нуучча ыраахтааҕыта Алексей Михайлович баайа суох уонна биллибэт-көстүбэт уус кыыһын Наталья Нарышкинаны ойох ылбыт.
1793 — Франция өрөбөлүүссүйэтин сэриилэрэ: Франция Холбоһуктаах Хоруоллукка уонна Нидерландыга сэриини биллэрбит.
1809 — Арассыыйа ыраахтааҕыта Александр I Финляндия ландтагын (түмэнин) олохтообут.
1819 — Улахан Ордуу кыргыыстара Арассыыйаҕа бас бэринэр буолбуттар.
1835 — Маврикийга кулуттааһын суох буолбут.
1884 — Ааҥыл тылын Оксфорд тылдьытын бастакы туома тахсыбыт (A - Ant).
1926 — Киргизскай АССР төрүттэммит.
1928 — Олунньуга Булуҥҥа радиотелефоннай станция үлэҕэ киирэн куораты кытта сибээс олохтоммут. Ол туһунан Булуҥ уокуругун исполкомун бэрэстээтэлэ Иван Торгенсен "Автономная Якутия" хаһыакка биллэрбит.
1930 — ССРС-ка киэҥ далааһыннаах коллективизация саҕаламмыт.
1931 — Союзкино киин фабрика арыллыбыт (билигин «Мосфильм»).
1935 — Истанбулга Айя-Софья собора түмэл буолан дьон-сэргэ көрүүтүгэр аһыллыбыт.
1942 — АХШ бырабыыталыстыбатын официальнай тас дойдуларга иһитиннэрэр радио сулууспата "Америка куолаһа" үлэтин саҕалаабыт. Тымныы сэрии кэмигэр нууччалыы уонна атын ССРС тылларынан саҥарар "Америка куолаһа", ону кытары "Көҥүл" араадьыйа, Сэбиэскэй Сойуус дьоно аан дойду сонуннарын истэллэригэр биир сүрүн источник буолбуттара.
1946
Трюгве Ли ХНТ бастакы генеральнай сэкиритээрэ буолбут.
Венгрия өрөспүүбүлүкэ буолбут.
1958 — Бастакы Америка аргыһа «Эксплорер-1» ситиһиилээхтик космоска таһаарыллыбыт.
1964 — «Битлз» бөлөх АХШ-ка хит буолбут бастакы ырыатын «I Want to Hold Your Hand» таһаарбыт.
1968 — Вьетнам сэриитэ: Вьетконг эппиһиэрин Нгуен Ван Лемы Соҕуруу Вьетнам полициятын начаалынньыга Нгуен Нгок Лоан ытан өлөрөрүн киинэҕэ устубуттар уонна Эдди Адамс аатырбыт хаартыскатын оҥорбут.
1979 — Аятолла Рухолла Хомейни 15 сыл үүрүүгэ сылдьан баран Тегерааҥҥа төннүбүт.
1994 — Шенген сөбүлэҥэ олоххо киирбит, Европа Сойууһун гражданнара сойуус дойдуларыгар көҥүл сылдьар кыахтаммыттар.
2021 — Мьянмаҕа байыаннайдар Аун Сан Су Чжини былаастан туораппыттар уонна байыаннай салалтаны олохтообуттар.
ТөрөөбүттэрПравить
1894 — Дьон Форд — АХШ киинэ режиссера. Вестерн киинэ жанрын биир уhулуччулаах ууhа. Бастыҥ режиссер иhин түөрт Оскар (1935, 1940, 1941, 1952) соҕотох кыайыылааҕа.
1925 — литературовед, кириитик, филологическай наука хандьыдаата Гаврил Окороков төрөөбүт.
1931 — Борис Ельцин — Арассыыйа бастакы бэрэсидьиэнэ (1991—1999).
1937 — Зинаида Иванова-Унарова — СГУ профессора, Арассыыйа уонна СӨ искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ.
1939 — Николай Сантаев — кинодокументалист, режиссер, РСФСР култууратын үтүөлээх үлэһитэ (1989), Сунтаар улууһун Ытык олохтооҕо.
1958 — Геннадий Алексеев — 2003-2011 сылларга СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлин бастакы солбуйааччыта, Хотугу Сулус уордьан кавалера.
1960 — Афанасий Егоров — «Күөх өрөспүүбүлүкэ» уопсастыбаннай тэрилтэ салайааччыта, хас да «Эксмо» кыһаҕа тахсыбыт кинигэлэрдээх суруйааччы.
1973 — Анна Шишигина — Саха сирин XVIII үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийэр учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
ӨлбүттэрПравить
1989 — Валерий Чиряев (19.12.1911 төр.) — саха бэйиэтэ, тылбаасчыт, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ (1944).
|
oscar
|
П.А. Ойуунскай аатынан саха тыйаатыра киэҥник биллэр ааттаах-суоллаах, улахан тыйаатыр буолар. Биһиги Дьокуускайдааҕы «Арыллыыы» куруһуок иитиллээччилэрэ Сахабыт сирин тыйаатырын артыыстарын туһунан оҕолорго анаан сырдатарга сананныбыт. Саха тыйаатыра тэриллибит күнүнэн 1906 сыл тохсунньу 3 күнүн этиэххэ сөп. Бу күн сахалыы тылынан «Бэрт киһи Бэриэт Бэргэн диэн туруорууну көрдөрбүттэр.
1910 с. Норуодунай тыйаатыр буолар. Бастакы дириэктэрэ – Анемподист Иванович Софронов-Алампа. Алексей Елисеевич Кулаковскай, Платон Алексеевич Ойуунускай, Анемподист Иванович Софронов, Николай Денисович Неустроев айымньыларынан испэктээкиллэри туруораллар эбит.
1934 с. Платон Алексеевич Ойуунускай аатын сүгэр. 1995 с. Академическай тыйаатыр буолар.
Марфа Варламова
Марфа Ивановна Варламова – драма артыыската. Кини Горнай улууһугар алтынньы 25 күнүгэр 1930 сыллаахха төрөөбүтэ. 1953 сыллаахха Дьокуускайдааҕы музыкальнай училищены бүтэрбит. 1956 сыллаахха Мусоргскай аатынан Ураллааҕы судаарыстыбаннай консерваторияҕа ситиһиилээхтик үөрэммит. 1958 сылтан Платон Алексеевич Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатырыгар күн бүгүҥҥэ диэри үлэлиир.
Сүрүн оруоллара: Мария Обутова-Эверстова “Күөрэгэйигэр” – Күөрэгэйи, Иван Гоголев “Өлүөнэ сарсыардата» испэктээкилигэр – Туллугу, “ Хара кыталыгар” – Хараанайы оонньообута. Өссө кини «Айар талаан кистэлэҥэ” кинигэ ааптара уонна хоһоонньут быһыытынан биллэр.
2005с. “Гражданская доблесть” наҕарааданы ылбыта.
Мин Марфа Варламова туһунан элбэҕи биллим, кини айар үлэтин биһирээтим. Ыччакка кини олоҕо уонна айар үлэтэ холобур буолар.
Юлиана Скрябина.
Зоя Попова
Зоя Гаврильевна Попова Сунтаар оройуонугар Кутана дэрэбинэтигэр төрөөбүт. 1974 с. Үрдүкү театральнай училищены бүтэрбит. 1974-2000 сс. – Ньурба судаарыстыбаннай драматическай тыйаатырыгар, 2000 сылтан – П.А. Ойуунскай аатынан Саха тыйаатырыгар артыыһынан үлэлиир.
Сурун оруоллара: Суорун Омоллоон «Сайсары» испэктээкилигэр – Сайсары, Уустаах Избеков «Сыгый Кырынаастыырыгар» – Сыгый Кырынаастыыр, А. Вампилов «Улахан уоллара» испэктээкилигэр – Нина, И.Гоголев «Хотугу сибэкки» – Чаархаанаах Хобороос, Ж. Ануй «Оркестр» испэктээкилигэр – Эрмелина, «Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин» остуоруйа-киинэҕэ – Бэйбэрикээн.
Мин санаабар, «Бэйбэрикээн» диэн остуоруйаҕа оруола олус үчүгэйдик табыллыбыт. Киинэ-остуоруйа былыргы саха олоҕун көрдөрөр, эбэм кэпсээнигэр майгынныыр. Бэйбэрикээн оруолугар Зоя Попова дьиҥнээхтик. Бэйбэрикээн эмээхсин буолбут курдук. Бэйбэрикээни көрөн баран олус астынным. Киинэни туруорбут режиссер Константин Тимофеевка, устааччыларга, артыыстарга улахан махтал. Мин саха киинэтэ сайда турарыгар баҕарыам этэ!
Басыгысова Люда .
Ефим Степанов
Тыйаатырга сылдьар наhаа үчүгэй. Уот-күөс, көстүүм, декорация бөҕөтүн бэлэмнииллэр. Барытын ыраастыыллар, өтүүктүүллэр, сууйаллар-тарыыллар. Дьон-сэргэ кэлэн кэрэхсээн көрдүн диэн олус элбэҕи оӊороллор.
Артыыстар саӊаттан-саӊа оруоллары үөрэтэллэр, дьиҥнээхтик буола турар курдук оонньууллар. Мин бүгүн эһиэхэ драматическай тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, Саха өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа. РФ судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата Ефим Николаевич Степанов туһунан кэпсиэхпин баҕарабын.
Ефим Николаевич сэтинньи 10 күнүгэр 1950 сыллаахха Кириэс-Халдьаайы нэһилиэгэр Томпо улууһугар төрөөбүт. 1974 сыллаахха Щепкин аатынан Москватааҕы театральнай училищены бутэрбит. 1974 сылтан Платон Алексеевич Ойуунскай аатынан.Саха академическай тыйаатырын сүрүн артыыһа. АГИИК театральнай искусство кафедратын сэбиэдиссэйэ, дассыан, Саха тыйаатырын музейын тэрийээччитэ уонна салайааччыта.
Сүрүн оруоллара: Тойбаев «Дьоро уол» испэктээкилигэр – Дьоро; Фонфизин «Төннөр төрүөҕэр» – Митрофанушка; Н.В. Гоголь «Кээргэнниитигэр» – Анучкин; А.И. Софронов «Улуу Кудаӊсатыгар» онтон да атын испэктээкиллэргэ уонна элбэх киинэлэргэ оонньообута.
Ефим Николаевич Степанов саха дьонун-сэргэтин биир киэн туттар, чулуу артыыһа. Оҕолоор, Сахабыт сирин тыйаатырдарын устуоруйаларын, артыыстарын билэрбитигэр, киэӊ билиилээх буоларбытыгар ыӊырабын!
Ефимова Карина.
Степанида Борисова
Саамай биллэр артыыспыт, ырыаһыппыт – Степанида Борисова туһунан кэпсиэхпин баҕарабын.
Кини Мэҥэ Хаҥалас улууһун Наахара сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Соҕотох ийэ оҕото эбит, олус дьадаҥытык олорбуттар. Кыра эрдэҕиттэн наһаа сытыы, киирбит-тахсыбыт кыыс эбит, араастаан таҥна-таҥна дьоҥҥо араас оруоллары оонньоон көрдөрөрүн сөбүлүүр эбит. Улаатан баран ыраах Москуба куоракка Щепкин аатынан училищеҕа үөрэнэ киирэр. Онно кэргэнин Андрей Борисовы кытта билсэр. Ыллыырга, тойуктуурга, артыыс мастарыстыбатыгар онно үэрэнэр.
Олус дьикти, кимиэхэ да майгыннаабат, ураты куоластаах. Сорох дьон Степанида Борисова ыллыырын удаҕан тойугар майгыннаталлар. Билигин кини Саха тыйаатырыгар эрэ буолбакка, аан дойду биллэр тыйаатырдарыгар испэктээкиллэргэ сүрүн оруолларга оонньуур. Ырыатынан, тойугунан элбэх кэнсиэртэргэ уонна фестивалларга кыттар. Оҕолоор, онтон эһиги ханнык артыыстары билэҕит?
Маша Николаева.
Михаил Апроосимов
БиҺиги убайбыт Саха тыйаатырын уонна киинэ артыыҺа Михаил Апроосимов Моорук нэҺилиэгэр Суола бөҺүөлэгэр төрөөбүтэ. Ийэтэ Попова Акулина Егоровна, аҕата Апросимов Михаил Ильич. Улахан убайа Павел Михайлович Аҕа дойду сэриитигэр баран Смоленскай уобаласка Мичурино дэриэбинэҕэ сэриилэҺэ сылдьан сураҕа суох сүппүтэ. Онно братскай могилаҕа көмүллэ сытар. Михаил Моорук аҕыс кылаастаах оскуолатын, онтон Табаҕа орто оскуолатын 1969 сыллаахха ситиҺиилээхтик бүтэрэн, ол сыл Москва куоракка Щепкин аатынан театральнай училищаҕа артыыс үөрэҕэр туттарсан үөрэнэ барбыта. 1974 сыллаахха бүтэрэн Ньурба көҺө сылдьар судаарыстыбаннай драмтеатрыгар үлэҕэ ананан, 25 сыл тухары үлэлээбитэ. Аан бастаан Салынскай Барабаанньыт кыыҺыгар Саша оруолугар уулусса оҕотун оонньообута. Ньурба тыйаатырыгар сэттэ уонча араас оруоллары толорбута.
Онтон 1999 сыллаахха Саха академическай драмтеатрыгар киирэн, күн бүгүнүгэр диэри үлэлии сылдьар. 40-тан тахса араас оруоллары оонньоото. Айтматов «Хаарыан хампа күөх кытылым» Алҕаан, Буляков «НьургуҺун иккистээн тыллыннар» Абдулла, Софронов «Олох оонньуута» Дьэкиим, Харысхал «Кэт Марсден» Түүлээхэп – бу бары сүрүн оруоллар. 12 киинэҕэ уҺулунна: «Белый шаман» киинэҕэ – ойууну, немецко-франко-болгарскай «Нанук» диэн киинэҕэ – Нанугу оонньообута. Берлиҥҥэ кыҺыл көбүөрүнэн хаампыта. Бу киинэ 6 араас кинофестивалларга бириис ылаттаабыта. Михаил Михайлович олус талааннаах артыыс уонна суруйааччы. Убайбынан киэн туттабын!
Сандал Софронов
Иоаким Избеков-Уустаах Избеков
Оҕолоор, бүгүн мин эһиэхэ Иоаким Избеков-Уустаах Избеков туһунан кэпсиэхпин баҕарабын. Иоаким Дмитриевич Саха АССР үтүөлээх артыыһа, драматург, хореограф, мас ууһа. Быйыл олунньу 3 кунугэр төрөөбүтэ 110 сылын туолбута. Кини 1909 c. Мэҥэ Хаҥалас улууһугар кыаммат-түгэммэт дьадьаны дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Дьокуускайга оччолорго фабрика, собуот үлэтигэр бэлэмниир үөрэххэ киирэр. Ыччат испэктээк оонньууллар эбит. Онно кыттар. Эһиилигэр Саха тыйаатырыгар тиийэн, сэргии көрөннөр, артыыс буолан хаалар. Сахалартан бастакынан артыыс идэтийбит үөрэгэр 1932 сыллаахха Москубаҕа А.В. Луначарскай аатынан театральнай студияҕа (ГИТИС) үөрэнэ киирбитэ, 1936 сыллаахха дойдутугар эргиллэн кэлэн айар үлэтин саҕалаабыта. 1936-1970 сс. П.А. Ойуунускай аатынан Саха судаарыстыбаннай музыкальнай драматическай тыйаатырын артыыһа. Элбэх үҥкүүнү туруорбута биллэр: «Чараҥҥа», «Табалар», «Хотугу силлиэ», «Удаҕаннар үҥкүүлэрэ» о.д.а. бу үҥкүүлэри билигин киэ²ник биллэр «Кыталык» үҥкүү ансаамбыла толорор, салайааччы Василий Винокуров. Кини оҕолорго анаан суруйбут пьесата: «Оотуй уонна Тоотуй», «Иирбит Ньукуус». Иоаким биир улахан өҥөтө — күн бүгүн туттулла сылдьар «иирэр дьаҕаан», «дьөллөккөй күпсүүр», «табык» курдук үстүрүмүөннэри, өбүгэлэрин кэпсээннэригэр олоҕуран, чөллөрүгэр түһэрбит, кинилэргэ иккис олоҕу биэрбит уус буолар. Иоким Дмитриевич худуоһунньук быһыытынан эмиэ биллэрэ. Төрөөбүт дойдута кэрэтин, саха норуотун абыычайын уруһуйдуура. Холобур, кини үлэлэриттэн “Шаман”, “Из прошлого” Саха Өрөспүүбүлүкэтин М.Ф.Габышев аатынан ойуулуур- дьүһүннүүр искусство түмэлигэр харалла сыталлар. Иоаким Избеков биһиги аймахпыт буолар. Кэргэнэ – Мария Платоновна, кыыһа Альбина Избекова – биллиилээх суруналыыс.
Саян Протопопов.
Наталья Степанова
Мин бүгүн эһиэхэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыскатв Наталья Ивановна Степанова туһунан кэпсиэхпин баҕарабын!
Наталья Ивановна 1950 сыллаахха от ыйын 4 күнүгэр Дьокуускайга төрөөбүтэ. 1974 сыллаахха Щепкин аатынан Үрдүкү Москватааҕы театральнай училище саха студиятын тыйаатыр уонна киинэ артыыhын идэтигэр үөрэнэн бүтэрбит. 1974-75 сыллаахха Ньурба норуодунай тыйаатырын, 1975 сылтан Платон Алексеевич Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатырын артыыhа. Сүрүн оруоллара: Иван Гоголев «Иннэ уутэ» испэктээкилигэр – Аксинья, Николай Гоголь «Женитьбатыгар» — Арина Пантелеймоновна, Иван Гоголев «Наара суо5ар» – Байбарылаах Балбаара, Николай Неустроев “Куһаҕан тыын” испэктээкилигэр – Алааппыйа, Суорун Омоллоон “Күкүр ууһугар” – Сыкына, Тимофей Сметанин «Лоокуут уонна Ньургуhун» испэктээкилигэр – Далбардаах.
Кини киинэҕэ эмиэ элбэх оруолга оонньообут. Холобур, режиссер Семен Ермолаев «Компот» киинэтигэр – Ийэ оруолун толорбута. Оҕолоор, тыйаатырга элбэхтик сылдьыҥ, үүнүҥ-сайдыҥ!
Барашков Рома.
«Арыллыы» суруналыыстыка куруһуогун үөрэнээччилэрэ, Дьокуускай
Хаартыскалары тыйаатыр аан ситимиттэн туһанныбыт.
Навигация по записям
Остуоруйаны чинчийииттэн
Түмэл сэдэх маллара
Тэрийэн таһаарааччы: “Саха өйүн-санаатын баайын уонна култууратын сырдатар-чинчийэр киин” кэмиэрчэскэйэ суох автономнай тэрилтэ.
Сибээһи, информационнай технологияны уонна маассабай коммуникацияны кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС77-79595 (07.12.2020)
Сүрүн эрэдээктэр - тыл билимин хандьыдаата Ангелина Афанасьевна Кузьмина
Аадырыспыт:
Дьокуускай куорат, ул. Подгорная 17Б
элэктириэн буоста: [email protected]. төлөпүөн нүөмэрэ: 89142681196
6+
sakhaetigentyla.ru саайт матырыйаалын толору эбэтэр кылгатан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперссылка ирдэнэр.
|
oscar
|
Саха сиригэр инбэлииттэр Аан дойдутааҕы күннэригэр аналлаах декада сэтинньи 25-тэн ахсынньы 5 күнүгэр диэри буола турар. Пандемиянан сибээстээн, быйыл бары тэрээһиннэрэ онлайн ыытыллаллар.
Информация о материале
Василий Прокопьев
Василий Прокопьев
03.12.21 09:02
Просмотров: 746
Социальнай көмө
Социальнай төлөбүр
инбэлииттэр күннэрэ
Саха сиригэр инбэлииттэр Аан дойдутааҕы күннэригэр аналлаах декада сэтинньи 25-тэн ахсынньы 5 күнүгэр диэри буола турар. Пандемиянан сибээстээн, быйыл бары тэрээһиннэрэ онлайн ыытыллаллар.
2021 сыл 9 ыйын түмүгүнэн, өрөспүүбүлүкэҕэ 59 тыһ. тахса инбэлиит олорор, ол иһиттэн 6575-һэ – оҕо. Балтараа тыһыынчаттан тахса инбэлиит үлэлиир, ол иһигэр I группалааҕа — 41, II гр. — 472 уонна III гр. —1004. Сыллата доруобуйаларынан хааччахтаах 7000 кэриҥэ улахан киһи уонна оҕо өрөспүүбүлүкэ араас реабилитационнай кииннэригэр эмтэнэр. Балартан 2 500 киһитэ босхо айанынан туһанар. Онно өрөспүүбүлүкэ хааһынатыттан сылын аайы 45 мөл. солк. көрүллэр. Ити курдук, судаарыстыба өттүттэн инбэлииттэргэ сыһыаннаах саҥаттан саҥа өйөбүл көрүҥнэрэ олоххо киирэ тураллар.
Бүгүн доруобуйаларынан хааччахтаах дьоҥҥо анаан быйылгыттан судаарыстыба саҥа өйөбүллэрин түмэн таһаарабыт.
Бэлиэ күҥҥүтүнэн баҕарабыт барыгытыгар чэгиэн доруобуйаны, үлэҕитигэр, үөрэххитигэр үрдүк ситиһиилэри, эрэллээх доҕоттору, дьиэ кэргэҥҥитигэр этэҥҥэ буолууну, дьоллоох-соргулаах олоҕу!
Чэпчэтиллибит кирэдьиит
Инбэлиит оҕолоох ыаллар, Сбербаан чэпчэтиилээх бырагырааматыгар киирсэн, ипотеканан саҥа тутулла турар дьиэҕэ кыбартыыра атыылаһыахтарын сөп.
Бу чэпчэтии «Оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ судаарыстыбаттан өйөбүллээх ипотека» бырагыраама чэрчитинэн оҥоһуллар. Бырагыраама инбэлиит оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ 2027 сыл ахсынньы 31 күнүгэр диэри үлэлиир.
Оҕолорго босхо билиэт
РФ Бырабыыталыстыбатын 2021 с. олунньу 12 күнүнээҕи уурааҕынан, Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка олорор инбэлиит оҕолор эмтэнэр сирдэригэр диэри көтөр аалынан айанныыр төлөбүрдэрин толуйаллар.
Урут маннык чэпчэтии инбэлиит оҕо эмтэнэр миэстэтигэр (ол иһигэр санаторнай-курортнай эмиэ киирсэр) тимир суолунан айанныыра табыллыбат буоллаҕына көрүллэрэ. Билигин социальнай страховкалааһын пуондата (ФСС) оҕо эмтэнэр сиригэр тиийэр уонна төннөр хайысхаларын, тимир суол баарыттан тутулуга суох, көтөр аал билиэтинэн толуйар. Маны таһынан, пуонда инбэлиит оҕону арыаллыыр киһи билиэтин сыанатын эмиэ уйунуохтаах.
Инбэлиити билинии бэрээдэгэ
РФ Бырабыыталыстыбатын 2020 сыл алтынньы 16 күнүнээҕи 1697 №-дээх уурааҕынан 2022 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри бигэргэммит быстах бэрээдэгинэн инбэлииттэри билинии болдьоҕо уһатыллыбыта. Бу иннинэ болдьох уһатылла сылдьыбыта уонна бу дьыл алтынньы 1 күнүгэр түмүктэниэхтээх этэ.
Санаттахха, бигэргэммит бу быстах бэрээдэгинэн, инбэлиити билинии урут олохтоммут бэрээдэгэ инники 6 ыйга уһатыллан биэрбитэ, ону тэҥэ инбэлиит буоларын туоһулуур мэдиссиинискэй-социальнай экспертизаны ааһыы кэтэхтэн көрүҥҥэ (сирэй көрсүбэккэ эрэ) көһөрүллүбүтэ.
Тимир суолунан босхо айан
«Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр инбэлииттэр социальнай өйөбүллэрин эбии дьаһалларын туһунан» сокуон 2-с ыстатыйатыгар киирбит көннөрүүлэр инбэлииттэр уонна инбэлиит оҕолор социальнай өйөбүллэрин күүһүрдэр. Ол курдук, доруобуйаларынан хааччахтаах дьон реабилитацияҕа уонна абилитацияҕа айанныылларыгар тырааныспар саҥа көрүҥэ – тимир суол – эбиллэн биэрдэ.
Сокуон саҥа көннөрүүтэ босхо айанынан туһанааччы ахсаанын элбэтэр. Холобур, тимир суолунан айан төлөбүрэ такси сыанатыттан 2-3 төгүл чэпчэки. Онон тимир суолунан босхо айаннааччы ахсаана элбиир.
ОСАГО 50 %-нын төнүннэрэллэр
Доруобуйатын туругунан тимир көлөнү ыытар кыахтаах инбэлииттэргэ (оҕолор эмиэ) тимир көлөнү булгуччулаах страховкалыыр бириэмийэттэн (ОСАГО) 50 %-на төннөрүллүөхтээх (компенсация). Итини толуйууну олохтоох социальнай харалта управлениета быһаарар. Онуоха сайабылыанньаны электроннай пуорманан биэриэххэ сөп. Тустаах төлөбүр компенсация бэриллиэхтээҕин туһунан быһаарыы ылыныллыбытын кэнниттэн 30 үлэ күнүн иһинэн төлөнөр.
Тырааныспар нолуогуттан босхолонуу
Тырааныспар нолуогар элбэх уларыйыылар киирдилэр. 2022 сыл тохсунньу 1 күнүттэн 200 ат күүһүттэн улахан кыамталаах массыыналарга тырааныспар нолуога 2 төгүл үрдүүр. Бу кэлэр сылтан киирэр, быйыл 2020 сылы төлүүр буоламмыт, урукку тарыыбынан аахсабыт. Быйылгы төлөбүргэ гааһынан барар массыыналарга тырааныспар нолуога 50% чэпчэтиилээх буолар.
Манан сибээстэн, саҥа үлэлээбит уларыйыыларынан, инбэлииттэр уонна инбэлиит оҕолор сокуоннай бэрэстэбиитэллэрэ тырааныспар нолуогуттан босхолоноллор.
Ийэ хапытаалын туһаныы
Ийэ хапытаала – оҕолоох ыалга бэриллэр судаарыстыба өйөбүлүн биир көрүҥэ. Ийэ хапытаалын туһанарга анал сэртипикээт баар буолара ирдэнэр. Сэртипикээти сокуонунан бигэргэтиллибит хас да көрүҥүнэн туһаныахха сөп. Олортон биирдэстэрэ – ийэ хапытаалын инбэлиит оҕоҕо аналлаах өҥөҕө, табаарга ороскуоттуохха сөп. Холобур, инбэлиит оҕо адаптациятыгар аналлаах табаары атыылаһарга туһанаҕыт. Барытын лөскөччү биирдэ эбэтэр чаас-чааһынан үллэрэн туһанаргыт – бэйэҕит көҥүлгүт.
Саха сирин олохтооҕун каартата
Саха сирин олохтооҕун каартатын http://www.card.sakha.gov.ru/ саайтка оҥотторуохха, итиэннэ ханнык тэрилтэлэр чэпчэтии оҥороллорун билиэххэ сөп.
Чэпчэтиилэринэн туһанар араҥа каарта көмөтүнэн судаарыстыбаннай, муниципальнай, о.д.а. өҥөлөрү ылыыта судургутуйар. Каартаҕа биэнсийэни, босуобуйалары, истипиэндьийэни, о.д.а. социальнай төлөбүрдэри түһэртэриэххэ, уопсастыбаннай тырааныспарга бырайыас төлүөххэ сөп.
Бу каартаны бастакынан Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара, биэнсийэлээхтэр, үлэ бэтэрээннэрэ, инбэлииттэр, элбэх оҕолоох ыаллар ылаллар.
0
0
0
0
0
0
SAKHAPARLIAMENT.RU
Подписывайтесь
на наш канал в telegram
и Будьте всегда в курсе
свежих новостей!
Подписаться
Читайте также
Саҥа олох хантараага
05.11.22 10:20
Нолуок уонна страховой усунуос төлөбүрүттэн…
23.10.22 09:11
Что положено мобилизованным и их семьям?
06.10.22 14:04
Новая услуга семьям военнослужащих в центре «Мои Документы»
05.10.22 16:41
Кыра дохуоттаах дьиэ кэргэттэргэ -- саҥа босуобуйа
23.09.22 11:31
Куорат олохтооҕо, гааһы холботорго көмөнөн туһан
05.08.22 15:24
Социальнай хантараак туһунан
02.07.22 14:37
Дьоруой ийэлэргэ -- биирдии мөлүйүөнү
02.06.22 13:36
Комментарии (0)
Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.
Оставьте свой комментарий
Опубликовать комментарий как Гость.
Имя (Обязательно)
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Оставляя комментарии на сайте «Сахапарламент.ру», я подтверждаю, что согласен с пользовательским соглашением сайта. правилами и условиями.
Отменить
Отправить комментарий
Другие новости
Спецпроекты
Саха Сирин «Олохтоох каадырдары промышленноска» бырайыага эдэр ыччаты үлэнэн хааччыйыы бастың практикаларын Бүтүн Россиятааҕы куонкуруhун финалыгар таҕыста
«Олохтоох каадырдары промышленноска» ѳрѳспүүбүлүкэтээҕи бырайыак ыччаты үлэнэн хааччыйыы…
07.12.22 20:49
Госдума сонуннара
2023 сылга үлэ тѳлѳбүрүн алын кээмэйэ хайдах буолуоҕай?
Судаарыстыбаннай Дума үлэ тѳлѳбүрүн алын кээмэйин (МРОТ) улаатыннарар сокуону ылынна диэн…
07.12.22 20:08
Политика
Мичил Николаев: «Благодарим республику за гуманитарную помощь!»
Как известно, самый молодой народный депутат Государственного Собрания (Ил Тумэн)…
07.12.22 19:51
Политика
Трудовые права мобилизованных будут дополнительно защищены
Председатель Госдумы Вячеслав Володин подчеркнул: выполняя задачи спецоперации,…
07.12.22 18:27
Общество
Подведены итоги конкурса «Призвание - Мама»
На днях подведены итоги Всероссийского конкурса молодых журналистов «Призвание - Мама»,…
07.12.22 14:33
Общество
Юные шахматисты Якутии, Бурятии и Сахалина - на гроссмейстерской сессии
Продолжается работа III Республиканского шахматного конгресса на базе…
07.12.22 12:50
Все новости
Тиһэх сонуннар
Спецпроекты
Саха Сирин «Олохтоох каадырдары промышленноска» бырайыага эдэр ыччаты үлэнэн хааччыйыы бастың практикаларын Бүтүн Россиятааҕы куонкуруhун финалыгар таҕыста
Госдума сонуннара
2023 сылга үлэ тѳлѳбүрүн алын кээмэйэ хайдах буолуоҕай?
Госдума сонуннара
Оскуолалары муниципальнайтан региональнай таhымңа кѳhѳрѳргѳ кѳмѳлѳhѳр кѳннѳрүүлэр ылылыннылар
Болҕомто киинигэр
Оҕо эрдэхтэн олоҥхолоотоххо, кыра эрдэхтэн кыттыстахха...
01.12.22 14:53 671
“ҺӨҔҮҤ” быыстапкатын көрөн сөҕүҥ
02.12.22 15:38 646
Амма тыатын кэрдиитин туһунан киинэ сүрэхтэниитэ
01.12.22 19:00 524
Дьохсоҕон олоҥхоһутун истэр дьоро киэһэ
03.12.22 22:21 501
И.Л. Кондаков 165 сылыгар научнай-практическай кэмпириэнсийэ
01.12.22 15:11 370
Об издании
Редакция
Обратная связь
Реклама и услуги
Подписка
Спецпроекты
Архив
Пользовательское соглашение
16+
SAKHAPARLIAMENT.RU © 2020 | Сетевое издание «Саха Парламент». Все права защищены
Учредитель: Аппарат Государственного собрания (Ил Тумэн) РС(Я)
Адрес редакции: 677027, Республика Саха (Якутия), г. Якутск, ул. Кирова, д.18, блок В
Главный редактор: Христофорова М.Н.
Телефон редакции | Факс: +7 (4112) 40‒22‒10
Электронная почта редакции: [email protected]
Регистрационный номер ЭЛ № ФС77-78176 от 20 марта 2020г. выдано федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (Роскомнадзор)
Все права на материалы, опубликованные на сайте www.sakhaparliament.ru, принадлежат редакции и охраняются в соответствии с законодательством РФ.
Полное или частичное использование текстовых и иных материалов с сайта Sakhaparliament.ru на иных ресурсах в сети Интернет и в социальных сетях разрешается только с согласия редакции сайта и гиперссылкой на материал сайта Sakhaparliament.ru.
|
oscar
|
Фев 13, 2022 cow, sakha, traditional, yakut, yakutia, yakutsk, корова, саха, хозяйство, якут, якутия, якутск, якутская, サハ, ヤクーチャ, ヤクート, 伝統的, 牛
Ил Дархан Айсен Николаев “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыы стратегическай хайысхаларын туһунан” Ыйааҕар 2024 сылга диэри саха сүөһүтүн эстэр туруктан таһаарар инниттэн ынах ахсаанын 660-тан 1000 төбөҕө тириэрдэр соругу туруорбута. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ АПК 2021 сыллааҕы барыллааһын түмүктэригэр саха сүөһүтэ ити иннинээҕи сылтан 8,6 %-нан эбиллэн 2095-кэ, ол иһигэр ынаҕа 856-ҕа (4,9% эбиллибит) тиийбитин отчуоттаата.
Хас сүөһүлэннибит, ынахтанныбыт?
Онон, омос санаатахха, икки сыл устатыгар 144 (сылга – 72-лии) ынаҕы эбэр дэбигис кыаллыан сөпкө дылы. Чахчы оннук дуо? Мантыбыт ис-иһигэр киирдэххэ, “ноо”-лоох эбит. Саха сүөһүтүн, ол иһигэр ынаҕын, ахсаанын көрдөрөр үс аҥыы сыыппара баар: бастакыта – министиэристибэ дааннайа, ону ити үөһэ ыйдым; иккиһэ – министиэристибэ сүөһүнү иитиигэ уонна племенной үлэҕэ департаменын иһинэн чопчу саха сүөһүтүгэр үлэлэһэр исписэлиис түмпүт сыыппарата; үсүһэ – “Саха сүөһүтэ” удьуор пуондатын хааһына тэрилтэтин киэнэ.
Дьэ, эр-биир ылан, тэҥнээн көрүөҕүҥ. Министиэристибэ кэлиҥҥи сылларга статистиканы бэйэтэ түмэр, тыа хаһаайыстыбатын биир кэлим тиһигэр киирэр ЕСИАОСХ (единая система информационно-аналитического обеспечения сельского хозяйства) бырагырааманан үлэлиир буолан, ол ирдэбиллэрин тутуһар. Ити эрээри, ТХМ дьиэ кыылын-сүөлүн иитиигэ уонна племенной үлэҕэ департаменын кылаабынай исписэлииһэ, саха сүөһүтүн иитиини ситэриилээх былаастан сүрүннүүргэ боломуочуйалаах Лилия Мухоплева этэринэн, министиэристибэ статистикатыгар кини хомуйбут дааннайдарыттан сиидэлээн ылан туһаммыттар. Оттон Лилия Петровна улуустарынан нэһилиэктэри хабан, эбии ыйытык оҥорбут. Онно “саха сүөһүтүн иитэбит” дэнэр ыаллар, бытархай бааһынайдар хас сүөһүлээхтэрин, ынахтаахтарын ыйбыттар. Ол түмүгэр тэрээһиннээхтиин, кэтэхтиин 2357 саха сүөһүтэ, ол иһигэр 973 ынах, баара бэлиэтэммит.
“Саха сүөһүтэ” удьуор пуондатын хааһына тэрилтэтэ 2021 сыллааҕы сыыппаралары түмпүт дааннайынан, 2314 саха сүөһүтэ баарыттан ынаҕа – 947 төбө. Илдьириттэххэ маннык: хааһына тэрилтэтин отделениеларыгар 967 саха сүөһүтэ, ол иһигэр 298 ыанар ынах кыстаан турар. Маны тэҥэ өрөспүүбүлүкэҕэ саха сүөһүтүн төрүөҕүн тэнитэргэ анаан 7 тирэх хаһаайыстыба үлэлиир, кинилэргэ саха сүөһүтүн чиэппэрин кэриҥэ (24 бырыһыана) иитиллэр: 558 сүөһү (279 ынах). Ити иһигэр “Наахара” бааһынай хаһаайыстыбаҕа (Кузьмин Е.Н., Амма, Эмис) – 81 (25); “Байаҕантай” ТХПК-гэр (Андросов С.Н., Таатта, Баайаҕа) – 64 (51); “Сылгыһыт” кэпэрэтиипкэ (Куорунай, Кэптин) – 50 (27); “Элгээйи” бааһынай хаһаайыстыбаҕа (Львов В.В., Сунтаар) – 150 (79); “Иванов А.С” урбаанньыкка (Хаҥалас, Еланка) – 52 (30); “Чүүйэ” бааһынай хаһаайыстыбаҕа (Дмитриев А.Н., Мэҥэ Хаҥалас) – 76 (28); “Виктория” бааһынай хаһаайыстыбаҕа (Семенов В.А., Үөһээ Бүлүү, Кырыкый) – 85 (39).
Балары таһынан судаарыстыбаттан көмө ылбыт (граннаах) бааһынай хаһаайыстыбаларга, урбаанньыттарга 285 саха сүөһүтэ, ол иһигэр 101 ынах, баар эбит. Онтон ордубут 504 сүөһү (269 ынах) урбаанньыттарга, кэтэхтэргэ иитиллэн турар. Дьэ, онон департамент хааһына тэрилтэтин кытта уратылаһар сыыппаралара 43 сүөһү уонна ол иһигэр 26 ынах буолан тахсар. Бу арыттаһар ахсаан – племенной үлэнэн дьарыктанар исписэлиистэр киин улуустар нэһилиэктэригэр ыаллар кэтэхтэригэр иитэр, хантан хааннааҕын “саарбахтаабыт” сүөһүлэрэ.
“Саха сүөһүтэ” УПХТ кылаабынай зоотехнига Андрей Турантаев: “РФ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин ирдэбилин быһыытынан, сүөһү удьуорун хаана 95 бырыһыаҥҥа диэри баар буоллаҕына, төрүт боруода сүөһүнэн ааҕыллар. Оттон биһиги буккаас хааннаахха уорбаланар сахабыт сүөһүлэригэр 99 бырыһыан баарыгар саарбахтаабаппын. Мөккүһэ, саарбахтыы сырыттахпытына, 1 тыһыынча ынахпытын өтөрүнэн булан ылыахпыт суоҕа”, – диир. Кини саныырынан, саха ынаҕын ахсаанын маҥнай 1 тыһыынчаҕа тиэрдэн эрэ баран, сүүмэрдиир, селекциялыыр үлэ ыытыллыахтаах. Андрей Андреевич департамент кылаабынай исписэлииһин Л.П. Мухоплева сыыппаратыгар сөбүлэһэр. Онон, бу олугу түмүктээн эттэххэ, Ил Дархан сорудаҕа толорулларыгар баара-суоҕа 27 ынах(!) итэҕэс.
Сис тэрилтэ сайдыыга суол солуур
Балаҕан баҕаналаах, тулааһыннаах буоллаҕына турарын курдук, саха сүөһүтүн инники сайдыыта, дьылҕата сис тэрилтэ хайдах-туох дьаһанарыттан тутулуктаах. “Саха сүөһүтэ” удьуор пуондатын хааһына тэрилтэтэ 2019 сыл ахсынньытыгар тэриллиэҕиттэн икки сыл толору үлэлээн кэллэ. Тэрилтэ олоҕор, үлэтигэр сыһыары туттахха, төһө даҕаны кылгас кэм буоллар, сайдыы өттүгэр хамсааһын тахсыбыта харахха быраҕыллар. Ыраас хааннаах саха сүөһүтүн төрөтөн-ууһатан тэнитэргэ эппиэттээх оригинатор тэрилтэ икки сыллаах үлэтин-хамнаһын туһунан дириэктэр Александр Артемьев маннык билиһиннэрдэ:
— Биһиги үлэбитин саҕалыырбытыгар биир даҕаны хаһаайыстыбаҕа (биһиги “отделение” диибит) сэнэх, бүтүн хотон суоҕа. Ол иһин хара ааныттан тутууга ылсыбыппыт. Министиэристибэбитин, бырабыыталыстыбаны, Ил Түмэн дьокутааттарын кытта ыкса үлэһэн, Ил Дархаммыт өйөбүлүнэн Нам Таастааҕар 150 ынах уонна 80 ыччат сүөһү турар, Мииринэй Сүлдьүкээригэр 200, Ньурба Аканатыгар уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһун Баатара нэһилиэгэр Өргөннөөххө 100-түү сүөһүгэ хотоннор тутуллан киирдилэр. Маны сэргэ Аканаҕа икки кыбартыыралаах дьиэлээх, титиик хотонноох сайылыгы туттубут. “Акана” отделение салайааччыта А.В. Игнатьев, нэһилиэк баһылыга Е.М. Семенов кыстыыр отторун-мастарын булуммуттарын таһынан 8 биэрэстэ усталаах бүтэйи тутан сөхтөрдүлэр. Таастаахха саҥа тутуу элбиир. Сайылык дьиэтин, титиигин тутан бүтэрдибит. Күрүөтэ, уота хаалбытын саас ситэрэн, Сайылык күнүгэр үлэҕэ киллэриэхпит. Билимҥэ тирэҕирэн үлэлиирбитинэн, билим стационарыгар икки кыбартыыралаах – аҥаара лаборатория, иккиһигэр үлэһиттэр олорор дьиэлэрин уонна 30 төбө турар хотон көҥдөйүн сахалыы-махалыы маһынан туттубут, быйыл киириэхтээх. Таастаахха өссө Нам улууһун дьаһалтата (баһылык Ю.И. Слепцов) 50 субан сүөһүнү эккэ анаан төлөһүтэр былаһаакканы оҥорон биэриэхтээх. Онон быйыл атырдьах ыйыгар диэри бүтэрэн, Амматтан, Куорунайтан, Намтан эккэ барар сүөһүнү мунньан, былыр сахалар сүөһүнү сэтинньигэ диэри таһырдьа тутан уотар технологияларын сөргүтүөхпүт.
Александр Еремеевич быһааран кэпсииринэн, хотоннору тутууну эспэримиэннээн, саҥаттан саҥа тутуу ахсын 100-түү төбө турар хотон кээмэйин кыччаппыттар. Холобур, Сүлдьүкээргэ бастакынан тутуллубут 200-тээх хотон кэтитэ 12 миэтэрэ эбит буоллаҕына, былырыын туппут хотоннорун, бырайыактан туораан, 10 миэтэрэҕэ диэри кылгаппыттар. Аныгы матырыйаалынан тутуу итэҕэһэ –
ылтаһын эркин сиигирэрэ. АГАТУ инженернэй факультетыттан этии киллэрэ сылдьыбыттар эрээри, сыанатыттан саллыбыттар. Бүтэһиккэ туппут хотонноругар автопоилкалаах, сүөһү хойуутун таһаарар ТСН-а уонна ититэр систиэмэтэ суохтар, сүөһүнү бэйэтин сылааһыгар туруорарга суоттаммыттар.
Быйылгы тутуу былааныгар Үөһээ Дьааҥыга Боронук Мачах учаастагар 50 уонна Амма Болугуругар “Күллэги” отделениеҕа 100 төбөҕө хотоннор бааллар. Мачахха саҥа отделение арыллыахтаах. “Саха сүөһүтэ” УПХТ барыта 8 улууска 9 отделениелаах, олорго саха сүөһүтүн 42 бырыһыанын иитэллэр. Ааспыт сайын Өймөкөөҥҥө Биэрэк Үрдүнээҕи отделение сабыллыбыта. Ол оннугар саҥа сылга үктэнэн баран, Эбээн Бытантайга “Бытантай”-тан арааран, туспа “Кустуур” отделениетын тэрийдилэр. Санатан эттэххэ, бүддьүөттэн үбүлэнэр “Бытантай” удьуор пуондатын тэрилтэтэ кыаммакка, 2020 с. сэтинньиттэн “Саха сүөһүтэ” УПХТ-гэр холбонуллан, отделение буолбута. Эрдэ Саккырыырга, улуус киинигэр, 150 миэстэлээх аныгы мэхэньисээссийэлээх хотон тутуллубута. Кустуурга хотонноро эргэ, бырайыак оҥоһулла сылдьар, 2023-2024 сс. тутуллуохтаах.
— Быйыл саас Саккырыырга уонна Кустуурга икки сыллаах үлэбитин отчуоттуу тиийиэхпит, – диир Александр Еремеевич. – Урут саха сүөһүтүн тэрилтэтэ үүтү ыабат буоллаҕына, Кустуурга ааспыт сылга 4,5 туонна үүтү ыатылар. Астаабыттарын нэһилиэнньэ хамаҕатык атыыласта. Аны быйыл Саккырыырга тэрийэн, үрүҥ аһы атыыга таһаарыахпыт. Кустуурга саҥа титиик тутуохтаахпыт, астыыр сыах тэрилин уларытыахпыт. Саха сүөһүтүн инники кэскилин Аартыканы сайыннарыыга сыһыаран эттэхпинэ, олохтоох нэһилиэнньэ бэйэтин айаҕын ииттэрин туһугар сүөһүбүтүн элбэтэн, ыалларга тарҕатар соруктаахпыт.
Үүтү Саккырыыртан, Сүлдьүкээртэн, Аканаттан ураты отделениеларга сайыны быһа ыан туттардылар. Саҕалыырбытыгар 2019 с. 5,4 туонна үүтү ыабыт буоллахпытына, 2020 с. 32 т, 2021 с. 41 т үүтү ыатыбыт.
Кыһалҕабыт диэн, хааһынаттан үбүлэнэр буоламмыт, 60 солкуобайга туттарар бырааппыт суох. Собуокка 10 эрэ солк. туттарар кыахтаахпыт. Ол аата, инникитин барыстаах тахсар инниттэн бэйэбит астаатахпытына табыллар. Ити эрээри, 9 отделениеҕа эбии 3-түү үлэһити хамнастыыр уустук. Үүппүтүн “Сахаагроплем” тэрилтэҕэ туттарабыт. Күһүөрү үүппүт сыата муҥутаан 8,3% буолбута. Саха ынаҕа үүтүн сыатынан тахсар кыахтаах. Амма отделениетын үүтүн арыылаан, куоракка тиийэ атыылаттыбыт, дьон хамаҕатык ылар.
Билигин сүөһү ахсаанын элбэтиигэ үлэлиир буоламмыт элбэх эти оҥорбоппут. Отделениеларбытыгар сыл аайы 200-300 ньирэй төрүүрүттэн аҥаардара атыырдар. Оҕустартан талан иитиигэ хаалларабыт. Хаан уруурҕаһыытын таһаарыа суохтаахпыт. Саха сүөһүтэ баар сирдэригэр оҕустары кэмигэр уларытыллыахтаах. Ити инниттэн племучуот үлэтин билим таһымыгар күүскэ ыытан эрэбит.
“Саха сүөһүтэ” УПХТ иккис түһүмэҕинэн билим өттүнэн бөҕөргөтүнүө. Салгыы бородууксуйатын таһаарарга көҥүл, о.д.а. боппуруостары быһаарыы турар. Арассыыйаҕа аҕыйах ахсааннаах хаалбыт төрүт боруодалар ассоциациялара тэриллэн эрэр. Онно чилиэнинэн киирэн, саха боруодатын кэскилигэр үлэлиэхтээх. Ааспыт сылга племкарточкалары толорон, Арассыыйа племенной үлэтин хонтуруоллуур “Селекс” бырагыраамаҕа сүөһүтүн 80 бырыһыанын киллэрдэ.
Өрөспүүбүлүкэ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин уонна бырабыыталыстыбатын көмөлөрүнэн тэрилтэ сайдыытын бэрээдэгэр улахан кэскиллээх уларытыы киирдэ. Хотонноох ыаллар, ол иһигэр саха сүөһүлээхтэр, сааһыраннар эбэтэр атын төрүөтүнэн туора муостаахтарын сыыйа аҕыйаталлар. Баар төбөнү чөл хаалларар инниттэн “Саха сүөһүтэ”
тэрилтэҕэ субсидия көрүллэн, саха сүөһүтүн атыылаһар бырааптанна. Хааһына тэрилтэтэ сыл иһигэр сүөһүтүн ахсаанын 152, о.и. ыанар ынаҕын 25 төбөнөн элбэттэ. Үүммүт сылга саҥа хотоннор тутуллалларын уонна сүөһүнү атыылаһыы тэриллэрин аахсан, 1250 сүөһүгэ, о.и. 330 ыанньыкка тириэрдэргэ былаанныыллар эбит. Үлэ-хамнас этэҥҥэ баран истэҕинэ, аны 3-4 сылынан 1,5 тыһыынчаҕа сананалларын сэргии иһиттим.
Василий Никифоров
13.02.2022 08:06 Улус Медиа
Подробнее: https://ulus.media/article/41796
Навигация по записям
Наталия Мир: Сити-фермерство – это способ обеспечить северный регион качественной продукцией
«Я раб своего дела», — молодой фермер из Якутии рассказал, что мешает развитию бизнеса
от adminNB
Похожая запись
Республика Саха (Якутия)
В Якутии подвели итоги сельскохозяйственной микропереписи
Дек 9, 2022 adminNB
Республика Саха (Якутия) Сахалыы
Саха сиригэр кыстык от толору кээмэйинэн баар
Дек 7, 2022 adminNB
Республика Саха (Якутия) Сад и огород
Зимние огородные хлопоты!
Дек 6, 2022 adminNB
Добавить комментарий Отменить ответ
Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *
Комментарий *
Имя *
Email *
Сайт
Δ
Поиск
Свежие записи
В Якутии подвели итоги сельскохозяйственной микропереписи
Хангаласские аграрии отчитались за полученные гранты
Саха сиригэр кыстык от толору кээмэйинэн баар
Зимние огородные хлопоты!
ШКОЛА НАЧИНАЮЩЕГО ФЕРМЕРА СОБРАЛА ПОРЯДКА 60 СЛУШАТЕЛЕЙ
Свежие комментарии
adminNB к записи В Якутии принят государственный бюджет республики на 2023 год
adminNB к записи Моменты ярмарки «Рыба Якутии — 2022»!
adminNB к записи В Якутии сбор картофеля, зерну и овощей составляет всего треть от плана – власти винят погоду
adminNB к записи Помощь фермерам на сенокосе и уборке урожая!
adminNB к записи Фермер Розалия Петрова: «Первый урожай молодого картофеля поступит в продажу уже в начале августа»
|
oscar
|
МУНИЦИПАЛЬНОЕ БЮДЖЕТНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ «БАТАГАЙСКИЙ ЦЕНТР НАРОДНОГО ТВОРЧЕСТВА «ТУМЭН» ИМЕНИ СЕМЕНА ФЕДОРОВИЧА СИВЦЕВА» МУНИЦИПАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ «БАТАГАЙСКИЙ НАСЛЕГ» УСТЬ-АЛДАНСКОГО УЛУСА (РАЙОНА) РЕСПУБЛИКИ САХА (ЯКУТИЯ)
История
Баатаҕайга сырдатар- культурнай үлэ сайдыыта.
1935 сыллаахха Баатаҕай нэһилиэгэр Халдьаайыга ааҕар балаҕан тэриллибитэ. Сэбиэдиссэйинэн Нестерев Гаврил Федорович үлэллэбитэ.
1939 с. норуот ырыаһыта Прокопий Наумович Соловьев тэрийиитинэн «Үскэм күүстээх Күн Эрилик» диэн олоҥхону туруора сылдьыбыттара.
1946 сыллаахха сэрии кыттыылааҕа, аҥар атахтаах Өлүөхүмэ киһитэ Емельянов кулууп сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ.
1954 сыллаахха «Молотов» колхозка сельскэй кулууп үлэҕэ киирбитэ. Кулууп сэбиэдиссэйинэн үлэлээбиттэрэ П.П.Окороков, А.А.Попов.
1956 с. кулууп сэбиэдиссэйинэн Илья Иванович Артамонов үлэлии кэлбитэ. Кини уһулуччу тэрийэр- дьаьайар дьоҕурдааҕа, культура үлэтигэр талааннааҕа.
И.И.Артамонов үлэлиир кэмигэр 1954-1958сс. кулууп үлэтэ сэргэхсийбитэ, материальнай базата хаҥаабыта.Үгүс талааннар саҥалыы үүммүттэрэ. Баатаҕай нэһилиэгэр былыр-былыргыттан тойуксуттардаах, олоҥхоһуттардаах нэһилиэк этэ. Ону таба көрөн ыллыыр-туойар дьоҕурдаах дьону түмэ таппыта. Кини үлэлиир кэмигэр «Ньургун Боотур» олоҥхону туруоран, элбэх сиргэ гастроллаабыттара, дьон- сэргэ сэҥээриитин ылбыттара. Кулууп үлэтигэр Николай, Савва Алексеевтар, Семен Ушницкай, Семен Сивцев, Семен Доллонов, Ульяна Готовцева, Анна Павлова, Иннокентий Румянцев, Василий Максимов, Мария Готовцева, Николай Заровняев, Степан Гоголев, Михаил Васильев уо.д.а.кыттыбыттара.
И.И.Артамонов 1959с. үчүгэй үлэтин иьин Найахытааҕы культура дьиэтигэр директорынан үлэлии барбыта, кэлин Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитин аатын ылбыта, Үлэ Кыьыл Знамята орденынан наҕараадаламмыта.
1959-1970сс. кулууп дьиэтигэр сэбиэдиссэйинэн үлэлээбиттэрэ: Борисова М.С., Нафанаилов Е.Е., Сыромятников М.И., Белолюбская Р.П., Никифоров М.И., Слепцов И., Аманатова Н.Е., Бурнашева К.Н., Васильева А.А., Ушницкий С.Н.
1971-1981сс. Сельскэй культура дьиэтэ буолбута. Бастакы директорынан үлэлээбиттэрэ Филиппова Ф.В., Алексеев Н.Т., Готовцева Н.В.
1974-1975сс. СДК Бүтүн Россиятааҕы көрүүгэ бастаан дипломунан, 2 төгүл Туйгун үлэлээх кулууп аатын 1979, 1981с ылбыта.
Культурнай-сырдатар тэрилтэлэр ортолоругар ыытыллар социалистическай куоталаһыы түмүктэринэн маннык миэстэлэри ылбыттара
1974-3м,1975-2м,1976-1м,1977-2м,1978-1м,1979-2м,1980-3м,1981-3м,1982-3м,1983-1м,1990-2м.
1982 с. олунньуга саҥа 250 миэстэлээх СДК үлэҕэ киирбитэ. Саҥа сельскэй культура дьиэтэ үлэлииргэ бары өттүнэн усулуобуйалааҕа ичигэһэ, ырааһа, киэҥэ, кружковай хостордооҕо. Директорынан Готовцева Наталья Владимировна, уус-уран салайааччынан Сивцев Семен Федорович үлэлээбиттэрэ.
1983с Сельскэй культура дьиэтэ үчүгэй үлэтин иһин өйдөбүнньүк юбилейнай Кыһыл Знамянан наҕараадаламмыта.
1987 с. Готовцева Н.В. ССРС культуратын туйгунун аатын ылбыта уонна 1973-1991сс. үлэлээн бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыбыта.
1994-1998сс. сынньалаҥ киинигэр директорынан Сивцев С.Ф., уус- уран салайааччынан А.А. Васильева үлэлээбиттэрэ.
1999с. күһүҥҥүттэн директорынан Власова А.С. уонна Аманатова А.П. үлэлээбиттэрэ.
2000 с. Культура дьиэтэ Түмэн диэн ааттанар. Директордар – Сивцев С.Ф., Егорова Н.А., худ.руктар Готовцева Л.С., Копырина А.Н., худ.оформителлэр Алексеева А.Н., Ушницкая Т.Е., тех.үлэһиттэр – Сивцева Н.С., Новгородова М.П., Белолюбская Р.А. үлэлээбиттэрэ. Бу сыллаахха директор Сивцев Семен Федорович Саха Республикатын культуратын туйгуна ааты ылбыта.
2007с. сылтан үөрэх дьылын түмүгүнэн үөрэнээччилэргэ аналлаах «Кэрэ Куолас» диэн анал аат олохтоммута.
СР культуратын туйгуна Сивцев С.Ф. аатын үйэтитиигэ үбүлүөйдээх сылларыгар спортивнай, культурнай тэрээһиннэр киэҥ хабааннаахтык ыытыллаллар.
2011с. Сынньалаҥ киин «Түмэн» этнокультурнай киин буолар. Директорынан Егорова Н.А., Сивцев А.И. үлэлээбиттэрэ.
2012с. «Түмэн» ЭКК тоҥон үлэлээбэккэ турбутунан, нэһилиэккэ культурнай үлэ спортивнай залынан барбыта.
2013 сылтан директорынан Готовцева Людмила Романовна ананан күн бүгүҥҥэ диэри үлэлии- хамсыы сылдьар. Худ.сал. Копырина Антонина.Николаевна, методист Лугинова Людмила Семеновна., тех.үлэһиттэр Гоголева Лена Петровна, Сивцева Елизавета Петровна үлэлииллэр.
2013с. саҕалаан кулууп ис-тас өттүгэр, ититии систематын уларытан оҥорууга өрөмүөн үлэтэ ыытыллыбыта. Бу үлэҕэ өйөбүл-тирэх буолбута нэһилиэк баһылыга, Готовцев И.П., ыччаттар, аҕа саастаах көлүөнэ субуотунньуктарга кыттан күүс-көмө буолан бэйэлэрин кылааттарын киллэрсибиттэрэ.
РЦП, МЦП программаларга проектары көмүскээн ылыллыбыт харчы культура дьиэтэ материальнай-техническай базата бөҕөргөөһүнүгэр туһуламмыта.
Биир дойдулаахпыт автор-мелодист А.И. Дмитриев –Чүмэчи кэриэһигэр «Умай-умай чүмэчи» аһаҕас ырыа күрэҕэ үбүлүөйдээх сылларыгар ыытыллар.
2015 сыллаахха ахсынньы ый 26 күнүгэр Сынньалаҥ кииҥҥэ сыһыарыллан Айыы балаҕана уонна олоҥхоһуттар аллеялара тутуллан үлэҕэ киирэн нэһилиэк олохтоохторо дьоҕус тэрээһиннэргэ, истиҥ көрсүһүүлэргэ, араас интириэһинэй дьарыктарга түмсэн, сүргэлэрэ көтөҕүллэн үлэлэрин былаана кэҥээтэ. Бу балаҕаны туруорсан, олоххо киллэрсибит киһинэн, «СР үтүөлээх учуутала», «Учууталллар учууталлара» Троева В.И. буолар. Кини оҕону олоҥхоҕо уһуйууга «Кылыһах» фольклорнай-образцовай студияны 26 сыл устата салайан үлэлэттэ.
2017с. муус устар 8 күнүгэр библиотекарь Федорова Мария Константиновна аатын үйэтитиигэ олохтоох нэһилиэк библиотекатыгар аата иҥэрилиннэ.
«Түмэн» сынньалаҥ киинэ нэһилиэккэ «Айылгы» общественнай сүрүннүүр киинин уонна нэһилиэк тэрилтэлэрин кытта ыкса сибээстээхтик үлэлиир. Ол курдук нэһилиэккэ 3 түөлбэ «Сарыал» сал. Гоголева С. П., «Дабаан» сал. Копырина Ж.И., «Аргыс» сал. Готовцев А.Я., киэҥ хабааннаах, былааннаах үлэни ыыталлар. Ону тэҥэ «Алгыс» ветераннар сал. Бурнашева А.П., «Алаас Хотун» дьахталлар сал. Сивцева В.Д., «Добун» аҕалар сал. Белолюбскай М.М., «Сырдык Аартык» ыччаттар сал. Готовцев С.А., «Сардаҥа» инбэлииттэр сал. Гоголева Е.Д. түмсүүлэрэ, ырыа-үҥкүү, көр-күлүү, театральнай, уран тарбахтаахтар куруһуоктар айымньылаахтык, таһаарыылаахтык, ситиһиилээхтик үлэлииллэр. «Айылгы» СК салайааччыларынан 2011-2016сс Готовцева С.Д., 2017с. – Бурнашева А.А. анаммыттара.
Нэһилиэк культурнай-сырдатар үлэтигэр нэһилиэк бары араҥата хабыллан көхтөөхтүк кыттар, саҥа хайысхалары тобулар, сайдыы суолун тутуһар.
Туһаныллыбыт литература.
Денис Алексеевич Ефимов. «Төрөөбүт түөлбэбит Баатаҕай» (Уус-Алдан улууһа), 2007с
Матырыйаалы бэлэмнээн суруйдулар.
Готовцева Л.Р. «Түмэн» ЭКК директора.
Бурнашева А.А. «Айылгы» сүрүннүүр киин салайааччыта.
Поделиться ссылкой:
Twitter
Facebook
Понравилось это:
Нравится Загрузка...
Версия для слабовидящих
Купить билет
Поиск по сайту
Поиск
Время работы
Понедельник 10:00 — 18:00
Вторник 10:00 — 18:00
Среда 10:00 — 18:00
Четверг 10:00 — 18:00
Пятница 10:00 — 18:00
Суббота 10:00 — 18:00
Воскресенье Закрыто
Декабрь 2022
Пн
Вт
Ср
Чт
Пт
Сб
Вс
1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31
« Ноя
Архивы
Архивы Выберите месяц Ноябрь 2022 Октябрь 2022 Сентябрь 2022 Июнь 2022 Май 2022 Апрель 2022 Март 2022 Февраль 2022 Январь 2022 Декабрь 2021 Ноябрь 2021 Октябрь 2021 Сентябрь 2021 Апрель 2021 Февраль 2021 Январь 2021 Декабрь 2020 Ноябрь 2020 Май 2020 Апрель 2020 Март 2020 Декабрь 2019 Ноябрь 2019 Октябрь 2019 Июнь 2019 Май 2019 Апрель 2019 Март 2019 Январь 2019 Ноябрь 2018 Март 2018
|
oscar
|
Биһиги улууспут уонна библиотекабыт историятыгар тулхадыйбат дьыаланы оҥорон хаалларбыт бэриниилээх коммунист, талааннаах салайааччы Яковлев Николай Егорович буолар. Кини оҕолорун, ааҕааччыларын тус холобурунан уонна айымньыларга олоҕуран ииппитэ, кинигэни таптыырга иҥэрбитэ. Биһиги социальнай партнербыт, кыыһа Дьяконова Октябрина Николаевна сөбүлүүр суруйааччытын туһунан тус үлэтин билиһиннэрэбит.
Им Ия Николаевна,
Кэбээйи улууһа. Мукучу модельнай библиотекатын сэбиэдиссэйэ,
общественнай корреспондент
Семен Петрович Данилов
Семен Данилов – Саха сирин уһулуччулаах национальнай поэта. Саха киһитин кутун-сүрүн долгутар айылҕаҕа, аал уокка сүгүрүйэр, сирин таптаан айбыт хоһоонноро, уостан түспэт ырыалар буолан, үйэттэн үйэҕэ бэриллэн норуот сүрэҕэр өрүү тыыннаахтар. Улахан талааннаах поэт муударай хоһооннорун аахтаххына күүскэр күүс эбиллэр, олорор олоххун анааран атыннык сыаналыыр өйүҥ уһуктар.
Быйыл поэт 100 сылын туолар үбүлүөйдээх сылыгар, кини өлбөт-сүппэт айымньыларыгар сүгүрүйээччилэр кэккэлэрэ өссө хаҥаабыт буолуохтаах. Мин истээччи быһыытынан улуу поэт хоһооннорун оскуола иннинэ саастаах оҕолорго билиһиннэриим.
Талааннаах поэт хоһоонноругар хайдахтаах курдук күүстээх төрөөбүт дойдуга таптал хоһуллубутун истэн өйдүүллэрин нарын-намчы уйан дууһаларын нөҥүө аһаран, өйдөрүгэр-санааларыгар хатыылларын ситиһиэм диэн баҕа санаалаах үлэбин саҕалаатым.
Уһулуччу талааннаах поэт сүрэҕин нарын иэйиитигэр куустаран кини күн сирин көрбүт Арылыйар – Арыылаах алааһыгар ыалдьыттаатыбыт, кини ыҥырыытын ылынан, Төхтүр Мыраанын кэтэҕэр, тус бэйэтэ эрэ билэр дьэдьэннээх сиригэр, «дьэдьэн мүөттээх сытынан тыыммахтаан, Айылҕа Ийэҕэ сүгүрүйэн алгыстаах тыллары иһиттибит». «Киһиэхэ – төрөөбүт дойдута» хоһоонугар төрөөбүт сиригэр-уотугар анаммыт лириката ийэҕэ–аҕаҕа, дьахтарга таптал курдук сүдү өйдөбүллээх, оҕоҕо таптал курдук нарын-намчы иэйиилээх. Поэт Ийэ айылҕатын киһилии тыыннаан-уостубат тапталынан умайан хоһуйар: кэрэчээн кыргыттар муус-маҥан хатыҥ буолан наскылдьыһан хаамаллар, нарын таһаалара имигэс талахха тэҥнэнэр, ньургуһун ып-ыраас амарах хараҕынан эрэнэ көрүнэр тулатын күнү көрсө кучу кыыһар, Сахам сирин мааны кыыһа сардаана сардаҥарар.
Поэт киһи буолбут дьоло, туох баар ситиһиитэ төрөөбүт айылҕатын, төрөөбүт алааһын кытта ыкса сибээстээх. Сахатын сирин бары муннуктарыгар сылдьыбыта, көрбүтэ, «көмүс үктэллээх хайаларын киэҥ нэлэмэн сыһыыларын, кылбаарыйар кырдалларын”. Үөрэн–сөҕө, үлүгүнэйэн туран туойбута Өлүөнэ очуостарын, Сиинэ суруктаах оппуоха хайаларын, Алдан, Амма, Бүлүү, Халыма өрүстэр кэрэ кытылларын. Муустаах муора кытылыгар тиийэн юкагир, эвен, эбэҥки, чукча суруйааччыларын кытта ыкса билсиспитэ.
Поэт Сахатын сирин хоту өттүгэр цивилизация куһаҕан тыына өтөн киирбитин, айылҕа алдьанан эрэрин өтө көрбүтэ “Кыталыгы харыстааҥ” хоһоонугар кэрэ көтөрү харыстаан ыҥырыы маннык ыар тылларын суруйбута:
Күн сириттэн эстэн эрэр
Кэрэ айыы кыталык,
Саха тыллаах кута-сүрэ
Кыраһыабай кыталык.
Аны айаан алаастарбар
Көрүөҥ суоҕа өрүүтүн
Күн көстүүтүн санатар
Кыталыгым үҥкүүтүн…
Кылбаарытта кырдалларбар
Истиэҥ суоҕа букатын
Кулгаахпытын сылаанньытар
Кыталыгым ырыатын…
Саха аймах кута-сүрэ,
Ытык айыы кыталык,
Күн сириттэн эстэн эрэр
Кыраһыабай кыталык.
Кыталыгы өрүһүйүҥ!
Кыталыгы эһимэҥ!
Күннэ биэриҥ,
Күөхтэ биэриҥ —
Күн сирин дьадьатымаҥ!
Кыталыгы өрүһүйүҥ!
Кыталыгы эһимэҥ!
Күннэ биэриҥ,
Күөхтэ биэриҥ —
Күн сирин дьадьатымаҥ!
Быйыл дойдубутугар экология сыла биллэриллэн, айылҕаны харыстыырга элбэх үлэ араас хайысхаларынан ыытыллар. Оҕону кыра эрдэҕиттэн айылҕаны кытта алтыһарга, таптыырга, харыстыырга иитии – биһиги сүрүн сорукпут.
«Айылҕалыын кэпсэтиэх» – поэт бу хоһоонугар Ийэ айылҕа киһини көрсөөрү киэргэнэрин: күөх нуолур солкоҕо сууланан, сиэдэрэй сибэкки симэҕин иилинэн араас кэрэ отонун–дьэдьэнин кэһиилэнэн долгуйа күүтэрин ойуулуур.
… Сир кэрэ сирэйин бааһырдан
Тимирчэй тиҥилэх дьэргэйэр…
Биир симик испиискэ уотуттан
Баай тайҕа күнүнэн мэлийэр…
… Сэрэҕэ, суобаһа суох дьонтон
Сэрэнэр буолууй даа, Айылҕаа.
Алдьатан таптааччы аймахтан
Арааран ыччаккын арчылаа…
1977 сыл
Талааннаах поэт Семен Данилов төлөннөөх сүрэҕинэн айан хаалларбыт айымньылара, кини өркөн өйүн, модун санаатын туоһута буолан, дьон — сэргэ сүрэҕэр кэрэ кэпсээн, ылбаҕай ырыа курдук өрүү тыыннаах буолуохтун.
Источник: Имхолайк
ТЕЛЕКЛУБ
Аал Луук мас
Слово писателя: О времени и о себе
АКАДЕМИЧЕСКАЯ ТРИБУНА
АЙАН ААРТЫГАР
эдэр суруйааччы оскуолата
ОБЪЯВЛЕНИЯ, КОНКУРСЫ, ГРАНТЫ
Последние публикации
В Якутске презентовали переиздание эпоса о Нюргун Боотуре и перевод тувинского эпоса «Хунан-Кара»
В День Олонхо в историческом парке «Россия – моя история» презентовали переиздание полного собрания эпоса «Нюргун...
Наталья Харлампьева: «Дан старт на развитие национальных литератур»
Народный поэт Якутии Наталья Харлампьева приняла участие в заседании творческого совета Ассоциации писателей и...
Премию имени Алампа вручили деятелям культуры и искусства Якутии
В Доме дружбы народов им. А.Е. Кулаковского 14 ноября, в день рождения одного из основоположников якутской...
Поэтическая премия Андрея Дементьева принимает заявки от молодых авторов
«Дом поэзии Андрея Дементьева» при поддержке Правительства Тверской области объявляет о начале конкурсного отбора...
В Кызыле презентовали тувинский героический эпос «Хунан-Кара» на якутском языке
В столице Республики Тыва Кызыле презентовали издание тувинского героического эпоса «Хунан-Кара» на якутском языке...
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Биэтэс Билээхэп: Мин курдук кэйиллиэххит дии… - Эдэрсаас – сахалыы сонуннар – новости на якутском языке
Skip to content
YSIA.RU
ЯКУТИЯ-DAILY.RU
ФОТОБАНК
Медиацентр
Рекламодателям
Сүрүн сирэй
Уопсастыба
Бэлиитикэ
Экэниэмикэ
Айылҕа харыстабыла
Тыа хаһаайыстыбата
Култуура
Үөрэх уонна наука
Тырааныспар
Успуорт
Бэрээдэк
Сынньалаҥҥа
Интервью
Сүбэһит
Тургутук
Ыйаахтар
Нацбырайыактар
Search for:
СҮРҮН СИРЭЙ
Кэпсээннэр
Биэтэс Билээхэп: Мин курдук кэйиллиэххит дии…
Кэпсээннэр
Биэтэс Билээхэп: Мин курдук кэйиллиэххит дии…
18:00 10.09.2021 10:03 10.09.2021
Иван Ксенофонтов
Күһүн-саас быһытталанан ылаахтыыр Буккуурдаах Мотуруона муҥнаах, хантан булбута буолла, оччолорго хаһан да харахтаабатах кыылбытын – адаарыйбыт, иэҕиллибит муостардаах, ынах киэниттэн итэҕэһэ суох икки эмиийдээх сириннээх, сабырыйбыт үрүҥ түүлээх, ип-илибирэс, өрө хантайа сылдьар кутурук дуомнаах кытарчы көрбүт Коза диэн ааттаах обургу ыт саҕа кыылын алаас кытаҕар үүнэн турар бэрдьикэҕэ уонча былас уһуннаах быанан баайан өртөөн мэччитэр буолара.
Дьикти харамайа оту-талаҕы, хахыйах лабаатын кэбийэн кирдиргэтэр кэмигэр күөх окко дьоһуннанан олорон хаһыат, үксүгэр араарбакка кыбына сылдьар Эрилик Эристиинин ааҕара. Биһиги, оҕолор, бу дьикти кыылы көрөөрү уонна Мундербек, Бурхалей муҥнаах олохторун туһунан истээри Мотуруонаны тулалыырбыт. Сороҕор өрбөх сууҥкатыттан хомуллубут ылтаһын куруускатын ороон, үрэн-сотон баран, козатын эмиийдэрин тардыалаан ыан сып-сылаас, хоп-хойуу, мип-минньигэс үүтүнэн күндүлүүрэ. Биһиги бэдиктэр астынан, испитин имэринэ-имэринэ коза таһыгар таралыһарбыт. Оччоҕо Мотуруона барахсан үөрэрэ да үөрэрэ: “Бу – чээ, чээ”, — дии-дии кыылын имэрийэрэ.
Оҕолор-оҕолор курдук, ардыгар тэбэнэппит, баракааспыт ханна барыай. Тэһитэ кэйэрэ эмиэ баара. Күн бүгүҥҥэ диэри өйдөөбөппүн, хайа үөннээх-дьээбэлээх имнэммитэ-үөрэппитэ буолла, козаҕа хокуоска көрдөрдөххө сөбүлээбэт, кыыһырар, кэйэр үһү диэн истэммит, боруобалаан көрөөччүбүт. “Тү, мээ, түүлээх хокуоска!” — дии-диибит силлээн, буорга умньуу-умньуу үмүрү туппут үс тарбахпытынан коза муннун ньуххайдыырбыт. Эйэ дэмнээх кыылбытын тула өртүттэн мөрөйдөөммүт, кырдьык да, кыйахыырбыт быһыылаах. Муостарын тоһуйан, баһын булкуйан, ыыс-араҕас туйахчааннарынан сири табыйталаан ылара. Ол аайы бууса тэбиэһирэрбит. Оччоҕуна Мотуруона курдуу бааммыт быатыгар иилинэ сылдьар сытыы быһыччатынан иинэҕэс чыпчаххайы быһа баттаан, салгыны кууһуннара-кууһуннара барыбытын кыйдаталыыра.
Кэлин, оскуоланы бүтэрбит сылбар, туора сиргэ-дойдуга сылдьан, ол кыдьыгым киирэн сүүһүнэн дьон, араас омук хараҕын ортотугар козелга кэйдэрэммин саакка-суукка киирэн турардааҕым бэйэтэ туһунан кэпсээн. Күһүөрү-сайын, Владивосток куораттан Улахан Невергэ диэри поеһынан кэлбитим. Салгыы оптуобуһунан Алдаҥҥа айанныахтаахпын. Дьахтар “сыалдьатын быттанар” куйаас күннэр тураллара. Онон оптуобус кэтэһэ таарыйа аптабаксаал иннигэр ыал олбуорун кыйа сааллыбыт ыскамыайкаҕа сабырыйа нуоҕайбыт хойуу лабаа күлүгэр сөрүүкүү олоробун. Аттыбар, били Буккуурдаах Мотуруона козатын курдук эрээри, сүүнэ атыыр козел туохха да кыһаллыбакка, киһи олорор диэн баардылаабакка атахпар аалына-аалына оту-маһы, бэл олорор ыскаамыйам кырыытын кытта кирэн кирдиргэтэр. Сирэйигэр-хараҕар арахпакка сапта түһэр күлүмэнтэн-сахсырҕаттан быыһанаары таллаҕар кулгаахтарынан сапсынан, сурдурҕаччы тыына-тыына модьу-таҕа кэдэгэр муостаах баһын булкуйдаҕына, моонньугар иилиллэ сылдьар сэлиэнэй чааскы саҕа ылтаһын хобо сөҥ-сөҥнүк таҥкынаан ылар.
Эмискэ дьээбэлэниэх санаам көтөн түһэн, козелу бытыгыттан харбаан ылан, сииктээх муннугар хокуоска астым. Кыылым: ” Бу туох акаары бэдигий?” — диэбиттии эриличчи көрөн кэбистэ, бытыгын эһэ охсон ылан, түҥнэри хайыста. “Тохтоо тооруом, ити буоллаххына”, — диэн ботугураат, хокуоскабар силлээн, буорга булкуйан баран: “Түү, мээ, түүлээх хокуоска!” — дии-диибин тумсун ньуххайдаатым. Дьэ доҕоор! Козелум өһүөннээҕинэн кытарчы көрөн, муостарын тоһуйбутунан миэхэ ыстаммат дуо! Оонньообутум “оҕус буолбутун” өйдөөммүн куотар аакка түстүм. Ойон-тэбэн тиийэн аптабаксаал аанын арыйааппын кытта, кыылым муостарын өнчөҕүнэн кэннибэр кэйэн кибилиннэрдэ-ээ! Баҕаны бырахпыт курдук, баксаал ортотугар биирдэ испинэн-сүүспүнэн муостаны хоруйдум. Сүүспүн дьукку түһэн кэбистим. Козелум: “Кэһэй, дураак!”—диирдии алын сыҥааҕа эйэҥэлии, сэбирийбит бытыга илибирии, аан модьоҕотун табыйа турда. Быһыыта, туран үнүөхтээн эрдэхпинэ, иһирдьэ киирэн өссө кэйиэхтээҕин, хата хайа эрэ үтүө санаалаах киһи дьөлө хаһыытаан үүрэн ыытта. Кэтэһэр саалаҕа эргиччи көрөн олорбут айанньыттар: “Ай да, молодец!”—дэһэн быардарын тарбана-тарбана күлсүү-салсыы, босхо көрүдьүөһү көрөн һуу-һаа бөҕө буоллулар. Аптабаксаал иһэ күргүөмнээх күлүүнэн ньиргийэ олордо.
Онон, доҕоттоор, туохха, ханна барытыгар бэрээдэктээх, эйэ дэмнээх буолуҥ диэм этэ. Кыынньаатаххытына, кыыһыртаххытына, мин курдук кэйиллиэххит дии…
Биэтэс Билээхэп
0
0
Навигация по записям
«Агростартап» грана таһаарыылаах үлэҕэ көҕүлүүр
Айаал Лазаревка кыбартыыра сэртипикээтин туттардылар
Маны ааҕыҥ
Биэтэс Билээхэп: Үйэ аҥаара ааһа охсубут…
Биэтэс Билээхэп: «Шутник. Хулиган. Молодец!»
Биэтэс Билээхэп: Куобах диэбитэ – куоска…
Биэтэс Билээхэп: Саһыл куобаҕы тутан биэрбитэ
Биэтэс Билээхэп: Тураах диэбиттэрэ – умсаах…
Уважаемые читатели!
Мы рады вам сообщить, что начал работу новый сайт «Саха Сирэ»!
Полную подборку новостей Якутии и Якутска читаете тут
Уопсастыба
Сунтаар ийэлэрэ сылаас олбохтору, сэлиэччиктэри тигэллэр
Уопсастыба
Бүгүн сорох улуустарга күүстээх тыал түһэрэ күүтүллэр
Сүрүн
Михаил Николаев үрдүк наҕарааданы ылла (ВИДЕО)
Уопсастыба
Томтор нэһилиэгин баһылыгынан Мирон Свинобоев талылынна
Көр. Аах. Туһан.
16+
Редакция аадырыҺа
677000, Дьокуускай куорат, Орджоникидзе уул., 31 Төлөпүөн: (4112) 42-06-90
E-mail: [email protected], [email protected]
Edersaas.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев
Тэрийэн таһаарааччылар: «Сахамедиа РИИХ АО». Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77 — 74960 (25.01.2019)
Edersaas.ru саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
(''''Кантри''' (Country music эбэтэр '''кантри мүзик'''), ырыа биир көрүҥэ, 1800 сыллардаахха ааспыт үйэҕэ үрүҥнэр уонна харалар Оклахома, Теннеси, Техас штаттарыгар төрүттээбиттэр. Сүрүннээн гитараннан оонньонор ырыа. Устунан ковбой ырыа...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна)
Тиэк: Тута көрөн уларытыы
01:43, 3 Атырдьах ыйын 2021 барыл (уларыт) (төнүн)
EmausBot (ырытыы | вклад)
к (Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q83440)
Кэннинээҕи уларытыыга →
'''Кантри''' (Country music эбэтэр '''кантри мүзик'''), [[ырыа]] биир көрүҥэ, 1800 сыллардаахха ааспыт үйэҕэ үрүҥнэр уонна харалар [[Оклахома]], [[Теннеси]], [[Техас]] штаттарыгар төрүттээбиттэр. Сүрүннээн гитараннан оонньонор ырыа. Устунан [[ковбой]] ырыата буолар, Америка поп культурата.
|
oscar
|
Кыра уҥуохтаах Изабелла Борисова 100 км сүүрүүгэ, бэйэтиттэн быдан киэҥ хардыылаах, уһун атахтаах дьахталлартан бастакынан кэллэ. Кини аан дойдутааҕы таһымнаах маастар нуорматын толордо! Сорохтор 42 км 195 м, оннооҕор орто сүүрүүлэргэ олох быстан кэлээччилэр. Изабелла, икки кыыс ийэтэ, бачча уһун дистанцияны холкутук кэлэн, тренерэ Татьяна Жиркова бастакынан эҕэрдэлии көрсүбүтүгэр үөрэ-көтө бара турдулар.
Ньурба Маалыкайыттан төрүттээх спортсменкабыт бириэмэтэ — быйылгы сезоҥҥа аан дойдуга бастыҥ – 7 чаас, 32 мүнүүтэ! Онон Жиркова быйылгы сылга Арассыыйа-21 чемпионкалара Сардаана Трофимованы, Изабелла Борисованы уонна Арассыыйа-21 үрүҥ көмүс призера Надежда Гоголеваны бэлэмнээн, ити дойду саамай улахан түһүлгэлэриттэн үөрэнээччилэринэн аҕыйах ый иһигэр үс мэтээли өрөспүүбүлүкэҕэ аҕалтарда. Урут мэтээлтэн ыраах сырытталлар да, маастар нуорматын толордохторуна үөрүү буолара.
Кырджагасов кыһаллыыта
Аан дойдутааҕы таһымнаах маастар Надежда Гоголеваны соторутааҥҥы кыайыытынан чиэстээһин буолла. Ааспыт сылларга Арассыыйа чемпионаттарыгар 100 км иккитэ биэтэккэ кэрэ аҥаардартан инникинэн лиэнтэни быһан турар. Быйыл ыам ыйын 16 күнүгэр суукка устата сырсыыга 245,5 км баран, Арассыыйа үрүҥ көмүс призера буолбута. Итинэн өрөспүүбүлүкэ абсолютнай рекордун тупсарбыта.
Чиэстээһиҥҥэ Саха сирин сүүрүүнү сөбүлээччилэрин уонна чэпчэки атлетика федерациятын аатыттан ити уопсастыбаннай тэрилтэ салайааччыта Анатолий Кырджагасов эҕэрдэлээтэ, спорка, тус олоҕор ситиһиилэри баҕаран туран, 150 000 солкуобай суумалаах сертификаты туттарда.
Тренер Татьяна Жиркова тохсунньуттан ыла бу спортсменканы кытта үлэлээн эрэрэ тута ситиһии биэрдэ. Киниэхэ ол иһин 50 000 солкуобайдаах бириэмийэ ананна.
Сонуннар
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
17.11.2022 | 18:00
«Мир» каартаҕа региональнай төлөбүрдэри ыытыахтара
17.11.2022 | 17:30
Тус дааннайдары оҥорууга сөбүлэҥ
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Айылҕа диэн аан дойду, тулалыыр эйгэ. Олох, харамайдар, үүнээйилэр, Сир, күн-дьыл, материя уонна энергия эмиэ айылҕа өйдөбүлүгэр сыhыаннаахтар.
Галуҥҥуҥ вулкан эстиитин кэмигэр чаҕылҕан охсуулара, 1982
Хоптаун күрүлгэн, Аустралия.
Географияҕа: 1) дойду, сир тас көстүүтэ; 2) түөлбэ сир үктэлин, туругун, климатын, уутун, үүнээйитин, хамсыыр харамайын барытын холбуур өйдөбүл; 3) тулалыыр эйгэ; 4) сир-халлаан барыта.
|
oscar
|
Турцияҕа туристыырга виза ирдэммэт. Аны, сөмөлүөтүнэн көтөргө, көстүүнэйгэ да түһэргэ – HES-код (о.э. турист туһунан кодтаммыт иһитиннэриилээх QR-код), анал халыыбы толоруу да ирдэммэт буолбут. Сүрүнэ, онно тахсаргар кыраныысса таһыгар сылдьар пааспар дьайар болдьоҕо бүтэрэ өссө да 120 күнтэн итэҕэһэ суох кэм хаалбыт буолуохтаах. Ол аата, 4 ый “саппаастаах” буолуохтааххын умнума.
Ковидка сыһыаннаах кэккэ ирдэбил билигин да баар. Үчүгэйэ, 12 сааһыгар диэри оҕоттон пааспартан ураты ковидтан туох да ыспыраапка, сэртипикээт, тургутук түмүгүн ирдээбэттэр.
Оттон 12 сааһыттан – 18 диэри оҕоҕо бу этиллэр 3 докумуонтан биирэ булгуччу баар буолуохтаах.
1. Аангылыйа тылынан суруллубут ПЦР анаалыһа “отрицательнайын” туһунан ыспыраапка. Онуоха Турция пааспары хонтуруоллуур сиригэр тиийэргэ ыспыраапка бэриллибит кэмиттэн 72 чаас ааспатах буолуохтаах. Ыспыраапка электроннай көрүҥнээх түгэнигэр булгуччу QR-кодун ыйыталлар. Оттон кумааҕы ыспыраапкаҕа – бэчээттээх буолла да сөп.
2. COVID-19 антиген суоҕун, о.э. “отрицательнайын” кэрэһилиир экспресс-тест ыспыраапката. Бэрэбиэркэ кэмигэр ыспыраапка бэриллибит кэмэ 48 чаастан ааспатах буолуохтаах. Эмиэ электроннайга QR-кодтаах, кумааҕы ыспыраапкаҕа – бэчээттээх буолуохтаах. Маныаха АНТИГЕНЫ кытта антителаны БУТУЙУМА¢: антитела киэнин буолбакка, АНТИГЕН киэнин көрөллөр..
3. 12-тин ааспыт сокуоннай сааһын туола илик оҕо, ковидтыы сылдьыбыт түгэнигэр тургутук ирдэммэт. Госуслугаттан ковидтаабытын туһунан сэртипикээт аангылыйалыы тыллаах барыйаанын көрдөрөҕүт. Ол сэртипикээт дьайар болдьоҕун маннык суоттууллар эбит: ыалдьыбыт күнтэн (бастакы “положительнай” ПЦР ылыллыбыт күнэ) Турцияҕа тахсыахха диэри 28-тан кылгаһа уонна 180-тан уһуна суох кэм ааспыт буолуохтаах.
Оттон, дьэ, 18-тан аҕа саастаах дьон загранпааспары сэргэ түөрт докумуонтан биирин илдьэ бараллар. Үөһэ оҕолортон, суруллубут курдук, докумуоннартан биири эбэтэр “Спутник V “ быһыыны ылбыты кэрэһилиир сэртипикээти (бу түгэҥҥэ тургутук ирдэммэт).
БОЛ¡ОЙ: “Спутник V”-тэн атын быһыыны, бэл, “Суптник Лайты”, “Ковивагы”, “Эпиваккоронаны” ылбыт түгэҥҥэ эйигиттэн син биир тургутуктаах ыспыраапканы ирдииллэр.
“Спутник V” сэртипикээтин Госуслугаттан, аангылыйа тылынан суруллубуту бэчээттээн ылаҕыт. Онно загран дааннайдара, вакцина аата уонна QR-кода булгуччу баар буолуохтаах.
Сэртипикээт дьайар болдьоҕо бүтэ илик буолуохтаах. Ону тэҥэ вакцина ылбыт күҥҥүттэн 14-тэн итэҕэһэ суох күн ааспыт түгэнигэр эрэ таһаараллар. Тоҕо диэтэххэ, икки нэдиэлэнэн биирдэ харыстыыр күүстэнэр. Онон, айанныырдаах буоллаххына, эрдэттэн дьаһанар ордук.
Билигин Турцияҕа ковидтан сэрэнии хааччаҕа балай да сымнаабыт. Дойду иһинэн айанныырга ПЦР-тургутук, сэртипикээт ирдэммэт. Уопсастыбаннай миэстэҕэ, көстүүнэйгэ да көрдөөбөттөр. Хамсык иннинээҕи кэмҥэ курдук, холкутук сылдьаллар. Маасканы мэдиссиинэ, үөрэх тэрилтэлэригэр, уопсастыбаннай тырааныспарга (о.и. сөмөлүөккэ) ирдииллэр. Көстүүнэйгэ олоҕурбут үгэһинэн, шведскэй остуол, өстүөкүлэнэн сабыллыбатах битириинэ туттуллар. Ыам ыйыттан хааччаҕы өссө сымнатыахтарын сөп.
Тарҕат:
Ситимнээх ыстатыйалар
Дьиэни бырайыактааччы Аина Уларова
Оскуолаҕа киирии: үөрүү, долгуйуу, куттал (психолог сүбэтэ)
Дьарыктаныҥ, доруобай буолуҥ!
Тириигин күн уотуттан харыстаа
Үрүлүйэр үрүҥ илгэ туһунан
Юрист сүбэтэ
“Дууһаны арыйар” кэпсэтииттэн куотуу ньымалара
Ыам ыйын бырааһынньыктарыгар уоппуска ылар барыстаах дуо?
Санааҕын суруй
Ааккыт-суолгут
Отправить
Отменить
Бүтэһик сонуннар
Сонуннар
“Смарт” бибилитиэкэҕэ “Кыым” хаһыаттан аныгы инсталляция турда
Дьокуускайга бу күннэргэ 203 кыбаарталга турар “ҺӨҔҮҤ. Саха тыла - худуоһунньук…
Бэлиитикэ
Тос маастарын биэрдэ
Уопсастыба
Ийэ тылбыт дьылҕата – бэйэбит илиибитигэр
Сонуннар
«Кыым» хаһыат Ньурбаҕа ааҕааччыларын кытары көрсүстэ
Сонуннар
Хатырыкка - Өрөспүүбүлүкэ искибиэрэ
© 2022 KYYM.RU
«КЫЫМ»
Тэрийэн таһаарааччы: “Ситим” медиа-бөлөх ХЭУо
Сүрүн эрэдээктэр:
М.Г. Дегтярева
Эрэдээксийэ аадырыһа: 677027, Дьокуускай к., Киров уул. 18, В блок, 710 оф.
Аан ситим нүөмэрэ:
+7 (914) 820-09-75
Биллэрии өҥөтө:
+7 (924) 367-01-56, +7 (4112) 34-05-03
Реклама өҥөтө:
+7 (914) 280-11-20, +7 (4112) 42-59-47
E-mail : [email protected]
Сибээс, информационнай технология уонна маассабай коммуникация эйгэтин кэтээн көрөр федеральнай сулууспа 08.05.2019 бэлиэтэммит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77-75678
|
oscar
|
Балаҕан ыйын 1 диэн Григориан халандаарыгар сыл 244-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 245-c күнэ). Сыл бүтүө 121 күн баар.
Ис хоһооно
1 Бэлиэ күннэр
2 Түбэлтэлэр
3 Төрөөбүттэр
4 Өлбүттэр
Бэлиэ күннэрПравить
Арассыыйа
Арассыыйа, Армения
Армения, Беларусь
Беларусь, Казахстаан
Казахстаан, Кыргыстаан
Кыргыстаан, Латвия
Латвия, Литва
Литва, Молдавия
Молдавия, Түркменистаан
Түркменистаан, Украина
Украина — Билии күнэ
Словакия
Словакия — Конституция күнэ
Узбекистан
Узбекистан — Тутулуга суох буолуу күнэ
ТүбэлтэлэрПравить
1449 — Ойрааттар дойдуларын Хотугу Юань баһылыга Эсиэн Кытай Мин династиятын ыраахтааҕытын Инцзуну билиэн ылбыт. Бу иннинэ 500 тыһ. кэриҥэ киһилээх кытай аармыйатын 20 тыһ. киһилээх сэриитинэн урусхаллаабыт.
1651 — Саха сирин бойобуодустубатыгар стольнигынан Иван Акинфов диэн киһи, дьягынан Осип Степанов буолбуттар.
1720 — Сибиир норуоттарыгар христианскай итэҕэли ылыммыт дьон үс сыл устата бары түһээнтэн босхолоноллорун туһунан уураах тахсыбыт. Босхо кыһыл көмүс сүрэх, чаанньык, алтан иһит, “ырбаахыта тиктиҥ” диэн холуста, таҥара мэтириэтэ (икона) бэриллэрэ. Саха киһитэ маннык чэпчэтиини сүрдээх өйдөөхтүк туһаммыта: маҥнай оҕолорун биир-биир сүрэхтиир, онтон – кэргэнин, тиһэҕэр – бэйэтин. Түмүгэр сүүрбэччэ сыл дьаһаахтан босхолоноллоро.
1759 — Коллежскай асессор Михаил Лебедев Саха сирин бойобуодатынан анаммыт. Кини бу солоҕо 1761 сыл сэтинньи 30 күнүгэр дылы сулууспалаабыта.
1821 — балаҕан ыйын бастакы күннэригэр Дьокуускайга Ньукуола таҥаратын таас дьиэтэ үлэҕэ киирбит.
1870 — Седан кыргыһыытыгар Пруссия Францияны быһаарыылаахтык кыайбыт. Бу кыайыы Германия судаарыстыбалара холбоһоллоругар улахан суолталаах этэ.
1923 — Дьоппуоҥҥа Улахан Канто сирин хамсааһыныгар Токио уонна Иокогама урусхалламмыттар, 105 000 киһи өлбүт. Дьоппуоннар истэригэр бу алдьархай европалыы сиэринэн-майгынан, демократиянан аһара үлүһүйүү сэтигэр буолбут диэн санаа олохсуйбут.
1934 — Саха АССР Норуотун комиссариатын Сэбиэтин «Об организации Народного комиссариата местной промышленности» Уурааҕа тахсыбыт.
1939 — Германия Польшаҕа саба түспүт, Аан дойду иккис сэриитэ саҕаламмыт.
1952 — Пулитцер бириэмийэтин ылбыт Эрнест Хемингуэй романа «Оҕонньор уонна байҕал» тахсыбыт.
1969 — Ливияҕа полковник Муаммар Каддафи былааһы ылбыт. Кини бу дойдуну 42 сыл тухары салайбыта, түмүгэр 2011 сыллаахха Ливияҕа гражданскай сэрии саҕаламмыта.
1970 — Серебрянай Борга (Нүөрүҥгүрү) Өрөспүүбүлүкэтээҕи оҕо психоневрологическай диспансера аһыллыбыт.
1991 — Узбекистан тутулуга суоҕун биллэрбит.
2004 — Хотугу Осетия киин куоратыгар Беслааҥҥа (Арассыыйа) террористар оскуолаҕа киирэн тыһыынчаттан тахса оҕону, учууталы, төрөппүтү аманаат быһыытынан ылбыттар. Үс хонук иһигэр бу быһылааҥҥа 385 тахса киһи өлбүтэ.
ТөрөөбүттэрПравить
1915 — Саха АССР үтүөлээх артыыската Прасковья Петрова төрөөбүт (1973 өлб.). Прасковья Семеновна 1934 сыллаахха Саха тыйаатырын бастакы устуудьуйатын бүтэрбитэ.
1923 — Семен Николаев - Сомоҕотто (29.10.2004 өлб.) — устуоруйа билимин хандьыдаата, этнография эйгэтигэр сахалартан бастакы үрдүк үөрэхтээх чинчийээччи, сүүстэн тахса үлэ ааптара.
1930 — Егор Оконешников (17.09.2021 өлб.) — лексиколог учуонай, терминограф, норуот үөрэҕириитин туйгуна, филология билимин дуоктара (2005).
1941 — Кадим Аралбай — Башкортостан норуодунай бэйиэтэ.
1949 — Иннокентий Аммосов — 2002—2008 сс. Чурапчы улууhун баhылыга, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Чурапчы улууһун ытык олохтооҕо.
1950 — Вагит Алекперов — «Лукойл» ньиэп хампаанньатын бэрэсидьиэнэ уонна кыттыгас бас билээччитэ.
1952 — Наталья Харлампьева — саха норуодунай бэйиэтэ, Саха Сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
|
oscar
|
Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата | Электронная библиотека Национальной библиотеки РС(Я). Книгакан
Продолжая использовать данный сайт, Вы даете согласие на обработку файлов cookie, пользовательских данных (сведения о местоположении; тип и версия ОС; тип и версия браузера; тип устройства и разрешение его экрана; источник откуда пользователь перешел на сайт; с какого сайта или по какой рекламе; язык ОС и браузера; какие страницы открывает и на какие кнопки нажимает пользователь; IP-адрес) в целях функционирования сайта и проведения статистических исследований и обзоров. Если вы не хотите, чтобы Ваши данные обрабатывались, Вы должны покинуть данный сайт.
Согласиться и закрыть
ЭБ: Книгакан
ЭБ
ЭБ: Школа
ЭБ: Национальная база данных «Наука Якутии»
ЭБ: Читаем с рождения
ЭБ: Электронное издательство
ЭБ: Групповой абонемент
ЭБ: 75 лет Победы
Подборки
Тематические подборки
Отраслевые подборки (УДК)
Подписные ресурсы
Видеообзоры ЭБ
Обзор: Сервисы Личного кабинета
Обзор: Групповой абонемент
Обзор: Поиск
Задать вопрос
Войти
Обзор: Электронная библиотека
×
Тег video не поддерживается вашим браузером. Скачайте видео.
Обзор: Сервисы Личного кабинета
×
Тег video не поддерживается вашим браузером. Скачайте видео.
Обзор: Групповой абонемент
×
Тег video не поддерживается вашим браузером. Скачайте видео.
Обзор: Поиск
×
Тег video не поддерживается вашим браузером. Скачайте видео.
Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата
Заглавие
Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата
Номер (№)
100 (3153)
Дата
ахсынньы 15 күнэ
Издательство
Якутгостипография
Год издания
1983
Количество страниц
4 с.
Библиографическая запись
Бэлэм буол : ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата. - Якутгостипография, 1936-.
1983, N 100(3153), ахсынньы 15 күнэ. - 4 с.
Копировать
Включен в подборки
Периодические издания Якутии (конец XIX – XXI вв.) > Газеты > Бэлэм буол > 1983,
Газеты на якутском языке > Бэлэм буол > 1983.
Связанные документы
1. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №1 (3055) (тохсунньу 1 күнэ)
2. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №2 (3056) (тохсунньу 6 күнэ)
3. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №3 (3057) (тохсунньу 9 күнэ)
4. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №4 (3058) (тохсунньу 13 күнэ)
5. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №5 (3059) (тохсунньу 16 күнэ)
6. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №6 (3060) (тохсунньу 20 күнэ)
7. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №7 (3061) (тохсунньу 23 күнэ)
8. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №8 (3062) (тохсунньу 27 күнэ)
9. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №9 (3063) (тохсунньу 30 күнэ)
10. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №10 (3064) (олунньу 3 күнэ)
11. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №11 (3065) (олунньу 6 күнэ)
12. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №12 (3066) (олунньу 10 күнэ)
13. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №13 (3067) (олунньу 13 күнэ)
14. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №14 (3068) (олунньу 17 күнэ)
15. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №15 (3069) (олунньу 20 күнэ)
16. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №16 (3070) (олунньу 24 күнэ)
17. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №17 (3071) (олунньу 27 күнэ)
18. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №18 (3072) (кулун тутар 3 күнэ)
19. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №19 (3073) (кулун тутар 6 күнэ)
20. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №20 (3074) (кулун тутар 10 күнэ)
21. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №21 (3075) (кулун тутар 13 күнэ)
22. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №22 (3076) (кулун тутар 17 күнэ)
23. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №23 (3077) (кулун тутар 20 күнэ)
24. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №24 (3078) (кулун тутар 24 күнэ)
25. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №25 (3079) (кулун тутар 27 күнэ)
26. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №26 (3080) (кулун тутар 31 күнэ)
27. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №27 (3081) (муус устар 3 күнэ)
28. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №28 (3082) (муус устар 7 күнэ)
29. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №29 (3083) (муус устар 10 күнэ)
30. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №30 (3083) (муус устар 14 күнэ)
31. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №31 (3084) (муус устар 17 күнэ)
32. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №32 (3085) (муус устар 21 күнэ)
33. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №33 (3086) (муус устар 24 күнэ)
34. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №34 (3087) (муус устар 28 күнэ)
35. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №35 (3088) (ыам ыйын 1 күнэ)
36. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №36 (3089) (ыам ыйын 5 күнэ)
37. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №37 (3090) (ыам ыйын 8 күнэ)
38. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №38 (3091) (ыам ыйын 12 күнэ)
39. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №39 (3092) (ыам ыйын 15 күнэ)
40. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №40 (3093) (ыам ыйын 19 күнэ)
41. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №41 (3094) (ыам ыйын 22 күнэ)
42. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №42 (3095) (ыам ыйын 26 күнэ)
43. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №43 (3096) (ыам ыйын 29 күнэ)
44. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №44 (3097) (бэс ыйын 2 күнэ)
45. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №45 (3098) (бэс ыйын 5 күнэ)
46. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №46 (3099) (бэс ыйын 9 күнэ)
47. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №47 (3100) (бэс ыйын 12 күнэ)
48. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №48 (3101) (бэс ыйын 16 күнэ)
49. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №49 (3102) (бэс ыйын 19 күнэ)
50. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №50 (3103) (бэс ыйын 23 күнэ)
51. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №51 (3104) (бэс ыйын 26 күнэ)
52. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №52 (3105) (бэс ыйын 30 күнэ)
53. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №53 (3106) (от ыйын 3 күнэ)
54. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №54 (3107) (от ыйын 7 күнэ)
55. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №55 (3108) (от ыйын 10 күнэ)
56. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №56 (3109) (от ыйын 14 күнэ)
57. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №57 (3110) (от ыйын 17 күнэ)
58. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №58 (3111) (от ыйын 21 күнэ)
59. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №59 (3112) (от ыйын 24 күнэ)
60. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №60 (3113) (от ыйын 28 күнэ)
61. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №61 (3114) (от ыйын 31 күнэ)
62. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №62 (3115) (атырдьах ыйын 4 күнэ)
63. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №63 (3116) (атырдьах ыйын 7 күнэ)
64. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №64 (3117) (атырдьах ыйын 11 күнэ)
65. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №65 (3118) (атырдьах ыйын 14 күнэ)
66. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №66 (3119) (атырдьах ыйын 18 күнэ)
67. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №67 (3120) (атырдьах ыйын 21 күнэ)
68. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №68 (3121) (атырдьах ыйын 25 күнэ)
69. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №69 (3122) (атырдьах ыйын 28 күнэ)
70. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №70 (3123) (балаҕан ыйын 1 күнэ)
71. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №71 (3124) (балаҕан ыйын 4 күнэ)
72. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №72 (3125) (балаҕан ыйын 8 күнэ)
73. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №73 (3126) (балаҕан ыйын 11 күнэ)
74. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №74 (3127) (балаҕан ыйын 15 күнэ)
75. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №75 (3128) (балаҕан ыйын 18 күнэ)
76. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №76 (3129) (балаҕан ыйын 22 күнэ)
77. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №77 (3130) (балаҕан ыйын 25 күнэ)
78. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №78 (3131) (балаҕан ыйын 29 күнэ)
79. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №79 (3132) (алтынньы 2 күнэ)
80. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №80 (3133) (алтынньы 6 күнэ)
81. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №81 (3134) (алтынньы 9 күнэ)
82. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №82 (3135) (алтынньы 13 күнэ)
83. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №83 (3136) (алтынньы 16 күнэ)
84. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №84 (3137) (алтынньы 20 күнэ)
85. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №85 (3138) (алтынньы 23 күнэ)
86. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №86 (3139) (алтынньы 27 күнэ)
87. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №87 (3140) (алтынньы 30 күнэ)
88. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №88 (3141) (сэтинньи 3 күнэ)
89. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №89 (3142) (сэтинньи 6 күнэ)
90. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №90 (3143) (сэтинньи 10 күнэ)
91. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №91 (3144) (сэтинньи 13 күнэ)
92. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №92 (3145) (сэтинньи 17 күнэ)
93. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №93 (3146) (сэтинньи 20 күнэ)
94. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №94 (3147) (сэтинньи 24 күнэ)
95. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №95 (3148) (сэтинньи 27 күнэ)
96. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №96 (3149) (ахсынньы 1 күнэ)
97. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №97 (3150) (ахсынньы 4 күнэ)
98. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №98 (3151) (ахсынньы 8 күнэ)
99. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №99 (3152) (ахсынньы 11 күнэ)
100. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №101 (3154) (ахсынньы 18 күнэ)
101. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №102 (3155) (ахсынньы 22 күнэ)
102. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №103 (3156) (ахсынньы 25 күнэ)
103. Бэлэм буол: ЫБСЛХС Саха уобаластааҕы кэмитиэтин уонна ҮөНХ хаһыата, 1983, №104 (3157) (ахсынньы 29 күнэ)
Добавить на полку
QR-код
Читать online
QR-код документа
Скачать
Как сканировать QR-код?
Для пользователей Android:
Скачайте приложение для сканирования QR-кодов (Google Play)
Откройте скачанное приложение;
Наведите камеру на QR-код.
Для пользователей iPhone:
Откройте приложение "Камера";
Наведите камеру на QR-код;
Нажмите на всплывающее уведомление.
Закрыть
`); clubs.forEach(function(item) { $('#' + div_id + ' div.clubs-wrapper').append(`
${ item.name }
`); }); if (clubs.length == 0) { $('#' + div_id + ' div.clubs-wrapper').append(` Вы пока не создали ни одну группу. Создать `); } else { $('#' + div_id + ' div.buttons-wrapper').append(`
Сохранить
Отмена
`); } } }); return '
'; } $('body').on('hidden.bs.popover', function (e) { $(e.target).data("bs.popover")._activeTrigger.click = false; }); $('html').on('click', '.popover-close', function() { $(this).closest('div.popover').popover('hide'); }) $('html').on('click', '.btn-book-clubs-save', function() { var bookId = 72765; var checkedClubIds = []; var uncheckedClubIds = []; var $this = $(this); $(this).closest('.popover-body').find('.clubs-wrapper input[name=club]:checked').each(function() { checkedClubIds.push($(this).val()); }); $(this).closest('.popover-body').find('.clubs-wrapper input[name=club]:not(:checked)').each(function() { uncheckedClubIds.push($(this).val()); }); $.ajax({ url: 'https://knigakan.e.nlrs.ru/update-book-clubs', type: 'PUT', data: {bookId: bookId, checkedClubIds: checkedClubIds, uncheckedClubIds: uncheckedClubIds}, success: function(data) { $this.closest('div.popover').popover('hide'); } }); }); $(document).ready(function() { var bookAvgRating = $('#book-avg-rating').data('current-rating'); $('#book-avg-rating').barrating({ theme: 'fontawesome-stars-o', readOnly: true, initialRating: bookAvgRating }); $('#book-avg-rating').barrating('readonly', true); });
`, placement: 'bottom' }); $('.btn-fragment-narration').on('hidden.bs.popover', function () { $(this).text('Слушать фрагмент'); }) // видео var $lg = $('#gallery-for-book-primary-video, #gallery-for-book-aux-video').lightGallery({ thumbnail: false, download: false, share: false, zoom: false, fullScreen: false, autoplay: false, autoplayControls: false, rotate: false }); $('#primary-video-trigger').on('click', function() { $("#gallery-for-book-primary-video > li, #gallery-for-book-primary-video > a").trigger('click'); }); $('#aux-video-trigger').on('click', function() { $("#gallery-for-book-aux-video > li, #gallery-for-book-aux-video > a").trigger('click'); }); });
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Суут бириистэптэрин сулууспаларыттан туһааннаах информацияны ылыы судургу уонна табыгастаах буолла. Биэдэмистибэ гражданнары уонна тэрилтэлэр бэрэстэбиитэллэрин кытта үлэни хаачыстыбалаахтык уонна араас ньыманан ыытарын туһунан кэпсиибит.
Билигин нэһилиэнньэ информацияны ылар сүрүн ньымата – судаарыстыбаннай уонна муниципальнай өҥөлөр порталлара. Манна исполнительнай производство бары өрүтүгэр аналлаах өҥөлөр бааллар. Информационнай сервистэр көмөлөрүнэн исполнительнай производство дьыалатын хас биирдии хардыытын, ууруллубут хааччахтары билиэххэ сөп: бас билиини тутуу, кыраныыссаны туорааһыны бобуу. Ол курдук, Арассыыйа олохтоохторун интерактивнай сайаапкаларын ахсаана быйыл 15 мөлүйүөҥҥэ тиийбит. Информационай сервистэр суут бириистэптэриттэн кэлэр информацияны кэмигэр тиэрдэллэр, холобур, исполнительнай производство саҕаламмытын уонна түмүктэммитин туһунан.
Судаарыстыбаннай өҥөлөр порталларыгар Суут бириистэптэрин федеральнай сулууспатын өссө биир сервиһэ – исполнительнай производство дьыалатын иһинэн хадаатайыстыба уонна сайабылыанньа биэриэххэ сөп. Манна олох араас түгэнигэр барсар 30 типовой туһаайыы сурук киирэн сылдьар. 2022 сылга маннык туһаайыы суруктары ыытан, суут бириистэптэригэр сурук киириитин ахсаана 100 тыһыынчаҕа тиийбит.
Өссө биир электроннай көмөлөһөөччү – “Интернет-приемнай” Суут бириистэптэрин федеральнай сулууспатын Саха сиринээҕи салаатын саайтыгар баар: r14.fssprus.ru. Сервис гражданнарга тута хоруйу ыытарга, үлэни уһаппакка толорон иһэргэ анаан үлэлиир. Бу сервис көмөтүнэн сайабылыанньаны, үҥсүүнү, этиилэргитин, махталгытын электроннай ньыманан ыытыаххытын сөп. Бу сыл саҕаланыаҕыттан “интернет-приемнай” нөҥүө Суут бириистэптэр сулууспаларын араас салаатыгар 6 тыһыынчаттан тахса сурук киирбит.
Интэриниэт сервистэринэн сатаан туһаммат дьоҥҥо анаан төлөпүөнүнэн үлэ сааһыланар. Өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо суут бириистэптэрин сулууспаларын дуоһунастаах сирэйдэригэр төлөпүөнүнэн эрийэн кэлиэхтэрин сөп. 2022 сыл саҕаланыаҕыттан Управлениеҕа 25000 тахсата эрийбиттэр. Дьон үксүн нолуок хааччахтааһыннарын устуу, тырааныспары регистрациялааһыны бобууну устуу, баар исполнительнай производстволар тустарынан информацияны ыйыталлар.
Төлөпүөнүнэн иэскит кээмэйин, хайдах төлөһөрү, суут бириистэбигэр, сулууспа начаалынньыгар приемҥа кэлии туһунан билиэххитин сөп.
Нүөмэрдэрэ:
8 (4112) 31-96-97,
бэнидиэнньиктэн чэппиэргэ диэри
09.00-18.00 чч.,
эбиэт: 12.30-14.00 чч.
Бириистэптэри тус бэйэлэрин көрсөн кэпсэтиэн баҕалаахтар дьуһуурунай үлэһиттэргэ эрдэттэн суруттаран кэлиэхтэрин сөп. Ону тэҥэ исполнительнай процессуальнай быһаарыы күһэйиитэ оҥоһуллуон наада буоллаҕына, эмиэ тус приемҥа кэлиэххитин сөп: оптуорунньук аайы 09.00-13.00 уонна чэппиэргэ 13.00-18.00 чч.
Уочаракка өр күүппэт туһугар суут бириистэбигэр табыгастаах кэмҥэ приемҥа киирэргэ «Запись на прием» электроннай сервиһинэн туһаныҥ https://r14.fssp.gov.ru/fssponline/.
Гражданнарга табыгастаах буоллун диэн, Дьокуускай к. Каландаришвили, 7 аадырыһыгар дьону көрсөр зонаҕа дьуһуурунай ыйан-кэрдэн, туһааннаах информацияны булан биэрэр, сайабылыанньалары тутар, түмүк докумуоннары туттарар.
Информацияны ылар өссө биир эрэллээх суолунан «Банк данных исполнительных производств» сервис буолар. Бүгүҥҥү күннээххэ 100 тыһыынчаттан тахса киһи туһаммыт.
Гражданнар эбии информацияны сулууспа саайтыттан булуохтарын сөп. Онуоха «Вопрос-ответ» салаанан туһаныҥ: https://fssp.gov.ru/faq/, манна үгүстүк хатыланар ыйытыыларга бэлэм хоруйдары ылыахха сөп.
Биэдэмистибэ саайтыгар маны тэҥэ «Интерактивный помощник стороны исполнительного производства» https://fssp.gov.ru/int_help диэн баар, кыһалҕаны быһаарыыга хас биирдии хардыыгытын этэн биэрэр кыахтаах.
Сонуннар
01.12.2022 | 11:00
Ыччаппыт талаанынан сөхтөрдө
01.12.2022 | 10:00
Сэргэх көрсүһүү
01.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 1 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
01.12.2022 | 09:30
Дьокуускайга — бастакы харыйа уота
01.12.2022 | 09:00
Владимир Трегубов: «Дьокуускайга дьиэ тутуута биир кэлимник барыа»
30.11.2022 | 22:38
Сүдү үлэтэ — духуобунай нэһилиэстибэбит
30.11.2022 | 18:30
Босхо юридическай көмө
30.11.2022 | 18:00
Дьонноох киһи тутайбат
30.11.2022 | 17:30
Үлэбит дьоһун сыанабыла
30.11.2022 | 16:58
5555 киһи дьыктаан суруйда
28.11.2022 | 17:26
Сунтаардар хотугу дьүкээбил "анныгар"
27.11.2022 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 28 - ахсынньы 4 күннэригэр
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Дьокуускай куораттааҕы Дуума уонна куорат баһылыгын иһинэн үлэлиир предпринимательствоны Координациялыыр сэбиэт бииргэ үлэлээһин туһунан сөбүлэҥҥэ илии баттаатылар. Бу туһунан Олохтоох дьаһалта пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.
Бииргэ үлэлээһин туһунан сөбүлэҥҥэ предпринимательствоны Координациялыыр сэбиэт хос бэрэссэдээтэлэ Олег Маклашов уонна Дьокуускай куораттааҕы Дуума Бэрэссэдээтэлэ Альберт Семенов илии баттаатылар.
Альберт Семенов бэлиэтээбитинэн, бииргэ үлэлээһин чэрчитинэн Арассыыйа утары санкциялар кэмнэригэр Дьокуускай куорат предпринимателлэрин өйүүр эбии миэрэлэр киирэллэр. Манна даҕатан дойду, өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбаларын уонна куорат салалтатын өттүттэн оҥоһуллар өйөбүл туһунан тоһоҕолоон этилиннэ.
«Предпринимателлэргэ олох саҥа ирдэбиллэрэ сонун буолбатахтар дии саныыбын, кинилэр урут манна майгынныыр уустуктары көрсөллөр этэ. Ол эрэн, өрөспүүбүлүкэбит киин куоратын территориятыгар суолталаах бырайыактары олоххо киллэриигэ бииргэ сомоҕолоһуохтаахпыт», - диэтэ Альберт Семенов.
Олег Маклашов бэлиэтээбитинэн, бииргэ үлэлээһин сыала – туһалаах уонна таһаарыылаах үлэ, ол иһигэр предпринимателлэр үлэлэрин судургутутар нормативнай-быраап аакталырын оҥорууга.
«Сөбүлэҥи баттаан биһиги бизнес эйгэтэ, хас биирдии предприниматель бизнеһин туруга тупсарыгар дьулуһабыт», - диэтэ Олег Маклашов.
Дьокуускай куораттааҕы Дуума Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Евдокия Евсикова докумуон олоҕурбут бииргэ үлэлээһини бөҕөргөппүтүн, ону таһынан Дьокуускай предпринимателлэригэр куорат олоҕун араас хайысхатынан үлэлиир хамыыһыйаларга кыттар кыаҕы биэрбитин бэлиэтээтэ.
«Ити предпринимателлэр үлэлиир эйгэлэрин эрэ кэҥэтээһин буолбатах, биллэн турар, куоракка туһаны аҕалыаҕа», - диэтэ Евдокия Евсикова.
Бизнес эйгэтин бэрэстэбиитэллэрэ санкция усулуобуйатыгар предпринимателлэри өйүүр наадалааҕын туһунан эттилэр.
Сонуннар
03.12.2022 | 18:00
Өбүгэ ситимэ — эр дьон кылаан кыахтарыгар
03.12.2022 | 14:00
«Үлэ кыбаартала» — сайдыы территорията
02.12.2022 | 18:00
Дьокуускай 100 бастыҥ үөрэнээччитигэр стипендия олохтонно
02.12.2022 | 16:00
Тымныы Оҕонньорго баҕа санааларбытын суруйабыт
02.12.2022 | 12:00
Охчуттар мэтээллэри аҕалаллар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 2 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньытааҕы сокуоннар
02.12.2022 | 09:00
Биэнсийэни иккитэ ылыахтара
01.12.2022 | 18:00
Спартакиадаҕа бастыҥнар кыттыахтара
01.12.2022 | 17:00
Арыгы атыытыгар хааччахтааһын киллэриллэр
01.12.2022 | 16:00
Эһиилги былаан — 38 км суол
01.12.2022 | 15:06
Саамай сөптөөх диэн көрөбүн
01.12.2022 | 15:05
Комплекс оҥорор ордук
01.12.2022 | 15:00
Бүгүн саҥа дьыллааҕы харыйа уота сандаарыа
01.12.2022 | 15:00
Субсидия кээмэйэ улаатар
01.12.2022 | 14:00
Кадеттарга – саҥа оскуола
01.12.2022 | 13:00
Саҥа сулууспаҕа эрэл улахан
01.12.2022 | 12:00
Кииннэммит библиотека ситимэ анал бырагырааманы оҥордо
01.12.2022 | 11:00
Ыччаппыт талаанынан сөхтөрдө
01.12.2022 | 10:00
Сэргэх көрсүһүү
Ордук ааҕаллар
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
Дьон | 25.11.2022 | 16:00
Юрий Попов: «Барыта улахан үлэттэн тахсар»
Дьокуускайга Тупсарыы үс сыла биллэриллэн, бу диэн эттэххэ, киин куоракка, чахчы, үтүмэн үлэ ыытылынна, ону олохтоохтор даҕаны бэйэҕит көрө-истэ сылдьаҕыт. Быйыл сайын «Уһук Илиҥҥэ 1000 тиэргэн» федеральнай бырайыагынан Дьокуускай куоракка 75 тиэргэн тупсаран оҥоһулунна. Саамай элбэх эбийиэккэ бэдэрээтчитинэн «Основа» ХЭТ үлэлээтэ. Онон бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр бу тэрилтэ эдэр салайааччыта Юрий Поповы...
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Тэрийэн таһаарааччы: “Саха өйүн-санаатын баайын уонна култууратын сырдатар-чинчийэр киин” кэмиэрчэскэйэ суох автономнай тэрилтэ.
Сибээһи, информационнай технологияны уонна маассабай коммуникацияны кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС77-79595 (07.12.2020)
Сүрүн эрэдээктэр - тыл билимин хандьыдаата Ангелина Афанасьевна Кузьмина
Аадырыспыт:
Дьокуускай куорат, ул. Подгорная 17Б
элэктириэн буоста: [email protected]. төлөпүөн нүөмэрэ: 89142681196
6+
sakhaetigentyla.ru саайт матырыйаалын толору эбэтэр кылгатан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперссылка ирдэнэр.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
«Саха сирэ» саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Доруобуйа харыстабылын аан дойдутааҕы тэрилтэтэ (ВОЗ) коронавируһу чэпчэкитик аһарыммыт дьоҥҥо вакцинаны ыларга сүбэлээтэ.
Чэпчэкитик, ол аата ыарыы сибикитэ суох дьаҥы аһарыммыт дьоҥҥо иммунитет үөскээмиэн, антителаларын таһыма намыһах буолуон сөп. Билиҥҥи чинчийиилэргэ олоҕурдахха, коронавируһунан күүскэ ыалдьан баран аһардыммыт дьоҥҥо, чэпчэкитик аһарыммыт дьоннооҕор иммунитеттара күүстээх буолар. Ыалдьыбыт да буоллаххытына, вакцина ыллаххытына, иммунитет эппиэтэ күүһүрэн биэрэр диэн ВОЗ суруйар.
Маны кытта Доруобуйа харыстабылын аан дойдутааҕы тэрилтэтэ вакцинацияны, чинчийиилэр бара туралларынан сибэстээн, оҕолорго биэрэри сүбэлии илик.
ВОЗ суруйарынан, дьаҥы аһарыммыт киһи организмын иммунитета төһө өр вируска бэриммэккэ тулуһарын билигин чуолкай быһаарылла илик. Ол эрэн быһыыны ылбыт киһи доруобуйата, быһыы ылбатах киһи киэнинээҕэр бөҕөх буолуо дииллэр.
Аан дойдуга вакцинаны ылбыт киһи ахсаана пандемия саҕаланыаҕыттан ыалдьыбыт дьон ахсаанын куоһарда. 10 судаарыстыбаҕа, Арассыыйаҕа курдук, маассабай вакцинация күүскэ бара турар – балар аан дойду ВВП-тын 60 бырыһыанын оҥорор дойдулар. 130-ча кэриҥэ дойдуга (2,5 млрд нэһилиэнньэ) коронавирус утары быһыыны ыла иликтэр.
Аан дойдуга пандемия саҕаланыаҕыттан 108,4 мөл. киһи COVID-19 ыалдьыбыт, онтон 2,3 мөл. киһи суорума суолламмыт.
Сонуннар
06.12.2022 | 11:00
Кадеттар оскуолаларын бастакы сыбаайата түстэ
06.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 6 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
05.12.2022 | 18:00
11 ый иһигэр 10 622 оҕо төрөөтө
05.12.2022 | 16:00
Дьиэ кэргэн саҥа дьыллааҕы хаартыскаларын куонкуруһа ыытыллар
05.12.2022 | 14:00
ЫБММ сотрудниктара хаан туттардылар
05.12.2022 | 12:00
Өрөспүүбүлүкэтээҕи саахымат конгреһын кыттыылаахтара кэллилэр
05.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 5 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
03.12.2022 | 18:00
Өбүгэ ситимэ — эр дьон кылаан кыахтарыгар
03.12.2022 | 14:00
«Үлэ кыбаартала» — сайдыы территорията
02.12.2022 | 18:00
Дьокуускай 100 бастыҥ үөрэнээччитигэр стипендия олохтонно
02.12.2022 | 16:00
Тымныы Оҕонньорго баҕа санааларбытын суруйабыт
02.12.2022 | 12:00
Охчуттар мэтээллэри аҕалаллар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 2 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньытааҕы сокуоннар
02.12.2022 | 09:00
Биэнсийэни иккитэ ылыахтара
01.12.2022 | 18:00
Спартакиадаҕа бастыҥнар кыттыахтара
01.12.2022 | 17:00
Арыгы атыытыгар хааччахтааһын киллэриллэр
01.12.2022 | 16:00
Эһиилги былаан — 38 км суол
01.12.2022 | 15:06
Саамай сөптөөх диэн көрөбүн
01.12.2022 | 15:05
Комплекс оҥорор ордук
Ордук ааҕаллар
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Сытыы муннук | 01.12.2022 | 12:03
Ийэ айманар сүрэҕин туох уоскутуой...
Билиҥҥи балаһыанньаҕа, билиҥҥи судургута суох кэмҥэ оҕотун байыаннай дьайыыга атаарбыт ийэлэрдиин кэпсэтэртэн ордук ыарахан суох. Кинилэр куоластара титириирэ, харахтарын уутун кистээн туора соттоллоро, оҕолорун тустарыгар күүстээх, тулуурдаах буола сатыыллара киһини өссө уйадытар, уоскутар тылы булбакка мух-мах бараҕын. Бу сырыыга оҕолорун атаарбыт, кэтэһэр, эрэнэр икки ийэни кытта харах уулаах кэпсэтиибин ааҕааччыларбар...
Дьон | 25.11.2022 | 16:00
Юрий Попов: «Барыта улахан үлэттэн тахсар»
Дьокуускайга Тупсарыы үс сыла биллэриллэн, бу диэн эттэххэ, киин куоракка, чахчы, үтүмэн үлэ ыытылынна, ону олохтоохтор даҕаны бэйэҕит көрө-истэ сылдьаҕыт. Быйыл сайын «Уһук Илиҥҥэ 1000 тиэргэн» федеральнай бырайыагынан Дьокуускай куоракка 75 тиэргэн тупсаран оҥоһулунна. Саамай элбэх эбийиэккэ бэдэрээтчитинэн «Основа» ХЭТ үлэлээтэ. Онон бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр бу тэрилтэ эдэр салайааччыта Юрий Поповы...
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Киин куорат орто оскуолаларыгар уопсайа 18 биир кэлим эксээмэн ыытыллар пууна тэрилиннэ диэн үөрэх управлениета иһитиннэрэр. 241 аудитория бэлэм. 1913 оскуоланы бүтэрэр оҕо БКЭ-ни туттарыаҕа.
Пууннар Роспотребнадзор бары ирдэбилигэр эппиэттииллэр. Ол курдук социальнай тэйиччи туттуу анал бэлиэлэрэ баар буоллулар. Эксээмэн ыытыллар сирдэригэр салгыны ыраастыыр, анал сириэстибэлээх дозатордар туруорулуннулар. Видеонан кэтээн көрүү систиэмэлэрин холбоотулар. Ааҥҥа тимири көрдүүр тэрил баар буолуоҕа. Оҕолор киирэн иһэн температураларын бэрэбиэркэлэтиэхтэрэ, кинилэргэ харыстанар сириэстибэлэри туттарыахтара. Көрүдүөрдэргэ уулаах кулердар, биирдэ туттуллар ыстакааннар ууруллуохтара. Онон эксээмэн туттарааччыларга усулуобуйа барыта олохтонуо.
Сонуннар
28.11.2022 | 17:26
Сунтаардар хотугу дьүкээбил "анныгар"
27.11.2022 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 28 - ахсынньы 4 күннэригэр
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Сэтинньи 27 күнүгэр киэһэ 6 чаастан «Ыалга олоҥхолооһун» бырайыак чэрчитинэн, Чурапчы Чакырыттан биллэр олоҥхону толорооччу Григорьев Николай Никитич ыҥырыллан кэлэн, Б.Н.Михайлов, Г.В.Нельбисова Жатайга саҥа туттан киирбит чааһынай дьиэлэригэр Эрилик Эристиин «Буура Дохсун» олоҥхотун олоҥхолоон иһитиннэрдэ, хонон-өрөөн ааста. Былыргы саха ыалын үгэһинэн, дьиэлээхтэр олоҥхоһуту күндү ыалдьыт быһыытынан маанылаан көрүстүлэр, ас эгэлгэтин астаан, сандалы тула олордон олоҥхоһуту, кэлбит ыалдьыттары күндүлээтилэр. Ыаллар 4 саастаах кыра сиэннэрэ Тимур Симонов кытары олоҥхону сэргээн иһиттэ, олоҥхоһут диэн күндү ыалдьыт эбитин көрө сэҥээрдэ. Нөҥүө күнүгэр ыаллар, олоҥхоһукка махталларын биллэрэн, илии тутуурдаан, өттүк харалаан атаардылар. Маннык үтүө киэһэлэр салҕана турдуннар, олоҥхоһут кэлэр дьоро киэһэлэрэ олохтонон истиннэр.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Sakha-sire.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев. Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77-84126.
Тэрийэн таһаарааччы: «Сахамедиа РИИХ АО».
«Саха сирэ» саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Sakha-sire.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев. Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77-84126.
Тэрийэн таһаарааччы: «Сахамедиа РИИХ АО».
«Саха сирэ» саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Үөһээ Дьааҥыга үс нэһилиэк 100% киин ититэр ситимҥэ холбонуоҕа | Aartyk.ru - Хроника, События и Факты
Курс валют
$
61.07
0.32
€
63.39
0.09
Главная
Лента новостей
События
Общество
Культура
Образование
Правосудие
Бизнес
Предпринимательство
Промышленность
Сельское хозяйство
Эксперт
Сахалыы
Ытарҕа
Итэҕэл
Якутск
Курс валют
Курс валют
$
61.07
0.32
€
63.39
0.09
Меню
Закрыть
Главная
Лента новостей
События
Общество
Культура
Образование
Правосудие
Бизнес
Предпринимательство
Промышленность
Сельское хозяйство
Эксперт
Сахалыы
Ытарҕа
Итэҕэл
Якутск
Поиск по сайту
Главная Рекомендуем Үөһээ Дьааҥыга үс нэһилиэк 100% киин ититэр ситимҥэ холбонуоҕа
Үөһээ Дьааҥыга үс нэһилиэк 100% киин ититэр ситимҥэ холбонуоҕа
21.06.2022 00:47 0
Үөһээ Дьааҥы улууһун Дулҕалаах нэһилиэгэр олохтоох биригээдэ тутааччылара “Маяк” түөлбэ ыалларын киин ититиигэ холбуу сылдьаллар. “Маяк” түөлбэ 20-ччэ ыалын быйыл күһүн киин ититиигэ киллэрдэхтэринэ, Дулгалаахха 100% киин ититиигэ холбооһун бырайыага түмүктэниэхтээх.
Ититии ситимин тардар биригээдэни нэһилиэк биир тутаах урбаанньыта Владимир Сыромятников салайар. Биригээдэ үлэһиттэрэ Владимир Старостин, Иосиф Старостин, Николай Лебедев, Иосиф Слепцов, Олег Слиж былырыын сайын Дулҕалаах “Хаспах” түөлбэтин ыалларын хаачыстыбалаахтык киин ититии ситимигэр холбоон, дьон-сэргэ махталын ылбыттара. Уопуттаах биригээдэ быйылгы үлэлэрин-соруктарын, километр курдук усталаах теплотрасса сүрүн ситимин окко киириэх иннинэ тардан бүтэрэн, болдьохтоох кэмҥэ, балаҕан ыйыгар ыаллары холбоон, үлэ түмүгүн ОДьКХ ГУТ хамыыһыйатыгар туттарыахпыт диэн эрэллээхтэр.
Үөһээ Дьааҥы улууһун баһылыга Гаврил Чириков бу сайын үс нэһилиэккэ – Дулҕалаахха, Сартаҥҥа, Арыылаахха киин ититиигэ 100% холбооһун программата түмүктэниэхтээх диэн этэр. Бу программа Ил дархан А. С. Николаев тус сорудаҕын быһыытынан ОДьКХ ГУТ, улуус уонна нэһилиэктэр дьаһалталарын сүрүн соруга диэн улуус баһылыга Гаврил Чириков тоһоҕолоон бэлиэтиир.
|
oscar
|
Мин эһэм учуутал идэлээх. Оскуолаҕа түөрт уонча сыл тохтоло суох үлэлээбитэ. Кини устудьуоннуу сылдьан биир бэрт дьикти түбэлтэҕэ түбэһэн турардаах. Ол туһунан миэхэ кэлин, кырдьан олорон кэпсээбитэ. Хомойуох иһин, кэпсээнин бу баар курдук өйдөөбөппүн эрээри, оччолорго төбөм тугу тутан хаалбытын кэпсээн көрүүм.
«Дьокуускай оччолорго билиҥҥитин курдук киэҥ-куоҥ, килэйбит-халайбыт улахан таас дьиэлэрэ суох этэ. Этэргэ дылы, куорат саҥа тутуллан киэркэйэн эрэрэ.
Мин, куорат сиргэ туох да уруута-аймаҕа суох киһи, өөр да өр көрдөөн, көрдөһөн, куорат кытыытыгар Балбаара уонна Ньукулай диэн оҕонньордоох эмээхсиҥҥэ дьукаах буолбутум. Хата, дьонум бэрт судургу, көнө ыал буолан бэркэ табыллыбытым. Бэйэм да чуумпу, элэккэй буоламмын, оҕонньордоох эмээхсиҥҥэ сөбүлэтэн, итэҕэйэр киһилэрэ буолбутум.
Арай туран, биир киэһэ дьонум ыалга бардылар. Миэхэ тахсан бараары туран: «Дьөгүөр, биһиги доҕотторбутугар бардыбыт. Арааһа, киэһэ хойутуурбут буолуо. Эн биһиги бардахпытына, ааҥҥын хатанаар уонна биһигини күүппэккэ бэйэҥ чэйдээн баран сытаар. Ааҥҥын кимиэхэ да мээнэ аһыма», – диэтилэр. Мин «сөп» эрэ диэтим.
Дьонум тахсан барбыттарын кэннэ тугу гыныахпыный, бириэмэ да ыраатан эрэрэ. Онон ороммор сытан кыраһыын уотунан кыратык кинигэ аахтым, ол кэннэ нухарыйан, халтаһам ыараан, утуйан киирэн бардым.
Арай түүн үөһүн саҕана ааммын ким эрэ кэлэн дибдийэн эрэриттэн уһугуннум. Хайдах эрэ "оҕонньордоох эмээхсин өр тоҥсуйан, кыыһыран эрдэхтэрэ буолуо” дии санаатым. Ол курдук, ама, хайаан истибэтэх буоллахпыный дии-дии, ааҥҥа чугаһаан кэлэн, сэрэххэ, «кимий?» диэн ыйыттым. Аан анараа өттүттэн билбэт куолаһым: «Биһиги-биһиги. Чэ, кытаат, ааҥҥын аһа оҕус!» – диэн күргүйдээн эрэрдии саҥарда. Мин тоҕо эрэ иэним кэдэҥнээн ылла. «Кимнээххитий?» – диэн иккистээн ыйыттым. «Эн, арааһа, Дьөгүөр быһыылааххын. Биһиги Ньукулайдаахха кэлбиппит», – диэн, бу сырыыга холкутук хардардылар. Ньукулай аатын истэн, мин хайдах эрэ холкутуйа санаан, ааммын аһан биэрдим уонна кэлин онтубуттан улаханнык кэмсиммитим.
Ааммын аһааппын кытта бэйэбиттэн биирдии төбө улахан уҥуохтаах икки киһи дьиэ ортотугар биирдэ баар буола түстүлэр. Ыарахан саппыкыларын тыаһа мас муостаҕа лиһиргээн олорор. Киирэн тула холоруктуу сылдьан дьиэ иһин чүүччэйэн көрдүлэр. Биирдэрэ илиитигэр сүгэ уонна үрүсээк тутуурдаах, оттон биирдэрэ күрдьэхтээх. Мин уолуйан хаалан, тугу да саҥарбакка даллайан туран хааллым.
Онтон илиитигэр сүгэлээҕэ кэннибиттэн кэлэн, сүгэтин эҥил баспар тирээн туран, сөҥ куолаһынан «бардыбыт» диэн дьаһайда. Мин нэһиилэ дьиэттэн тахсан иһэн аан таһыгар көхөҕө ыйанан турбут халтаҥ соммун эрэ харбаан хааллым. Таһырдьа тахсан "хайдах буолабын?” диэн уҥа-хаҥас көрө турдахпына, эмиэ били киһи: «Ити ыллыгынан баран ис. Куотан баҕалаан көрөөр эрэ. Сонно дьаһайан кэбиһиэхпит», – диэтэ. Бастаан утаа хайдах эрэ тугу соруйалларын тугу да санаабакка, оннооҕор куттаммакка толорон истим. Ити курдук саҥата суох балайда хаампахтаан тыа саҕатыгар тиийиибит саҕана, утуйа сытан уһуктубут курдук, туохха-туохха түбэспиппин, дьэ өйдөөтүм. Онтон эр санаабын киллэрэн, тохтоон эргиллэ биэрдим: «Кимнээхтэргитий, эһиги? Миигин ханна илдьэ бардыгыт?» – диэн ыйыттым. Онуоха эмиэ били киһим хайдах эрэ ыксаабыт курдук куолаһынан: «Чэ-чэ, үгүһү ыйытыма. Сотору ыытыахпыт. Оттон куотар эбэтэр ол-бу араас буолар түгэҥҥэр бэйэҕиттэн-бэйэҥ кэмсинээр. Чэ, бу тыа анараа өттүгэр тиийэн тохтуохпут. Биир дьыала баар», – диэн баран, эмиэ саҥата суох барда. Быстыам дуу, ойдуом дуу, соруйбуттарын курдук ыллык суолбунан тыаҕа киирэн инним диэки баран истим.
Тыа саҕатыгар чугаһаан иһэн ханна баран иһэрбитин тута өйдөөтүм – дьон уҥуоҕар!
Дьон уҥуоҕар тиийэрбит саҕана күрдьэх тутуурдаахтара иннибэр киирдэ уонна "батыс” диэн баран, охсуу ампаардар быыстарынан эрийэ-буруйа баран истэ. Мин бу түгэҥҥэ кутум адьас көппүтэ. Төбөбөр биир кэм "өлөр киһи буоллум” диэн санаа элэҥниирэ. Өр-өтөр буолбатыбыт. Буора саҥа кутуллан томтойо сытар иин үрдүгэр кэлэн тохтоотубут. Бу тухары мин тугу гына барсан иһэрбин эппэттэр, бэйэм да билбэппин.
Кэлээт, тута атаҕым анныгар күрдьэх быраҕан биэрдилэр уонна иккиэн бииргэ "хас” диэтилэр. Мин араастаан батына сатаатым да, туох да туһа тахсыбата. Онтон кэлин тиһэҕэр "өлүөм кэриэтэ...” диэн баран, түһүнэн кэбистим. Саҥа көмүллүбүт буолан буора көпсөркөй эбит. Сотору буолан баран күрдьэҕим иин тас сабыытыгар иҥиннэ. Эмиэ модьуйан хаптаһыннарын ыллардылар. Онтон туран, хоруобу ас диэн дьаһайдылар. Мин ол аайы этим тардар да – хайыахпыный. Күн сирэ күндү буоллаҕа эбээт!
Хоруобу аһа биэрбитим – аҕыйах хонуктааҕыта өлбүт, толору киэргэллээх саха эмээхсинэ сытар эбит. Оо, онно куйахам күүрбүтүөн! Кутталбыттан барыах-кэлиэх сирбин булбакка турдахпына, "киэргэлин-симэҕин хомуй” диэтилэр. Илин-кэлин кэбиһэрдэрин, бөҕөхтөрүн, ытарҕатын, биһилэхтэрин – барытын устан ылан үөһэ турар дьоммор ууннум. Онтон биирэ: "Хайа, оттон ити ортоку тарбаҕыттан биһилэҕин тоҕо устубатыҥ? Уста тарт!” —диэн күргүйдээтэ. Быстыам дуу, ойдуом дуу, эмиэ араастаан тардыалаан көрдүм да кэлбэтэ. Оттон кэлбэтэ диэбиппэр "тиискинэн түс” диэтилэр. Букатын саҥата суох бардым. Тыыным кылгаата, сүрэҕим тэбиитэ букатын биир, биэс, уон төгүл түргэтээтэ, оттон кулгаахпын биир кэм "туҥ, туҥ, туҥ” диэн туох эрэ охсор...
Уһуктан кэллим. Ийэ-хара көлөһүнүм сарт түспүт. Сүрэҕим букатын айахпынан тахсан барыах айылаах буолбут. Оттон, били, кулгаахпар охсуллар тыас – аан тыаһа эбит. Арай ааммын аһаары ойон туран истэхпинэ, тарбаҕым аһый гына түстэ. Көрбүтүм – тимир орон куруһуунатыгар кыбыллан, көҕөрөн тахсыбыт эбит. Нэһиилэ ороон ыллым. Тиийэн ааммын аспытым, оҕонньордоох эмээхсин кэлбиттэр. Ааммын аспатахпар ол-бу буолан хааллаҕа дуу диэн дэлби куттаммыттар этэ.
Кэлин сааһыран да баран итинник иччилээх түүлү түһээбэтэҕим. Бу – хайдах эрэ ураты түүл этэ. Олох дьиҥнээх курдуга”, – диэн эһэм кэпсээнин түмүктээбитэ.
Тарҕат:
Санааҕын суруй
Ааккыт-суолгут
Отправить
Отменить
Бүтэһик сонуннар
Спорт
Маҥнайгы мэйджор
“World Marathon Majors” диэн улахан марафоннар сиэрийэлэригэр эр-биир кыттыбыт уонна…
Уопсастыба
Үлэбэр бырааһынньыкка курдук кэлэрбиттэн үөрэбин, дьоллонобун
Уопсастыба
Үүнэ-сайда тур, тапталлаах ЛИССИЭЙБИТ!
Сонуннар
Атах тымырын ыарыытын, баалаппакка, кэмигэр эмтэниҥ!
Дьон
Этитиинэн суруйар эдэр прозаик Сардаана Корякина бастакы кинигэтэ таҕыста
© 2022 KYYM.RU
«КЫЫМ»
Тэрийэн таһаарааччы: “Ситим” медиа-бөлөх ХЭУо
Сүрүн эрэдээктэр:
М.Г. Дегтярева
Эрэдээксийэ аадырыһа: 677027, Дьокуускай к., Киров уул. 18, В блок, 710 оф.
Аан ситим нүөмэрэ:
+7 (914) 820-09-75
Биллэрии өҥөтө:
+7 (924) 367-01-56, +7 (4112) 34-05-03
Реклама өҥөтө:
+7 (914) 280-11-20, +7 (4112) 42-59-47
E-mail : [email protected]
Сибээс, информационнай технология уонна маассабай коммуникация эйгэтин кэтээн көрөр федеральнай сулууспа 08.05.2019 бэлиэтэммит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77-75678
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
«Венаны ылыы иһин» мэтээл - бары "Ылыы иһин" мэтээллэр курдук куораты өстөөхтөн быыһаан ылбыт, кыайбыт саллааттар, эппэрээсийэни салайбыт дьон наҕарааданаллара. Бэс ыйын 9 күнүгэр 1945 сыллаахха олохтоммута, түөс хаҥас өттүгэр кэтиллэр.
|
oscar
|
Хатастаа5ы 70N-дээх «Кэрэчээнэ» уһуйааҥҥа «Дьокуускай устунан айан» квест оонньуу — МБДОУ Детский сад №70 «Кэрэчээнэ»
Версия для слабовидящих
МБДОУ Детский сад №70 «Кэрэчээнэ» городского округа «город Якутск»
Адрес: с. Хатассы, ул. Ленина д.49/1, Телефон: 8 (4112) 409-284, Филиал: с. Хатассы, ул. Новая д.1/3, Почта: [email protected]
Главная
Новости
Образование
Прием воспитанников в учреждение
Учебный план
Годовой план работы
Адаптированная образовательная программа
Образовательная программа
Программа развития
Международное сотрудничество
Основные сведения
Результаты самообследования
Организация питания
Руководство. Педагогический состав
Аттестация педагогических работников
История
Наши достижения
Документы
Контакты
Хатастаа5ы 70N-дээх «Кэрэчээнэ» уһуйааҥҥа «Дьокуускай устунан айан» квест оонньуу
Главная
>
Новости >
Хатастаа5ы 70N-дээх «Кэрэчээнэ» уһуйааҥҥа «Дьокуускай устунан айан» квест оонньуу
15 Сен.2022
Быйыл Дьокуускай куорат төрүттэммитэ 390 сыла. Хатас нэһилиэгэ киин куорат туллубат тулааһына буолан тэҥҥэ үүнэр-сайдар, куораппыт килбиэннээх историятын ситэрсэр. Тапталлаах куораппыт бу бэлиэ үбүлүөйүгэр анаан Хатастааҕы «Кэрэчээнэ» уһуйааҥҥа «Мин Дьокуускайым» нэдиэлэ ыытылла турар. Сарсыарда ахсын Дьокуускай куораты уруйдуур ырыанан оҕолору көрсөн нэдиэлэ устата араас сэһэргэһиилэр, дьарыктар буоллулар. » Тупса тур Дьокуускай куоратым», «Туймаада туоната» хаартысканан, «Якутск от А до Я» кинигэ, «Оҕо сааһым оонньуурдара» ретро оонньуурдар выставкалара оҕолор, үлэһиттэр болҕомтолорун тарта. Биир сүрүн тэрээһининэн «Дьокуускай устунан айан» квест оонньуу буолла. Оҕолор сарсыардаттан «самолетка» олорон айаннаан командир, стюардесса көмөтүнэн Дьокуускай аэропордун кытта билсэн, «Арчы» дьиэтигэр сылдьан алгыстанан, салҕыы Үүнэр күлүөнэ, Ю.Платонов аатынан эстрада, П.А.Ойуунускай аатынан саха, А.С Пушкин аатынан нуучча театрдарыгар, Расторгуевтар ааттарынан циркаҕа, Модун уонна «Эллэй Боотур» муус дыбарыаһыгар, Е. М Ярославскай аатынан краеведческай музейга, А.С.Пушкин аатын сүгэр библиотекаҕа иитээччилэрин тэрээһининэн оруоллаах оонньууга кытыннылар, сорудахтары толорон Дьокуускай туһунан элбэҕи биллилэр, үөрүүгэ-көтүүгэ кыттыстылар.
Айымньылаах нэдиэлэ «Кэрэчээнэ көмүс күһүнэ» литературнай тэрээһининэн түмүктэниэ. Оҕолор Дьокуускай, Хатас туһунан хоһоон күрэҕэр кыттыахтара.
|
oscar
|
Данил кыра эрдэҕиттэн олус эппиэтинэстээх, киэҥ толкуйдаах оҕо буолан, туруоруммут сыалын ситиһэн тэйэринэн биллэрэ.
Чурапчыга, саха омук түөлбэлээн олорор дойдутугар, тыа хаһаайыстыбатынан утумнаахтык дьарыктаналлар. Хортуоппуйу үүннэриинэн умсугуйан туран дьарыктанар Данил Павлов ситиһиитэ холобур буолуон сөп. Ыраата барбакка, уһуну-киэҥи кэпсээбэккэ, кинилиин сэһэргэһиини ааҕыҥ.
Данил Павлов социальнай эппиэтинэстээх предприниматель буоларын быһыытынан, кыһалҕалаахтарга көмөлөһөрүн олус хайҕыы иһиттим. Билигин аан дойду үрдүнэн суостаах инфекция суоһуур куттала үөскүөҕүттэн, улуус соҕотох аҕаларыгар улаханнык көмөлөспүтүн истибиккит эрэ, суоҕа эрэ. Кини аныгы олоххо көмөлөсүһүү, өйөнсүү диэни сөргүтээччинэн эмиэ биллэр.
Эдэр фермер 2015 сылтан хортуоппуйу үүннэриинэн дьарыктанар. Ааспыт сылтан производствотын кэҥэтэн, моркуоп, сүбүөкүлэ культивизациялааһынын саҕалаабыт. Хаһаайыстыба 35 гектардаах: 3 га сир – моркуопка, 1 га – сүбүөкүлэҕэ. Эдэр фермер быраҕыллыбыт бааһынаны сөргүтүү боппуруоһун элбэхтик көтөҕөн, ол кэнниттэн барытын бэйэтин илиититигэр ылан, төрөөбүт дойдутугар үлэнэн дьарыктанарга быһаарыммыта. Бастакы сылга хортуоппуйу, хаппыыстаны, сүбүөкүлэни үүннэрэн саҕалаабытым диир.
ДАНИЛ ДАНИЛОВИЧ ИДЭТИН УЛАРЫТАР
Оскуолаҕа дириэктэринэн бэрт ситиһиилээхтик үлэлии сылдьан, хортуоппуйу үүннэриигэ бааһынай хаһаайыстыба тэриммит фермер Данил Данилович Павловы төрөөбүт улууһугар дьон үксэ билэр уонна холобур оҥостор. Тааттаҕа күтүөт буолан тиийэн учууталтан саҕалаан, дириэктэри солбуйууга тиийэ үүммүт. Өссө Мындаҕаайыга агро-оскуоланы салайбыт буолан, фермер буолар быһаарыныыта олус соһуччу буолбатах эбит диэххэ сөп.
Биһиги сирбит — олус быйаҥ, үтүө дойду. Урут, сопхуос эрдэххэ, оҕуруот аһын ыһыы, олордуу киэҥ далааһыны ылара. Онтон уларыта тутуу саҕаланан, хаһаайыстыбалар ыһылланнар, барыта тохтоон хаалбыта. Элбэх сыл устата сири кытта үлэ тохтоон турар кэмнээҕэ. Агро-оскуоланы салайар киһиэхэ олус долгутуулааҕа. Оҕуруот аһын суолтатын, сибиэһэй бэйэ бородуукусуйата дьоҥҥо, ыччаппытыгар хайдах курдук наадалааҕын эппинэн-хааммынан билбитим. Ол иһин, оскуолаттан барыам иннинэ, фермер уолаттары кытта билсибитим. Сэргэ Бэстэн сылдьар Александр Фомины кытта кэпсэтэн, сүбэлэһэн баран, фермер буоларга быһаарыммытым. Фоминнар хаһаайыстыбаларын көрөн, ымпыгын-чымпыгын билсэн, киниэхэ махталым улахан, — диир Данил Данилович.
Фермер бартыбыаллаах дириэктэр дуоһунаһыттан бэйэтин баҕа өттүнэн производствоҕа барбытын олус туруору быһаарыныы курдук санаабат. Аҕата Данил Харитонович сопхуос биир тутаах үлэһитэ. Суоппардаан, хачыгаардаан, сүөһү көрөн, биэнсийэҕэ тахсыар диэри солбуллубат сылгыһытынан үлэлээбитэ. Онон Данил тиэхиньикэҕэ, тыа сирин ыарахан үлэтигэр оҕо эрдэҕиттэн эриллэн улааппыт. Төрөппүттэрэ уолларын: «Киһи сатыырын киһи сатыахтаах», - диэн үөрэппиттэр.
Оҕуруот аһа – хортуоппуй, хаппыыста, сүбүөкүлэ, моркуоп – хаһан даҕаны дьоҥҥо барытыгар тиийбэт, ол иһин үксэ кэлии ас буолара. Дьиҥэр, бэйэбитигэр үүннэрэр, нэһилиэнньэни сибиэһэй оҕуруот аһынан хааччыйар кыахтаах буоллахпыт дии. Онон, идэбин уларытан, саҥа сүүрээни киллэрэн, фермерскэй хаһаайыстыба тэриммитим. Сыыһа быһаарыныы дии санаабаппын, төттөрүтүн, сөбүлүүр идэбэр таба тайанным”, — диэн этэр.
ПРОИЗВОДСТВОҔА ТИИЙБИТ ТӨРҮӨТЭ
Данил Павлов хаһаайыстыбата 2015 сыллаахха регистрацияламмыта, 2016 сылга кыһын-саас бэлэмнэнэн баран, тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин граныгар киирсибитэ. Бастакы сылларыгар Өлүөхүмэ Саҥыйахтааҕыттан сиэмэ хортуоппуй аҕалан, 7 гектар сиргэ ыспыт. Ааспыт сылы ылан көрдөххө, 30 га хортуоппуй, 2 га моркуоп уонна 1 га аҥаара сүбүөкүлэ олордубут. Былырыын сириттэн 326 га хортуоппуй, 18 туонна моркуоп, 3 туонна сүбүөкүлэ ылбыт. Сүбүөкүлэ былырыын сиэмэтигэр табыллыбакка, үүнүүтэ арыый намыһах буолбут.
ТЫА ХАҺААЙЫСТЫБАТА ИННИКИЛЭЭХ ДУО?
Мин көрүүбэр, толкуйдаан хамсаннахха уонна үөһэттэн өйөбүл кэлэ турдаҕына, дьиҥинэн, инниклээх бөҕө буоллаҕа дии. Үлэбин-хамнаспын сайыннараары, соҕуруу араас быыстапкаларга, үлэ тэрээһиннэригэр ситиһиилээхтик кыттабын. Сорох сыл биирдэ кыттабын, сорох сыл – иккитэ. Онтукам эмиэ сүрдээҕин көмөлөһөр. Тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйата, аһыыр аспыт буоллаҕа, саамай сүрүн ирдэбилбит диэтэхпинэ, сыыспаппын. Дьон аһыырын тухары тыа хаһаайыстыба син биир баар буолуоҕа.
ТИЭХИНЬИКЭНЭН ХААЧЧЫЛЛЫЫ
Тыа хаһаайыстыбата – дьиэ кэргэн дьарыга диэххэ сөп. Кэргэним, оҕолорум, бырааттарым-балыстарым, түөлбэм ыччата – ким тугу сатыырынан, ким туохха дьоҕурдааҕынан бары үлэлииллэр, ким да көрөн турбат. Бастакы икки сылга үүнүүнү илиинэн копалканан хомуйарбыт. Онно олохтоох нэһилиэнньэни, тэрилтэлэри, оскуола оҕолорун таһааран үлэлэтэр этибит. Ол гынан баран илии үлэтэ сүрдээх элбэх сыраны-сылбаны, тэрээһини эрэйэр диэммит, хамбаайын ылыммытым, – диир.
Эппитим курдук, министиэристибэттэн Грант ылан, культиватор, хамбаайын ылбыт. Ону таһынан, “Технополис” диэн тэрилтэттэн хортуоппуйу хаалыыр 1 туонналаах кууллары атыыласпыт. Онон, үлэҕэ саҥаны, сонуну киллэрэн иһэр.
ҮҮНҮҮНҮ БАТАРЫЫ
Чурапчы алаас сиргэ турар буолан, хортуоппуй үчүгэйдик үүммэт эбит. Инньэ гынан нэһилиэнньэ сиир хортуоппуйун атыылаһан эрэ аһыыр. Данил бэйэтэ оҕо уһуйааннарын, оскуолалары кытта дуогабар түһэрсэн, оҕолору сибиэһэй, бэйэ бородууксуйатынан хааччыйар. Остолобуойдары, кафелары кытта эмиэ үлэлэһэр.
ХАҺААНАР СИР
Биллэн турар, анал харайар сир суох буоллаҕына, оҕуруот аһа буорту буолар. Ол инниттэн эдэр киһи бэйэтэ сүүрэн-көтөн хортуоппуй хаһаанар 500 туонна иэннээх, бары оборудованиенан толору хааччыллыылаах хранилищены туппут. Бастаан 12 мөл. солк. иэскэ киирэн туран баҕатын олоххо киллэрбит. Бу туһунан маннык этэр: “Бэйэбит тутар биригээдэ булан, акылаатын түһэрэн, туох баар гравийын, уотун-хааһын барытын бэйэбит уйунаммыт, хранилище көҥдөйүн оҥорон туран киллэрдим. Уопсайынан, олордуунан дьарыктанар киһиэхэ саамай кыһалҕата – хаһааныы. Үлэлээбит үбүҥ бөххө тахсара, ороскуокка тэбэрэ соччото суох. Онон иэскэ киирэн туран оҥоттордум. Билигин бу эбийиэк кэннэ үлэлииргэ сүрдээх табыгастаах буолла уонна, саамай сүрүнэ, кыах биэрдэ. Ааспыт сыл Ил Дархан кэлбитигэр кыһалҕабын этэммин, көмө харчы ылллыбыт. Онон судаарыстыбаҕа махталбыт муҥура суох.”
ҮТҮӨ МАЙГЫ – КӨТӨР КЫНАТ
Данил аһымал аахсыйалары ыытар, спонсордыыр үтүө үгэстээх. Быйыл 28 соҕотох аҕаҕа хортуоппуйу кытта моркуоп түҥэппит. Иллэрээ сыл бэйэтэ үүннэрбин хаппыыстатын нэһилиэктэри кэрийэ сылдьан, элбэх оҕолоох ыалларга түҥэппит. Фермер олохтоох дьаһалтаҕа бэйэтэ киирэн, кимиэхэ көмө наадатын сураһара хайҕаллаах дьыала.
ҮЛЭ МИЭСТЭТЭ
Данил Павлов үлэтин өссө биир үчүгэй өрүтэ – үс үлэ миэстэтин таһаарбыта. Кини хаһаайыстыбата түөрт дьиэ кэргэни аһатан-таҥыннаран олорор. Ону таһынан, күһүн-саас дьону, биир дойдулаахтарын быстах кэмҥэ дуогабарынан үлэлэтэр. Онон тыа сирин экономикатыгар кылаата баһаам.
ОҔО ТУҺУГАР ОЛОРОБУТ
Нэһилиэктэргэ сайдыы кэлэн, кииннэммит ититиигэ холбоннубут. Урукку курдук сүөһү-ас көрүүтэ суох, дэриэбинэҕэ да сайдыы кэлэр. Ол инниттэн, оҕолору үлэҕэ-хамнаска иитээри, ырааҕы көрөн, тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар киһи хара үлэни биллэҕинэ эрэ бу олоххо ситиһиилэниэ, инникилээх буолуо диэҥҥэ итэҕэйэбин. Ону мин бэйэм билбит киһи буоламмын, оҕолорбун үлэни үлэлииргэ, кыайыгас, толоругас буоларга иитэбин.
Кэргэним идэтинэн учуутал эрээри, оскуолаҕа миэстэ суоҕуттан уһуйааҥҥа үлэлиир. Үс оҕолоохпут, улахан кыыспыт 7-с кылаас, уолбут – 6-с, кырабыт 3-с кылаас үөрэнээччитэ. Үөрэхтэригэр бары туйгуннар. Уолбуттан бэйэтин көмүскэнэргэ, эппит тылын булгуччу толорорун, “сатаабаппын”, “билбэппин” диэн толлон турбат буоларга үөрэтэбин, ирдиибин. Тиэхиньикэ буоллун, тутуу буоллун – барытын билэр төһүү көмөлөһөөччүм.
Ити курдук тыа дьонугар биир күн этэҥҥэ элэс гынна. Үлэ үөһүгэр сылдьар эдэр киһи инникитэ таһаарыылаах буоллун. Данил Данилович сыралаах үлэтэ, элбэх түбүгү эрэйэр сатабыла үрдүктүк сыаналаннын, дьон-сэргэ сэҥээриитин ыллын диэн баҕа санаабын этэбин.
Сонуннар
27.11.2022 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 28 - ахсынньы 4 күннэригэр
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
17.11.2022 | 18:00
«Мир» каартаҕа региональнай төлөбүрдэри ыытыахтара
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Сэбиэскэй Социалистыы Республикалар Сойуустара (Сэбиэт Социалист Республикалар Холбоһуктара), ССРС (нууч. Союз Советских Социалистических Республик, СССР). Кылгас аата Сэбиэскэй Сойуус (Советский Союз). Эуразияҕа 1922-1991 сылларга баар буола сылдьыбыт социализм илэ. Сэбиэт (Совет — Сүбэ) диэн ССРС политика тэриллиитин олохтуур органа.
Сэбиэскэй Сойуус былааҕа
Сэбиэскэй Сойуус дьаралыга
ССРС Арассыыйа Импиэрийэтэ 1917 сыллааҕы өрөбөлүүссүйэ буолуутуттан эстиитин уонна Арассыыйа олохтоох сэриитин кэннилэриттэн үөскээбитэ.
ССРС 1956 с. ыла 15 сэбиэскэй республикалар холбоhуктара буолара: Эрмээн ССР, Азербайдьан ССР, Беларус ССР, Эстония ССР, Грузия ССР, Казах ССР, Кыргыз ССР, Латвия ССР, Литва ССР, Молдова ССР, Арассыыйа ССР, Тадьик ССР, Украина ССР уонна Узбек ССР.
Дойду дьаhалтата уонна тутаах политика тэрилтэтэ Сэбиэскэй Сойуус Коммунист Партията этэ.
1945-1991 сс. (Тымныы сэрии периода) Сэбиэскэй Сойуус уонна АХШ аан дойду икки бастыҥ күүстэрэ этилэр. Арассыыйа Федерацията ССРС утумнааччы дойдута буолар.
ССРС 1991 с. эстиитин кэнниттэн урут киниэхэ киирсэр республикалар сорохторо Көҥүл иллэр сомоҕолоhууларын тэрийбиттэрэ.
Өссө маны көрПравить
Саха АССР
ССРС хайдыыта
Бу туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп.
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/w/index.php?title=Сэбиэскэй_Социалистыы_Республикалар_Сойуустара&oldid=386811»
|
oscar
|
Киирии тылы социология билимин доктора, профессор Ульяна Алексеевна Винокурова суруйда. “Ааҕааччы тус олоҕор буолбут түгэннэри, муунтуйбут санааларыгар ылыннарыылаах сүбэни бу кинигэттэн чопчу таба көрөн, бэйэтин булан уоскуйуо, дьылҕатын кытта эйэлэһиэ”, – диэн бэлиэтиир кини.
-Суруйааччы ааҕааччытын кытта төһө аһаҕас буолуохтааҕый? Кинигэни суруйа олордохпуна бу ыйытыы киирбитэ. Суруйааччы ааҕааччым өйдүө диэн эрэнэр буоллаҕына аһаҕастык суруйар. Бу мин ахсыс кинигэм. Тоҕо эрэ ордук долгутуулаах. Чугас дьүөгэлэрбин кытта кэпсэтэрдии ордук аһаҕастык, хайдах баарынан сурулунна. Соруйан оҥоро сатаан буолбатах. Оннук таҕыста, – диэн ааптар Айталина НИКИФОРОВА-ШАДРИНА кэпсиир. – Бэчээт эйгэтигэр үлэлээбитим отуттан тахса сыл буолла. Олоҕум арахсыспат аргыһа буолбут суруйар-бичийэр үлэбэр сирдээн аҕалбыт киһибинэн тапталлаах ийэм Багдасаева Мария (Валентина) Андреевна буолар. Кини сэрии сылын оҕото. Олох аһыытын-ньулуунун толору амсайбыт төрөппүттэрбит көлүөнэтэ сэбиэскэй кэмҥэ олорон, уларыта тутуу сиэртибэтэ буолан, аныгы олох сиэрин ылынан эбэтэр ылыммакка, сүрдээх улахан охсууну билбит дьон. Мин кинилэри ис сүрэхпиттэн ытыктаан туран, “Көһөрүллүбүт олох” диэн сэһэммин аныыбын.
Маны тэҥэ аныгы олох очурун-чочурун, сиэрин-майгытын, дьон бэйэ-бэйэҕэ сыһыанын, бэйэ суолун көрдөөһүнүн, дьолго-соргуга тиийиитин… туһунан суруйуулар киирдилэр. Өй уонна сүрэх бүппэт мөккүөрэ, дууһа чып кистэлэҥэ…
Кинигэм тахсыбытыгар махтанабын биир дойдулаахпар, Үөһээ Бүлүү Ороһутуттан төрүттээх “Дани-алмас”, “Офсет” директорыгар Дария Николаевна Скобелеваҕа. 2002 с. “Тыыннаах ситим” диэн маҥнайгы кинигэбин эмиэ кини таһааран, айар суолбун арыйбыта.
***
Дьон-сэргэ иннигэр дууһаны сыгынньахтыыр хорсун быһыы дии саныыбын, киһи эрэ санаммат дьыалата. Айталина кинигэтэ 500 эрэ тираһынан таҕыста, онон сахалыы уус-уран литератураны сэҥээрээччилэр сып-сап ыла охсуҥ диэн сүбэлиибин.
Атыыланар аадырыһа: Дьокуускай куорат, Орджоникидзе аатынан уулусса, 36/1 дьиэтэ, 206 кабинет. LG хампаанньа дьиэтэ.
|
oscar
|
Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр мас ууһа Валентина Колодезникова--Айыынаны кытта кэпсэтэбит. Валентина-Айыына уустар түөлбэлээн үөскээбит Баайаҕа нэһилиэгиттэн төрүттээх. Тутуу биригээдэтин салайааччыта. Дьоҕурун сөпкө туһаммыт уонна киэҥ эйгэҕэ таһаарбыт уус.
Ааптар: Вера КАНАЕВА
– Үтүө күнүнэн, уус илиилээх биир дойдулааҕым! Саха киһитин сиэринэн хантан хааннааххыный, кимтэн киннээххиний диэн кэпсэтиибитин саҕалыах. Уонна ааҕааччыларбытыгар иккис аатыҥ туһунан билиһиннэр эрэ.
– Мин Валентина Колодезникова диэммин. Ол гынан баран, саха буоларбын бигэргэтэн, Айыыһытым анаабыт күнүгэр кэлбиппин туоһулаан, Айар Тутар диэн сахалыы иккис ааппынан Айыына буолабын. Онон олоххо кэлбит оҥоһуубунан Валентина-Айыына дэнэбин. Дэгиттэр уус түөлбэнэн аатырар-сураҕырар Баайаҕа нэһилиэгэр будулҕан туманнаах, аам-даам тымныылаах ахсынньы 9 күнүгэр 1982 сыллаахха Степановтар дьиэ кэргэттэригэр күн сирин көрбүтүм.
– Удьуору тэнитээччи төрөппүттэриҥ кимнээҕий? Туох идэлээхтэрий?
– Күн күбэй ийэм Февронья Терентьевна Степанова биолог идэлээх, оттон аҕам Петр Петрович Степанов химия учуутала. Иккиэн Баайаҕа элбэх көлүөнэ үүнэр ыччатын олоххо сүрдээх наадалаах уруоктарга үөрэтэн, саастара кэлэн биэнсийэҕэ олороллор.
– Элбэх бииргэ төрөөбүттэрдээххин. Былыр-былыргыттан халыҥ аймах олоҕун укулаата ураты буолааччы, бэйэ-бэйэҕэ көмө-имэ, сүбэ-ама, өйөбүл буолара туохха тэҥнэһиэй?!
– Оннук, биһиги элбэхпит. Бииргэ төрөөбүттэрбиттэн икки кыыс физкултуура учуутала үөрэхтээхтэр, биир кыыс повар, уолаттар ким отставкаҕа олорор майор, ким сварщик. Этэргэ дылы, элбэх буоламмыт, биир санааны ылынныбыт эрэ, туох кыаллыбата баар буолуой?! Билигин бары ыал-күүс буоламмыт, муһуннахпытына, чахчы элбэхпит. Элбэх бииргэ төрөөбүттээх биир үчүгэйэ – кыра эрдэххиттэн элбэх, араас-араас майгылаах дьону кытта алтыһан, араас сыһыаҥҥа улаатан, олоххо ордук бэлэмнээх тахсарыҥ буолуо дии саныыбын. Аны туран, былыр даҕаны, быйыл даҕаны аймах өйөбүлэ элбэҕи быһаарар. Төрөппүттэрбит бэйэлэрин тус холобурдарыгар үөрэххэ тардыһыылаах, үлэҕэ баҕалаах буоларга иитэн улаатыннардылар, тапталы иҥэрэн, ийэ-аҕа буолуубутугар улахан тирэх буоллулар. Онно учуутал идэтэ сабыдыаллаабыта мэлдьэх буолбатах. Мин санаабар, учуутал идэтэ ханнык баҕар идэни биэрэр уратылаах.
Саха киһитэ айылҕаҕа чугас буолан, алаас, сыһыы, күөл, кыыл уруһуйун чугастык ылынар, сөбүлүүр
– Валентина, эн номоххо киирбит, биэс уолун Аҕа дойду сэриитигэр сүтэрбит Февронья Малгина хос сиэнэ буоларгын иһиттим. Хос эбэҥ туһунан тугу билэргин “Киин куорат” ааҕааччыларыгар кэпсээ эрэ.
– Ийэм Февронья Николаевна Малгина-Хобороос сиэнэ. Хос эбэм Хобороос 1888 сыллаахха Уус Тааттаҕа Ульяна, Николай Бехтюевтарга төрөөбүт. 1905 сыллаахха Игидэй нэһилиэгиттэн төрүттээх Егор Петрович Малгинныын ыал буолбут. Барыта сэттэ оҕоломмуттар – биэс уол уонна икки кыыс. Хос эбэм сэриигэ кэргэнин, уолаттарын, күтүөтүн атаарбыт. Уолаттар Алексей I, Петр, Алексей II, Спиридон, Василий Ийэ дойдуларын иннилэригэр олохторун толук уурбуттарын, уоттаах сэрииттэн эргиллибэтэхтэрин Саха сирин дьоно бары да билэр буолуохтаахтар. Февронья Николаевна 1969 сыллаахха 80 сааһыгар уолаттара көмүллэ сытар куоратыгар Старай Руссаҕа уҥуохтарыгар бара сылдьыбыта. Онно киниэхэ «Старай Русса Ытык ийэтэ” диэн үрдүк ааты иҥэрбиттэрэ. Бырааттыы Малгиннар уонна Ийэ олохторун холобурдаан, биир дойдулаахтара баайаҕалар өйдөбүнньүк пааматынньыктары тутан, кинилэр сырдык ааттарын, дьоруойдуу олорбут олохторун умнубаттар, кэриэстииллэр. Олохпор маннык дьоруой дьоннордоохпунан киэн туттабын, кинилэр ааттарыгар сүгүрүйэбин.
– Валентина, оттон бэйэҥ туох идэлээххиний?
– Идэбинэн маастар худуоһунньукпун, муосчуппун. 2006-2010 сылларга Дьокуускайдааҕы технология уонна дизайн колледжын үөрэнэн бүтэрбитим. Биһиги дьолбутугар маннык үөрэх кыһатын арыйан, дьоҕурдаах ыччат олоххо бэйэлэрин суолларын булан, идэлэнэн, үлэлии-хамсыы сылдьалларыттан киһи үөрэр.
– Айар-тутар дьоҕуруҥ оҕо эрдэххиттэн биллэрэ буолуо. Оҕо-мэник сааскар туох баҕа санаалаах этигиний?
– Оҕо-оҕо курдук тулалыыр эйгэни сэҥээрэ, кэрэҕэ тардыһа улааппытым. Ол эрээри ис-испиттэн сылгылары уруһуйдуурбун сөбүлүүрүм. Оччолорго сылгы куттаахпын диэни хантан билиэмий? Бастакы аппын икки саастаахпар уруһуйдаабытым. Бэйэбит аппытын куттаммакка утары көрөн олорон уруһуйдаабыппын дьонум сөҕө кэпсииллэр. Аны, ат ойуулаах оонньуур бэчээттээҕим. Билигин даҕаны быыс буллум эрэ сылгылары уруһуйдаабытынан сылдьабын. Оҕо сылдьан кэрэ оҥоһуулаах сувенирдар маҕаһыыннарын салайааччыта буолуохпун олуһун баҕарарым. Хайдах эрэ дьикти быһыылаах, дьэрэкээн өҥнөөх сувенирдар алыптаах эйгэлэрэ миигин остуоруйа дойдутугар илдьэр курдуга. Оҕо саас ол күндү өйдөбүлэ бу олохпор сирдээтэҕэ. Онон хас биирдии оҕо баҕа санаалаах буола улаатарыгар баҕарабын.
Учууталым норуот маастара Анна Васильевна Мандарова иискэ, уруһуйга, туойунан оҥоһукка уһуйбута
– Уруһуйдуур киһи иистэнэр буолар быһыылаах. Өйгөр оҥоһуллубут бэйэҕэ сөптөөх моһуоннаах таҥастар түргэнник, кэмэ суох айыллан тахсан эрдэхтэрэ буолуо. Иискэ төһө сыһыаннааххыный?
– Хас биирдии саха дьахтарын сиэринэн иистэнэбин. Уруһуйдьут киһиэхэ барыта төбөҕөр ойуулана сылдьар. Мулиненан быысапкалыырбын сөбүлүүбүн. Сахалыы кычымнары, чаппараахтары, үтүлүктэри тигэбин. Устудьуоннуур кэммэр туоһунан сахалыы курдары, бөҕөхтөрү, бастыҥалары оҥорорум.
– Киһи дьоҕура өбүгэттэн утумнанар улахан бэлэх буоларын билэбин. Бу бэлэҕи сайыннарыыга төрөппүт, учуутал улахан оруолу ылар. Бастакы үөрүйэхтэри иҥэриигэ ким сабыдыаллаабытай?
– Бииргэ төрөөбүттэр бары уруһуйдуубут. Утуйа сыппыт дьоҕурдара мин уруһуйдуурбуттан уһуктан саҕаламмыта диэххэ эмиэ сөп. Ини-бии оҕолор сыдьааннара эмиэ уруһуйдууллар. Оскуолаҕа үөрэнэр сылларбар музыкальнай оскуола художественнай кылааһыгар дьарыктаммытым. Учууталым норуот маастара Анна Васильевна Мандарова иискэ, уруһуйга, туойунан оҥоһукка уһуйбута. Дьоҕурбун чочуйууга, сайыннарыыга кини үтүөтэ кэмэ суох. Өссө чопчулаан быһаардахха, кини уруһуй эйгэтин үөрүйэхтэрин баһылыырга буолбакка, уус-уран көрүүнү, ол хайысхаларын киһиэхэ туһаны аҕалыа диэбит өттүн үөрэппитин билигин өйдөөн махтанабын. Анна Васильевна өрөспүүбүлүкэ дьахталларыттан норуот маастара диэн үрдүк ааты биир бастакынан ылбыта. Массыына сиигин курдук көбүс-көнө быысапкалаах ат толору симэҕин тикпитэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин уус-уран ойууга-дьүһүҥҥэ бас түмэлигэр уонна атын да түмэллэргэ бастыҥ экспонат буолан хараллар. Баайаҕам музыкальнай оскуолата нэһилиэкпит элбэх оҕотугар сатабылы иҥэрдэҕэ. Бары уус, худуоһунньук да буолбаталлар, иҥэриммит билиилэрин, ылыммыт сатабылларын туһанан, күннээҕи олохторун сиэдэрэй кырааскаларынан киэргэтэ сырыттахтара. Арассыыйа худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ, туспа буочардаах, норуот билиниитин ылбыт живописец-худуоһунньук, Олоҥхо ыһыахтарын Аал Луук мастарын ааптара Вячеслав Васильевич Яроев уонна норуот маастара, Арассыыйа худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ Федор Иванович Чярин эмиэ Анна Васильевна Мандарова үөрэнээччилэрэ.
Биир сыаллаах-соруктаах, биир санаалаах үлэлиир буолан, чэпчэки
– Дьэ, быйыл сайын саха дьоно «Тааттаҕа улахан уус кыыс баар эбит, бэл, тутуу биригээдэлээх” диэн сөҕө-махтайа кэпсэтии, хаартыска, видео ыытыһыы бөҕө. Хас сылтан уһанаҕыный? Туохтан саҕаламмытай?
– Оҕо эрдэхпиттэн диирим дуу. 90-с сылларга аан бастаан үлэҕинэн үлэлээбитим. Оччолорго фанераҕа айылҕа көстүүтүн уруһуйдаан атыылыырым. Саха киһитэ айылҕаҕа чугас буолан, алаас, сыһыы, күөл, сылгы уруһуйун чугастык ылынар, сөбүлүүр. Уруһуйдуур дьарыкпын кытта билиҥҥэ диэри доҕордоһобун. Дьоҕургун сатаан туһаннахха, олоххо сатабыллаах, ордук кыайагас-хотугас буолаҕын диэн өйдөбүлү кытта сөбүлэһэбин. Мин уруһуйдуур дьоҕурум олохпун кэмэ суох байытта, ыырбын кэҥэттэ. Кэлиҥҥи кэмҥэ социальнай ситимнэр сайданнар, киһи кыаҕын өссө арыйаллар быһыылаах. Мин уруһуйтан кыым ылан, сыыйа уһанарга холоммутум. Ити 2002 сыллаахха этэ. Ол сыл бастакы лобзикпын атыыласпытым, фанераҕа кыыллары, көтөрдөрү выжигайдыыр этим.
– Ол аата уһанар идэҕэр уруһуй ҥөҥүө кэллэҕиҥ? Хайдах, туохтан биллэн, үлэхтэри ылар буолбуккунуй?
– 2011 сыллаахха маһынан ат ойуулаах халандаардары кыһан оҥорор буолбутум, онтон 2016 сыллаахха “Фанера кэрэ эйгэтэ” диэн бөлөх арыйан, куоракка маастар кылаастары ыытан саҕалаабытым. Эппитим курдук, манна барытыгар социальнай ситимнэр көмө буолбуттара.
Дьоҕургун сатаан туһаннахха, олоххо сатабыллаах, ордук кыайагас-хотугас буолаҕын диэн өйдөбүлү кытта сөбүлэһэбин
– Чахчыта даҕаны, аныгы дьон дьиэлэрин, тиэргэннэрин кыыл-сүөл, айылҕа көстүүтүнэн, сахалыы оһуорунан-мандарынан киэргэтэр буоллулар. Уопсастыбаннай аһылыгы тэрийэр, сынньанар тэрилтэлэр кытта ойуу-оһуор буоллулар. Онон элбэх үлэх киирэрэ буолуо.
– Бастакы үлэх элбэҕи быһаарар. Манна эн сатабылыҥ барыта көстөр. Бастатан туран, үлэх биэрэр киһиҥ этиитин эрэ истиэхтээххин, кини баҕатын толоруохтааххын. 2011 сыллаахха беседка-кафеҕа улахан оһуору оҥотторбуттара. Онтон саҕаламмыта диэххэ сөп.
– Оҕо сааһыҥ баҕата туолан, кэрэни айар-тутар тэрилтэ салайааччыта буолбуккун. Биригээдэҕэр хаһыаҕытый?
– Биригээдэбитигэр төрдүөбүт. Биир сыаллаах-соруктаах, биир санаалаах үлэлиир буолан, чэпчэки. Бары да биир идэҕэ уһуйуллубуппут абырыыр. Ол курдук, биир кыыһым ювелир, биирим муосчут. Онтон уһанан бииргэ саҕалаабыт дьүөгэм учуутал идэлээх. Ханнык да үлэҕэ курдук, иҥнэн-толлон турбакка, оҥорон-тутан истэххэ, барыта сатанан, үлэ бүппүтэ эрэ баар буолар. Этэргэ дылы, харах көрө салларын илии оҥорор.
– Эн кыыс, дьахтар эр дьонтон итэҕэһэ суох биригээдэнэн үлэлиирин көрдөрөн, аныгы дьахтар саҥа кэрдиис сатабылын, кыаҕын биллэрдиҥ. Тугу уһанаҕытый?
Күнү быһа маһы кытта өрө тустарбытын айылҕабыт син биир ыарырҕатар
– Бу сайын бэс ыйыгар Үс Хатыҥҥа Бүлүү түһүлгэтин саҥардан туппуппут. Ыһыахха аналлаах ураты тыыннаах тутуу. Кут-сүр күүһэ иҥэр. Ити курдук үксүгэр беседкалары, терраса, душ, туалет тутабыт. Бу тутууларбытын орнаменнаан киэргэтэбит.
– Уһанарга туох ыарахаттары көрсөҕүтүй?
– Күнү быһа маһы кытта өрө тустарбытын айылҕабыт син биир ыарырҕатар. Аны туран, матырыйаалы ааҕыы-суоттааһын элбэх толкуйу эрэйэр.
– Киэргэтиигэ үксүн кэриэтэ орнаменнары туһанар эбиккит. Хантан ылан ойуулуугут?
– Саха киһитигэр хас биирдии орнамент харысхал буолар. Тус-туспа суолталаах, өйдөбүллээх. Халлаантан ылан оҥорбоппут. Манна тумус туттар киһибит Мандар Уус кинигэтэ сүрүн көмө буолар. Сахалыы оһуортан саҕалаан улахан панноларга тиийэ оҥоробун. Манна даҕатан кэпсээтэххэ, Баайаҕабыт сиригэр-уотугар Мандар Уус эт атаҕынан хааман муспут оһуордара, саха киэн туттар тутуута Моҕол Ураһа, кини ойуу тылынан суруйуутунан бэчээттэммит уһаныы сатабылларыгар уһуйар кинигэлэр бука барыбытыгар күүс-көмө, тирэх буолаллар. Мандар уус саха дьолугар төрөөбүт киһи.
– Уһаныан баҕалаах кэрэ аҥаардарга тугу сүбэлиэҥ этэй?
– Толлубакка санааҕытын ситиһэн иһиҥ диэн сүбэлиибин. Билигин маҕаһыын аайы талбыт уһанар тэрил баар. Киһи баҕарыах эрэ тустаах. Киһи киһиттэн үөрэнэр, маастар-кылаастарга, үөрэхтэргэ үөрэнэн сатабылгытын сайыннаран, чочуйан иһиҥ, оччоҕо сайдан иһиэххит, кыаххыт туруктанан иһиэҕэ.
Оҕолор уруһуйдууллар, өбүгэ хаана көлүөнэҕэ бэриллэриттэн испэр сэмэйдик үөрэбин
– Инники туох былааннааххыный? Туохха санааҕын уураҕыный?
– Киһи баҕа санаата элбэх буолар. Кыраттан саҕалаан аахтахха, бара турар буоллаҕа. Дьиҥнээхтик туолар биир улахан ыра санааҕын сыал оҥостуохтааххын, олоххо киллэриэхтээххин. Бэйэм туспунан эттэххэ, бу сылтан “самозанятай” буолан, туттар тэрил арааһын ылынным. Инникитин өрөспүүбүлүкэ дьоҕурдаах дьонун мунньан, тэрилтэ тэринэн үлэлэтиэхпин баҕарабын. Сахалыы тыыннаах дьиэ табаарын арааһын оҥорууну дэлэтэн, дьону-сэргэни үөрдэргэ үлэлэһиэм. Биир халыыпка киирбэккэ, саҥа сүүрээннэри көрдүөххэ, булуохха наада. Оччотугар барыта биир тэҥ буолбакка, кэрэхсэниэ, тэнийиэ этэ.
– Ааҕааччыларга дьиэ кэргэҥҥин сырдат эрэ.
– Мин икки оҕолоохпун. Кыыһым Нарыйаана Куо, уолум Петя дьыссаат дьонноро. Киин сиргэ олохсуйаары, уһаайба сирэ ылан, дьиэ туттара сылдьабын. Онон Дьокуускай куорат биир сахалыы тыыннаах ыала буолабыт. Оҕолор уруһуйдууллар, өбүгэ хаана көлүөнэҕэ бэриллэриттэн испэр сэмэйдик үөрэбин.
Мин саҥалыы көрүүлээх, элбэҕи айар-тутар баҕалаах, сонуну олоххо киллэрэр мөккүөрдээх, баҕа санаабын ситиһэр санаалаах олохтон дуоһуйууну ыла олоробун.
– Бу олоххо дьоҕургун таба тайаммыт, уус сатабылларын баһылаабыт биир дойдулаахпар дьахтар быһыытынан биһириирбин биллэрэбин уонна ыра оҥостор инники торумнарыҥ олоххо киирэллэригэр баҕарабын. Оҥорбут үлэлэриҥ кэрэхсэнниннэр, кэрэни-үтүөнү аҕаллыннар.
Сонуннар
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
17.11.2022 | 18:00
«Мир» каартаҕа региональнай төлөбүрдэри ыытыахтара
17.11.2022 | 17:30
Тус дааннайдары оҥорууга сөбүлэҥ
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Юрист идэлээх дьон 5 мөлүйүөн сыл анараа өттүгэр баар этилэр диэн сабаҕалыыллар, ол эрэн онуоха дакаастабыл суох. Бу олус туһалаах идэ былыр-былыргыттан убаастабылынан туһаныллар эбит. Билигин киһи хара төрүөҕүттэн бу орто дойдуга бырааптаах кэлэр. Кини дойду гражданина буолуоҕуттан юридическай сокуоннарга тэҥҥэ эппиэттэһэр, ылар-биэрэр, олоҕун тухары нолуок төлүүр, о.д.а. бырааптардаах.
Киһи билбэтэ-көрбөтө элбэх, сокуон күннэтэ уларыйа турар. Онно биһиэхэ көмөҕө бастакынан юрист идэлээх дьон кэлэллэр.
Мин бүгүн уон сыл анараа өттүгэр тэриллибит “Бэйэни салайыныы тэрилтэлэригэр правовой көмөнү оҥорор автономнай коммерческайа суох тэрилтэ” генеральнай дириэктэрэ Петр Васильевич Бурцевы кытта үлэ-хамнас, тэрилтэ сүрүн соругун туһунан кэпсэттибит.
Биһиги бу уон сыл тухары, өрөспүүбүлүкэҕэ 357 нэһилиэк баар эбит буоллаҕына, 200-чэ нэһилиэги кытта сыллата, юридическай көмө, өйөбүл быһыытынан үлэлээн кэллибит. Сүрүн боппуруостарбыт диэн, бэйэни салайыныы конституцията, ол эбэтэр нэһилиэк устааба, онно федеральнай уонна өрөспүүбүлүкэ иһинээҕи сокуоннар уларыйыылар киириилэрин, киириэхтээх сокуон ирдэбиллэрин сөптөөхтүк бириэмэтигэр быһааран, оҥорон, ону таһынан бэйэни салайыныы сокуоннарыгар элбэх уларыйыылары эмиэ быһаарабыт уонна муниципальнай правовой акталары ылыналларыгар балаһыанньалары, дьокутааттар быһаарыыларын, итиэннэ кинилэр үлэлиир докумуоннарын хас биирдии нэһилиэккэ оҥорон биэрэбит.
Сүрүн концепциябытынан, нэһилиэк баһылыгын юристара курдук буолабыт. Нормативнай-правовой акталары оҥоробут уонна метод сүбэ диэннээхпит, онон улахан докумуоннары көрөбүт-истэбит, билиилээх-көрүүлээх, уопуттаах юристардаахпыт. Хайа аһыллыахпытыттан метод сүбэ үлэтин философскай наука кандидата Копырин И.Д. иилиир-саҕалыыр. Нэһилиэктэргэ сыһыаннаах быраап тиэмэтигэр кинигэлэри, босуобуйалары таһаарабыт. Арбитражнай, гражданскай сууттарга, холуобунай да дьыалаҕа дьаһалта араас боппуруостарыгар элбэх киһини көмүскээтибит.
Кэнники сыллартан бэттэх симиэтэлиир-бырайыактыыр документацияларга үлэлээн эрэбит. Хас биирдии нэһилиэккэ, олохтоох бэйэни салайыныы уоргаттара сүрүн докумуоннарынан генеральнай былаан баар буолуохтаах, холобур, ууну иһэр, ууну туттар сирдэрэ, суоллара барыта бырайыактардаах, ону таһынан улахан бырагыраамалардаах, ол бырагыраамалар араас специалистары ааһыахтаахтар. Онуоха биһиги көмөбүт тиийэр, бу буолар биһиги сүрүн сыалбыт-сорукпут.
2020 сылтан сыыппара, автоматизация киирдэ. Билигин судаарыстыбаннай автоматизированнай информационнай систиэмэлэр, тус кабинеттар, “ГИС ЖКХ”, федеральнай сулууспа улахан систиэмэлэрэ бааллар. Оттон олохтоох бэйэни салайыныыга биир кэлим систиэмэ суох. Коммерческай структуралар оҥорбут систиэмэлэригэр үлэлии сатыыллар. Сүрүн үлэлэрэ похозяйственнай учуот буоллаҕа, төһө киһи олороро, барара-кэлэрэ, байыаннай учуот, саахса, киһи төрөөһүнэ, өлүүтэ буоллун. Маныаха дьэ нэһилиэнньэ күннээҕи үлэтин оҥорор бырагыраама наада диэн, оннук бырагырааманы биһиги 2020 сылтан Москваҕа, уруккута “Восход НИИ” салаата, билигин ААО, оҥоттордубут. Онон 2020 сыл сайыныттан автоматизацияҕа уонна сыыппараҕа киирэн эрэбит. Сөптөөх бырагырааманан специалистары барыларын үөрэттибит, хайыы-үйэ 100-чэкэ нэһилиэккэ бу киирдэ, таҥылынна. Манна биһиги бастайааннай техническэй өйөбүл оҥоробут уонна онтукабытын билигин өссө күүскэ кэҥэтиэхпит , Инновация министиэристибэтин уонна МСУ департаменын кытта улахан мунньах, кэпсэтии оҥорон турабыт. Ону таһынан биһиги этиибитинэн билигин интэриниэт ситимигэр үлэлиир биир кэлим “Муниципальнай сулууспалаах тус кабинета” диэн оҥоһулла сылдьар. Сүрүн базата бэлэм буолла, кыра бытархай боппуруостар хааллылар. Бу база Арассыыйаҕа барытыгар барыытын ситиһиэхтээхпит диэн үлэлээтибит. Ол иһин быйылгы сылтан биһиги элбэх өҥөнү оҥорор киин – “Межрегиональный проект органов МСУ – моя организация” диэн тэрилтэбит өссө кэҥээтэ. Онон билигин Москваҕа офис арыйдыбыт, биир үлэһиппитин ыыттыбыт уонна федеральнай сайт оҥордубут.
Олохтоох бэйэни салайыныы дьону, гражданнары кытта үлэлиир тэрилтэ буолар. Ол курдук бэйдиэ сылдьар ыттар, бөх-сах, уу тэстиитэ, ыарыы, доруобуйа о.д.а. күннээҕи боппуруостар, кыһалҕалар нэһилиэккэ буоллун, куоракка буоллун бааллар. Ол иһин дьаһалта уонна гражданин дьону кытта биир ситимнээх буолуутугар аныгы үйэ технологиятынан улахан сыһыарыы оҥоһулунна. Ол аата олохтоох киһи биир кнопканы баттаан ханнык баҕарар кыһалҕатын быһаарыахтаах. Техническэй өттө оҥоһулунна, тестовай вариана муус устар саҥатыгар тахсыахтаах, хас биирдии киһиэхэ тоҕоостоох буолуохтаах, кыаллыахтаах. Ол үлэтэ-хамнаһа баран инникитин биһиги өҥөбүт атын улахан өҥөлөрү кытта тэҥҥэ туруохтаах, ону ситиһэ сатыыбыт. Ол иһин сүрдээҕин кэҥээтибит, уон сыллаах үбүлүөйбүтүн ситиһиилээх, атын кэрдиискэ тахсан туран үөрэ-көтө көрүстүбүт.
Биһиги билигин юристар быһыытынан үлэлии олорор эбит буоллахпытына, билиҥҥи кэм ирдэбилинэн, саҥа технологияларга айти технологияларынан, сыыппаралааһыҥҥа нэһилиэктэрбитигэр уонна өрөспүүбүлүкэбитигэр көмө буолуохтаахпыт. Онно үлэлэһэргэ Бырабыыталыстыба эппиэттээх министиэристибэлэрин, биэдэмэстибэлэрин кытары бырагыраама суруйа сылдьабыт. Ити эмиэ биир сүрүн хайысхабыт буолар.
Биһиги күн аайы нэһилиэк, улуус администрацияларын, чуолаан нэһилиэк специалистарын кытта үлэлэһэбит, 200-тэн тахса нэһилиэк араас күннээҕи ыйытыыларыгар юридическай өттүнэн сөптөөх хоруйдары биэрэбит.
Семинардары, куурустары, эбии бэлэмнээһиннэри (переподготовка) ыытабыт, спорт национальнай көрүҥнэригэр тренердэри бэлэмниибит онуоха лицензия ылбыппыт. 44 №-дээх ФЗ киирэн, сокуон ирдэбилинэн анал үөрэҕэ суох киһи үлэлиэ суохтаах диэн этэ. Биһиги тэрилтэбит 2018 сылга лицензия ылан эбии үөрэхтэри ыытар бырааптаммыппыт, билигин араас хайысхалаах куурустары ыытабыт.
Билигин Олохтоох бэйэни салайыныыга реформа буолаары турар. Онно улахан уларыйыылар киирэн эрэллэр. Холобур, уокуруктар баар буолуохтара, нэһилиэктэргэ администрациялар суох буолаллар диэн. Онно бэйэм санаабын этэр эбит буоллахпына, административнай территориальнай управление син биир баар буолуо дии саныыбын, ону таһынан нэһилиэктэр сирдэрэ-уоттара, алаастара хаалыа буоллаҕа. Уокурук баайа-дуола диэн сирэ буоллаҕа. Арассыыйа олохтоох бэйэни салайыныытын историята уезд, волость саҕаттан, кинээстэр, кулубалар саҕаттан биир таһымнаах эбэтэр икки таһымнаах (одноуровневый, двухуровневый) буолар. Бу кэмиттэн-кэмигэр уларыйар эбит. Холобур Сэбиэскэй былаас саҕана биир таһымнаах. Билигин биһиги икки таһымнаахха олоробут. Ити сокуон билиҥҥитэ бырайыак эрэ курдук. Ол эрээри уларыйыылар киириэхтээхтэр, уокурук баһылыгын быыбардааһыҥҥа, уонна уокурук иһинээҕи административнай территориальнай управлениеҕа боппуруостар баар буолуохтаахтар, муниципальнай сулууспалаахтар дуоһунастара уонна кинилэр үлэлэрэ-хамнастара быһаарыллыахтаах, административнай-территориальнай кыраныыссалар чопчуланыахтаахтар дии саныыбын. Ил Түмэн, департамент, бырабыыталыстыба эппиэттээх үлэһиттэрэ бары итиннэ үлэлии сылдьаллар, бэйэлэрин этиилэрин Госдуумаҕа киллэрбит буолуохтаахтар. Итиннэ сөптөөх үлэ барара буолуо.
Маннык уларыйыы буолар түгэнигэр нэһилиэк охсууну ылбакка, олоҕун укулаата уларыйбакка барарын бырабыыталыстыба уонна Ил Түмэн ситиһэр курдук сокуон ылыллыахтаах.
2019 сыллаахтан саха төрүт оҕунан ытыы федерациятын салайабын. Сүрдээҕин күүскэ үлэлээтибит, олох эдэр федерация буолабыт, 2020 сылга регистрацияламмыппыт. Ситиһиибит үгүс, ол курдук маастар нуормалаах дьонноохпут, күрэхтэһии бырагыраамата чуолкайдаммыта, штаттар, тренер баар буоларын ситистибит, календарнай былаан быһыытынан улахан күрэхтэһиилэр буолаллар. Бу кыһын Орел куоракка саха кыргыттара баран үс бириистээх миэстэни баһылаан пьедесталга турбуттара. Дыгын оонньуутугар урукку оҕунан ытыыны киллэрэри ситистибит, биһиги охпутунан, биһиги мишеннэрбитинэн ыталлар. Сүрүн сыалбыт – саха төрүт үгэстэрин сөргүтүү.
Уус Алдантан төрүттээх. Араас салайар үлэҕэ, оскуола дириэктэринэн, улуус, нэһилиэк дьаһалтатыгар үлэлээбит, баһылыктаабыт. Кэргэннээх, оҕолордоох, филолог, юрист идэлээх, олохтоох бэйэни салайыныы үөрэхтээх. “Бэйэни салайыныыга тыа сирин араҥатын үчүгэйдик билэр, сиргэ үлэлээбит, нэһилиэк дьаһалтатын үлэтин эттэринэн-хааннарынан билэр дьон үлэлииллэрэ ордук дии саныыбыт. Бэйэбит тэрилтэбитигэр үлэҕэ ыларбытыгар эмиэ тыа сиригэр үлэлээбит, дьон кыһалҕатын, тыа олоҕун чугастык ылынар, билэр дьону ыла сатыыбыт”, - диэн Петр Васильевич кэпсэтиибитин түмүктээтэ.
Сонуннар
02.12.2022 | 18:00
Дьокуускай 100 бастыҥ үөрэнээччитигэр стипендия олохтонно
02.12.2022 | 16:00
Тымныы Оҕонньорго баҕа санааларбытын суруйабыт
02.12.2022 | 12:00
Охчуттар мэтээллэри аҕалаллар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 2 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
02.12.2022 | 10:00
Ахсынньытааҕы сокуоннар
02.12.2022 | 09:00
Биэнсийэни иккитэ ылыахтара
01.12.2022 | 18:00
Спартакиадаҕа бастыҥнар кыттыахтара
01.12.2022 | 17:00
Арыгы атыытыгар хааччахтааһын киллэриллэр
01.12.2022 | 16:00
Эһиилги былаан — 38 км суол
01.12.2022 | 15:06
Саамай сөптөөх диэн көрөбүн
01.12.2022 | 15:05
Комплекс оҥорор ордук
01.12.2022 | 15:00
Бүгүн саҥа дьыллааҕы харыйа уота сандаарыа
01.12.2022 | 15:00
Субсидия кээмэйэ улаатар
01.12.2022 | 14:00
Кадеттарга – саҥа оскуола
01.12.2022 | 13:00
Саҥа сулууспаҕа эрэл улахан
01.12.2022 | 12:00
Кииннэммит библиотека ситимэ анал бырагырааманы оҥордо
01.12.2022 | 11:00
Ыччаппыт талаанынан сөхтөрдө
01.12.2022 | 10:00
Сэргэх көрсүһүү
01.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 1 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
01.12.2022 | 09:30
Дьокуускайга — бастакы харыйа уота
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Ньурба улууһугар, чуолаан Түмүк нэһилиэгэр көһүнэн усталаах улахан хоромньулаах ойуур баһаара турда. Өссө төһө сири хабыа биллибэт…
Бу ойуур баһаара барбыта соһуччу буолбатах. Дьаппыыда үрэх уҥуор Улахан Уолбут диэн күөл атаҕа Толоон диэн оттонор ходуһаны икки-үс сыллааҕыта өртөөбүттэрэ көрдүгэннээн, былырыын а.э. 2020 сыллаахха тура сылдьыбытын боһойон эмиэ улахан сыранан тохтотон, Бүлүү өрүскэ диэри бульдозерынан минполоса оҥорон уоскуйбуттара.
Кыһын ахсынньы ыйга ол Толооҥҥо эмиэ хас да сиринэн көбдүргэннээн сии сытарын көрөммүн нэһилиэк администрациятыгар иһитиннэрбитим үрдүнэн ким да куойатыгар-маҥкытыгар оҕустаран көрбөтөҕө. Арай нэһилиэк баһылыга т. Саморцев И.П.: “Үрдүгэр хаары бульдозерынан астарар киһи умулуннарыа суоҕа дуо?” – диэн баҕатын иһитиннэрбитигэр баһыыба уонна булдозердатыахтааҕар биир да күрдьэх хаары көрдүгэн үрдүгэр бырахпатах этилэр.
Кэлин солбуйааччыта Мичилиинэ Васильевна киирэн мин эппиппин итэҕэйбэттии чуолкайдатан көрдөрөн, тахсан төһө эмит эппитин үрдүнэн ууга суруйбут курдук хаалларбыт этилэр. Тохсунньу 25 күнүгэр улуус баһылыга отчуоттуу тахсыбыт сураҕын истэн зуумунан да буоллар Саморцевка эппит боппуруоспун көбүтэн, улуус баһылыгар эмиэ туруорбутум. Киһини үөрдүөхтүү улуус баһылыга дьэ барытын лесхозтардыын, ГАУлестардыын быһаарыах, балаһыанньаттан таһаарыах буолбута.
Уот көрдүгэнэ өрүстэн баара-суоҕа биир эрэ километр сиргэ баарыгар биир-икки водовоһу туруоран, бэйэтэ утуйа сатыы сытар уот умуллуо эбитэ буолуо да, оннук дьаһалта оҥоһуллубатаҕыттан кыһыйан, “баҕар баһылык өһүргэнэн туох эрэ хамсанааһыны таһаараарай?” диэн бэл хоһоон суруйан нэһилиэк иһигэр ватсапка ыыппытым.
Бу аҕыйах кэминэн, этэҥҥэ сырыттахпына Бөтүрүөп таҥара күнүгэр 80 сааспын томточчу туолаары сылдьар ааттаах киһи бэйэм үйэбэр син арааһы биллэҕим-көрдөҕүм, иһиттэҕим дии санаан сүбэ быһыытынан этэ сатаабыппын эккэ ыт элэҥнээбитигэр, дьэллик ыт үрбүтүгэр да холуйбаккалар бу үлүгэрдээх алдьархай ааҥнаата.
Өссө кыһыылааҕа саамай бас-көс киһибит, Ил Түмэн депутата тойон Прокопьев В.М. кэлэн мунньахтыырыгар эрдэттэн испииһэккэ суруттаран остуол нөҥүө-маҥаа олорон ыарыы гыммыт боппуруоспун үһүс төгүлүн көтөхпүтүм да, кураанах эрэннэриинэн түмүктэммитэ. Бэйэм урут лесхозка үлэлии сылдьан Хорула, Ээдьээн курдук улахан баһаардарга сылдьыбыт, эрэйдэммит буоламмын төрөөбүт төрүт дойдум күл-көмөр буоларын бэйэм эппэр-сииммэр уот түһэрин курдук ылынабын, куттанабын, харыһыйабын.
Оттон биһигини үүннүөх-тэһиинниэх, сирдиэх, эрэнэн быыбардаабыт дьоммут аллараа дуоһунастан Ил Түмэн депутатыгар диэри кураанаҕы куустара, албын-көлдьүн тылларынан айахтарын ииттинэн сырыттахтара ити. Саатар баһаар сводкатын биэрэллэригэр сымыйалыы турбуттара сүрдээх – “дэриэбинэттэн 4-5 км тэйиччи икки очаг баар, дэриэбинэҕэ куттал суох” дии турар кэмнэригэр баара-суоҕа 400 миэтэрэлээх сиргэ верховойдаан электростанция тиэргэнин иһигэр баар трансформатор анныгар уот быраҕыллан умайан эрэрин ааһан иһэр 6-с кылаас оҕото көрөн тыллаан абыраатылар.
Түмүк нэһилиэгин баһылыгын солбуйааччы Мичилиинэ Васильевна уот быраҕыллыан сөптөөх сирдэригэр дьуһуурустуба олохтообута саамай тоҕоостоох буолан очаг түргэнник умуруоруллубута. Дьахтары “слабый пол” диэтэллэр даҕаны, биһиги “сильный пол” главабытыттан Мичилиинэ сахалыы эттэххэ “ампаар үрдүгэр ат эбиилээх киһи”! Улуус да главата, нэһилиэк да главата республиканскай трассанан ааһан иһэннэр хайдах субу 400 м буолар-буолбат сиргэ сплошной верховойдуу турар уоту көрбөккө сыыһа сводка биэрбиттэрэ киһи өйүгэр баппат суол.
Инникитин даҕаны салайааччы ааттаах дьон киһититтэн көрөн сэҥээрбэккэҕит, тэҥнээн кэпсэттэргит бэйэҕит сирэйгит киэргэйиэ этэ. Мин санаабар бэйэтэ да сатарыйан олорор олохпутугар бэйэтэ эрэ үрдүк дуоһунаска ыттарын туһугар сирэйэ-хараҕа суох кирпииччэ сирэй буолбакка, дьон тылын өйдөөн истэн, анаалыстаан көрөргүт буоллар ордук буолуох этэ.
Ойуур баһаара буолар биричиинэтэ үгүс… Урут Совет былааһын саҕана совхозтарга хас эмэ тыһыынчанан сүөһү баарыгар ойуурдары-маардары салаа оту ордорбокко сүөһү килэччи сиирэ, ходуһа, бааһына барыта эргиччи күрүөлээх буолара. Онон кур сэтиэнэх диэн суоҕун кэриэтэ буолара. Ходуһаҕа талах быыһа, өтөхтөр илии хотуурунан оттоноллоро.
Оттон билигин трактор, техника эрэ сылдьар долур хонуута эрэ оттонор буолла, ону даҕаны дулҕата, чоппуруохата суох буоллаҕына. Ол иһин кур лаҥха сылын аайы киһини уйар буола халыҥаан иһэр. Былыр колхоз, совхоз саҕана күһүн аайы анал биригээдэ тэрийэн күнүттэн-дьылыттан көрө сылдьан сири өртүүр этилэр. Билиҥҥи капитализм үйэтигэр “каждый за себя” эбэтэр”моя хата с краю” диэн атын омук принциптэрин тутуһууттан үгүс үрэллии, күннээҕинэн эрэ олоруу тахса турар буолла.
Ойуур хаһаайыстыбатын өттүгэр өлүүкэ санаабын үллэһиннэхпинэ кэккэ санаалар бааллар… Ойуурга урукку курдук отвод оҥоруу суох буолбут. Оҥорор кыахтара да суох, икки-үс нэһилиэккэ биир лесник баар быһыылаах. Ол үлэһит лесорубочнай билетын тиийинэн толорон биэрдэҕинэ баһыыба. Урукку үгэспинэн Ньурбаҕа киирдэрбин эрэ лесхоз хонтуоратыгар таарыйан ааһарбар сырыы аайы отчуокка умса түһэн сытар буолаллар. Баһаар буолбут сураҕын иһиттэхтэринэ ойон туран картаҕа ол буолбут сиригэр кыһыл флажок сыһыараллар, умулуннаҕына усталлар уонна эмиэ отчуоттарыгар олороллор.
Туһата суох “кутуйах уйата кумааҕынан” ойуур баһаарын умуруорбаккын. Былыр диэхпин сөп, биһиги үлэлиирбит саҕана дэлээнэни визирьдээн түөрт муннугар остоолбо туруорарбыт, оттон билигин ханна да оннук отвод оҥоһуллан турарын көрбөппүн эбээт.
Аны лесной авиациалар “уокка утары уот ыытабыт” диэннэр үгүстүк эргитиллибит уоту таһааран ыытар түгэннэрэ баар буолааччы. Ойуур баһаара локализацияламмыта диэн дьыала аҥаара эрэ – саамай сэрэхтээҕэ көрдүгэн буоларын умнуо суохха наада. Кыһыны быһа сытан чугас эргинин куурдан, кэмэ кэллэр эрэ буорах кэриэтэ буоларын умнуо суохтаахпыт. Онон бу буолбут баһаар аҥаардас боростуой киһи саҥатыгар болҕомто ууруллубатаҕыттан ити үлүгэрдээх хаарыан хампа күөх айылҕабыт, көтөрө-сүүрэрэ өллө-сүттэ, хара хоруо буолла. Көрдүгэн бөҕө хаалан хайа дьаабы буолан иһэрэ өссө да биллибэт.
Санаабын үллэһинним Ньурба Маарын олохтооҕо, үлэ ветерана, былыргы лесник.
Павел ГРИГОРЬЕВ.
Поделиться ссылкой:
Facebook
WhatsApp
Twitter
Telegram
Печать
Похожая запись
Экс-структура ЮКОСа заявила о победе над Россией в арбитраже на $5 млрд
29 Июл 2021 tuymaada
Медведев предупредил, что дефолт России обернется дефолтом Европы
18 Апр 2022 tuymaada
Мишустин увеличил размер пособий некоторым россиянам
30 Янв 2021 tuymaada
Навигация по записям
Биһиэнэ барыта төттөрү…
В Белом доме пригрозили КНР изоляцией в случае отказа выяснять причины появления COVID-19
Добавить комментарий Отменить ответ
Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *
Комментарий
Название*
Электронная почта*
Веб-сайт
Сохранить моё имя, email и адрес сайта в этом браузере для последующих моих комментариев.
КЭЛИҤҤИ ТАҺААРЫЫЛАР
2 Дек 2022
Небензя назвал инициативу о трибунале по Украине попыткой покрыть беззаконие Запада
1 Дек 2022
Итальянский журналист Палмери: бан сборной России справедлив
30 Ноя 2022
Энергетики назвали ситуацию на Украине близкой к катастрофической
29 Ноя 2022
Гендиректор «Зенита» назвал виновника массовой драки в матче со «Спартаком»
28 Ноя 2022
Россиянам рассказали о риске переводов денег между своими счетами
27 Ноя 2022
Ротавирус у детей. Чем при кишечном гриппе поможет пробиотик?
26 Ноя 2022
Сербы пришли на матч чемпионата мира в футболках российской сборной
25 Ноя 2022
В каком возрасте снимается с воинского учета рядовой: по достижении 50 или 51 года?
24 Ноя 2022
Аналитики Bloomberg сообщили о «крахе» платежной системы «Мир»
23 Ноя 2022
Депутаты исключат из запрета на митинги и шествия богослужения
22 Ноя 2022
Суперкомпьютер предсказал победителя ЧМ-2022
21 Ноя 2022
Комментарийдар
Кугдаров к записи Диктатура уонна демократия
Мета
Войти
Лента записей
Лента комментариев
WordPress.org
О нас
Сетевое издание TUYMAADA.RU. Свидетельство о регистрации СМИ Эл № ФС77-71324 от 17 октября 2017 г. Выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций.
|
oscar
|
«Бор көмүс күһүнэ» литература VIII бэстибээлэ - Эдэрсаас – сахалыы сонуннар – новости на якутском языке
Skip to content
YSIA.RU
ЯКУТИЯ-DAILY.RU
ФОТОБАНК
Медиацентр
Рекламодателям
Сүрүн сирэй
Уопсастыба
Бэлиитикэ
Экэниэмикэ
Айылҕа харыстабыла
Тыа хаһаайыстыбата
Култуура
Үөрэх уонна наука
Тырааныспар
Успуорт
Бэрээдэк
Сынньалаҥҥа
Интервью
Сүбэһит
Тургутук
Ыйаахтар
Нацбырайыактар
Search for:
СҮРҮН СИРЭЙ
Култуура
«Бор көмүс күһүнэ» литература VIII бэстибээлэ
Култуура Саха АССР 100 сыла
«Бор көмүс күһүнэ» литература VIII бэстибээлэ
18:45 23.09.2022 20:58 23.09.2022
Надежда Егорова
Бу сыл саха норуотугар кэрэ-бэлиэ үбүлүөйдэрдээх. Ол курдук, Саха АССР төрүттэммитэ — 100, саха литературатыгар бэлиэ суолу хаалларбыт, бөдөҥ уопсастыбаннай-бэлитиичэскэй диэйэтэллэр, саха норуодунай суруйааччылара Семен Данилов — 105, Софрон Данилов 100 сыллара.
Дьиикимдэ сирэ — саха норуотугар уһулуччу дьону таһаарбыт, дириҥ уонна баай остуоруйалаах Ытык сир. Уран тыл, ускуустуба сүдү маастардара ини-бии Даниловтар, Афанасий Осипов бу ураты дойду салгынын иҥэринэн, дьикти-мааны айылҕатыгар угуттанан, бу сиртэн кынаттанан улахан олоххо үктэммиттэрэ.
Балаҕан ыйын 9 күнүгэр VIII төгүлүн ыытыллыбыт «Бор көмүс күһүнэ» литература бэстибээлин ытыктабыллаах ыалдьыттарын, өрөспүүбүлүкэ улуустарыттан, Горнай улууһун нэһилиэктэриттэн кэлбит айар куттаах дьоммутун, ыччаттарбытын, поэзияны таптааччылары, сайдам санаалаах, айар куттаах саха дьонун араас өҥүнэн хараҕы үөрдэн, көмүс дуйунан симэнэн, истиҥник-иһирэхтик, ийэлии сылаастык кууһан көрүстэ.
Хоһоон хомоҕойо, ырыа ымыыта, кустук араас өҥө суһумнуур «Бор көмүс күһүнэ» литература бэстибээлигэр кыттыыны ыла ыраахтан-чугастан күөн көрсө, айар дьоннуун алтыһа барыта 280-тан тахса киһи тоҕуоруһа муһунна.
Ол курдук, литература түмсүүлэрэ:
ыраах Томпо улууһун Хаандыга бөһүөлэгин «Иэйии» айар эйгэ түмсүү (салайааччы Ефимова Александра Дмитриевна), Таатта улууһун Чөркөөх бөһүөлэгин «Иэйии түһүлгэтэ» олохтоох ааптардар (Яковлева Мотрена Петровна), Дьокуускай куорат «Айар кут» (Данилова Зоя Никандровна-Кэкэрдэ), «Иэйии» (өрөспүүбүлүкэтээҕи түмсүү, Федорова Саргылана Семеновна-Саргылана Сайын), Мэҥэ Хаҥалас улууһун Майа сэлиэнньэтин «Таммахтар» (Пахомова Наталия Гаврильевна), Горнай улууһун «Сыккыс» (Олесова Айталина Николаевна), Кировскай нэһилиэгин «Иэйии» (Терентьева Саина Егоровна), Одуну нэһилиэгин «Одуну кыымнара» (Ноговицына Алина Афанасьевна), Солоҕон нэһилиэгин «Дьулуур» ыччат түмсүүтэ (Дормидонтова Анна Ивановна), Атамай нэһилиэгин «Төлөн» (Ефремова Елизавета Николаевна), Маҥаны нэһилиэгин «Ыллык» (Текеянова Марфа Николаевна), Октябрьскай нэһилиэгин «Сайар сарыал» (Колочева Надежда Анатольевна), Мытаах нэһилиэгин «Сэмэн ыччаттара» (Чемезова Снежана Сергеевна), Горнай улууһун С.П.Данилов аатынан Бэрдьигэстээх орто оскуолатын «Данилов ыччаттара» (Семенов Руслан Рустамович), Горнай улууһун А.Н.Осипов аатынан кэккэ биридимиэттэри дириҥэтэн үөрэтэр Бэрдьигэстээх орто оскуолатын «Стимул» эдэр учууталлар (Тарасова Мария Алексеевна), Үөһээ Бүлүү улууһун Дүллүкү нэһилиэгиттэн эдэр бэйиэт Николай Васильевич Васильев-Харыйалаах уола кэллилэр.
«Бор көмүс күһүнэ» литература бэстибээлин ытыктабыллаах ыалдьыттарынан буоллулар: «Горнай улууһа» муниципальнай оройуон баһылыгын солбуйааччы Алгыс Иннокентьевич Стручков, Арассыыйа Суруйааччыларын уонна Суруналыыстарын сойуустарын чилиэнэ, худуоһунньук, уус, кэпсээнньит, Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Степан Ефремович Сивцев-Хамалҕа, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, саха норуодунай суруйааччыта, бэйиэт, прозаик, литература кириитигэ, тылбаасчыт, суруналыыс, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Семен Андреевич Попов-Сэмэн Тумат, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, суруйааччы, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ Анна Егоровна Варламова-Айысхаана, бэйиэт, прозаик, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, П.А.Ойуунускай аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин, Николай Мординов-Амма Аччыгыйа аатынан СӨ Ил Дарханын бириэмийэтин лауреата Елена Васильевна Слепцова-Куорсуннаах, бэйиэт, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна Семен Спиридонович Капитонов, биир дойдулаахпыт, Арассыыйа тыйаатырдарын диэйэтэллэрин сойууһун чилиэнэ, СӨ Үүнэр көлүөнэ тыйаатырын артыыһа, СӨ үтүөлээх артыыһа, Мария Никитична Данилова, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үүнэр көлүөнэ судаарыстыбаннай тыйаатырын артыыһа Любовь Афанасьевна Макарова.
«Бор көмүс күһүнэ» VIII өрөспүүбүлүкэтээҕи литература бэстибээлэ киэҥ хабааннаах бырагыраамалаах, үрдүк тэрээһиннээхтик ыытылынна.
Духуобунас киинин искибиэригэр норуодунай суруйааччылар пааматынньыктарыгар сибэкки дьөрбөтүн ууруунан, мас олордуунан саҕаланна. Мытаахтыыр суол 17 килэмиэтиригэр Үс көлүйэ сиригэр Семен Данилов «Ферма кыргыттара» хоһоонугар мемориальнай бэлиэ арылынна, Мытаах сынньалаҥын киинигэр, мусуой-галереҕа бэстибээл арыллыыта, литература, ыччат түмсүүлэрин, айар ыччат күрэхтэрэ, суруйааччылар автограф-сессиялара, Эбэ алааһыгар эдэр худуоһунньуктар пленэрдэрэ ыытылынна.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи «Бор көмүс күһүнэ» литература бэстибээлин сүрүн тэрийээччилэрэ — Горнай улууһун култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга управлениета, Мытаах нэһилиэгин дьаһалтата, Горнай улууһун П.Д.Аввакумов аатынан киин бибилэтиэкэтэ, Бэрдьигэстээхтээҕи оҕо ускуустубатын оскуолата, М. Егоров аатынан Бэрдьигэстээхтээҕи Сынньалаҥ киинэ, «Сыккыс» литературнай түмсүү.
Литература, ыччат түмсүүлэрин күрэхтэрэ
П.Д.Аввакумов аатынан Киин бибилэтиэкэ кыраайы үөрэтэр салаатын бибилэтиэкэрэ С.А. Михайлова СӨ Ил Дархана А.С.Николаев Гранын күрэҕэр кыттан кыайыылааҕынан тахсан, литература бэстибээлин икки улахан күрэҕэ, бэстибээл тэрээһинэ ыытылынна.
«… Сахам саҥа ырыаларын — саҕалыаххыт, билэбин» норуодунай бэйиэт Семен Данилов хоһооннорунан литературнай-муусукаалынай дьүһүйүү уонна «… Киһи буоллахха — олох оргуйар үөһүнэн сылдьыахха!» норуодунай суруйааччы Софрон Данилов кэпсээннэринэн инсценировка туруоруу күрэхтэригэр 13 түмсүү кытынна.
Дьүүллүүр сүбэҕэ Елена Васильевна Слепцова-Куорсуннаах, биир дойдулаахпыт Мария Никитична Данилова уонна ССРС култууратын туйгуна, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Бэрдьигэстээх норуодунай тыйаатырын режиссера Елизавета Иевна Мартынова үлэлээтилэр.
«… Сахам саҥа ырыаларын — саҕалыаххыт, билэбин» литературнай-муусукаалынай дьүһүйүүгэ III үктэллээх лауреат Солоҕон нэһилиэгин ыччатын «Дьулуур» түмсүүтэ 10 тыһыынча солкуобай сууммалаах, II үктэллээх лауреат Таатта улууһун Чөркөөх бөһүөлэгин «Иэйии түһүлгэтэ» олохтоох ааптардар уопсастыбаннай түмсүүлэрэ 15 тыһыынча суумалаах, I үктэллээх лауреат А.Осипов аатынан Бэрдьигэстээх орто оскуолатын эдэр учууталларын «Стимул» түмсүүтэ 20 тыһыынча суумалаах сэртипикээттэринэн наҕараадаланнылар.
Күрэх муҥутуур кыайыылааҕа — «Кылаан чыпчаал» ааты ылбыт «Одуну кыымнара» литературнай түмсүү 30 тыһыынча сууммалаах сэртипикээти ылан, үөрүү өрөгөйүн биллилэр. «Бастыҥ туруоруу» номинацияны Одуну хамаандатын салайааччыта Алина Афанасьевна Ноговицына ылла.
«Иэйии» айар эйгэ, «Айар кут», «Иэйии», «Данилов ыччаттара», «Иэйии», «Төлөн», «Ыллык», «Сайар сарыал», «Сэмэн ыччаттара» литературнай уонна ыччат түмсүүлэрэ Туоһу суруктарынан уонна бириистэринэн наҕараадаланныллар.
«… Киһи буоллахха — олох оргуйар үөһүнэн сылдьыахха!»
Норуодунай суруйааччы Софрон Данилов кэпсээннэринэн инсценировка туруоруу күрэҕэр 4 хамаанда кыттыыны ылла. III үктэллээх лауреат Кировскай нэһилиэгин «Иэйии» литературнай түмсүү 10 тыһыынча солкуобай суумалаах, II үктэллээх лауреат Мэҥэ Хаҥалас «Таммахтар» литературнай түмсүү 15 тыһыынчалаах, I үктэллээх лауреат Мытаах нэһилиэгин «Сэмэн ыччаттара» түмсүүлэрэ 20 тыһыынчалаах сэртипикээттэри туттулар. Таатта улууһун Чөркөөх бөһүөлэгин «Иэйии түһүлгэтэ» олохтоох ааптардар уопсастыбаннай түмсүүлэрэ туоһу суругунан, 3 тыһыынча суумалаах бирииһинэн бэлиэтэннэ.
«Бастыҥ туруоруу» анал ааты Мытаах нэһилиэгин Сынньалаҥ киинин уус-уран салайааччыта Изабелла Максимова ылла. Дьүүллүүр сүбэ С. Данилов аатынан Бэрдьигэстээх орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ Күн Дьөһөгөй Тускул (5 кыл.), Вячеслав Иванов (9 кыл.), Петр Дьячковскай (11 кыл.), Роман Пахомов (11 кыл.), Олимпий Петров ( 11 кыл.) хоһоон ааҕыыга, истээччигэ тиэрдиигэ бастыҥнарынан бэлиэтээн, биһирээн анал бириистэри туттарда. Уолаттарга салгыы дьарыктаналларыгар баҕа санааларын эттилэр.
«Саха сирэ», edersaas.ru анаан Лена САВВИНОВА
1
0
Навигация по записям
Төхтүр саҥа уһуйааннаныа
Быстах кэмнээх хомуур туһунан “суһал линия” аһылынна
Маны ааҕыҥ
Горнай Күөрэлээҕэр 18 кыбартыыралаах дьиэ тутуллуоҕа
Бэрдьигэстээххэ өрөспүүбүлүкэтээҕи ат сүүрдүүтэ ыытыллар
Куруһуоктарга куорат пааркатыгар суруттарыахха сөп
Горнай Маалтаанытыгар ходуһалар ууга былдьаннылар
Дьокуускайга аныгы култуура бэстибээлэ буолла
Уважаемые читатели!
Мы рады вам сообщить, что начал работу новый сайт «Саха Сирэ»!
Полную подборку новостей Якутии и Якутска читаете тут
Сонуннар
“Айархаан” бөлөх Турцияҕа Арассыыйа култууратын күннэригэр кытынна
Сонуннар
Дойду үрдүнэн саҥа дьиэни атыылаһыы түспүт
Сонуннар
Нерюнгри оройуонугар киһи өлүүлээх суол быһылаана буолла
Сүрүн
Паром сырыыта сарсыҥҥыттан тохтуур
Көр. Аах. Туһан.
16+
Редакция аадырыҺа
677000, Дьокуускай куорат, Орджоникидзе уул., 31 Төлөпүөн: (4112) 42-06-90
E-mail: [email protected], [email protected]
«Саха сирэ» хаһыат уонна Edersaas.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев
Тэрийэн таһаарааччылар: «Сахамедиа РИИХ АО». Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77 — 74960 (25.01.2019)
Edersaas.ru саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай эйгэлэри уонна тупсарыы үлэтигэр туһаайыллыбыт сыаллаах дизайн-бырайыактары талар рейтиннээх куоластааһыҥҥа ыам ыйын 21 күнүнээҕи туругунан барыта 14,5 тыһыынча куолас киирбит.
Ааптар: Киин Куорат
Кыайыы пааркатын тупсаран тутууга 8 642, Сайсары күөл кытылын уонна Ийэ скверин тас көрүҥнэрэ тупсарыгар 5 780 киһи куоластаабыт.
Санатар буоллахха, кыайыылаах бырайыактар федеральнай кыттыгас үбүлээһиҥҥэ тиксиэхтэрэ уонна 2022 сылга олоххо киириэхтэрэ. Бырайыагы өйүүргэ төһөнөн элбэх куолас киирэр да, оччонон бырайыак олоххо киирэр кыахтанар. Куоластааһын ыам ыйын 30 күнүгэр түмүктэнэр.
Куоластааһын бэрээдэгэ:
1. za.gorodsreda.ru сайтка киирэҕит, бэйэҕит муниципальнай тэриллиигитин талаҕыт. Куоластааһыҥҥа кыттар эбийиэктэр ааттарын-суолларын, бырайыактарын билсиҥ.
2. «Госуслуги» порталга киириҥ эбэтэр регистрацияланыҥ, регистрация форматыгар бэйэҕит араспаанньаҕытын, ааккытын, аҕаҕыт аатын, төрөөбүт күҥҥүтүн уонна олорор сиргитин, электроннай почтаҕыт аадырыһын уонна төлөпүөҥҥүт нүөмэрин суруйуҥ.
3. Ханнык уопсастыбаннай территория тупсарыллыахтааҕын талыҥ.
Ытыктабыллаах Дьокуускай куорат олохтоохторо! Куораппыт инники кэскилэ, тупсара, чэчирии сайдара хас биирдиибититтэн тутулуктааҕын өйдөөн, куоластааһыҥҥа көхтөөхтүк кыттаргытыгар ыҥырабыт. Эһиги хас биирдии куоласкыт куораппытын тупсарар бырайыактар үлэҕэ киирэллэригэр кыах биэрэр.
Сонуннар
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
17.11.2022 | 18:00
«Мир» каартаҕа региональнай төлөбүрдэри ыытыахтара
17.11.2022 | 17:30
Тус дааннайдары оҥорууга сөбүлэҥ
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Sportyakutia.ru - Все о спортивных событиях в Якутии, Борьба, Бокс/ММА, Футбол, Этноспорт и другие виды спорта
Искать...
ВойтиРегистрация
Главная
Новости
Новости
Борьба
Бокс/ММА
Футбол
Легкая атлетика
Волейбол/Баскетбол
Этноспорт
Мас-рестлинг
Якутское многоборье
Дзюдо
Зимние
Детский спорт
Адаптивный спорт
Прочие
Фоторепортажи
Интервью
Истории
Тесты
События
Конкурсы
Газета
ВойтиРегистрация
Sportyakutia.ru
Больше интересного —
в нашем Telegram
Подписаться
Sportyakutia.ru - Все о спортивных событиях в Якутии, Борьба, Бокс/ММА, Футбол, Этноспорт и другие виды спорта
Искать...
ВойтиРегистрация
Главная
Новости
Новости
Борьба
Бокс/ММА
Футбол
Легкая атлетика
Волейбол/Баскетбол
Этноспорт
Мас-рестлинг
Якутское многоборье
Дзюдо
Зимние
Детский спорт
Адаптивный спорт
Прочие
Фоторепортажи
Интервью
Истории
Тесты
События
Конкурсы
Газета
ВойтиРегистрация
Искать...
Главная
Новости
Новости
Борьба
Бокс/ММА
Футбол
Легкая атлетика
Волейбол/Баскетбол
Этноспорт
Мас-рестлинг
Якутское многоборье
Дзюдо
Зимние
Детский спорт
Адаптивный спорт
Прочие
Фоторепортажи
Интервью
Истории
Тесты
События
Конкурсы
Газета
SPORTYAKUTIA.RU — больше интересного в нашем Telegram
Подписаться
Sportyakutia.ru
Истории
Истории
«Константин Постников үтүө аатын үйэтитиэх тустаахпыт»
Подробности
4 фев 22 - 12:32
Подробности
Саха Сиригэр Чурапчы оройуонугар үүнэр көлүөнэни иитиигэ, саха тустуутун олимпийскай чыпчаалга таһаарбыт Улуу тренер Д.П. Коркин үлэтигэр сүҥкэн көмөлөөх, сабыдыаллаах Константин Сергеевич Постников быйыл, 2022 сыл от ыйын 18 күнүгэр 90 сааһын туолар.
Кини 1932 сыллаахха Чурапчы сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. 1948 сыллаахха Дьокуускай куорат 9-с №-дээх оскуолатын 7-с кылааһын, 1952 сыллаахха Чукрапчытааҕы педагогическай училищены бүтэрбитэ. 1975 сыллаахха Саха государственнай университетын историческай отделениетын бүтэрэн, история учууталын дипломун ылбыта.
1962-1968 сс. Чурапчытааҕы интернат-оскуола иитээччитинэн, 1968-1984 сс. спортивнай оскуола уонна интернат-оскуола директорынан үрдүк таһаарыылаахтык үлэлээбитэ.
Константин Сергеевич директор, салайааччы эрэ быһыытынан буолбакка, Д.П. Коркинныын саха тустуутун Аан дойду таһымыгар таһаарбыт киһинэн буолар. Россия, ССРС элбэх куораттарынан оскуола оҕолорун араас таһымнаах күрэхтэһиилэргэ, эрчиллэр түмсүүлэргэ илдьэ сылдьыбыт тренер быһыытынан Сойуус араас республикаларын сүрүн тренердэрин үксүлэрин кытта тэҥҥэ сылдьар, наада буоллаҕына, хамаандатын, оҕолорун туһугар туруулаһар тренер быьыытынан билинэллэрэ. Хапкаас омуктарга «Дарагой Костя», нууччаларга «Уважаемый Константин Сергеевич» диэн дэлэҕэ улуу омуктар ааттаабатахтара буолуо.
Директор, салайааччы быһыытынан оскуолатын иитэр-үөрэтэр үлэ саҥа кэрдиистэригэр таһаарбыта. Республика оччотооҕу РСФСР, ССРС үөрэҕириитин үрдүкү салалталарын кытта быһаччы кэпсэтэр кыахтаах этэ. Үөрэтии-иитии саҥа ньымаларын киллэриигэ, педагогтар профессиональнай таһымнара үрдүүрүгэр, интернат-оскуола материальнай-техническай базата бөҕөргүүрүгэр күнү-дьылы аахсыбакка, сынньанары билбэккэ үлэлээбитэ.
Константин Сергеевич үгүс сыратын үөрэнээччилэр личность быһыытынан сайдыыларыгар уурбута. Сүүһүнэн ыччаты олох киэҥ аартыгар киллэрсибитэ, сыыһа-халты да суолу тутуһуох оҕолору олоххо сүнньүлэрин булларбыта. Үлэһит да буолбут үөрэнээччилэри кытта үгүспүтүн кытта сибээһин быспат этэ. Араас хайысхалаах үлэлэргэ да сылдьар кэммитигэр өрүү билсэ, сүбэ-ама биэрэ сылдьар үтүөкэн аҕа табаарыспыт этэ.
Соҕуруу куораттарга күрэхтэһиигэ илдьэ сылдьарын быыһыгар киин куораттар бэлиэ, историческай сирдэригэр, музейдарга, пааматынньыктарга сырытыннаран, элбэҕи кэпсиирэ, билиһиннэрэрэ. Оҕолор улуу норуоттар историяларын, ураты культураларын, абыычайдарын билэллэригэр кыһаллара. Дьону кытта сатаан кэпсэтии, тутта-хапта сылдьыы, оннооҕор остолобуойга, рестораҥҥа сылдьыы култьуратыгар, этикатыгар үөрэтэрэ.
Д.П. Коркин, К.С. Постников бииргэ үлэлээһиннэрин түмүгэр Саха тустууга оскуолата Аан дойдуга аата ааттаммыта. Планета араас омуктарын кэккэтигэр саха омук баарын тустуук уолаттарбыт биллэрбиттэрэ, нация быһыытынан киэн туттуубутун, дьонтон итэҕэһэ суох буоларбытын өрө көтөхпүттэрэ.
Кинилэр үлэлэрин туһунан элбэх сурукка үйэтитилиннэ. Ону барытын суруйбакка туран туран, аҕыйах ахсааннаах саха саха норуотуттан икки Олимпийскай чемпиону Роман Дмитриевы, Павел Пинигины, Олимпиада үрүҥ көмүс призерун Александр Иванову Чурапчы спортивнай оскуолата спорт саамай кылаан чыпчаалыгар – Олимпиадаҕа таһаарбытын бэлиэтээн ааһыахтаахпыт. Бу устата-туората биллибэт киэҥ Саха сириттэн, аар тайҕа быыһыгар сытар кыракый дэриэбинэлэртэн, тумара туундара муоратыгар турар булчут, табаһыт дьон олорор бөһүөлэктэриттэн талааннаах оҕолору Чурапчыга аҕалан, интернакка олохтоон, дьарыктаан, үөрэтэн таһаарбыт киһинэн К.С. Постников буолар. Уонунан ааҕыллар Россия, ССРС чемпионнара, элбэх Аан дойдутааҕы күрэхтэһиилэр кыайыылаахтара, призердара иитиллэн тахсыбыттара. Кэлин үлэһит буолан норуот хаһаайыстыбатын араас салааларыгар, үөрэхтээһиҥҥэ, спортка элбэх ахсааннаах үтүөлээх үлэһиттэр, учууталлар, тренердэр ситиһиилэригэр бу оскуола баспытааталлара, учууталлара, тренердэрэ тугунан да кэмнэммэт улахан кылааттаахтар. Олортон биир бастакынан иитээччи, тренер, директор Константин Сергеевич аата чиэстээхтик ааттанар. Биир идэлээҕэ, доҕоро, элбэх сыл олохторун анаабыт тустууларыгар өйөһөн-өйдөһөн сылдьыбыт соратнига Д.П. Коркин аатын үйэтитиигэ элбэх үлэни ыыппыта. Олорбут дьиэтиттэн саҕалаан музей тэрийэн, ол ситэри сайдан, кэҥээн, билигин Россияҕа тиийэ биллэр музей буолан турар.
Республика автономиятын 100 сылыгар сөп түбэһиннэрэн К.С. Постников 90 сааһын Республика, улуус таһымыгар бэлиэтиир дьаһаллар ыытыллаллара былааннанар. Улуус баһылыга С.А. Саргыдаев бэрэссэдээтэллээх анал комиссия тэриллэн үлэтин саҕалаата. Үйэтитии быһыытынан «Боотур Уус» стадион иннигэр Афанасий Кирикович Софроновка аналлаах бюст таһыгар Чурапчыга спорт сайдыытыгар умнуллубат үтүөлээх К.С. Постников бюһун туруоруу былааҥҥа бастакынан киирдэ. Саҕалааһын быһыытынан Чурапчытааҕы интернат-оскуола 1973 сыллаах выпускниктара бюст туруутугар туттуллар үпкэ көмө буоларга анаан диэн, оскуоланы бүтэрбит бары выпускниктарга, бииргэ үлэлээбиттэргэ ыҥырыы таһаардылар, харчы хомуйуутун саҕалаатылар. Бу махталлаах, үйэлээх буолар өйдөбүнньүгү олоххо киллэриигэ бары кыах баарынан күүс-көмө, өйөбүл буолуохтара диэн эрэнэбит!
Константин Сергеевич бу олохтон туораабытын кэннэ, икки төгүллээн эдэр ыччаттарга көҥүл тустууга республиканскай турнир тэриллэ сылдьыбыта. Кэлин сайыннаран, норуоттар икки ардыларынааҕы да турнир буолуон сөбүн үрдүк трибунаттан эппиттэрэ. Ол турнир кэнники ыытылла илик. Онон бу 90 сөп түбэһиннэрэн, тустууга күрэхтэһиини саҥаттан сөргүтэр сорук турар. Ыытыллар кэмин Республика сүрүн тренердэрин, спорт министерствотын кытта сөҥнөһөн, балаҕан ыйын бүтүүтэ оҥоруохха сөп диэн этиилэр бааллар.
Онон, Республика спордун, чуолаан көҥүл тустуу сайдыытын историятын кэлэр көлүөнэҕэ хаалларыыга, Д.П. Коркин үлэтин үйэтитиигэ тугунан да кэмнэммэт үтүөлээх киһибит, Саха АССР үтүөлээх тренерэ, Россия физическэй культураҕа уонна спортка үтүөлээх үлэһитэ Константин Сергеевич Постников 90 сааһын үрдүк таһымҥа чиэстээхтик бэлиэтиир, үтүө өйдөбүнньүгү туруоран үйэ-саас тухары хаалларыы - биһиги үөрэппит оҕолоро, эдэр көлүөнэ спортсменнар, кэскиллээх аныгы салайааччылар ытык иэспит уонна эбээһинэспит!
Бюст туруорууга көмө харчытын бу счекка ыытаргытыгар көрдөһөбүт:
МОО СОДЕЙСТВИЮ В РАЗВИТИИ И БЛАГОПОЛУЧИИ ДЕТЕЙ ЧУРАПЧИНСКОГО УЛУСА “КОРКИНЕЦ”
Расчетный счет: 40703810576000001612
ИНН: 1430011461
КПП: 143001001
ОГРН: 1191447004165
Банк: ЯКУТСКОЕ ОТДЕЛЕНИЕ №ПАО СБЕРБАНК
БИК: 049805609
Корр.счет: 30101810400000000609
С.С. Морфунов, СР физическэй культураҕа уонна спортка үтүөлээх үлэһитэ, көҥүл тустууга ССРС спордун маастара, Чурапчы улууһун Бочуоттаах олохтооҕо,
В.С. Дьяконов, РФ физическэй культураҕа уонна спортка туйгуна, СР үөрэҕириитин туйгуна, СР үөрэхтээһинин Бочуоттаах ветерана.
Поделиться:
#Новости
В Якутске пройдет чемпионат столицы «Туймаада Хапса5айа» и абсолютное первенство памяти Захара Чукрова
Чемпионат станет отборочным на командный Кубок Федерации
В Нюрбинском районе проходят Дни Минспорта Якутии
1 и 2 декабря в Нюрбинском районе работает делегация Министерства по физической культуре…
В шаге от возвращения. Всероссийская федерация легкой атлетики выполнила почти все условия
Решение о восстановлении ВФЛА должно быть принято к марту 2023 года
Месси и Левандовский идут дальше, мексиканцы и датчане покидают чемпионат мира
Сборная Аргентины в 1/8 финала турнира в Катаре сыграет с командой Австралии, поляки…
© 2019 SPORTYAKUTIA.RU
Сетевое издание «Спорт Якутии»
Учредитель: ООО «Медиагруппа «Ситим»
Адрес учредителя: 677000, Республика Саха (Якутия), г. Якутск, ул. Кирова, д.18 - Блок «В», каб.708
Номер государственной регистрации средства массовой информации Эл № ФС77 – 75679 от 23.05.2019, зарегистрировано Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций
КОНТАКТНАЯ ИНФОРМАЦИЯ:
Адрес редакции: Республика Саха (Якутия), г.Якутск, ул. Кирова, д.18 - Блок "В", каб.710
Главный редактор: Посельский А.В.
Телефон: +7-4112-42-59-47
E-mail : [email protected]
При полной или частичной перепечатке текстовых материалов в Интернете гиперссылка на сайт сетевого издания «Спорт Якутии» обязательна.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Евразия - сир саарын улуукан материга. Иэнэ - 54,759 мөл км². Ити Африканы уонна Хотугу Американы холбуу ылбыкка тэҥнэһэр, кураанах сир бүтүннүүтүн 1/3 ылар. Аан дойду нэһилиэнньэтин 70% тахса киһи олорор, нэһилиэнньэтин ахсаана 5 млрд тахса.
Евразияҕа сир саарын саамай үрдүк хайата Джомолунгма (Эверест), саамай улахан күөл Каспийскай муора, саамай дириҥ күөл - Байкаал, саамай улахан иэннээх Тибет хайата, саамай улахан Аравия тумул арыыта, саамай улахан географическай уобалас - Сибиир, кураанах сир саамай намыһах туочуката - Өлбүт муора намтала. Евразияҕа сир саарын саамай тымныы полюһа - Өймөкөөн бааллар.
Географическай балаһыанньата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Евразияны свет икки чааһа - Европа уонна Азия үөскэтэр. Итилэр кыраныыссаларын барыллаан Ураал хайатын илин тэллэҕин кыйа, Эмба өрүһүнэн, Каспийскай муора хоту биэрэгинэн уонна Кума-Манычскай хаспаҕынан ыытар үгэстээхтэр. Муоратааҕы кыраныыссалара Азовскай, Хара муоранан, ону тэҥэ Средиземнэй муораны холбуур силбэһиинэн ааһар.
Атлантическай акыйаан, Скандинавскай тумул арыыны туспа арааран, кураанах сиргэ ыраахха диэри үтэн киирэр. Материк соҕуруу өттүгэр Аравия уонна Индостан тумул арыыта ойуччу улаханнар. Итилэри Индийскэй акыйаан тулалыыр. Евразия соҕуруу биэрэгин ыксатыгар арыы аҕыйах, саамай бөдөҥнөрө - Шри-Ланка.
Чуумпу акыйаантан тумул арыылар (Хамчаакы) уонна арыы субурҕалара кытыы муоралары араараллар. Евразияны хотуттан тулалыыр Хотугу Муустаах акыйаан кураанах сиргэ кыратык үтэн кииртэлиир. Арассыыйа сиригэр-уотугар киирэр ордук бөдөҥ тумул арыылар - Кольскай, Таймыыр, Чукотскай. Биэрэктэн тэйиччи соҕус Саҥа Сир, Саҥа Сибиир уо.д.а. арыылар бааллар.
Евразия - сир саарын түөрт акыйаана тулалыыр соҕотох материга.
Бу географияҕа туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп.
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/w/index.php?title=Евразия&oldid=383643»
Категориялар:
Географияҕа сыһыаннаах ыстатыйалар
География
Евразия
Европа
Азия
Навигация
Тус бэйэ туттар тэриллэрэ
Ааккын эппэтиҥ
Ырытыы
Суруйуу тиһилигэ
Бэлиэтэнии
Киир
Аат даллара
Ыстатыйа
Ырытыы
саха тыла
Көрүү
Ааҕыы
Уларыт
Биики-тиэкиһи уларыт
Устуоруйатын көрүү
Эбии
Навигация
Сүрүн сирэй
Рубрикалар
А - Я
Бастыҥ ыстатыйалар
Түбэспиччэ сирэй
Туох буола турара
Тэриллэр
Бикипиэдьийэ:Түмсүү сирэ
Кэпсэтэр сир
Кэнники уларытыылар
Саҥа ыстатыйалар
Көмө
Бу сири өйөө
Сэп-сэбиргэл
Манна сигэнэллэр
Сигэнэр уларытыылар
Билэни угуу
Анал сирэйдэр
Куруук баар сигэ
Сирэй туһунан
Сирэйи цитируйдааһын
Викиданные кэрискэ
Бэчээт/Экспорт
Кинигэни айарга
Маннык PDF киллэр
Бэчээттииргэ аналлаах барыл
Атын омук тылынан
English
Сигэни уларыт
Бу сирэйи бүтэһигин 18:17 3 Балаҕан ыйын 2022 уларыппыт.
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Уваров Сергей Семенович (атырдьах ыйын 25 күнэ, 1786, Москуба — балаҕан ыйын 4 (16) күнэ, 1855, Москуба) — Арассыыйа билимин академиятын бастакы бэрэсидьиэннэриттэн биирдэстэрэ, нуучча устуоруга, бэлиитигэ.
1818 сыллаахтан 1855 сыллаахха дылы Арассыыйа билимин академиятын бэрэсидьиэнинэн олорбута. Былыргы гириэк литературатыгар үлэлэрдээх. Гете поэты кытта билсэр этэ. Новосильцев диэн академия үлэтин тохпут бэрэсидьиэн кэнниттэн элбэх үлэни ыыппыта. Ол гынан баран устуоруйаҕа православие, самодержавие уонна народность биир айылҕаларын туһунан формула ааптарын быһыытынан киирбитэ[1].
|
oscar
|
Доруобуйаларынан хааччахтаах дьон икки ардыларыгар ыытыллыбыт Республиканскай "Куйуур - 2022" күрэ5э, "Ыал аҕата - ситим төрдө" доруобуйаларынан хааччахтаах аҕаларга анаммыт күрэх дьону - сэргэни мунньан үрдүк таһымнаахтык буолан ааста.
Главная
Документы
НОКУ
Контакты
Кружки и формирования
678683 с. Чыаппара, Протодьяконова, 33 [email protected]
Версия для слабовидящих
Главная
Документы
НОКУ
Контакты
Кружки и формирования
Главная
Документы
НОКУ
Контакты
Кружки и формирования
Мужской хор
Весь коллектив
Наш коллектив
Доруобуйаларынан хааччахтаах дьон икки ардыларыгар ыытыллыбыт Республиканскай "Куйуур - 2022" күрэ5э, "Ыал аҕата - ситим төрдө" доруобуйаларынан хааччахтаах аҕаларга анаммыт күрэх дьону - сэргэни мунньан үрдүк таһымнаахтык буолан ааста.
Опубликовано: 13 апреля 2022
Просмотров: 132
Муус устар 7 күнүгэр 2022 с. Чурапчы улууһун, Алаҕар нэһилиэгэр
Доруобуйаларынан хааччахтаах дьон икки ардыларыгар ыытыллыбыт Республиканскай "Куйуур - 2022" күрэҕэ, "Ыал аҕата - ситим төрдө" доруобуйаларынан хааччахтаах аҕаларга анаммыт күрэх дьону-сэргэни мунньан үрдүк таһымнаахтык буолан ааста.
Күрэх түмүгүнэн кыайыылаахтар ааттаннылар:
1 миэстэ - Кытаанах нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа.
2 миэстэ - Алаҕар нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа
3 миэстэ - Мэҥэ- Хаҥалас улууһун сүүмэрдэммит хамаандата.
Ону тэҥэ доруобуйаларынан хааччахтаах аҕалар икки ардыларыгар Республикатаа5ы "Ыал а5ата - ситим төрдө" күрэҕин кыайыылаахтара ааттаннылар:
|
oscar
|
Дифтонг-кыргыттар : оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах улахан бөлөх оҕолоругар аналлаах көмө - пособие / З. В. Галактионова. - Покровскай, 2017. - 11 с.
|
oscar
|
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
«Баай-дуол, харчы; үрдүк соло уонна ордугурҕаһыы”. Бу үс суол хабаланы мүччү көтөн, нэһилиэктэр олохтоохторо көҥүл дьон буолалларыттан ааст - 15 Апреля 2013 - Уххан сирэ
Сүрүн сирэй | Бэлиэтэнии | Киирии | Сахалыы бичик (шрифт) Уруй-айхал, Гость ! | RSS
Бу сир талбата (меню)
Сүрүн сирэй (главная)
Сонуннар (новости)
Бу сир туһунан (КОНТАКТЫ)
Билэлэр (файлы)
Ыстатыйалар (статьи)
Хаартыскалар (фото)
FAQ
Кэпсэтии (форум)
News topics
Политика.Митинги. Пикеты. Партии [893]
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения [254]
Суд-закон.МВД.Криминал [1254]
Право, закон [321]
Экономика и СЭР [832]
Власть Правительство Ил Тумэн [1189]
Мэрия, районы, муниципалитеты [395]
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО [214]
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка [543]
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги [150]
Коррупция [856]
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство [287]
Социалка, пенсия, жилье [274]
ЖКХ, строительство [132]
Образование и наука. Школа. Детсад [212]
Люди. Человек. Народ. Общество [213]
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет. [659]
Алмазы Анабара [161]
http://alanab.ykt.ru//
Земля. Недра [240]
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода [368]
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ [151]
Промышленность [43]
Нефтегаз [280]
Нац. вопрос [283]
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации [65]
Дьикти. О невероятном [182]
Выборы [657]
Айыы үөрэҕэ [79]
Хоһооннор [5]
Ырыа-тойук [22]
Ыһыах, олоҥхо [101]
Култуура, итэҕэл, искусство [362]
История, философия [227]
Тюрки [76]
Саха [145]
литература [39]
здоровье [461]
Юмор, сатира, критика [13]
Реклама [7]
Спорт [121]
В мире [86]
Слухи [25]
Эрнст Березкин [88]
Моё дело [109]
Геннадий Федоров [11]
BingHan [4]
Main » 2013 » Муус устар » 15 » «Баай-дуол, харчы; үрдүк соло уонна ордугурҕаһыы”. Бу үс суол хабаланы мүччү көтөн, нэһилиэктэр олохтоохторо көҥүл дьон буолалларыттан ааст
«Баай-дуол, харчы; үрдүк соло уонна ордугурҕаһыы”. Бу үс суол хабаланы мүччү көтөн, нэһилиэктэр олохтоохторо көҥүл дьон буолалларыттан ааст
19:50
Сайдыыны туох мэһэйдиирий?
15.04.2013 11:29 | Автор: Кыым |
Урут тыа сирин сирдиир, көҕүлүүр тэрилтэ олохтох Сэбиэт уонна нэһилиэк дьокутааттара буолаллара. Билигин – нэһилиэк дьаһалтата уонна, дьокутааттар сиэссийэлэрэ. Оччотооҕу сэбиэт нэһилиэк дьонун бары араҥатыгар, баар тэрилтэлэригэр, холбоһуктарыгар барытыгар орооһор кыахтааҕа. Сүрүннүүрэ, дьаһайара. Судаарыстыба манна сөптөөх үбү тыырара, сокуону, уурааҕы, ыйыылары оҥороро. Оттон бүгүҥҥү нэһилиэк дьаһалтата бары өттүнэн хааччахтаах курдук. Бүддьүөтэ кырыымчык, кэтэх хаһаайыстыбаларга, бааһынайга, кэпэрэтииптэргэ, аһаҕас, сабыылаах да аахсыйалаахтар уопсастыбаларыгар, агроифрмаларга арахсан олорор. Оскуола, кулууп, балыыһа, бэтэринээр сулууспата да туһунан салалталаах, устааптаах, дьаһалтаҕа бас бэриммэт тэрилтэлэр. Соруктара да араас.
Дьаһалта кинилэргэ туораттан сүбэһит эрэ оруолланна. Үлэлэригэр орооһор, ирдиир эбээһинэһэ суох. Түмүгэр тыа хаһаайыстыбаларын тэрилтэлэрин тиэхиньикэтин саҥардыыга, үлэһиттэрин олорор дьиэнэн хааччыйыыга, үлэ таһаарыылаах буоларыгар, киһи аймах өйүн чыпчаалыгар олоҕуран, үлэни тэрийиигэ кыһаллыы мэлийдэ. Ол да иһин төһө эмэ сүөһү, сылгы ахсаанын аҕыйатымаҥ, элбэтэргэ кыһаныҥ диэн сиэрдээх ирдэбил толоруллубат. Тоҕо? Дьоммутун Иван Гоголев – Кындыл эппит үс хабалатыгар симнибит: «Баай-дуол, харчы; үрдүк соло уонна ордугурҕаһыы”. Бу үс суол хабаланы мүччү көтөн, нэһилиэктэр олохтоохторо көҥүл дьон буолалларыттан аастылар. Итинник санааҕа дойду, өрөспүүбүлүкэ бас-көс салаалара – бырамыысыланнас, энэргиэтикэ, суол-иис, тыа хаһаайыстыбата, бэл, сирбит баайа, өрүспүт-күөлбүт, хара тыабыт кэтэх уонна үптээх-харчылаах дьон бас билиитигэр киирбитэ, өссө да баайбыт салгыы атыылана, ыһылла турара тиэрдэр. Бас билээччилэр иҥсэлэрэ-оботторо уҕараабатыттан, харахтара туолбатыттан тыа дьонун олоҕо күннэтэ ыарыыр. Сыана барытыгар үрдүүр. Өрөспүүбүлүкэ салалтата бу кыһалҕа норуокка охсуутун сымнатаары хамнаһы, биэнсийэни, босуобуйаны сыл аайы үрдэтэр, нэһилиэнньэҕэ араас көмөнү толкуйдаан, өйүүр. Ол эрээри тыа сирин олоҕо тупсара диэн дуона суох. Урут биһиги киһини үөрэҕинэн, олоҕу билиитин-көрүүтүн таһымынан, тустаах үлэтигэр, уопсастыба олоҕор төһө кыттарынан, дьоҥҥо, дьиэ кэргэнигэр сыһыанынан сыаналыырбыт. Оттон бүгүн, бэл, бэйэлээх бэйэбит кыргыттарбыт кэргэн тахсар уолларын туох-ханнык дьиэлээҕин-уоттааҕын, төһө хамнастааҕын, төһө иитимньилээҕин көрөр буоллулар. Дьэ, ол кэнниттэн таптал, иэйии дириҥэ сыаналанар. Ол иһин арахсыы элбэх.
Эбиитин олохтоох дьаһалта нэһилиэккэ хаһаайыстыбаннай үлэнэн дьарыктанар сатаммат диэн буолла. Ол аата, баһылыкпыт нэһилиэнньэҕэ от-мас тиэйиитигэр, иһэр уунан хааччыйыыга, олохтоох кырдьаҕастарыгар, инбэлииттэргэ, көмөлөһөр кыаҕа суох буолар. Ити барыта туһааннаах маннык үлэнэн дьарыгырар ханна эрэ кииннээн үлэлиир туспа тэрилтэлэр көмөлөрүнэн оҥоһуллуохтаах диэн. Холобур, улуус хомунаалынай тэрилтэтэ, электросеть, үлэнэн, өҥөнөн хааччыйыы эйгэтэ. Бу тэрилтэлэр нэһилиэктэргэ 1-2 үлэһиттэммиттэрин да иһин, тыа олохтооҕун күннээҕи кыһалҕатын толору толуйар кыахтара суох.
Дьаһалта эбээһинэһигэр бөх-сыыс хомуйуута, чохчолооһуна, сыбаалканы уматыы, кылабыыһа сирин тыырыы, көрүү-истии, сир, дьиэ-уот олохтоммут түһээннэрин хомуйуу, бытархай өҥөлөр төлөбүрдэрин, подоходнай, үс түһүк нолуоктары хомуйуу хаалбыт. Ону таһынан бырабыыталыстыба араас тус сыаллаах тыырар үбүн түҥэтии. Кассир тэҥэ. Итиннэ эбии аата-ахсаана суох күннэтэ кэриэтэ уларыйар отчуоттары түмүү, оҥоруу, үрдүкү тэрилтэлэргэ тиэрдии киирэр. Дьаһалта нэһилиэккэ саҥа тутууну былааннаатаҕына, онно сири анатыы, бырайыак-симиэтэ дьыалатын оҥоруу, туһааннаах сирдэргэ көмүскээн, үбү тыырдарыы, тиэндэр биллэрэн, тутааччылары булуу, кинилэри кытта сөбүлэҥ түһэрсии курдук ииспэрэй үлэ-хамнас эрэ хаалар курдук.
Онон тыа сирин сайдыытыгар мэһэйдиир:
* Тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар хаһаайыстыбалар, тэрилтэлэр олус бытарыйбыттара. Бүддьүөт тэрилтэлэрин кытта сыһыан суох буолбута.
* Дьаһалталар түмэр, көҕүлүүр, салайар ньымаларын сарбыйыы.
* Салайыы уонунан сылларга олоҕурбут, туһалаах тиһиктэртэн аккаастанан, ханнык эрэ саарбах тиһиктэри, ньымалары үлэҕэ-хамнаска маассабайдык киллэрии.
* Ыанньыксыт, бостуук, сылгыһыт хамнаһа олус кырата.
Н.Р. Татаринов, Ньурба улууһа, Күндээдэ Бочуоттаах олохтооҕо, үлэ, тыыл бэтэрээнэ.
Category: Мэрия, районы, муниципалитеты | Views: 1333 | Added by: uhhan1
Total comments: 1
Порядок вывода комментариев: По умолчанию Сначала новые Сначала старые
1 Яша (2013-04-16 08:58)
0 Спам
Ваше молчание усиливает давление на вас, тем самым повышает управление над вами. Голосуйте дальше безграмотные за богатых бизнесменов, которые помогут вам красивыми словами поднять уровень жизни селян и зарплату. У нас нет бизнесменов, это экономические воры, которые украли миллиардные деньги у нас, с банков, с предприятий, пенсионного фонда в 90-е и выставляют себя бизнесменами. И ваши же бывшие директора совхозов,парткомов, председатели правления захватившие львиные и жирные куски земель, недвижимости, техники и живности. И сейчас же они управляют вами и их дети, родственники. Пока с сверху не будет указании, они будут вас топтать и делать рабами. Ведь все субсидии и прочие денежные перечисления получают они на прямую. Вас обдирают только так. Даже молоко свежее, натуральное принимают по самой низкой цене, а доплату получают себе. Вот так-то.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Бэҕэһээ, ол эбэтэр атырдьах ыйын 28 күнүгэр, Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар суһал штаб үлэлээтэ, ол түмүгэр 2020-2021 үөрэх дьылын туһунан анал дьаһал таҕыста.
Ол курдук, Үөрэх управлениетын начаалынньыга Алексей Семенов иһитиннэрбитинэн, балаҕан ыйын 1 күнүттэн алын сүһүөх кылаас оҕолоро бары оскуолаҕа үөрэниэхтэрэ. Оттон 5-11 кылаас үөрэнээччилэрэдистанционнай ньыманан үөрэниэхтэрэ, ол эрээри 9, 11 кылаастар консультациялара оскуолаларга буолуоҕа, онно оҕолор бөлөххө аҕыйахтыы буолан сылдьыахтара.
Алын сүһүөх үөрэнээччилэрин төрөппүттэрэ оҕолорун доруобуйатын харыстыыр, быраастар оннук сүбэлиир буоллахтарына, сайабылыанньа суруйуохтарын уонна дистанционнай үөрэхтээһини талыахтарын сөп. Ол туһунан “Киин куорат” хаһыат бу нэдиэлэтээҕи нүөмэригэр суруйбуппут.
Быйыл 1-4 кылаас үөрэнээччилэригэр босхо итии аһылык тэриллиэҕэ. Онуоха федеральнай, өрөспүүбүлүкэ, муниципальнай бүддьүөттэн харчы көрүллүбүт. Үөрэх тэрилтэлэрэ оҕолору аһатар, уруоктар икки ардыларыгар уоскулаҥҥа туспа график оҥоруохтара. Бу туһунан атырдьах ыйын 24 күнүгэр куорат баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Наталья Степанова инстаграмҥа быһа эфиргэ эппитэ.
Оскуола иннинээҕи үөрэхтээһин тэрилтэлэрэ балаҕан ыйын 1 күнүттэн туох баар миэрэни тутуһан туран үлэлэрин саҕалыахтара. Оттон эбии үөрэхтээһин тэрилтэлэрэ оҕолору дистанционнай көрүҥүнэн дьарыктыахтара.
Дьокуускай оскуолаларыгар, оҕо уһуйааннарыгар Роспотребнадзор сүбэтинэн коронавирустан сэрэхтээх буолуу усулуобуйата барыта тэриллэр. Балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри үөрэх тэрилтэлэрэ рециркулятордарынан, термометрдарынан, дезинфекциялыыр сириэстибэлэринэн, дозатордарынан хааччыллыахтара.
“Хас биирдии кылааска салгыны ыраастыыр рециркулятордар туруоруллуохтара, онон оҕолор уруок кэмигэр мааскалаах олороллоро ирдэммэт. Пищеблок үлэһиттэрэ бары харыстанар сириэстибэлэринэн хааччыллыахтара”, – диэбитэ куорат баһылыгын солбуйааччы Н.Р. Степанова.
Сонуннар
27.11.2022 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 28 - ахсынньы 4 күннэригэр
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
17.11.2022 | 18:00
«Мир» каартаҕа региональнай төлөбүрдэри ыытыахтара
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Алтынньы 17-28 күннэригэр «Сообщи, где торгуют смертью» Бүтүн Арассыыйатааҕы наркотигы утары аахсыйа иккис түһүмэҕэ ыытыллар диэн иһитиннэрдэ ИДьМ СӨ Наркотигынан эргиниини хонтуруоллуур управлениета.
Сонуннар | 27.10.2022 | 13:00
Кырдьаҕастар пансионаттарыгар миэстэ былдьаһык
Кырдьар саас араастык кэлэр быһыылаах. Ким эрэ дьэ бэйэтигэр болҕомто уурунар кыахтанар, иллэҥсийэн, кэлэрэ-барара элбиир, олоҕо хаттаан саҕаланар. Ким эрэ чуҥкуйан, сорсуйан барар, ыалдьара-туттара үксүүр, үлэлии-хамныы сылдьар оҕолоругар “мэһэй” буолара, онтон бэйэтэ да эрэйдэнэрэ – олоххо баар кырдьык... Таҥхаччы кырдьыбыт, киһи илиитигэр киирбит, түөһэйбит, оҕолоругар төттөрү түспүт төрөппүттэрин көрөр, харайар,...
Сонуннар | 27.10.2022 | 12:00
Быстах кэмҥэ Ленин проспегын учаастага сабылынна
Ленин проспегын хапытаалынай өрөмүөнүнэн сибээстээн, алтынньы 27 күнүттэн Дзержинскэй уулуссатыттан («ЛОРП» ПАУо дьиэтэ) Хабаров уулуссатыгар диэри учаастак сабыллар диэн «Главстрой» МХТ иһитиннэрдэ. «Главстрой» МХТ суол тутуутугар салаатын начаалынньыга Владимир Макаров бэлиэтээбитинэн, алтынньы 28 күнүгэр бэдэрээтчит тэрилтэ «Дорстрой» ХЭТ сир оробуочай дьапталҕатын уларытыыны саҕалыахтара. «Дзержинскэй уулуссатыттан Хабаров уулуссатыгар диэри учаастагы түһүмэҕинэн,...
Сонуннар | 27.10.2022 | 10:00
Кыһалҕаны судургутук быһаарабыт дуо?
«Сахавизион» IT-хампаанньа “Обращайся” диэн саҥа мобильнай сыһыарыыны оҥордо. Бу олох-дьаһах кыһалҕаларын судургутутарга, судаарыстыбаннай уонна муниципальнай тэрилтэлэр үлэлэрин, бизнес көдьүүһүн үрдэтэргэ саҥа кыахтары биэрэр. Статистика көрдөрөрүнэн, 2022 с. балаҕан ыйыгар “Обращайся” мобильнай сыһыарыы Арассыыйа үрдүнэн AppStore платформаҕа ТОП-35 бастыҥ сыһыарыы ахсааныгар киирбит. Биһиги “Обращайся” метасреда ааптара Петр Бурцевы кытта кэпсэттибит. —...
Сонуннар | 27.10.2022 | 10:00
Алтынньы 27 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
СӨ коронавирус дьаҥын кытта охсуһар суһал штаба 2022 сыл алтынньы 27 күнүгэр күнүнээҕи туругунан ханнык вакцинацияланар пууннар баалларын туһунан иһитиннэрэр.
Сонуннар | 26.10.2022 | 18:00
«Хоту тент» байыаннай сулууспалаахтарга оҥорор бородууксуйатын элбэтиэҕэ
«Якутия» технопаарка резиденэ – «Хоту тент» хампаанньа байыаннай сулууспалаахтарга анаан оҥорор бородууксуйатын ахсаанын элбэтэр былааннаах.
Сонуннар | 26.10.2022 | 16:00
АГИКИ каадырдары бэлэмнээһиҥҥэ федеральнай гырааны сүүйдэ
АГИКИ «Наука уонна университеттар» национальнай бырайыак «Приоритет-2030» судаарыстыбаннай бырайыагын чэрчитинэн федеральнай гырааны сүүйбүт Арассыыйа аҕыс үрдүк үөрэҕин кыһатын иһигэр киирдэ. Бу туһунан РФ Миниистирдэрин кэбиниэтин пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.
Сонуннар | 26.10.2022 | 14:00
Байыаннай эпэрээссийэ кыттыылаахтара тырааныспар нолуогуттан босхолоноллор
Өрөспүүбүлүкэ Ил Дархана Айсен Николаев көҕүлээһининэн анал байыаннай эпэрээссийэ кыттыылаахтарын өйүүр саҥа миэрэ олохтонно – кинилэр 2022 сылга тырааныспар нолуогуттан босхолоноллор.
Сонуннар | 26.10.2022 | 12:00
Куорат 2-с №-дээх оскуолатыгар видеодомофон туруорулунна
Дьокуускай куорат оскуолаларыгар хонтуруолу күүһүрдэллэр. Ол курдук, 2 №-дээх оскуолаҕа видеодомофон туруорулунна диэн Үөрэҕирии управлениета иһитиннэрдэ.
Сонуннар | 26.10.2022 | 10:00
Алтынньы 26 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
СӨ коронавирус дьаҥын кытта охсуһар суһал штаба 2022 сыл алтынньы 26 күнүгэр күнүнээҕи туругунан ханнык вакцинацияланар пууннар баалларын туһунан иһитиннэрэр.
Сонуннар | 25.10.2022 | 18:00
Госавтоинспекция оҕо кириэһилэтин бэрэбиэркэлиир
Киин куоракка ГИБДД судаарыстыбыннай иниспиэктэрдэрэ оҕо кириэһилэтин бэрэбиэркэлиир эриэйдэлэри ыыталлар диэн Арассыыйа ИДьМ ГИБДД «Якутское» салаата иһитиннэрдэ. Эриэйдэлэри сарсыарда өттүгэр оҕо уһуйааннарын таһыгар ыыталлар. Ол курдук, кылгас кэм иһигэр иниспиэктэрдэр оҕолорун кириэһилэтэ суох тиэйэ сылдьар 30-ча төрөппүтү тохтоттулар. Биир төрөппүт отой да массыынаны ыытар бырааба суоҕа билиннэ. Быраабы кэһээччилэргэ административнай...
Сонуннар | 25.10.2022 | 16:00
Эдэр ыаллары дьиэнэн хааччыйыы – тыын суолталаах
Дьокуускай куораттааҕы Дуума дьокутааттара киин куоракка эдэр ыаллары дьиэнэн хааччыйыыны дьүүллэстилэр диэн Дуума пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.
Сонуннар | 25.10.2022 | 14:00
«Якутоптторг» сүөһү аһылыгын хааччыйар
Быйыл сайын уһун ардахтарын, уу халаанынан, аны сорох улуустарга кураанынан уонна аһыҥанан сибээстээн оттуур кэмҥэ хаһаайыстыбаларга уустук балаһыанньа үөскээбитэ.
Сонуннар | 25.10.2022 | 12:00
Ленин проспегынан сырыыны сэтинньи бүтэһигэр аһыахтара
Олохтоох дьаһалта пресс-сулууспата иһитиннэрбитинэн, Ленин проспегар тырааныспар сырыыта сырдатыы тирээбиллэрэ уонна светофор эбийиэктэрэ турдахтарына, суолга куттал суох буолуута хааччылыннаҕына аһыллар.
Сонуннар | 25.10.2022 | 10:00
Алтынньы 25 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
СӨ коронавирус дьаҥын кытта охсуһар суһал штаба 2022 сыл алтынньы 25 күнүгэр күнүнээҕи туругунан ханнык вакцинацияланар пууннар баалларын туһунан иһитиннэрэр.
Сонуннар | 24.10.2022 | 18:00
Уулуссалартан 2 тыһыынчаттан тахса куб хаары тастылар
«Якутдорстрой» АУо сулууспалара уулуссалартан, болуоссаттартан уонна искибиэрдэртэн төгүрүк суукканан хаары ыраастаан таһаллар диэн иһитиннэрдэ Олохтоох дьаһалта пресс-сулууспата.
Сонуннар | 24.10.2022 | 16:00
"Кыайыы 50 сыла" спорт дыбарыаһыгар тэриллибит мобилизация пууна сабылынна
Дьокуускайга "Кыайыы 50 сыла" спорт дыбарыаһыгар тэриллибит мобилизация пууна сабылынна, быстах байыаннай хомуур тохтоото диэн өрөспүүбүлүкэ военкома Александр Авдонин иһитиннэрдэ.
Сонуннар | 24.10.2022 | 14:00
Футболга бастыыр иһин өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэхтэһии ыытылынна
«Дохсун» спорткомплекска оскуола оҕолорун ортотугар футболга бастыыр иһин өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэхтэһии ыытылынна. Саха АССР 100 сылыгар анаммыт күрэхтэһиигэ алта хамаанда кытынна. Түмүккэ кыайыылааҕынан өрөспүүбүлүкэтээҕи футбол оскуолата таҕыста. «Оҕолор оонньуулара сырыы аайы тупсан иһэрэ киһини үөрдэр. Ити эрчиллиилэр уонна күрэхтэһиилэр туһаларын көрдөрөр. Түмүктүүр матчка тиһэх мүнүүтэҕэ диэри ким хоторо биллибэт этэ, ол...
Сонуннар | 24.10.2022 | 12:00
Быстах хомуурга барбыттар дьиэ кэргэттэригэр бородуукта түҥэтэллэр
Киин куоракка быстах хомуурга барбыттар дьиэ кэргэттэригэр «Горснаб» ыскылаатыттан оҕуруот аһын түҥэтэн эрэллэр диэн Олохтоох дьаһалта пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.
Сонуннар | 24.10.2022 | 10:00
Алтынньы 24 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
СӨ коронавирус дьаҥын кытта охсуһар суһал штаба 2022 сыл алтынньы 24 күнүгэр күнүнээҕи туругунан ханнык вакцинацияланар пууннар баалларын туһунан иһитиннэрэр.
Сонуннар | 23.10.2022 | 07:00
НВК Саха бырагыраамата алтынньы 24-30 күннэригэр
Понедельник, 24 октября 6:00 Новый день 6+ 9:00 Утро Якутии 6+ 10:00 "Саха сирэ" информационнай биэрии 12+ 10:15 Саха сатаабата суох 6+ 10:45 ПроАвто 12+ 11:15 Дойдум дьоно 12+ 11:30 Бу Дьокуускай 6+ 12:00 Новости столицы 12+ 12:15 Баары баарынан 12+ 12:20 Эйгэ 6+ 13:30 "Саха сирэ" информационнай биэрии 12+...
‹
1
2
3
4
5
6
7
8
...
129
130
›
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
«Эйгэ» биэриигэ Олоҥхо тыйаатырын артыыһа Владислав Иванов ыалдьыттаата — Официальный сайт АУ РС(Я) "Театр Олонхо"
|
oscar
|
Куорат үөрэҕин управлениета сухой паек туһунан быһаарда - Эдэрсаас – сахалыы сонуннар – новости на якутском языке
Skip to content
YSIA.RU
ЯКУТИЯ-DAILY.RU
ФОТОБАНК
Медиацентр
Рекламодателям
Сүрүн сирэй
Уопсастыба
Бэлиитикэ
Экэниэмикэ
Айылҕа харыстабыла
Тыа хаһаайыстыбата
Култуура
Үөрэх уонна наука
Тырааныспар
Успуорт
Бэрээдэк
Сынньалаҥҥа
Интервью
Сүбэһит
Тургутук
Ыйаахтар
Нацбырайыактар
Search for:
СҮРҮН СИРЭЙ
Уопсастыба
Куорат үөрэҕин управлениета сухой паек туһунан быһаарда
Бэлиитикэ Сүрүн Уопсастыба Үөрэх уонна наука
Куорат үөрэҕин управлениета сухой паек туһунан быһаарда
14:15 02.02.2022
Людмила Попова
Дьокуускай куорат оскуолаларын үөрэнээччилэрин коронавирус дьаҥынан сибээстээн барыларын тэйиччиттэн үөрэххэ көһөрбүттэрэ. Кинилэргэ сухой паек көрүллэр дуо? Үөрэх управлениета маннык быһаарыы биэрдэ.
edersaas.ru
2020 сылга дойду үрдүнэн үрдүк бэлэмнээх буолуу кэмигэр, коронавирус дьаҥа тарҕаныытын сэрэтэр инниттэн нэһилиэнньэни өйүүр туһугар СӨ Үөрэҕин уонна билимин министиэристибэтин 2020 сыл кулун тутар 25 күнүнээҕи “Үөрэх тэрилтэлэрин үөрэнээччилэрин аһылыгынан хааччыйыы туһунан” бирикээһигэр олоҕуран, үстэн элбэх оҕолоох ыал оҕолоругар, төрөппүттэрэ инбэлиит оҕолорго, инбэлиит-оҕолорго, сулууспалаах эбээһинэстэрин толорууга өлбүт төрөппүттэрдээх оҕолорго, тулаайах уонна төрөппүт көрүүтэ суох хаалбыт оҕолорго, тиийиммэт дьиэ кэргэн оҕолоругар тэйиччиттэн үөрэх кэмигэр сухуой паегу биэртэлээбиттэрэ. “Дьокуускай куорат” куораттааҕы уокурук бүддьүөтэ көрбүт сууматыгар олоҕуран биир оҕоҕо күҥҥэ 54 солк. аһыыр диэн суоттаммытыттан аттарыллыбыт.
“Балаһыанньанан сухой паегу көрүллүбэт, үрдүк бэлэмнээх буолуу кэмигэр нэһилиэнньэни өйүүр сыалтан сухой паегу биэрэргэ быһаарыы ылыныллыбыта.
2012 сыл ахсынньы 29 күнүнээҕи 273 нүөмэрдээх “РФ үөрэх туһунан” сокуонун 37-с ыстатыйатыгар, РФ Бырабыыталыстыбатын 2020 сыл бэс ыйын 20 күнүнээҕи 900 нүөмэрдээх уурааҕар олоҕуран, федеральнай хааһынаттан уонна “Дьокуускай куорат” куораттааҕы уокурук утары үбүлээһинин суотугар алын кылаас үөрэнээччилэрин босхо итии аһылыгынан хааччыйыы тэриллибитэ. Федеральнай сокуон алын кылаас үөрэнээччилэрин сухой паегунан хааччыйыыны көрбөт”, — диэн управлениеҕа быһаардылар.
Быйыл, 2022 сылга тустаах сокуоҥҥа олоҕуран, дьиэҕэ үөрэнэр доруобуйаларынан хааччахтаах уонна инбэлиит оҕолортон ураты (2012 сыл ахсынньы 29 күнүнээҕи “РФ үөрэх туһунан” 273-с федеральнай сокуон, 79-с ыстатыйатын 7-с чааһа, РФ Үөрэҕин министиэристибэтин 2017 сыл алтынньы 19 күнүнээҕи “Доруобуйаларынан хааччахтаах үөрэнээччилэргэ толору судаарыстыбаннай хааччыйыыны көрүү туһунан” суруга), тэйиччиттэн үөрэнэр, чэпчэтиинэн туһанар араҥаҕа киирсэр алын кылаас, 5-11-с кылаас үөрэнээччилэригэр сухой паек көрүллүбэт диэн иһитиннэрдилэр. Ол эбэтэр, судургутук быһаардахха, Дьокуускай куоракка сухой паек дьиэлэриттэн үөрэнэр доруобуйаларынан хааччахтаах уонна инбэлиит оҕолорго эрэ бэриллэр.
Людмила ПОПОВА, “Саха сирэ” хаһыат, edersaas.ru
Хаартыска: penzainform.ru
1
0
Навигация по записям
Суукка устата 1521 киһи үтүөрбүт
Дима Попов чуһуурбата куппутун уһугуннарда
Маны ааҕыҥ
ХИФУ сорох устудьуоннара кулун тутар 1 күнүттэн олоҕурбут көрүҥүнэн үөрэниэхтэрэ
Дьокуускайга оскуолалар тэйиччиттэн үөрэххэ көстүлэр
Бөлөҕүнэн дьарыктанар эбии үөрэхтээһин тэрилтэлэрин иитиллээччилэрэ тэйиччиттэн көрүҥҥэ көһөллөр
Оскуолаларга Саҥа сыл бырааһынньыктара саҕаланнылар
Тэйиччиттэн үөрэнии эрэсиимэ уһаата
Уважаемые читатели!
Мы рады вам сообщить, что начал работу новый сайт «Саха Сирэ»!
Полную подборку новостей Якутии и Якутска читаете тут
Сонуннар
Худуоһунньук Сууралдьыма меценат-атыыһыт Ньукулай Кырбаһааҥкын мэтириэтин сүрэхтээтэ
Сонуннар
Cуут бириистэптэрэ мобилизацияламмыт дьон иэстэрин ирдээһини тохтоттулар
Хаартыска/Видео
Ил Дархан саҥа аудио-биэриитэ Волонтер күнүгэр ананна
Сонуннар
Бүлүү улууһугар киһи өлүүлээх суол быһылаана таҕыста
Көр. Аах. Туһан.
16+
Редакция аадырыҺа
677000, Дьокуускай куорат, Орджоникидзе уул., 31 Төлөпүөн: (4112) 42-06-90
E-mail: [email protected], [email protected]
Edersaas.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев
Тэрийэн таһаарааччылар: «Сахамедиа РИИХ АО». Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77 — 74960 (25.01.2019)
Edersaas.ru саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Сэбиэскэй Социалистыы Республикалар Сойуустара (Сэбиэт Социалист Республикалар Холбоһуктара), ССРС (нууч. Союз Советских Социалистических Республик, СССР). Кылгас аата Сэбиэскэй Сойуус (Советский Союз). Эуразияҕа 1922-1991 сылларга баар буола сылдьыбыт социализм илэ. Сэбиэт (Совет — Сүбэ) диэн ССРС политика тэриллиитин олохтуур органа.
Сэбиэскэй Сойуус былааҕа
Сэбиэскэй Сойуус дьаралыга
ССРС Арассыыйа Импиэрийэтэ 1917 сыллааҕы өрөбөлүүссүйэ буолуутуттан эстиитин уонна Арассыыйа олохтоох сэриитин кэннилэриттэн үөскээбитэ.
ССРС 1956 с. ыла 15 сэбиэскэй республикалар холбоhуктара буолара: Эрмээн ССР, Азербайдьан ССР, Беларус ССР, Эстония ССР, Грузия ССР, Казах ССР, Кыргыз ССР, Латвия ССР, Литва ССР, Молдова ССР, Арассыыйа ССР, Тадьик ССР, Украина ССР уонна Узбек ССР.
Дойду дьаhалтата уонна тутаах политика тэрилтэтэ Сэбиэскэй Сойуус Коммунист Партията этэ.
1945-1991 сс. (Тымныы сэрии периода) Сэбиэскэй Сойуус уонна АХШ аан дойду икки бастыҥ күүстэрэ этилэр. Арассыыйа Федерацията ССРС утумнааччы дойдута буолар.
ССРС 1991 с. эстиитин кэнниттэн урут киниэхэ киирсэр республикалар сорохторо Көҥүл иллэр сомоҕолоhууларын тэрийбиттэрэ.
Өссө маны көрПравить
Саха АССР
ССРС хайдыыта
Бу туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп.
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/w/index.php?title=Сэбиэскэй_Социалистыы_Республикалар_Сойуустара&oldid=386811»
|
oscar
|
Интернационалия миэрэлэрэ: промышленнай оройуоннартан миэстэтигэр тиийэн үөрэххэ киллэрии, усулуобуйа тэрийии, хосторго омугунан булкуйан олордуу
ТохсунньуПравить
Тохсунньу 28 — АХШ "Челленджер" хараабыла саҥа көтөн иһэн дьон бөҕө көрөн турдаҕына дэлби тэппит, сэттэ астронавт өлбүттэр.
ОлунньуПравить
Олунньу 7 — Гаитига биир ыал 28 сыл тухары баһылааһына тохтообут: бэрэсидьиэн Жан-Клод Дювалье дойдуттан күрээбит.
Олунньу 9 — Галлей кометата Күн тиһигэр киирбит.
Олунньу 20 — ССРС орбитальнай станцията «Мир» бастакы сүрүн блога орбитаҕа таһаарыллыбыт.1986 — Советский Союз запускает космический корабль «Мир» . Оставаясь на орбите 15 лет, он занят десять из них.
Олунньу 25 — Филипиин бэрэсидьиэнэ Фердинанд Маркос 20 сыл баһылаан олорон баран дойдуттан күрээбит; Корасон Акино Филипиин бастакы дьахтар бэрэсидьиэнэ буолар.
От ыйаПравить
От ыйын 25 — ССРС-ка хозрасчекка олоҕуран үлэлиир "Ыччат билимҥэ-тиэхиньикэҕэ айар кииннэрин" (ЦНТТМ) тэрийэр туһунан быһаарыыны ССКП Киин кэмитиэтэ ылбыт. Сыл аҥаарынан 1987 сыл тохсунньу 28 күнүгэр балаһыанньата бигэргэммит. Манан "хомсомуол" приватизациятын бырассыаһа саҕаламмыт.
АлтынньыПравить
Алтынньы 14 — Уус Маайа аэропуордуттан көтөн тахсан испит Л-410 сөмүлүөт Алдан өрүһүгэр сууллан түспүт. Сөмүлүөккэ олорбут 14 киһи бары өлбүттэр.
СэтинньиПравить
Сэтинньи 19 — ССРС-ка «Бэйэҕэ үлэлиир туһунан» (нууч. Об индивидуальной трудовой деятельности) сокуон ылыныллыбыт.
ТөрөөбүттэрПравить
ӨлбүттэрПравить
Григорьев Спиридон Алексеевич (12.12.1910—1986) — саха бастакы театральнай режиссера, РСФСР норуодунай артыыһа.
От ыйын 30 — Дьяконова Юлия Назаровна (17.07.1953—30.07.1986) — филология билимин кандидата.
Атырдьах ыйын 28 — Александров Семен Лаврентьевич - саха живописеһа.
Балаҕан ыйын 13 — Избеков Иннокентий Георгиевич — саха худуоһунньуга.
Сэтинньи 8 — Вячеслав Молотов (1890 төр.), сэбиэскэй салайааччы, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
Ахсынньы 25 — Степанов Платон Афанасьевич — Ламутскай (13.11.1920—25.12.1986) — эбээн поэта уонна суруйааччыта.
Шадрин Панкратий Иванович — норуот үөрэҕириитин туйгуна, Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, педагогика ноуукатын хандьыдаата, доцент (1908 төр.).
|
oscar
|
Монастырев Иван Иванович — Тирэх Уйбаан, народный мастер по резьбе по дереву, член творческого Союза художников России, целитель
Меню
Сонуннар — Новости
Музей-квартира
Биография
Философия
Махтал суруктар — Благодарность
Форум
Книга
Видео
Месяц: Ноябрь 2020
Опубликовано 17.11.2020
Бырастыы, Тирэх Уйбаан…
Бырастыы, Тирэх Уйбаан…
Бүгүн, ол эбэтэр бу дьыл сэтинньи 17 күнүгэр Покровскай куорат олохтооҕо, Худуоһунньуктар Аан дойдутааҕы федерацияларын уонна Арассыыйа худуоһунньуктарын айар сойууһун чилиэнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастара, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна, уран уус, хомоҕой тыллаах хоһоонньут, эмэгэттээх эмчит Уйбаан Уйбаанабыс Монастырев – Тирэх Уйбаан күн сириттэн барда…
Айылҕа күүһэ итэҕэлгэ, сомоҕолоһууга, түмсүүгэ, илгэ-эйэҕэ тутуллар. Ону түстүүргэ, сүрүннүүргэ айдарыллан кэлбит ураты уйулҕалаах, эйгэлээх сүдү дьонтон биирдэстэрэ Тирэх Уйбаан этэ. Кини 1949 сыллаахха ахсынньы 6 күнүгэр Чурапчы улууһун Кытаанах нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1968 с. Чурапчытааҕы спортивнай интэринээт-оскуоланы бүтэрэн, промкэмбинээккэ мас ууһунан үлэлээбитэ. 1979 с. Дьокуускайдааҕы художественнай училищены бүтэрэн, маастар-худуоһунньук, муосчут идэтин ылбыта. Дьокуускайдааҕы ювелирнай собуокка, «Сардаана» фабрикаҕа үлэлээбитэ.
1992 сылтан Покровскайдааҕы оҕо художественнай оскуолатыгар үлэлээн бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыбыта. Дириҥ, мындыр өйдөбүллээх уус-уран оҥоһуктарын быыстапкаларын өрөспүүбүлүкэ мусуойдарыгар, ХИФУ Култуурунай киинигэр туруорбута. Этиттэриинэн суруйбут алгыстаах хоһооннорун түмэн, 2006 с. «Алгыс – саха анала, омук тутула» диэн кинигэни Хаҥалас улууһун типографиятыгар, 2016 с. “Айыы сырдык тыына” диэн кинигэни Дьокуускайга, “Офсет” кинигэ кыһатыгар таһаартарбыта.
Иччилээх эмэгэттэрин көмөтүнэн 1998 сыллаахтан эмтиир-томтуур дьарыгын саҕалаабыта – оҕо кутун иҥэрэн, элбэх ыал оҕолонон дьоллоноругар күүс-көмө буолбута, олоххо муммут-тэммит үгүс киһини ыраастаан-арчылаан, уйулҕатын уһугуннаран, айылгытын арыйан, сырдык-ыраас суолга киллэрэн биэрбитэ.
Быйыл сайын Уйбаан Уйбаанабыс өр кэмнэргэ өй-санаа биһигэ оҥостуммут баҕа санаата олоххо киирэн, уус-уран оҥоһуктарын, алгыстаах хоһооннорун түмэр уонна иччилээх эмэгэттэрин көмөтүнэн эмтиир-томтуур түмэлин, Айыы дьиэтин, тутуутун саҕалаабыта. Бу Айыы дьиэтэ ситэн-хотон, бэйэтин эйгэтинэн этиттэрэн, айылҕатынан салайтаран, инникитин өссө үгүс киһиэхэ күүс-көмө буолуохтаах сүдү киһибитин Тирэх Уйбааны мүччү туттубут…
Араас сылларга киниэхэ эмтэммит, өй-санаа салҕаттарбыт, оҕолонор дьолун билбит саха дьонун ааттарыттан Уйбаан Уйбаанабыс Монастырев – Тирэх Уйбаан дьиэ кэргэнигэр, аймахтарыгар дириҥ кутурҕаммытын тиэрдэбит, аһыыгытын тэҥҥэ үллэстэбит.
|
oscar
|
Лимонтан - 350 г саахар; - 2 л уу; - 350 мл лимон сүмэһинэ. Саахары 250 мл уулаах көстүрүүлэҕэ кутан, суураллыар диэри кыра уокка сылытаҕыт. Сойбутун кэннэ лимон сүмэһинин, ууну эбэҕит уонна холодильникка тымнытаҕыт. Апельсинтан 3 апельсин; 1 лимон; 100 г саахар; 1½ л уу. Цитрустар сүмэһиннэрин ыган ылабыт, цедраларын...
Тускар туһан | 07.07.2022 | 18:00
Бэйэ мороженайа олус минньигэс!
Фрукта муус - Уу – 150 мл; - Фрукта – 200 г; - Саахар – 2 ост. нь; - Лимон сүмэһинэ – 2 ч. нь. Маҕаһыыҥҥа атыыланар “фруктовай лед” курдук, ол эрэн барыта бэйэ киэнэ буолан ордук туһалаах, битэмииннээх уонна туох да кырааската, химия эбилигэ суох. Минньигэс мууһу оҥорон тоҥорорго...
Тускар туһан | 07.07.2022 | 14:00
Бырдах
Учуонайдар бырдаҕы 400 000 төгүл улаатыннаран көрбүттэр – кини төбөтүгэр 100 харахтаах эбит. Биир аччык бырдах ыйааһына – 1 миллиграмм, топпут бырдах – 5 миллиграмм. Айаҕар 48 тиистээх, 3 сүрэхтээх – биир ортотунан уонна икки кынатыгар эмиэ туһунан сүрэхтэрдээх. Хас биирдии сүрэҕэ икки кылаапаннаах. Бырдах сылааһы билэр уорганнаах. Маннык уорган,...
Тускар туһан | 07.07.2022 | 12:00
Бассейны көрүү-истии
Билигин чааһынай дьиэлээх, даачалаах дьон каркаастаах бассейн туруораллара элбээтэ. Куйаас күҥҥэ сөтүөлээн сөрүүкүүргэ, оҕолор күнү быһа ууга чоломооттоноллоругар ааттаах тэрил. Ол эрэн сатаан дьаһамматахха, уута түргэнник буорту буолан, ороскуокка тэбиэн сөп. Онон бассейны көрүү-истии хайдах буолуохтааҕын үөрэттибит. Биллэн турар, атыылаһыаххыт иннинэ хайаан да бассейны хоруопкатыттан таһааран бэрэбиэркэлээҥ. Улахан бассейн үксүгэр...
Тускар туһан | 06.07.2022 | 20:07
Куйааска үлэ күнэ кылгыахтаах
Билигин өҥүрүк куйаас сатыылаан турар кэмигэр үлэһиттэр үлэлиир усулуобуйаларын тэрийиигэ ураты бэрээдэк олохтонуон сөп.
Тускар туһан | 06.07.2022 | 11:16
Педагогтар уонна медиктэр ипотекалара
Чэпчэтиилээх ипотека усулуобуйатын, кимиэхэ бэриллэрин сиһилии үөрэттибит.
Тускар туһан | 03.07.2022 | 15:16
Сир аһа туһата баһаам
Сир аһа ситэн эрэр. Айылҕабыт бэлэҕэ минньигэс амтаннааҕын таһынан доруобуйабытыгар олус туһалаах. Ханнык отон туохха туһалааҕын билэҕит дуо? СУГУН Сугуммутугар элбэх органическай кислота, С битэмиин баар. Сугун аһыгар полифенол диэн эттик тымырдары сымнатар уонна кэҥэтэр. Пробиотикатары кытта холбостоҕуна микроорганизмнары уонна сүһүрүүнү суох оҥорор. Сугуҥҥа баар антоциан диэн эттиктэр диабеты, рак...
Тускар туһан | 01.07.2022 | 12:00
Аспытын сөпкө туһанабыт, хаһаанабыт
Куйаас да куйаас күннэр тураллар. Бу кэмнэргэ сыыһа-халты аһааһынтан куртах, ис ыарыытыгар бырааһы кэмэ суох ыҥыраллар. Маннык ыарыы, астан сүһүрүү ордук сайыҥҥы өттүгэр бэлиэтэнэр. Элбэхтэн биири холобурдаатахха, Олоҥхо ыһыаҕар астан сүһүрүү тахса сырытта. Тоҕо диэтэххэ итии күннэргэ ас түргэнник буорту буолар, ону таһынан хараллыыта сыыһа буолуон эмиэ сөп. Маны сэргэ...
Тускар туһан | 30.06.2022 | 12:00
Олохпут уһуурун туһугар
Доруобуйа баар буоллаҕына, барыта баар буолуо диэн этиини төһө да сүүстэ хатылаатарбыт, бу, чахчы да, киһиэхэ саамай наадалаах, этэргэ дылы, көмүс тыллар. Кэнники кэмҥэ дьон доруобуйатын олус көрүнэр, харыстанар, күннэтэ хаамар, эрчиллэр буолла. Бу ааһан эрэр икки сылбыт бүтүн аан дойду да үрдүнэн барыбытын аймаан, соһутан, доруобуйа диэммитигэр кыһалларга өй...
Тускар туһан | 23.06.2022 | 14:00
Элбэх оҕолонуу — судаарыстыба болҕомтотугар
Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин соторутааҕыта «Дьоруой Ийэ» бочуоттаах ааты сөргүтэр туһунан санааны өйөөтө. Бу бочуоттаах ааты сүгэр ийэлэргэ итиэннэ атын даҕаны элбэх оҕолоох ыалларга туох көмө көрүллэрий? «Дьоруой Ийэ» бочуоттаах ааты сөргүтэллэр «Дьоруой Ийэ» бочуоттаах аат аан бастаан 1944 с. олохтоммута. Үрдүк аат уон уонна онтон элбэх оҕолоох ийэлэргэ онус...
Тускар туһан | 22.06.2022 | 19:56
Өбүгэ алгыстаах аһа
Ыһыахха тугу астанабыт? Үгүс хаһаайка бу күннэргэ сахалыы астаах кинигэлэрин көрөн эрэр буолуохтаах. Бу сырыыга ааҕааччыларбытыгар 2012 сыллаахха “Көмүөл” кинигэ кыһата таһаарбыт Иннокентий Тарбахов “Өбүгэ алгыстаах аһа” диэн кинигэтиттэн ырысыаптары бэчээттиибит. Ойоҕос Эһиэхэ наада: 1,2 кг сылгы ойоҕоһо, 10 г хартыыһа, туус. Тиэстэтин ырысыаба: ыстакаан 1/3-рэ 25%-наах сүөгэй, 25 г...
Тускар туһан | 16.06.2022 | 13:00
Йоганан чэбдигириэххэ
Дмитрий Николаевич Гороховы өрөспүүбүлүкэ дьоно ордук спортивнай күрэхтэһиилэр уоттарын арыалдьытын быһыытынан билэллэр. “Азия оҕолорун” оонньууларын, «Манчаары оонньууларын», спартакиада факеллаах уоттарын өрөспүүбүлүкэни биир гына айанныыр эстафеталарын кини салайан илдьэ сылдьар. Маны таһынан Дмитрий Николаевич үйэтин тухары йоганан дьарыктанар, биһиги ааҕааччыларбытыгар йога судургу хамсаныыларын көрдөрдө. Сүүрүүнэн бэйэтин билэр киһи дьарыктаныахтаах – Мин...
Тускар туһан | 14.06.2022 | 11:17
Ыһыах алгыһыгар бэлэм буолуохха
Иван Герасимович ВАСИЛЬЕВ – Алгыс Уйбаан: - Алгыһы киһи бэйэтин ис туругунан итэҕэйиэхтээх, арыллыахтаах. Алгысчыт, аныгылыы тылынан быһаардахха, спутниктан сигнал биэрэр араадьыйа курдук үлэлиир. Ол иһин онно дьиҥнээхтии холбонон олоруохха наада. Билигин литература элбэх кэмигэр Айыылар суолталарын үөрэтиҥ, ааҕыҥ, билиигитин хаҥатан алгыска бэлэмнэниҥ. Оччоҕо алгыс дьайыытын үчүгэйдик ылыныаххыт. Дьиэҕитигэр алаадьы...
Тускар туһан | 10.06.2022 | 17:00
Тотоойу уонна судургу бүлүүдэлэр
Эт миинэ уонна сэлиэйдээх миин Былыр-былыргыттан биһиги мииннээһиҥҥэ ынах этин ордук сөбүлээн туттабыт. Ынах этин бытархай гына кырбаан үөрэ оҥостон эбэтэр өлүү-өлүү кырбаһынан буһаран миин бэлэмниибит. Мииҥҥэ сүөһү холун, ойоҕоһун, түөһүн, амынньыарын туһаналлар. Кырбаһынан буһарыыга уҥуоҕу сөп гына тиксиһиннэрэн 250 г гына кырбастаныллар. Ынах этин сэлиэйдээн буһарыыга түөрт порцияҕа анаан...
Тускар туһан | 09.06.2022 | 13:44
Даачаларга айанныыр оптуобустар сырыылара
(ЯПАК МУТ расписаниета)
Тускар туһан | 08.06.2022 | 20:00
Куйаастан быыһанабыт
Сайын. Куйаас. Хайдах харыстанабыт? Биллэн турар, бэрэбиэркэлэммит ньымалар бааллар — убаҕаһы иһии, инчэҕэй сотторунан соттуу, душ, сөтүө уо.д.а. Бүгүн ааҕааччыларбытыгар атын «сэкириэттэри» сырдатабыт. Аһыы ас Соҕуруу дойдулар олохтоохторо куйаастан аһыы ас көмөтүнэн быыһаналларын элбэх киһи билбэт буолуохтаах. Индия, Кытай, Таиланд, Мексика дойдуларыгар аһыы биэрэс араас көрүҥэ баар. Аһыы ас биир...
Тускар туһан | 08.06.2022 | 20:00
Эмтээх оту хомуйар кэм
Самаан сайын сатыылаата, от-мас тилиннэ, айылҕа чэлгийэн турар кэмэ үүннэ – билэр дьон эмтээх оту хомунан уурунар кэмнэрэ. Оттон оту-маһы соччо быһаарсыбат, ол эрэн айылҕа күүһүнэн бөҕөргүөн, доруобуйатын тупсарын баҕарар дьон тугу гыныан сөбүй? Ол туһунан норуот эмчитэ, эмтээх отунан дьарыктанар Лариса Алексеевна Неустроева-Сарыада кэпсииригэр көрдөстүбүт. – Айылҕа күүһүгэр, кыаҕыгар...
Тускар туһан | 08.06.2022 | 20:00
Үөнтэн-көйүүртэн харыстанар ньымалар
Самаан сайыммыт биир мөкү өрүтүнэн бырдах буолар. Санаабытыгар, сыл ахсын бырдахпыт, үөммүт-көйүүрбүт элбээн иһэргэ дылы. Инньэ гынан, бырдахтан харыстанар тэттик норуот сүбэлэрин билиһиннэрэбин. Кытыан Сайыҥҥы нуурал киэһэҕэ кутаа тула олоруоххутун баҕарар буоллаххытына, уокка кытыанна быраҕыҥ эбэтэр кытыан арыытын ыстарыҥ. Кытыан буруотугар бырдах чугаһаабат. Чеснок Сытын-сымарын аахсыбатахха, чеснок — бырдахха эмиэ...
Тускар туһан | 08.06.2022 | 20:00
2022: Хайдах былаачыйа муоданый?
А-силуэт А-силуэт – былаачыйа аллара кэҥээн түһэрэ ааттанар. Быйылгы сезоҥҥа дизайнердар бөдөҥ декорациялаах былаачыйалары сүбэлииллэр. Бөдөҥ сибэккилээх Сибэкки муодаттан хаһан да тахсыбат. Быйыл ордук оҕуруонан оҥоһуллубут, баайыы сибэккилэр «былааһы ылыахтара». Баайыы дэтээллэрдээх Сиэҕигэр куруһубалаах, көхсүгэр бахромалаах былаачыйаҕа ханнык даҕаны аксессуар наадата суох. Чаҕылхай көстүүлээх Төһөнөн чаҕылхай да, соччонон муодунай диэн...
Тускар туһан | 04.06.2022 | 14:00
Гостиницаны хайдах булабыт?
Booking сайт Арассыыйаҕа билигин үлэлиир эрээри, дойду иһинэн эбийиэктэри сатаан булбат. Airbnb сервис эмиэ биир оннук. Ол инниттэн, дьон-сэргэ уоппускаҕа ханна хонобут, түһэбит диэн мунаахсыйбатын диэн, гостиница эбэтэр кыбартыыра көрдүүр сайтары сырдатабыт. Ostrovok.ru Бу онлайн бронь оҥорорго Арассыыйаҕа биир бастыҥнара. Ханнык баҕарар нүөмэри, сыаналарын көрдөрөр уонна бэйэтин сайтыгар утааран, наадалаах...
‹
1
2
3
4
5
6
7
8
...
13
14
›
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Оскуоланы бүтэрээччилэргэ билигин тыҥааһыннаах кэм үүннэ. Биир кэлим эксээмэннэр буола тураллар, төрөппүттэри кытта учууталлар оҕолорун туһугар улаханнык долгуйаллар. Биир эксээмэнтэн оҕо дьылҕата, икки-үс баалтан үөрэххэ киирэрэ-киирбэтэ тутулуктаах.
Билигин учууталларга “өҥөнү оҥорооччуга” курдук сыһыаннаһыы, төрөппүттэр “сакаасчыттар” курдук тутталлара-хапталлара чахчы баар буолла. Оскуоланы билиини биэрэр тэрилтэ быһыытынан эрэ сыаналыыр татым... Оттон учуутал билиини ыстаан, оҕо мэйиитигэр уган биэрэрин таһынан, кинини олоххо бэлэмниир, салайар, кэлэктиипкэ алтыһарга үөрэтэр сүҥкэн суолталаах эбээт.
Надежда Афанасьевна КОРОТОВА – Дьокуускай куорат 17-ис нүөмэрдээх оскуолатыгар нуучча тылын уонна литератураны үөрэтэр, быйыл 27 выпускниктаах 11 “в” кылаас салайааччыта. Бу кылаас куорат, өрөспүүбүлүкэ, дойду таһымыгар үгүс ситиһиилэрдээх, ордук үтүө дьыала, аһымал ааксыйаларыгар кыттарынан атыттарга холобур буолар үлэни ыытан кэлбитэ. Быйыл Н.А.Коротова үлэтэ үрдүктүк сыаналанан, СӨ Ил Дарханын Бочуоттаах грамотатынан наҕараадаламмыта.
– Бэйэм Амматтан төрүттээхпин. Өнньүөс диэн дьэдьэнинэн, сардааналаах сыһыыларынан, ып-ыраас уутунан аатырбыт кэрэ сиргэ төрөөбүтүм. Дьонум, ийэм-аҕам, бииргэ төрөөбүттэрим бары онно бааллар. Ол иһин сайын аайы онно барабыт. Ынах ыыбыт, сөтүөлүүбүт, сир астыыбыт, сынньанабыт. Кэргэним дойдутугар Сунтаарга эмиэ хайаан да сылдьабыт.
Үлэнэн иитии холобурунан
– Быйыл 27 оҕом бүтэрэр, онтон 3 кыыс – Айсена Борисова, Ираида Сивцева, Люда Аммосова кыһыл көмүс мэтээлгэ баран эрэллэр, оттон Юля Федорова кыһыл аттестатынан түмүктүөхтээх. Оҕолорум туттарсар үөрэхтэрин, идэлэрин номнуо талбыттара ыраатта.
Быйыл БКЭ-лээхпин, ОГЭ-лаахпын. Сыл аайы эксээмэн туттарар оҕолордоохпун, быйыл хата ситиһиилээхтик туттардылар. ОГЭ-ны тохсустарым эмиэ үчүгэйдик суруйбуттара. Онон санаам көтөҕүллэн сылдьабын.
Волонтер хамсааһыныгар көхтөөхтүк кыттыбыт биир бастыҥ кылааһым. Оҕону үлэнэн иитии үтүө холобура буолар дьонум бүтэрэн эрэллэр диибин. Кыра эрдэхтэриттэн сиргэ үлэлээтилэр. Ол курдук, Григорий Эм салайар Дьокуускай биир бөдөҥ бааһынай хаһаайыстыбатын кытта шефтэһэн, хас да сыл устата сиргэ үлэлэригэр көмөлөстүбүт. Үүнээйини олордууттан саҕалаан хомууругар тиийэ үлэлэһэн кэллибит. Ол үлэбит хамнаһыгар 20-чэлии куул хаппыыста, хортуоска ылан кыамматтарга түҥэтэр үгэһи олохтообуппут.
Үтүө санаалаах волонтер Антон Васильев биһиги табаарыспыт буолбута. Кинини кытта элбэхтик субуотунньуктаабыппыт, куорат уулуссаларын, Өлүөнэ өрүс биэрэгин бөҕүн хомуйсан кэллибит. Ону таһынан, Антон ыйан биэрбит кыаммат ыалларыгар бу оҕуруоппут аһын түҥэтэр этибит. Бэйэбит оскуолабытыгар баар элбэх оҕолоох учууталларбытыгар оҕуруот аһынан көмөлөспүппүт.
Саас аайы кинилэр тэпилииссэлэригэр арассаада олордорго көмөлөһөбүт, ол үтүөбүтүгэр Эмнар биһиэхэ сибэкки арассаадатын босхо бэрсэллэр. Ол сибэккилэрбитин “Саха” НКИХ аттынааҕы герой Н.Кондаков пааматынньыгын скверин сибэккинэн киэргэтэбит. Бу биһиги үөрэнээччибит Диана Попова эһэтэ. Онон бу сквери биһиги кылаас көрөн-харайан кэллибит.
Оҕо дьиэтигэр хаста да көмөлөһөн турабыт, саас тиэргэннэрин ыраастаан биэрэбит.
Үүнэр көлүөнэлэр пуондалара икки сыллааҕыта “Үтүө санаа дневнигэ” диэн куонкурус биллэрбиттэрэ. Биһиги курдук киэҥ хабааннаахтык үлэлиир кылаас бэйэтин түмүгүн көрдөрүөхтээх диэн, куонкуруска кыттарга санаммыппыт. Туох баар үтүө дьыалаларбытын кэпсиир улахан кинигэ таһаарбыппыт. Онно кыайан 100 тыһ. солк. грант ылбыппыт. Ол харчынан оскуолабытыгар “Все начинается со школьного звонка” диэн улахан истиэндэ сакаастаан оҥотторбуппут. Ол истиэндэбитигэр выпускниктар бэлэх биэрбит чуораанчыктарын, звонарьдар хаартыскаларын туруорабыт. Оскуолабытыгар хас да коллекционер учуутал баар. Холобур, билигин Людмила Александровна Аксенова диэн өр үлэлээн баран быйыл сынньалаҥҥа барбыт учууталбыт коллекцията турар. Ол иннинэ миэнэ турбута.
Маны таһынан, биһиги кылаас араас тэрээһиннэргэ Дьокуускай куорат “Ротари” кулуубун кытта хас да сыл бииргэ үлэлээтибит, “Харысхал”, “Солнышки Якутии”, “Праздник жизни” аһымал пуондалары, Куораттааҕы специализированнай оҕо дьиэтин, онтон да атыттары кытта ыкса үлэлээбиппит. “Волонтеры Победы” диэн хамсааһыҥҥа кыттыһан, үлэлэһэн, былырыын Москубаҕа Кыайыы параадыгар кытта барыахтаах этибит даҕаны, дьаҥ тарҕанан, көтөр билиэппит оннугар ваучер эрэ илиибитигэр тутан хаалбыппыт. Дьиҥэр наһаа бэлэмнэммиппит ээ...
Бэйэм олоххо олус көхтөөх, үлэбэр үлүһүйдэхпинэ умайыктана сылдьар киһибин. Оҕолорбун бэһис кылаастан саҕалаан араас күрэхтэргэ кытыннаран, “Биһиги кыттар буоллахпытына, хайаан да үрдүк таһымнаахтык кыттыахтаахпыт” диэн санаанан салайтаран, үгүс ситиһиилэнэн кэллибит. Иккитэ ыраах айаҥҥа бара сылдьыбыппыт. Санкт-Петербурга баран научнай-практическай конференцияларга кыттан кэлбиппит, биир кыыһым өрөспүүбүлүкэҕэ бастакынан литератураҕа мэтээл аҕалбыта. Биһиги оскуолабыт “Образование без границ” бырагырааманан Санкт-Петербурдары кытта бииргэ үлэлэһэр.
Сочига норуоттар икки ардыларынааҕы фестивальга тиийэн ыллаан-туойан, фольклор жанрын көрдөрөн, кыайан-хотон, үгүс наҕараадаланан, ону кытта 40 тыһ. солк. грант ылан кэлбиппит.
Тохсус кылааһы бүтэрэрбитигэр, өрөспүүбүлүкэҕэ сылын аайы ыытыллар “Классный класс” диэн күрэххэ ситиһиилээхтик кыттыбыппыт. Бүттүүн Саха сириттэн күрэстэспит 80-тан тахса кылаастартан уһулуччу түмүгү көрдөрөн, туох баар номинацияларга барытыгар кыайан, бастакы миэстэни ылбыппыт, бүтүн кылааһынан Өлүөнэ очуостарыгар сынньанан кэлэр путевканан наҕараадаламмыппыт.
– Ордук өйдөнөн хаалбыт түгэннэр бааллар этэ дуо?
– 9-с кылааһы бүтэрэр выпускнойбутугар оҕолорбут “Геленваген” массыынанан хатааһылаан өрөспүүбүлүкэни биир гына айдаан буола сылдьыбыттаах. Ордук интэриниэт ситимигэр сиилээбиттэр этэ. Туох эрэ улахан баай дьон оҕолоро буолуо, “кыһыл көмүс көлүөнэ оҕолоро”, “дьокутааттар оҕолоро” буоллахтара диэн хомуруйбуттар этэ. Ол кэннэ “Саха” НКИХ ыҥырыытанан, кубоктарбытын көтөҕүнэн илдьэн көрдөрөн, бэйэбит туспутунан кэпсээн Талбан биэриитигэр тахсыбыппыт. Дьэ, ол кэннэ, “инник күүлэйдиэхтэрин сөп эбит, кыайыылаах-хотуулаах, үлэлээх-хамнастаах да оҕолор эбит” диэн аны хайҕыырга барбыттара. Дьиҥэр, ол массыыналары куортамныырга биирдии оҕо үстүү мөһөөгү кыттыспыта.
Оҕолор ситиһиилэрин тиһэн иһиҥ
– Билиҥҥи оҕолор идэлэрин эрдэ быһаарыналлар дии...
– Оннук. 8-9 кылааска оҕо идэтин талбыт буолуохтаах. Хас да сылы быһа төрөппүттэр көмөлөрүнэн, 7 кылаастан саҕалаан, профориентационнай үлэни күүскэ ыыппыппыт. Оҕолорбут куорат тутаах тэрилтэлэригэр, Үүт собуотугар, ФАПК “Якутия”, “Сахабулт”, “Майтона”, “КолМи”, “Сахаагропродукт”, “Драгоценности Якутии”, ГИБДД, “Водоканал”, о.д.а. тэрилтэлэргэ экскурсияҕа сылдьыбыппыт.
Бэйэм фотограф буоламмын, наһаа элбэх хаарытыскалардаахпын. Бу күннэргэ верстальщикпын кытта утуйбакка да үлэлээтибит – 600-чэкэ страницалаах дьоһуннаах альбом буолан эрэр. Сэттэ сыл тухары түһэрбит хаартыскабын сааһылаан альбом оҥорорум дьоһун бэлэх, олохторун тухары хаалар үтүө өйдөбүнньүк буолуо дии саныыбын.
Оҕолорум бары наһаа үчүгэйдэр. Үксүлэрэ спортсменнар – тустууктар, мас тардыһыынан, боксанан, саха многоборьетынан, кыргыттар фитнес-аэробиканан дьарыктаналлар. Егоровтар студияларыгар дьарыктанар ырыаһыттар, В.Индигирскэй хоругар ыллыыр солист уол, Хатылаевтарга барабаҥҥа оонньуур уоллаах кыыс уо.д.а. дьоҕурдаах оҕолор бааллар. Оҕолор биирдиилээн ситиһиилэрин киһи ааҕан сиппэт.
– Билигин үөрэххэ туттарсарга оҕо тус ситиһиитэ учуоттанар буолла дии.
– Портфолио баалы эбэр буолла. Улахан кылаастааҕы ситиһиилэрин тиһэн иһиэхтэрин наада, ордук ону көрөллөр. Уонна биһиги кылааһынан сэттэ сыл устата волонтердаабыт буоламмыт, оҕолорум Ыччат министиэристибэтиттэн тустаах докумуон ылыахтаахтар. Ол үгүс үөрэх кыһатыгар киирэр эксээмэннэргэ баал эбэр буолла. Оҕолорум оскуола кэмигэр үлэлээбиттэрэ үөрэххэ туттарсарга эбии балыы биэрэрин таһынан, олохторугар олус туһалаах буолуо дии саныыбын. Кинилэр киһи буолан сайдан-үүнэн тахсалларыгар олук буолуоҕа диэн эрэнэбин.
Ситиһии барыта төрөппүттэр өйүүр буоллахтарына эрэ кэлэр. Мин төрөппүттэрим олус үчүгэй дьон. Үксүлэрэ тыа сириттэн төрүттээх, сахалыы укулааттаах олохтоох ыаллар. Бу сыллар устата таһаарыылаахтык, айымньылаахтык бииргэ үлэлээн кэллибит.
Оҕо оҕоттон ураты буолар. Хас биирдии оҕону кытта уопсай тылы булар – туспа үлэ.
Оскуолаҕа 11 сыл үөрэммит оҕо БКЭ-ни туттарар кыахтаах
– Эн санааҕар, БКЭ, ОГЭ оҕо билиитин таһымын төһө сөпкө быһаарарый?
– ОГЭ-ни былырыын улаханнык уларыппыттара, онон БКЭ-тээҕэр ордук ыарахан буолла.
Биир кэлим эксээмэни оскуолаҕа 11 сыл үөрэммит оҕо булгуччу туттарар кыахтаах дии саныыбыт, учууталлар. Аччаабыта 3 сыанаҕа суруйуохтаах. Оттон туйгуннук үөрэммит оҕолорбут мэтээллэрин бигэргэтэн, булгуччулаах БКЭ-лэрин 70-тан кырата суох баалга туттарыахтаахтар, оччоҕо эрэ мэтээллэрин ылаллар. Талан ылбыт эксээмэннэригэр алын таһымы аһарыахтаахтар.
Улахан кылаастарга үөрэх былаанын быһыытынан, нуучча тылыгар нэдиэлэҕэ биир эрэ чаас көрүллэр. Онтон нуучча тыла эксээмэннэргэ саамай сүрүн предмет быһыытынан сылдьар. Ол иһин чааспытын мыынабыт.
– Оттон литература БКЭ-тэ мөккүөрдээх баҕайы буолбат дуо? Хайдах литератураны биир кэлим эксээмэнинэн туттарыахха сөбүй?
– Дьэ, ол рулетка курдук. Литератураҕа биэс тэттик өйтөн суруйуу киирэр уонна тургутук чаастаах. Ааҕар киһи, айылҕаттан баардаах, литературанан үлүһүйэр оҕо туттарар. Аны туран аныгы оҕо олох аахпат буолла – бу олохпут чахчыта. Бөдөҥ айымньыны кылгатыллыбытын ааҕыынан муҥурданаллара элбэх. Сорохтор олох да аахпакка, киинэтин көрбүт буолаллар. Ааҕааччы эрэ ааҕар. Кырдьык, сорох оҕо кинигэ кыбына сылдьара эмиэ баар. Үөрэнээччилэрим Айыына Исакова (литератураҕа БКЭ-тин 4 сыанаҕа туттарда), Милена Егорова, Ваня Ушницкай куруук кинигэ ааҕаллар, киэҥ билиилээхтэр.
Биир эксээмэҥҥэ оҕоҕо 3 чаас 55 мүнүүтэ бэриллэр. Оҕолор ону кылгас дииллэр. Биллэн турар, сорох оҕо эрдэ тахсар, оттон ким эрэ бириэмэтигэр эппиэтин барытын батарбакка хаалар.
– Уйулҕа өттүнэн оҕону эксээмэҥҥэ хайдах бэлэмниигит?
– Биһиги оскуолабытыгар сылга түөртэ, чиэппэр аайы “Пробнай ЕГЭ” ыытыллар. Онно эксээмэн хас биирдии түһүмэҕин барытын тутуһан туран ыытабыт. Оҕолор оскуола ааныттан саҕалаан бэрэбиэркэни ааһан киирэллэр, эксээмэн быраабылата барыта кытаанахтык тутуһуллар. Инньэ гынан оҕо сыл устата уйулҕатын эксээмэҥҥэ бэлэмниир. Оччоҕуна дьиҥнээх эксээмэҥҥэ кэлэн долгуйан хаалбат. Ону таһынан Үөрэхтээһин хаачыстыбатын бэрэбиэркэлиир киин эмиэ боруобалыыр эксээмэннэри тэрийэр, онно баҕалаах оҕо кыттар.
Быйыл төһө да коронавирус дьаҥынан араас хааччахтар киирбиттэрин иһин, 11 кылаастар улаханнык тэйиччи үөрэхтээһиҥҥэ киирбэтэхпит үчүгэй, үксүн оскуолаҕа үөрэннибит.
– Оттон төрөппүт оҕотун хайдах бэлэмниэхтээҕий?
– Билиҥҥи төрөппүт репетитор наймылаһар. Оҕо дьонун үбүттэн, дьиэ кэргэн бүддьүөтүттэн харчы барар буоллаҕына, онтон ылар билиитин ордук сыаналыыр буолар эбит. Биһиэхэ, этэргэ дылы, босхо учууталларга кэлэн сүрэҕэлдьиэхтэрин да сөп. Консультацияҕа кэлэр-кэлбэт оҕолор бааллар. Сорох оҕо бэйэтэ үлэлээн эбии үөрэҕин төлүүр үтүө холобура баар.
Төрөппүт өйөбүлэ кыраттан да саҕаланар ээ. Холобур, оҕоҕун сарсыарда эрдэ туруоран чэйдэтэн, оскуолаҕа үөрэ-көтө атаарар буоллаххына – ол да улахан өйөбүл буолар диибин. Ол өттүгэр мин кылааһым төрөппүттэрэ биир ситиминэн тутуспутунан үлэлээн, оҕолорбутун өйөөн кэллибит.
Ону таһынан оскуолабыт иитэр үлэҕэ дириэктэри солбуйааччыта Оксана Ивановна Борисова улахан көмөлөөх буолла. Кини оҕолору, төрөппүтэри түмэн элбэҕи ситистибит.
Дьиэ кэргэнинэн коллекционердарбыт
– Биһиги дьиэ кэргэн бары коллекционердарбыт. Аҕабыт Владислав Петрович (аапт.: Владислав Петрович Коротов – биллиилээх спортивнай суруналыыс, фотограф, коллекционер) кумааҕы харчылары, манньыаттары, фотоаппарааттары мунньар, олус баай коллекциялаах, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр мунньааччы, уопсастыбанньык. Кыыспыт Далаана эрэһиинэ ластиктары хомуйар, маннык араас дьикти ластик баар буолар эбит дуо диэхпитигэр дылы элбэҕи муста. Мин бэйэм араас чуорааннары коллекциялыыбын. Бастакыта кэргэним бэлэхтээн саҕалаабыта. Үлэтинэн аан дойдуну барытын кэрийэр буолан, чуораанчыктары кэһиилэнэр этэ. Билигин үөрэнээччилэрим, дьүөгэлэрим, атастарым бары бэлэхтииллэр, сороҕор бэйэм анаан-минээн атыылаһабын. Оскуолаларга, социальнай тэрилтэлэргэ сылдьабыт, дьарыкпыт туһунан кэпсиибит, быыстапкаларга кыттабыт.
Кэргэним спортивнай фотограф буолан, мин тэбис-тэҥҥэ сылдьыһан, туох баар спортивнай күрэхтэһиилэргэ барытыгар үлэлиибит. Профессиональнай аппаратуралаахпыт. Бастакыта хаартыскаҕа түһэриинэн хобби быһыытынан үлүһүйбүтүм. Билигин иккис идэм буолла диэхпин сөп. Кэргэммин да кытта хаартыскаҕа түһэрэ сылдьан билсибиппит. “Азия оҕолоро” спортивнай оонньууларга Владислав Петрович пресс-сулууспаны иилиир-саҕалыыр этэ. Онно миигин үлэҕэ ылыҥ диэн тиийдэҕим дии.
Хаартыскаҕа түһэрии - мин сүрүн үлэбиттэн сынньанар ньымам. Дьиэбитигэр тыһыынчанан сэдэх хаартыска архивтаахпыт. Култуура, спорт өттүгэр матырыйаалбыт элбээтэ. Хаһыаттарга, альманахтарга, альбомнарга хаартыскаларым киирдэхтэринэ наһаа үөрэбин. Быйыл Манчаары оонньуутугар Горнайга үлэлии бараары сылдьабыт. Кэргэним номнуо вакциналанна, мин эмиэ ылыахтаахпын. Оччоҕо, дьэ, толору бэлэм буолабыт.
Кыыспыт бэһис кылааһы бүтэрдэ. Гимнастиканан дьарыктаммыта, Виолетта Ивановаҕа үөрэнэн саҕалаан баран, “Бриллианты Якутии” Татьяна Шишигинаҕа тиийэ ситиһиилээхтик дьарыктаммыта. Билигин Вера Ивановна Контоеваҕа сүүрүүнэн дьарыктанар. Дьарыгын бэйэтэ талар. Сүрүннээн аҕата салайар, аҕатыныын интэриэстэрэ биир соҕус. Билиҥҥи оҕо дьарыга төрөппүт кыаҕыттан тутулуктаах буолла. Кыанар киһиэхэ усулуобуйа барыта баар. Оҕо баҕатынан сиэттэрэн өйөөн иһиэххэ наада. Оҕо бэйэтин көрдөнөн булар, төрөппүт ону кыаҕа баарынан өйүөхтээх дии саныыбыт.
Кылаас салайааччытыттан элбэх тутулуктаах
– Учуутал төһө махталлаах идэ дии саныыгын? Сорох учууталлар олох махтала суох идэ диэччилэр дии...
– Биһиги оҕолору кытта үлэлиир буоламмыт өрүү эдэр курдуктарбыт. Кырдьар бириэмэбит да, бырааппыт да суох курдук. Ыччаты кытта олох тэтиминэн баран иһэбит. Аныгы олох муодатын барытын билэбит. Кэм сайдыытын кытта тэҥҥэ баран иһэр олус интэриэһинэй идэлээхпит.
17-ис оскуолаттан таһаарбыт бастакы выпускниктарым сэттэ сыл анараа өттүгэр бүтэрбиттэрэ. Билигин бары үөрэхтэнэн, олохторун оҥостубут улахан дьон. Бу оскуолаттан иккис выпусктарбын, уопутуран иһэрбиттэн да буолуо, өссө үчүгэй оҕолору таһаардым дии саныыбын.
Сорох учууталлар кылааһы ыла сатаабаттар. Мин төттөрүтүн наар кылаас ыла сатыыбын. Оннук үлэм быдан таһаарыылаах уонна интэриэһинэй буолар. Кылаас салайааччытыгар быйылгы үөрэх дьылыттан саҥа хамнас ааҕыллар буолла дии, урут ол да суоҕа. Ол иһин кылаас салайааччылара бары идэлэригэр бэриниилээх энтузиастар дии саныыбын.
Бэрээдэги да кэһии баар буолар. Бырааба суох массыына ыытан да көрбүттэрэ, комендантскай чаас диэни кэспиттэрэ (сокуоҥҥа олоҕуран, сайын буоллун, кыһын буоллун киэһээ 10 чаастан оҕо таһырдьа соҕотох сылдьыа суохтаах диэн баар. Биир оҕом түүн доширак ыла тахсан баран, олбуорун иһигэр тутуллубуттаах). Ол аайы учуокка туруораары гыналлар. Кылаас салайааччыта хамыыһыйаҕа сүүрэн тиийэбин. Олоххо барыта баар буолар, онтон тахсар суоллары тобулуу эмиэ олох оскуолата эбээт. Кылаас салайааччыта оҕолору, төрөппүттэри, атын предметник учууталлары – барыларын ситимниир оруоллаах.
Учууталга сыһыан уларыйда
– Бастаан Майа гимназиятыгар үлэлээбитим. Бэрэсидьиэн оскуолатын ситимнэригэр киирэр биир бастыҥ оскуола этэ. Владимир Иванович Тихонов дириэктэрдээх сэттэ сыл наһаа үчүгэйдик үлэлээбитим.
Оччотооҕу оскуола үөрэнээччилэрэ уонна билиҥҥи оҕолор чыҥха атыттар диэм этэ. Учууталга да сыһыан уларыйда. Төрөппүттэр биһиги сакаасчыттарбыт, эһиги өҥөнү оҥороҕут диэх курдук сыһыан баара кистэл буолбатах. Учууталлары үҥсүү-харсыы, аахсыы элбээтэ. Кэмэ оннук буолла. Оҕолор эбээһинэстэринээҕэр бырааптарын ордук билэр буоллулар.
Ол эрэн оҕону таптыыр учуутал син биир уопсай тылы булар. Оҕо пластилин курдук, бэйэҥ сыбаан таһаараҕын. Ол иһин кылаас салайааччыта хайдах буолар да, оҕолоро оннук буолаллар дииллэрин кытта сөпсөһөбүн. Барыта үлэттэн тахсар.
– Буллинг, оҕону туоратыы билиҥҥи оскуолаҕа баар буолла дииллэр дии. Ону туох дии саныыгын?
– Уопсай хартыынаны ылан көрдөххө, оҕо уйулҕата ыһыллара элбээтэ. Араас секта, интэриниэтинэн оҕо өйүн бутуйуу элбээтэ. Оҕо уопсастыбатыгар туоратыллар оҕолор суох буолбатахтар. Хата, мин кылааспар оннук көстүү олох суох. Маныаха кылаас салайааччытыттан эмиэ элбэх тутулуктаах дии саныыбын. Биллэн турар, кылааска элбэх саҥата суох, сабыылаах соҕус оҕо баар буолар. Ону да кытта уопсай тыл булуохтааххын, оҕолору кытта кинини ситимнээн иһиэхтээххин. Кылаас иһигэр бөлөххө арахсыы баар, ону син биир барыларын түмэр үлэни ыытаҕын буоллаҕа дии.
Бука бары учууталларбытыгар, дириэктэрбитигэр Лена Петровна Афонскаяҕа, саабыстарбытыгар Оксана Ивановна Борисоваҕа, Лена Юриевна Бурнашеваҕа дириҥник махтанабыт. Кинилэр өйөбүллэринэн оҕолорбут үгүс ситиһиилээх оскуолаларын бүтэрэн эрэллэр.
Бу пандемия кэмигэр учууталлар барахсаттар, чахчы “кыһыл зонаҕа” үлэлиир дьонтон итэҕэһэ суох усулуобуйаҕа үлэлээн кэллилэр. Доруобуйаларын харыстаабакка, улахан кылаастары быыстала суох үөрэттилэр, эксээмэннэригэр күүскэ бэлэмнээтилэр. Онон кинилэргэ барыларыгар барҕа махталбын тиэрдэбин.
Сонуннар
09.12.2022 | 18:00
Медколледжка волонтер күнүн бэлиэтээтилэр
09.12.2022 | 17:00
«Эдэр уус» күрэх түмүктэннэ
09.12.2022 | 15:00
«Сосновый бор» лааҕыр үлэтин саҕалаата
09.12.2022 | 15:00
Устудьуоннар тутар этэрээттэрэ — куораты тупсарыыга төһүү күүс
09.12.2022 | 13:00
«Сэрии оҕолоро» уопсастыбаннай тэрилтэ кинигэтэ сүрэхтэннэ
09.12.2022 | 11:00
Дьокуускай оскуолаларыгар харантыын биллэрилиннэ
09.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 9 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
08.12.2022 | 17:00
Альберт Семенов анал эпэрээссийэ кыттыылаахтарын чугас дьоннорун кытта көрүстэ
08.12.2022 | 15:00
ЫБММ управлениета баҕа өттүнэн баһаары умуруорааччылары наҕараадалаата
08.12.2022 | 13:00
«Аэрофлот» 2023 сыллааҕы субсидиялаах билиэттэри атыылаан эрэр
08.12.2022 | 11:00
Дьиэ кэргэттэри өйөөһүҥҥэ 880 мөл. солк. тахса туһуланна
08.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 8 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
07.12.2022 | 17:00
«Герой күнэ» патриотическай ырыа II-с ыччат бэстибээлин гаала-кэнсиэрэ буолар
07.12.2022 | 15:00
Дьокуускайга аһымал кэнсиэр ыытылынна
07.12.2022 | 13:00
Евгений Григорьев тутааччы-хампаанньалар салайааччыларын кытта көрүстэ
07.12.2022 | 11:00
Дьокуускай куораттааҕы Дуума аһымал аахсыйаҕа кытынна
07.12.2022 | 09:00
Ахсынньы 7 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
06.12.2022 | 17:00
«Норуот бүддьүөтэ» куонкурус сүүмэрдээһинигэр кыттыҥ
06.12.2022 | 15:00
Сүөһү аһылыгын тиэйиигэ субсидия көрүллэр
06.12.2022 | 13:00
Саха сирин талааннаах оҕолоро наҕараадаланнылар
Ордук ааҕаллар
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 04.12.2022 | 16:00
Аар Саарынтан алгыстаммыт Күн Сандаара
Кэлиҥҥи сылларга айылҕаттан айдарыылаах, олоххо ураты көрүүлээх, тарбахтарыгар талааннаах, илиилэринэн илбийэн эмтиир сахалыы эмчиттэри хаһыаппытыгар үгүстүк сырдатан кэллибит. Бүгүн мин биир дойдулаахпын, алгысчыт, сахалыы эмчит Саргылаана Винокурова-Күн Сандаараны билиһиннэриэхпин баҕарабын. Күн Сандаара Нам улууһун Салбаҥ нэһилиэгиттэн төрүттээх. Ол гынан баран өр сылларга Сунтаарга олорбут буолан, Сунтаарын ордук чугастык саныыр. Кулгаахпар...
Сытыы муннук | 01.12.2022 | 12:03
Ийэ айманар сүрэҕин туох уоскутуой...
Билиҥҥи балаһыанньаҕа, билиҥҥи судургута суох кэмҥэ оҕотун байыаннай дьайыыга атаарбыт ийэлэрдиин кэпсэтэртэн ордук ыарахан суох. Кинилэр куоластара титириирэ, харахтарын уутун кистээн туора соттоллоро, оҕолорун тустарыгар күүстээх, тулуурдаах буола сатыыллара киһини өссө уйадытар, уоскутар тылы булбакка мух-мах бараҕын. Бу сырыыга оҕолорун атаарбыт, кэтэһэр, эрэнэр икки ийэни кытта харах уулаах кэпсэтиибин ааҕааччыларбар...
Дьон | 08.12.2022 | 09:00
Рево Алексеев: «Саха киһитэ ыра сатыа суохтаах!»
Орто саастаах дьон үлэттэн сылайдаҕына, хаһан биэнсийэҕэ тахсабыт диэн өрө тыыналлар. Оттон бүгүҥҥү ыалдьыппыт Рево Захарович Алексеев 85 хаарыгар үктэнэн да баран күн бүгүҥҥэ диэри мууһура үлүйбүт киһини быыһыырга олоҕун анаабыт үлэтигэр — Дьокуускайдааҕы научнай-чинчийэр кииҥҥэ түбүгүрэ сылдьар. Бэйэтин сааһыгар лаппа эдэрчи көрүҥнээх, саастаах киһи диэтэххэ, үчүгэйдик көрөр-истэр, сорох кырдьаҕас...
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МБУ Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Олоҥхо театрын иһинэн үлэлиир «Эрэл» үҥкүү норуодунай театра «Кыталык Куо» (реж. Екатерина Толбонова) диэн оҕолорго аналлаах үҥкүүнэн спектаклы бүгүн 1 Хомустаахха «Алгыс» норуот айымньытын киинигэр көрдөрдүлэр. Сэтинньи 25 күнүттэн — ахсынньы 5 күнүгэр диэри Саха республикатыгар Олоҥхо декадата биллэриллэн улууспутугар араас таһымнаах тэрээһиннэр былааннаналлар. Олоҥхо декадатын кэмигэр хомустаахтар «Эпосы народов России» фестиваль чэрчитинэн «Алгыс» НАК, «Эйгэ» аныгы көлүөнэ библиотекатын уонна оҕо искусствотын оскуолатын коллектива тэрийиилэринэн, «Олоҥхо — норуот биһигэ» диэн эпос-туруоруохтара, «Олоҥхо оҕо хараҕынан» уруһуй, декоративнай-прикладной искусство быыстапкалара тэриллиэҕэ, «Олоҥхо дьоруойдара» диэн маастар-кылаас ыытыахтара, «Алгыс» НАК официальнай сайтыгар куйаар си...
Read More
SHARE
Авг252022 by bafanNo Comments
Нам улууhун оскуолаларын 1978 сыл выпусниктарын керсуhуутэ.
Афиша, Текущие новости
Read More
SHARE
Апр212022 by bafanNo Comments
А.Н. Окоемов аатынан “Мичээр” Үнкүү Народнай Ансамбль отчуоттуур кэнсиэрэ
Афиша
Муус устар 23 күнүгэр 18.00 ч. "Алгыс" НАК А.Н. Окоемов аатынан "Мичээр" Үнкүү Народнай Ансамбль "народнай" аатын көмүскүүр үс сыллаах үлэтин отчуоттуур УЛАХАН КЭНСИЭРИГЭР күндү биир дойдулаахтарбытын ыҥырабыт!💠💠💠💠💠💠💠Билет сыаната 300 солк., атыыга таҕыста. Билсэр телефоҥҥут: 89659933712💠💠💠💠💠💠💠Эппиэтинэстээх тэрээһини Дьокуускайдааҕы норуот айымньытын дьиэтиттэн хамыыһыйа көрүөҕэ, "САХА" НКИХ устуоҕа.Онон күүс-көмө, өйөбул буола кэлэргитин, ытыс дохсун тыаһын бэлэхтииргитин күүтэбит! ...
Read More
SHARE
Версия сайта для слабовидящих
Бастакы Хомустаах сонуннара
Хроника
20.11.2022 21.11.2022 by bafan
САХАЛЫЫ ОСТУОЛ ООННЬУУЛАРЫГАР РЕСПУБЛИКАТААҔЫ ТУРНИР
19.11.2022 21.11.2022 by bafan
Нам улууһугар Олоҥхо декадата 1 Хомустаах нэһилиэгиттэн саҕаланна
30.10.2022 30.10.2022 by bafan
Северное сияние на селом…
24.10.2022 25.10.2022 by bafan
“Көтөх” күөлгэ нэһилиэк Улахан Муҥхата
05.10.2022 05.10.2022 by bafan
С Днем Учителя !
01.10.2022 01.10.2022 by bafan
Осенняя видеохроника событий
27.09.2022 28.09.2022 by bafan
Саха АССР төрүттэммитэ 100 сылыгар, Саха сирин судаарыстыбаннай суверенитетын күнүгэр аналлаах тэрээhин
27.09.2022 28.09.2022 by bafan
Балаҕан ыйын 27 күнүгэр Саха сирин судаарыстыбаннай суверенитетын туһунан Декларация ылыллыбыта 32 сыла
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
Кэлиҥҥи кэмҥэ төрдү-ууһу үөрэтиигэ интэриэс күүһүрдэ. Бүгүн, «өбүгэ ситимэ, күүһэ уонна көмүскэлэ” диэн өйдөбүллэргэ олоҕуран, өбүгэлэрбит күннээҕи олохпутугар, куппутугар-сүрбүтүгэр дьайыыларын туһунан эмчит, удаҕан Анастасия Владимировна Картузовалыын сэһэргэһэбит.
Ааптар: Маргарита Степанова (Акимова)
Биһиги хас биирдиибит өбүгэлэрбититтэн көмүскэллээхпит. Ону кытта кинилэртэн тутулуктаахпыт. Төһө да быдан дьылларга күн сириттэн күрэммиттэрин иһин, кинилэртэн төрүттээхпитинэн, олохпутугар толору орооһор, дьаһайсар кыахтаахтар. Оннук кыах кинилэргэ Үрдүкү Күүстэртэн бэриллибит. Онон, өбүгэлэрбит, бэйэбит да билбэппитинэн, биһигини куруук араҥаччылыы, көмүскэһэ, көмөлөһө сылдьар буоллахтарына, аны “өбүгэ күүһэ, кыаҕа» диэн өйдөбүл баар. Маннык кыах өбүгэлэрин ытыктыыр, билинэр уонна бу олоххо суолларын сөпкө тайаммыт эрэ дьоҥҥо бэриллэр. Ол күүс, холобур, ойууннарга эттэтии быһыытынан киирэрин истэн билэбит. Биһиги бүгүҥҥү ыалдьыппыт маннык суолга хайдах кэлбитин истиэҕиҥ.
– Анастасия Владимировна, хантан хааннаах, кимтэн сыдьааннаах буоларгын билиһиннэриэх.
– Мин Боронук диэн Дьааҥы өрүскэ баар дэриэбинэттэн төрүттээхпин. Онно төрөөбүтүм, улааппытым. Гороховтар, Чириковтар, Баачааннар, Чыычыктар диэн аймах сыдьаанабын. Аҕам Горохов Владимир Алексеевич элбэх оҕолоох ыал улахан уола этэ. Ийэм Анастасия Николаевна Чурапчы Хатылытыттан төрүттээх. Миигин күн сирин көрдөрөөт ... барбыта. Онон эһэлээх эбэбэр иитиллибитим. Кинилэргэ махталым муҥура суох. Күн сиригэр тугу сатыырым, тугу билэрим барыта эбэм үөрэҕэ, билиитэ диэн билинэбин. Уонна куруук махтана сылдьабын.
Чараас эйгэни олох кыра эрдэхпиттэн билэр, сэрэйэр этим. Ол да иһин эбитэ дуу, эбэм барахсан куруук оту-маһы көрдөрө, кэпсии-ипсии, быһаара, сүбэлии сылдьарын оҕо оҕо курдук истэр-истибэт икки ардынан аһаран иһэрим. Бу үүнээйи хайдаҕын, туохха туһалааҕын кэпсиир буолара. Дьону илии иминэн эмтиэххэ эмиэ сөп диирэ. Төһө да кыра буолларбын, ону барытын сэҥээрэ истэрим. Бэйэтин төбөтүн имэрийтэрэ олорон: "Улааттаҕына оҕом эмчит буолуо",- диирин дьиктиргиирим. Билигин олорон өйдөөтөхпүнэ, эрдэттэн таайбыт, билбит эбит.
Эдэр сылдьан наар илиим умайар, ис-испиттэн тиритэр үгэстээҕим. Ол саҕана энергия мустарыттан маннык буоларын билбэт буоллаҕым. Дьон имэрий диэн көрдөстө даҕаны, үөрүүнэн массаастаан барарым уонна онтон уоскуйарга дылы буоларым, илиим умайара ааһан хааларын бэлиэтии көрөрүм. 2018 сыллаахха эмчит быһыытынан уһуйууну ааспытым. Ол кэмҥэ өбүгэм өттүттэн күүстээх сэрэтиилэри туппутум. Харахпын Бурятия ойууна арыйбыта. "Өбүгэлэргин кытта ситимҥин тутуһуоххун наада, кинилэртэн күүс туппуккун туһаммакка сылдьар эбиккин",- диэбитэ. Дьэ ити кэмтэн эмчит быһыытынан үлэлээн барбытым. Нөҥүө сылыгар удаҕан быһыытынан "иһит" туппутум. Улахан сиэри-туому ааһаммын, олохпор атын кэрдиис кэм саҕаламмыта.
– Төрдүгэр-уускар айылҕаттан айдарыылаахтар бааллар дуо?
– Биһиги аҕа ууһугар киэн туттар күүстээх кырдьаҕастардаах этибит. Үһүйээҥҥэ кэпсииллэринэн, нууччалар кэлэллэрин саҕана Адыаччы өрүс салаатыгар Туостаах үрэххэ соҕотох дьахтар олорбут. Ол дьахтарга кэлии хаһаах киһитэ оҕо оҥорон хаалларбыт. Бааһынай дьүһүннээх кыыс оҕо төрөөбүт. Улаатан, ситэн-хотон, Айыы Удаҕана буолбут. Отунан, үүнээйинэн дьону эмтиир дьарыктааҕа үһү. Көрбүөччү, билгэһит идэлээх эбит. 1690-с сыллар диэки төрөөбүт буолуон сөп, сурукка киирбитинэн көрдөххө. 1760-65-с сылларга диэри олорбут. Кэнники сааһыран баран оҕоломмут, онтон сиэннэммит, онтун "миигин баһыйар, биллэр-көстөр күүстээх улахан Айыы удаҕан буолуоҕа" диирэ үһү. Ол сиэнэ 1772-с сыллардаахха төрөөбүт. 1845-с сыллардаахха өлбүт. Туостаах үрэх сүнньүнэн Кэҥкэмэ диэн сиргэ олорбут. Эбэтэ эппитин, сылыктаабытын, алҕаабытын курдук, аатын ааттаппат Улуу удаҕан буола улааппыт. Харамайынан, үүнээйинэн эмтиир, илбийэр, түөннүүр эбит. Айылҕа моһоллорун эрдэ билэн сэрэтэр эбит. Билигин даҕаны Кэҥкэмэ күөлүгэр тыаһаан-ууһаан биллэрэ сытар дииллэр. Өтөҕө турар, араҥаһа баар. Улахан баһаардар буолбуттарыгар чугаһаппат эбит. Улаханнык биллэр киһибит кини. Ийэм өттүнэн эмиэ ааттара ааттаммат айылҕалаах дьоннордоох эбиппин. Үлэлиир кэммэр миэхэ аҕам өттүнэн кырдьаҕастар кэлэллэр. Хотун эбэбинээн бииргэ үлэлэһэбит, көмөлөһөр. Алта кырдьаҕас кэлэн үөрэтэллэр. Эмиэ бииргэ үлэлииллэр. Ийэм өттүттэн быйыл кырдьаҕас эбэм кэлбитэ. Онон ийэм өбүгэлэрин кытта ситимнэстим диэн үөрэбин. Биһиги бары айылҕа оҕолоробут, айылҕаны кытта ыга ситимнээхпит. Айылҕалаах дьону көннөрү дьонтон ураты, чараас эйгэни билэр-көрөр, үлэлэһэр дьон диэн толкуйдуубун.
– Өбүгэлэрбит күүстэрин биэрэллэрин хайдах билиэххэ сөбүй?
– Урут олоро сылдьыбыт күүстээх өбүгэлэрбит бэйэлэрин сыдьааннарыттан талан ылбыт дьоно ойуун, удаҕан буолаллар. Ол дьоннорун нөҥүө өбүгэлэр бэйэлэрин сыдьааннарын кытта ситимнэһэн, күүстэрин, билиилэрин ыыталлар. Биһигини үөрэтэр кыахтаналлар. Көрө-истэ, көмүскэл-харысхал буола сылдьаллар. Холобура, интуиция диэн баар. Интуициянан өбүгэлэрбит биһиэхэ анаан сипсийэр сүбэлэрэ, үөрэхтэрэ кэлэр диэн өйдүөххэ сөп. Хас биирдии киһиэхэ интуиция баар. Ол аата өбүгэлэрбит бэйэлэрин сыдьааннарын көрө-истэ сылдьаллар. Ол иһин бэйэни иһиллэниҥ, холку буолуҥ диэн сүбэ быһыытынан тиэрдиэхпин сөп. Өбүгэ күүһэ биһигини суолбутун арыйан өрө тарда турар, салайар аналлаах.
– Кистэл буолбатах, олорон ааспыт аймах дьоммутун ааттарынан да билбэт көстүү баар. Манна туох диэҥий?
– Сэбиэскэй былаас саҕана өйбүтүн-санаабытын бутуйан, дьон кутун-сүрүн тоһуппуттара. Төрдүлэрин-уустарын ахталлара, кэпсииллэрэ даҕаны кутталлаах буолта. Кэлин балысхан уларыйыылар олохтононнор, көҥүл этиллэр кэм кэллэ, аһаҕастык сахалыы сайа этэр үйэ үөскээтэ. Өбүгэлэрбит туһунан киэн тутта кэпсиир, кинилэри ытыктыыр буоллубут. Кинилэргэ махтана, сүгүрүйэ сырыттахпытына, көмөлөһөр күүстэрэ күүһүрэн иһэр буоллаҕа. Бу сиргэ кэлэн олорор олохпутугар, Аар айылҕабытыгар, күммүтүгэр, ыйбытыгар, сирбит-дойдубут иччилэригэр, айыыларбытыгар өбүгэлэрбит нөҥүө сүгүрүйэ, махтана сылдьарбыт наада.
– Анастасия Владимировна, эн өбүгэттэн көрдөһүү сиэрин-туомун ыытаҕын дуо?
– Өбүгэттэн көрдөһүү кэмэ диэн баар. Бу кэм сыл аайы ыам ыйын 22 күнүттэн саҕаланар уонна балаҕан ыйын 17 күнүгэр түмүктэнэр. Бу сиэри-туому оҥорор киһи буоларбынан, сүбэ курдук эттэхпинэ, маннык буолар. Үгүс аҕа, ийэ уустарыгар күүстээх айдарыылаах, айылҕалаах дьон кэлэн бараллар, кинилэр бу сиргэ олорон элбэх үтүөнү оҥороннор, орто дойду олоҕуттан халлаан олохтооҕо буолан бараллар. Бу – ыам ыйын 22 күнүттэн балаҕан ыйын 17 күнүгэр диэри – халлаан аһаҕас, төрүттэрбит чугаһыыр, сиргэ түһэн күндүлэнэр, алтыһар кэмнэрэ. Бу кэмҥэ тиэргэҥҥэ, айылҕаҕа кутаа уот оттон, эрдэттэн мас бэлэмнээн, бэйэҕит тугунан күндүлүөххүтүн баҕараргытынан уот иччитин нөҥүө өбүгэлэри күндүлээһин, маанылааһын сиэрэ-туома оҥоһуллар. Оччоҕо кинилэр сэниэлэнэн, чугаһаан иһиэхтэрэ. Кэнники наар алаадьынан эрэ күндүлүүбүт. Бу сыыһа дии саныыбын. Бэйэм үлэбинэн "киирэ-тахса" сылдьан көрдөхпүнэ, өбүгэлэрбит барахсаттар аһары эстибиттэрин, таҥастара-саптара илдьирийбитин көрөбүн. Бэйэлэрин иһиттэххэ, эт сиэхтэрин, амтаннаах ас аһыахтарын баҕаралларын тириэрдэр үгэстээхтэр. Сирдээҕи олохторугар тугу аһаан олорбуттарынан төрүт аһынан күндүлүүр ордук. Кинилэр онтон ордук астыналлар, дуоһуйаллар. Холобурдаан эттэхпинэ, кыра этинэн, үрүҥ аһынан күндүлүөххэ наада. Аал уокка кураанахтыы кутуу чэйи биэрэллэрэ үгүс. Бу эмиэ сыыһа. Чэйи чэй курдук, үүттээх биэриэххэ наада. Аал уоппутун оттон баран бастаан эһэкээни күндүлүүбүт. Онтон Аал уот иччитин нөҥүө өбүгэлэрбитигэр туһулаан хайыһабыт, күндүлүүбүт, маанылыыбыт, махтанабыт. Аны туран, ааттарын-суолларын хайдах да ааттыыр кыахпыт суох буоллаҕа дии. Былыр үйэҕэ барбыт дьоммутун. Хас эмэ үйэ нөҥүө өбүгэлэрбитигэр уопсай "ийэ, аҕа өттүбүнэн өбүгэлэрим, бука барыгытын күндүлүүбүн, ытыктыыбын, сүгүрүйэбин" диэн буолара ордук. Бастатан туран "баччааҥҥа диэри биллибэккэ сылдьыбыппытыгар алы гын» диэн көрдөһөн баран, салгыы сиэри-туому оҥорор сиэрдээх буолар. Кылгастык билиһиннэрдэхпинэ итинник. Дьэ оччоҕуна сылтан сыл аайы чугаһаан иһиэхтэрэ, көмүскэллэрэ күүстээх буолуоҕа.
– Өбүгэ күүһэ туохтан, хайдах мөлтүөн сөбүй?
– Өйдүү-саныы, ытыгылыы сылдьыбат буоллахпытына, кинилэр көмүскэллэрэ, араҥаччылыыр күүстэрэ мөлтүүр. Аньыыны-хараны оҥорууга эмиэ мөлтүүр. Быдьар, куһаҕан тыллары күннээҕи олоххо туттартан эмиэ мөлтүүр. Төрөөбүт тылбытынан кэпсэппэт буоллахпытына эмиэ. Төһөнөн киһи төрөөбүт тылын ытыктыыр, таптыыр даҕаны, соччонон төрүттэрин кытта өйдөһөр, кинилэр көмүскэллэринэн, күүстэринэн толору туһанар кыахтаах. Тылбыт күлүүс уонна көмүскэл буолар.
Онон, күндү сахам дьоно, оҕолоргут ситиһиилээх, толору дьоллоох буолуохтарын ис сүрэхтэн баҕарар буоллаххытына, төрөөбүт тылларын билэллэрин хааччыйыҥ, ирдээҥ уонна ситиһиҥ. Биһиги төрүттэрбит хаалларбыт үһүйээннэрин, номохторун, кэпсээннэрин дьоҥҥутугар тириэрдэ сылдьыҥ. Ол курдук ситиммитин тута сылдьыахпыт.
Былыр үйэҕэ барбыт, суох буолбут дьону аймыыбыт диэн өйдөбүл билбэттэн уонна кутталтан үөскүүр. Киһи дууһата өлбөтүн, ааспыт олохтор баалларын наука кытта билинэр. Төрүттэри кытта алтыһыыны эн көмөлөһөөччүлэриҥ, араҥаччылааччыларыҥ диэн өйдүүр наада. Кинилэри кытта алтыһыы үксэ санаа таһымыгар буолар. Санааҕынан ыҥырдыҥ да, аттыгар баар буолан хаалаллар. Анараа дойдуга кэм-кэрдии диэн суох. Төрүттэриҥ эн үтүө эрэ соруктаргар көмөлөһөр аналлаахтар. Тоҕо диэтэххэ Сырдык Күүстэр ахсааннарыгар Үрдүкү Күүстэр илдьиттэрэ, тирэхтэрэ, көмөлөһөөччүлэрэ буолаллар.
– Анастасия Владимировна, кэпсээҥҥэр, сүбэҕэр-соргугар махтал!
Сонуннар
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
23.11.2022 | 14:00
Нолуоккун төлөө — холкутук утуй!
23.11.2022 | 13:00
Кыһыҥҥы суоллар аһыллар болдьохторо билиннэ
23.11.2022 | 12:00
Саҥа дьылы — иэһэ суох
23.11.2022 | 11:00
Ыккытын босхо ыытымаҥ
23.11.2022 | 10:00
Дьоҥҥут аатын үйэтитиҥ
23.11.2022 | 09:00
Онлайн төлүөҥ — бириис сүүйүөҥ
23.11.2022 | 08:00
Сийиэскэ 500-тэн тахса дэлэгээт кытынна
20.11.2022 | 09:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 21-27 күннэригэр
19.11.2022 | 16:00
Эҥсиэли хочотугар, Максим Аммосов дойдутугар
18.11.2022 | 09:00
Саҥа саҕахтары арыйан, сонун хайысхалары тутуһан
17.11.2022 | 18:44
Дьиҥ олохтон кэпсээн ааптарын кытта көрсүһүү
17.11.2022 | 18:00
«Мир» каартаҕа региональнай төлөбүрдэри ыытыахтара
17.11.2022 | 17:30
Тус дааннайдары оҥорууга сөбүлэҥ
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Хас биирдии хаһаайка бырааһынньык остуолугар саҥаттан-саҥа бүлүүдэни бэлэмнээн, дьиэлээхтэрин, чугас дьонун үөрдүөн баҕарар. “СИБЭККИ” БЭЧИЭННЬЭ Сымыыт уоһаҕын саахары…
18:00 27.10.2022 14:59 27.10.2022
Сүбэһит
Халтараантан сэрэн!
Халтараан кэмэ кэлэн, уулуссаҕа сатыы да, массыыналаах да киһиэхэ улахан мэһэйдэр үөскүүллэр. «Хайдах эрэ гынан охтубатах киһи» диэн санааҕа ылларан,…
14:29 10.10.2022
Сүбэһит
Сылгыны көрүүгэ сүбэлэр
Бастаан биэ ииттиэн баҕарар киһи, сааһыттан тутулуга суох, үчүгэй удьуордаах сылгы төрүөҕүттэн ылара ордук. Ийэтэ-аҕата хаһыыны тулуйар, сыл аайы төрүүр,…
12:58 29.09.2022
Сүбэһит
Сулустар тугу түстүүллэр: Балаҕан ыйын 29 – алтынньы 6 күннэрэ
Хой Бу нэдиэлэ устата быһымах быһыыттан туттун. Соһуччу быһыы-майгы тахсыан сөп. Дьону кытта иирсибэккэ сылдьарыҥ наада. Төһө мындырдык олоҕу ылынаргыттан…
18:34 28.09.2022
Сүбэһит Уопсастыба
Сүбэһит: хортуоппуйу харайыы
Билигин хортуоппуйу хостооһун, куурдуу, харайыы үгэнэ ааһан эрэр. Сөпкө харайартан кыһыны быһа иккис килиэп оҥостубут хортуоппуйунан аһыырыҥ тутулуктаах. Тыа сиригэр…
17:00 23.09.2022 17:53 23.09.2022
Кэпсээннэр Сүбэһит Эдэр саас
Ыстараап улаатта дуо?
Ыстараап улаатта дуо? — Сэрэйдэххэ, булт быраабылатын кэһиигэ ыстараап улаатта аҕай буолуо. Слепцовтар, Орто Халыма. СӨ Экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна…
18:03 10.09.2022
Сүбэһит
Салааты астаан хаһааныаҕыҥ
Кылгас сайыннаах Сахабыт сиригэр оҕуруот аһа күһүн ордук дэлэйэр. Ким эрэ бэйэтэ үүннэрэр, ким эрэ атыыһыттартан сыана түспүтүн кэннэ атыылаһар.…
17:00 06.09.2022 17:33 06.09.2022
Сүбэһит
Сүбэһит: Дьиэни саха үгэһин тутуһан тутуу
Хас биирдии ыалга дьолун биһигинэн кини көмүс ньээкэ уйата – сылаас, сырдык, ыраас дьиэтэ буолар. Тыйыс тымныы дойдуга олорор буолан,…
16:00 03.09.2022 12:38 02.09.2022
Сүбэһит
Сүбэһит: Атырдьах ыйын быйаҥа
Отон, тэллэй тэллэхтээх, ардах, хаһыҥ сыттыктаах, бугул, кээһиилээх от киэргэллээх, уйгу-быйаҥ аргыстаах атырдьах ыйа барахсан быйыл хаһааҥҥытааҕар да маанылаата, күндүлээтэ.…
19:00 30.08.2022 18:31 30.08.2022
Сүбэһит
Угаров термометрын күннээҕи олоххо туттууга сүбэ
Билигин Саха сиригэр быһа холоон 3 тыһ. чугаһыыр ыал Угаров шкалаалаах биологическай термометры туттар. Ол гынан баран дьон үксэ ити…
15:51 26.08.2022
Навигация по записям
Предыдущие записи
Уважаемые читатели!
Мы рады вам сообщить, что начал работу новый сайт «Саха Сирэ»!
Полную подборку новостей Якутии и Якутска читаете тут
Уопсастыба
АЛРОСА Хотугу сир норуоттарын оҥоһуктарын быыстапка-дьаарбаҥкатыгар ыҥырар
Сонуннар
Лена Иванова: «Волонтердарбыт көмөҕө кэлэ охсоллоро хайҕаллаах»
Сонуннар
Надежда Селютина: «Алданнар дьыаланан өйүүллэр»
Уопсастыба
Таһаҕаһы өрөһөлүү тиэммит «УАЗ» регистрацияттан уһуллубут. Тоҕо?
Көр. Аах. Туһан.
16+
Редакция аадырыҺа
677000, Дьокуускай куорат, Орджоникидзе уул., 31 Төлөпүөн: (4112) 42-06-90
E-mail: [email protected], [email protected]
Edersaas.ru саайт сүрүн эрэдээктэрэ Ч. Н. Гаврильев
Тэрийэн таһаарааччылар: «Сахамедиа РИИХ АО». Сибээскэ, информационнай технологияҕа уонна маассабай коммуникацияҕа кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77 — 74960 (25.01.2019)
Edersaas.ru саайт матырыйаалларын толору эбэтэр быһа тардан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперсыылка ирдэнэр. Хаартыскалары, видео-устуулары, онтон да атын мультимедийнэй матырыйааллары эрэдээксийэттэн суругунан көҥүлэ суох туһанаргыт бобуллар.
|
oscar
|
Тиэкис Creative Commons Attribution-ShareAlike лиссиэнсийэ усулуобуйатынан тарҕанар, сорох түбэлтэҕэ эбии көрдөбүллэр баар буолуохтарын сөп. Сиһилии Туттуу усулуобуйатын көр.
|
oscar
|
2-с нүөмэрдээх Өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһа – Суһал медицинскэй көмө киинин пресс-сулууспата (@rb2_cemp) Ожоговай отделениеҕа, ордук тымныы күннэр турар кэмнэригэр, сыллата 200 киһи киирэн тахсарын туһунан иһитиннэрэр.
Оттон официальнай сыыппаралар көрдөрөллөрүнэн, үлүйүү араас эчэйииттэн суорума суолланыы статистикатыгар үһүс миэстэни ылар.
“Биһиэхэ сыллата 200 кэриҥэ киһи тымныыттан эмсэҕэлээн киирэр: онно уопсай тымныйыы уонна улаханнык үлүйүү баар буолар. Ол киирэр дьон иһигэр, хомойуох иһин, оҕолор кытта бааллар. Сыл саҕаланыаҕыттан биһиги балыыһабытыгар 114 киһи тымныыттан эчэйэн, ол иһигэр 11 оҕо эмтэннэ. Ол былырыыҥҥыга тэҥнээтэххэ, икки төгүл элбэх”, – диэн Ожоговай отделение сэбиэдиссэйэ Светлана Владимирована Семенова кэпсиир.
Ожоговайга улахан үлүйүүлээх эрэ дьон сыталлар. Билиҥҥи туругунан 70 ыарыһахтан 53-һэ үлүйүүлээх, ол иһигэр 3 оҕо баар эбит.
Үлүйүүнү хайдах быһаарабыт?
Бастакы истиэпэннээх үлүйүүгэ тирии тугу да билбэт буолар, кыратык анньыалаан ыалдьыан сөп, утуйбут курдук буолар. Сылааска киирэн кытарар, иһэр уонна ыалдьан барар.
Иккис истиэпэннээх үлүйүүгэ тоҥмут киһини дьиэҕэ киллэрдэххэ үлүппүт сирдэрэ хабыллан, хабаҕын иһигэр ууланан бараллар.
Үһүс истиэпэннээххэ – эт эчэйбитэ тута көстө сылдьар. Тоҥорбут сирэ тугу да билбэт буолар. Хааннаах, уулаах хабахтар тахсаллар.
Төрдүс истиэпэннээххэ – киһи этэ-сиинэ тугу да билбэт буола дөйөр. Үлүппүт сирдэрэ маҥхайан, мрамор курдук уруһуйданан, мас курдук кытаатан, устунан көҕөрөн бараллар. Салгыы кураанах гангрена сайдан барар – ол аата киһи этэ өлөр, некроз үөскүүр. Манныкка ампутация эрэ оҥоһуллар. Улахан үлүйүүнү бастакы күннэригэр быһаарар олус уустук буолар.
Бастакы көмө хайдах оҥоһуллуохтааҕый?
1. Үлүппүт сири илбийиллибэт, имэрийиллибэт, хайдах да аалыллыбат: сирэйи, тарбахтары, муруну олох тыытыллыбат.
2. Хаарынан, мууһунан тутуллубат. Кураанах сиэрис таҥаһы ууруохха сөп – үтүлүгү, саарпыгы кураанах өттүнэн. Түргэнник сылаас дьиэҕэ киирэ охсуохха наада.
3. Үлүппүт тарбаххытын, илиигитин-атаххытын хамнатаргыт сыыһа. Үлүйбүт атахха үктэммэккит, тарбахтаргытын мускуйбаккыт.
4. Туох баарынан бэрэбээскилэниллэр (саарпыгынан, суорҕанынан, баата, маарыла көмөтүнэн халыҥ гына суулуохха сөп).
Уонна олох табахтаамаҥ! Бэйэҕит эмтэнэ сатаамаҥ!
Суһал көмөнү суукканы эргиччи ыҥырыахха сөп, Ожоговай быыстала суох үлэлиир.
Томороон тымныы күннэргэ халыҥнык таҥна сылдьыҥ. Эккит-сииҥҥит барыта сабыылаах буолуохтаах. Атах таҥаһа халыҥ истээх, таҥаскыт хас да хос буолуохтаах. Таҥас киһи этигэр чугас өттө натуральнай састааптаах матырыйаал буолара ордук.
Аһыы утаҕы амсайан эбэтэр ыарытыйан баран кыһын таһырдьа тахсан барымаҥ. Тоҥмут, үлүйэн эрэр киһини көрдөххүтүнэ бастакы көмөнү сөпкө оҥорорго кыһаллыҥ.
Бэйэҕитин уонна чугас дьоҥҥутун харыстааҥ!
Сонуннар
01.12.2022 | 18:00
Спартакиадаҕа бастыҥнар кыттыахтара
01.12.2022 | 17:00
Арыгы атыытыгар хааччахтааһын киллэриллэр
01.12.2022 | 16:00
Эһиилги былаан — 38 км суол
01.12.2022 | 15:06
Саамай сөптөөх диэн көрөбүн
01.12.2022 | 15:05
Комплекс оҥорор ордук
01.12.2022 | 15:00
Бүгүн саҥа дьыллааҕы харыйа уота сандаарыа
01.12.2022 | 15:00
Субсидия кээмэйэ улаатар
01.12.2022 | 14:00
Кадеттарга – саҥа оскуола
01.12.2022 | 13:00
Саҥа сулууспаҕа эрэл улахан
01.12.2022 | 12:00
Кииннэммит библиотека ситимэ анал бырагырааманы оҥордо
01.12.2022 | 11:00
Ыччаппыт талаанынан сөхтөрдө
01.12.2022 | 10:00
Сэргэх көрсүһүү
01.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 1 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
01.12.2022 | 09:30
Дьокуускайга — бастакы харыйа уота
01.12.2022 | 09:00
Владимир Трегубов: «Дьокуускайга дьиэ тутуута биир кэлимник барыа»
30.11.2022 | 22:38
Сүдү үлэтэ — духуобунай нэһилиэстибэбит
30.11.2022 | 18:30
Босхо юридическай көмө
30.11.2022 | 18:00
Дьонноох киһи тутайбат
30.11.2022 | 17:30
Үлэбит дьоһун сыанабыла
30.11.2022 | 16:58
5555 киһи дьыктаан суруйда
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Кыыс, сибэкки курдук, Кыыьы харыстыыр ордук. Кини куннээх халлаан Киьиэхэ сырдык Аар! Харахтара мичээр курдук, Харана5а сырдык сулус Санарара кэрэ…
|
oscar
|
Дьокуускай аан дойдуга суох уникальнай куорат: ирбэт тоҥ үрдүгэр турарынан, ханна да суох тымныы кыһынынан, салыннарар өҥүрүк куйаас сайынынан, Арассыыйа биэс гыммыт биирин ылар республика киин куората – тэбэр сүрэҕэ буоларынан!
Биһиги – хоту сир олохтоохторо киин куораппыт курдук эмиэ аан дойдуга суох культуралаахпыт, искусстволаахпыт, итэҕэллээхпит, сиэрдээхпит-туомнаахпыт. Олохтоох киһи уонна кини олорор киин куората – биир тыыннаах, биир салгыннаах буоланнар дьылҕалара, майгылара-сигилилэрэ эмиэ маарыҥнаһар дииллэр. Ол курдук американецтары уонна Вашингтону, парижаннары уонна Париһы, москвичтары уонна Москваны, чехтэри уонна Праганы, дьоппуоннары уонна Токионы о.д.а. сабыта быраҕан тэҥнээн көрдөххө, олохтоохтор уонна кинилэр киин куораттара атылыы майгылаахтар диэн бэлиэтииллэр.
Кулун тутар 4 күнүгэр киин куораппыт мээрин талар быыбарга кыттыахпыт турдаҕа. Олоътоохтор Дьокуускай инники сайдыытыгар эппиэтинэһи өйдөөн туран салалтабытын талыахтаахпытын бары билэн олордохпут. Мээри талыы – инники сайдыыбытын түстэнии буолар. Хандьытааттарбыт бары даҕаны Дьокуускай курдук элбэх нэһилиэнньэлээх куораты салайар кыахтаахпыт дэнэн быыбарга турдахтара. Онон, хаһааҥҥытааҕар даҕаны талыыттан талыыны талар кыахтанныбыт буоллаҕа.
Билигин, Дьокуускай хас биирдии олохтооҕо, салайааччыбытын таларга санаатын этэр бырааптаах дии саныыбын. Ол бырааппынан туһанан бүгүн ааҕааччылары кытары туох санаалаахпын үллэстиэхпин баҕарабын.
Киин куораппыт салайааччыта үрдүк таһымнаах буолуохтаах. Хас эмэ үйэ тухары Дьокуускай Уһук Хоту сиргэ суос-соҕотоҕун куорат аатыран турбута. Ол да иһин, обществоҕа буолар дьалхааннаах мөҥүрүөн мөккүөрдэр кинини тумнубатахтар, төттөрүтүн Дьокуускай кинилэр кииннэринэн буолбут. Ыраахтааҕылаах Арассыыйа, онтон Сэбиэскэй Сойуус Сибиири, Хоту дойдуну чинчийтэрбит хаһаахтара, айанньыттара, учуонайдара Дьокуускайтан тирэнэн сөҕүмэр арыйыылары онорбуттара. Ыраахтааҕы 19-с үйэҕэ киин сиргэ баппатах буруйдаах холуобунньуктары сэргэ, кини былааһын утарбыт сыылынайдары эрэһиэҥкэтэ суох хаайыы дойдутугар – Саха сиригэр ыыппыта. Ол олохтоохторго үтүөнэн уонна мөкүнэн дьайбытын билэбит. Сэбиэскэй кэмҥэ сиртэн хостонор баай эргийэр киинэ эмиэ Сахабыт сирэ этэ. Ол курдук, хас үйэ ахсын, куораппыт эмиэ киһи кэриэтэ хатарыллан, буһан-хатан, аҕыйах самнархай дьиэлэрдээх түөлбэттэн улахан куоракка кубулуйан истэҕэ. Онон да буолуо, билигин даҕаны Саха сиригэр атын куораттар баалларын үрдүнэн үгүспүт «куорат» диэн Дьокуускайбытын эрэ билинэбит.
21-с үйэҕэ баай устуоруйалаах куораппыт аан дойду сайдыытын эргииригэр киирбитэ балай эмэ буолла. «Азия оҕолорун оонньууларын» 5 төгүлүн ыытар тэрээһин, онно олук буолара саарбахтаммат. Ону таһынан, Фэрбенкс (АХШ), Дармштадт Германия), Мураяма (Япония), Чханвон (Корея), Харбин (Китай), Олимпия (Греция) куораттары кытары «бырааттыы куорат» буоларынан сибээстэнэр. Бу маннык сайдыылаах куораттары кытары сибээстэһии Дьокуускайбыт инники сайдыытыгар улахан оруоллааҕа чахчы. Онуоха өрөспүүбүлүкэ, Арассыыйа эрэ таһымынан буолбакка, омуктары кытары атах тэпсэн олорон тэҥҥэ кэпсэтэр, үлэлиир таһымнаах мээр наадата – олох ирдэбилэ буолла.
Үп-харчы эргиирин муоһатын таба туппут хаһаайыстыбанньык буолуохтаах. Киин куораппытын, байыаннай остуруок быһыытынан, 1632 с. нуучча хаһаактара төрүттээбиттэрэ. Устуоруйаны ылан көрдөххө, кинилэр тойонноро – воеводалар былаастара муҥура суох эбит. Кыраай муҥур ыраахтааҕыта воевода, кэлин губернатор, онтон партийнай босс о.д.а. – бастаан уобаласка, ол кэнниттэн өрөспүүбүлүкэҕэ айбардааһыннарын кэмигэр, куораппытын эҥинэ бэйэлээх кулубалар, бургомистрдар, ратманнар, судьуйалар, бэрэссэдээтэллэр, сэбиэттэр о.д.а. салайбыттара. Өскөтүн бастакы быыбарынай кулуба кыраай воеводатыгар бас бэринэр эбит буоллаҕына, Сэбиэскэй кэмтэн ол баччааҥҥа диэри уларыйбатах. Ол, биир өттүнэн, тыйыс айылҕабыт (ордук кыһыммыт обургу) Икки Атахха бэриммэт сокуонуттан итинник дьаһанан олордохпут. Уһук Хоту сир куоратын кыһалҕатын быһаарыы – итии дойду куоратын кыһалҕатыттан букатын атын буоллаҕа.
17-с үйэ иккис аҥаарыгар кыраай воеводатыгар бас бэринэр быыбарынай кулуба, оччотооҕу куорат эргиэмсиктэрин, промышленнай дьонун олохторун-дьаһахтарын эрэ көрөр эбит. Анараа дойдуларыттан үтүрүллэн-үүрүллэн кэлбит албын-көлдьүн дьону, суут-сокуон иһигэр киллэрэн үлэлэтии-хамсатыы кулубаны сыанан аҕаабатаҕа чахчы. Онтон, сэбиэскэй кэмнэргэ, куорат салайааччыта бастатан туран, хомуньуус баартыйа эрэллээх саллаата буолуохтааҕа. Оччотооҕу кэминэн туох-баар үлэ-хамнас барыта «өлбөт-сүппэт идеяҕа» тирэҕирэн ыытыллара. 90-с сылларга – уларыта тутуу кэмигэр үп-ас бэриллиитэ үөһэттэн мөлтөөн, куорат кыһалҕаларын инники күөнүгэр – олох-дьаһах коммунальнай хаһаайыстыбата тахсар. Хомойуох иһин, бу ыыс туман тыыннаах кыһын обургу кыһалҕалара билигин да бааллара мэлдьэһиллибэт. 90-с сылларга сэбиэскэй кэм кураанах идиэйэлэриттэн, үп-ас кырыымчыгыттан сылайбыт олохтоохторго, куорат мээринэн хайаан да хаһаайыстыбанньык киһи олоруохтаах диэн өйдөбүл күүскэ киирбитэ. Онтон номнуо, 20-чэ сыл ааста. Кэм-кэрдии тохтообокко, атын өйдөбүллэргэ тирэҕирэн сайдар, бэйэтин кэмин ирдэбиллэрин туруорар. Онон билигин талыллыахтаах мээргэ – ирдэбил эмиэ уларыйда дии саныыбын. Билигин хас биирдии тэрилтэ, кыратыттан-улаханыттан тутулуга суох, үлэтэ-хамнаһа үптэн-харчыттан быһаччы тутулуктаах буолла. Сэбиэскэй кэмҥэ хомуньуус баартыйа идиэйэтэ – общество олоҕун хамсатар күүс эбит буоллаҕына, билигин хамсатар күүһүнэн суос-соҕотох – Харчы Тойон буолла. Үп-харчы эргиирин билбэт, ону муоһалаабат буоллаххына, мээр буолбатаҕын да ордук. Биир холобуру аҕалабын. Былырыын, сыл бүтүүтэ, НТВ-га федеральнай былаас регионнарга суолу тутууга аналлаах үбү-харчыны алтынньыга эрэ биэрбитин туһунан киһи итэҕэйиэ суох курдук биэриини көрөн сөхпүттээхпин. Ол да иһин, Дьокуускай олохтоохторо алтынньыга хаар түһэ турдаҕына, суолу оҥоро сылдьыбыттарын соһуйа, сүөлүргүү көрдөхтөрө. Бу маннык анекдокка тэҥнээх үбүлээһин сыыһатын «үөһээлэргэ» дакаастыыр инниттэн, куорат хаһаайына үп-ас боппуруоһун эҥкилэ суох билэр анал үөрэхтээх, билиилээх-көрүүлээх, таһымнаах буолара ирдэнэр. Үп-ас баар буоллаҕына хаһан баҕарар үлэ, хаһаайыстыба да баар буолара өйдөнөр.
Саха сирин киин куоратын олохтоох киһи салайыахтаах.
Төрүт олохтоох омуктартан уонна олохсуйбут кэлии дьонтон «Дьокуускай куорат олохтоохторо» диэн туспа менталитет үөскээтэ дии саныыбын. Өбүгэлэрбит ааспыт үйэлэргэ куорат диэни билбэт буоллахтарына, 19-с үйэттэн саҕалаан, төрүт олохтоох омук дьоно куораты сөбүлээн олохсуйан барбыттара. Нэһилиэнньэ ахсаанын ылан көрөр эбит буоллахха, 1856 сыллаахха Дьокуускай куоракка 2 800 киһи баар эбит. Онтон 1913 с. – 10 300 киһи буолбут. 1962 с. нэһилиэнньэ ахсаана 79 000 киһиэхэ тиийбит. Оттон 1970 сс. – 100 000 тахсыбыт. Кэнники 2010 с. биэрэпис түмүгүнэн, киин куораппытыгар 268 600 киһи олороро бэлиэтэммит. Уларыта тутуу кэмигэр сахалар дэриэбинэлэриттэн хото көһөн киирэн, Дьокуускайга олохсуйбуттарын биэрэпис түмүктэрэ эмиэ көрдөрөллөр. Ол кэмҥэ, Арассыыйа киин сирдэрин олохтоохторо Дьокуускайтан дойдуларыгар төннүбүттэрэ. Онон олохтоох норуот ахсаана куоракка элбээбититтэн, киин куораппыт дьиҥ сахалыы тыына элбээбитин үгүстэр бэлиэтииллэр. Ол да буоллар, харсыыта суох туох да сайдыбат. Ханна баҕарар былыр даҕаны, быйыл даҕаны «кэлии дьон» диэн олохтоохторго өйдөбүл баар буолар.
Аны туран, «кэлии дьон» диэн өйдөбүл общество сайдыытыттан, кэмиттэн-кэрдииһиттэн эмиэ уларыйар эбит. Былыр, Дьокуускай эргиэмсиктэр куораттара буолан турдаҕына, эрдэ көһөн кэлбит атыыһыттар хойут кэлээччи атыыһыттары «кэлии дьон» диэн туоратан, сирдэригэр-уоттарыгар чугаһаппат үлэни ыытан, үгүс үҥсүүнү-харсыыны суруйбуттарын устуоруйа кэпсиир. Оттон сэбиэскэй кэм саҕана «кэлии дьон» уонна олохтоохтор атааннаһыылара устудьуоннар хамсааһыннарын нөҥүө көстүбүтэ диэн этиэххэ эмиэ сөп. Кэлин 90-с сылларга «кэлии дьон» диэн өйдөбүлгэ «тыаттан киирбиттэр» диэн өйдөбүл чугаһаабытын ааҕыахха сөп. Ол курдук омугуттан тутулуга суох нууччалыы тыллаах куорат олохтоохторун ортотугар «тыалар» («деребас, мамбет») диэн өй-санаа баар буола сылдьыбытын үгүстэр өйдүүргүт буолуо. Онтон билигин, ордук кэлиҥҥи сылларга, сахалыы, нууччаллыы саҥабытыттан тутулуга суох, куорат олохтоохторо бары кэриэтэ Кытайтан, Орто Азияттан кэлбиттэри «кэлии дьонтон» атыннык ааттаабат буоллубут. Мин саныахпар, бу барыта омугуттан тутулуга суох – Дьокуускай куорат олохтооҕо диэн менталитет баар буолбутун туоһута.
Сир ийэбитигэр кэм-кэрдии хардыыта түргэтээбитинэн олохтоохтор менталитеттара сырыы ахсын уларыйа турара – олох кырдьыга. Онон, билиҥҥи кэмҥэ, омугуттан тутулуга суох, Дьокуускай куораттан ханна да барар-кэлэр санаата суох олохтоох киһини мээринэн талыахтаахпыт дии саныыбын. Манна байан-тайан, эргинэн баран Москваҕа түһэн хаалбат киһини талыахтаахпыт. Куорат урукку салайааччылара үгүстэрэ киин сиргэ олохсуйбуттарын көрө-билэ олоробут. Икки кэнники болдьоххо олорбут И.Михальчук, Ю.Заболев эмиэ кинилэри батыһан Москвалаабыттарын кэннилэриттэн эрэ көрөн хааллыбыт. Биһиги эрэ куораппыт сайдарыгар наадыйбат, байан-тайан баран «сус» гынан хаалар дьоннор салайаннар, куораппыт итэҕэһэ-быһаҕаһа олус элбэх. Ол иһин олохтоох толкуйдаах киһи салайааччы буолуохтаах.
Харизмалаах, кыахтаах салайааччыны бу быыбарга талыаҕыҥ.
Киин куораты салайыы диэн биир-икки фирманы салайыы буолбатах. Бу стратегическай, киэҥ ыллыктаах толкуйу эрэйэр үлэ. Куораппыт барахсан бу күҥҥэ диэри атын куораттартан ураты сирэйэ-хараҕа, тутуута суоҕа киһини хомотор. Ону ордук атын сиртэн кэлбит дьон бэлиэтии көрөллөр. Соторутааҕыта кэлэн барбыт ыалдьыппыт, урут «Мисс Вселенная» диэн ааты ыла сылдьыбыт, телеведущай Оксана Федорова Дьокуускай «туох даҕаны национальнай уратыта суоҕун» көрөн аһыммытын дуу, кэлэйбитин дуу туһунан сорох хаһыаттарбыт «үөрэ-көтө» суруйбуттара. Кырдьык даҕаны, Дьокуускайбыт төһө да түөрт үйэ курдук сайдыбытын иһин, Хоту сир куората буоларын кэпсиир тутуу сыта да суох. Төһө да кэннэки сылларга араас дьиэлэри дьэндэппиппитин иһин, туох да ураты архитектуралаах тутуу суоҕа чахчы. Биир бэйэбэр онон-манан ойута тардыбыт курдук тутуулардаах куораппыт, кыһалҕа быһа сиэбит абырахтаах ырбаахытын кистии сатыыр түбүктээх саастаах дааманы санатар. Таптыыр, ытыктыыр куораппыт маннык дьүһүннээх-бодолоох буолан турара үгүспүтүн хомотон эрдэҕэ… Аһыммыппыт иһин хайыыр да кыахпыт суоҕа бэрт буоллаҕа. Арай дьиҥ-чахчы куораппытын өрө тардар хаһаайын эрэ кэллэҕинэ, Дьокуускайбыт тупсар ини диэн эрэниэхпин баҕарабын.
Ааспыт 17-18 үйэлэргэ Дьокуускай аҥаардас атыыһыттар, чунуобунньуктар, мещаннар эрэ куораттара эбит буоллаҕына, билигин, общество сайдыытынан, нэһилиэнньэтин састааба улаханнык уларыйдаҕа. Манна 90-с сыллардааҕы общество уларыйыытын эбэн кэбиһиҥ. Онон, киин куорат – бэйэтэ туспа ирдэбиллээх, обществоҕа көрүүлээх, онтун хайа баҕарар олоххо киллэрэр кыахтаах, нэһилиэнньэ инники күөҥҥэ сылдьар араҥалара түмсүбүт киин куораттара буолла. Аныгы Дьокуускайга – араас общественнай тэрилтэлэр, хамсааһыннар, культурнай сабыытыйалар үлэлэрэ-хамнастара улахан оруолу ылар. Манна куорат таһынааҕы тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар нэһилиэнньэлээх пууннар кыһалҕаларын быһаарыыны эбэн кэбиһиҥ. Бу эҥин-араас таһымнаах нэһилиэнньэ көрдөбүлүгэр эппиэттиир, кинилэри хайа эрэ өттүнэн иилиир-саҕалыыр дьоҥҥо, тылын-өһүн тириэрдэн көҕүлүүр, салайар мээр наада. Араас таһымнаах, сайдыылаах омуктартан турар куорат олохтоохторун салайарга, кинилэр кыһалҕаларын быһаарарга, Сахабыт эрэ сиригэр буолбакка, Кииҥҥэ эмиэ дьыаланы быһаарсар кыахтаах үрдүк таһымнаах буолуохтаах.
|
oscar
|
Аныгы үйэҕэ дьахтар эр киһи идэтин баһылыыра сонун буолбатах. Ол эрээри дьахтар-участковай диэн, ону ааһан эр дьон үлэтин куоһарар участковай, олус сэдэх уонна сөҕүмэр көстүү. Ис дьыала уорганнарын үлэһиттэрэ бэйэлэрэ этэллэринэн, участковай үлэтин оннооҕор эр киһи ыарырҕатар. Оттон бүгүҥҥү "Легендарная Фатима Васильева" кэриэстэбил-кинигэ дьоруойа - бу идэҕэ ис кыаҕын толору арыйбыт, бар дьон ытыктабылын ылбыт, олоҕун бүтүннүү талан ылбыт үлэтигэр анаабыт дьикти дьылҕалаах, ураты суоллаах-иистээх, чахчы да, чулуу саха дьахтара буолар. "Дьууппалаах Анискин, Птицефабрика "маамата", Универсальнай саллаат, Бэрээдэги кэһээччилэр "грозалара..." - бу барыта Фатима Васильеваҕа дьон убаастаан, толлон, сөбүлээн биэрбит ааттара.
Тыа сирин сэмэй оҕотун, симик-килбик кыысчаанын хаһан эрэ маннык ааттыахтара диэн оччолорго ким санаан көрбүтэ баарай? Ол эрээри Фатима кыратыттан атаҕастаммыты көмүскүүр, кыаммакка көмөлөһөр, тула бэрээдэги көрөр-истэр ис хаан үтүө суобастаах майгытынан, иһигэр тута сылдьар күүстээх санаатынан, дьоҥҥо киһилии сыһыанынан бу идэҕэ чахчы да олус барсар эбитин кулун тутар 12 күнүгэр сүрэхтэммит "Легендарная Фатима Васильева" кинигэҕэ киирбит ахтыылар туоһулууллар.
20-тэн тахса сыл Дьокуускай куорат олохтоохторун нус-хас олоҕун араҥаччылааһыҥҥа олоҕун анаабыт участковай туһунан кинигэ сүрэхтэниитигэр ИДьМ Дьокуускайдааҕы межмуниципальнай управлениетын эдэр-эмэн үлэһиттэрэ күргүөмүнэн кэлбиттэрэ элбэҕи этэр. Аактабай саала толору кэриэтэ буолбутуттан Фатима Васильева эдьиийдэрэ Валентина Ивановна Григорьева уонна Тамара Прокопьевна Степанова олус үөрдүлэр, долгуйдулар. Кинилэр бу 200 ахсааннаах кинигэни, кимтэн да үп-харчы көрдөөбөккө бэйэлэрэ уйунан туран, ааспыт сылга балтылара суох буолбута биир сылыгар, Участковай күнүн көрсө таһаарбыттара эбээт. Оттон Фатима Прокопьевна өр сылларга бииргэ өйдөһөн үлэлээбит, үгүс сыраны-сылбаны тэҥҥэ туораабыт дьоно, бары биир киһи курдук көхтөөхтүк ахтыы суруйаннар, төһүү күүс буолбуттара. Ол да иһин, кинилэр ахтыылара баар буолан, кинигэ маннык ааттаннаҕа.
Фатима Прокопьевна Васильева 1969 сыл от ыйын 11 күнүгэр Ленинскэй оройуон (Ньурба улууһун) Маар сэлиэнньэтигэр Ли Анна Сергеевнаттан уонна Васильев Прокопий Трофимовичтан үһүс кыыһынан күн сирин көрбүтэ. Ийэлэрэ, адьас эрдэ огдообо хаалан, үс кыыһы уонна биир уолу соҕотоҕун атахтарыгар туруортаабыта. Онон оҕолорун, дьиэ ис-тас үлэтигэр барытыгар үөрэтэн, кытаанах соҕустук, ирдэбиллээхтик иитэлээн, алаһа дьиэлэриттэн утуу-субуу эрэллээхтик көтүтэлээбитэ.
Ол курдук, Фатима 8 кылаас кэнниттэн Төҥүлүтээҕи СПТУ-га иистэнньэҥ идэтин ситиһиилээхтик баһылаан баран, дойдутугар бытовой комбинакка үлэтин саҕалаабыт. Олус таһаарыылаахтык үлэлии сылдьар кыыс, Сэбиэскэй Сойуус сууллуутун түмүгэр тэрилтэтэ сабыллан, атын идэни таларга быһаарынан Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумугар үөрэнэ киирэн, зоотехник-ветеринар идэтин баһылыыр.
Онтон ылбыт идэтинэн Нам Салбаҥар сопхуоска үлэлии сылдьан, Фатима алҕаска, дьылҕа хаан ыйааҕынан, 1995 с. Нам улууһун Ис дьыалатын отделыгар тута ИВС постовойунан үлэлии киирэр. Манна үлэлиир кэмигэр Милииссийэ оскуолатыгар үөрэҕи ааһан, 1997 с. киэҥ сиргэ Дьокуускай куоракка кимиилээхтик үлэлээри көһөн кэлэр. Дьэ, ити кэмтэн ыла Фатима Васильева саҥа тайаммыт суолугар чиҥник үктэнэн, Ис дьыала уорганнарыгар ураты суолу-ииһи тэлэн, бары анаммыт үлэлэригэр бэйэтин туйгун эрэ өттүнэн көрдөрөн, 1999 сыллаахха участковай быһыытынан үлэтин саҕалыыр.
Бииргэ үлэлээбит дьоно кинигэҕэ уонна бүгүҥҥү тэрээһиҥҥэ ахтан ааспыттарын курдук, Фатима Прокопьевна участковайдаабытын тухары үлэтин сүрүн бириинсибинэн кырдьыгы тутуһуу, дьоҥҥо киһилии сыһыан уонна сиэрдээх быһаарыыны ылыныы этилэр. Ол курдук, кини буруйу оҥорооччуну сөптөөх суолга киллэрэр, хадаар киһини уоскутар, киэбирбити оннун булларар, сымыйаччыны кырдьыкка таһаарар дьикти дьоҕурдаах буолар эбит.
Оттон өр сылларга көрөн-истэн олорбут Птицефабрикатыгар участковай Фатиманы билбэт олохтоох киһи суоҕа эбитэ үһү. Оттон кини хас биирдии олохтооҕу, ким массыыната, велосипеда, ыта буоларыгар тиийэ билэр этэ диэн билигин да сөҕө-махтайа кэпсииллэр. Кини оннооҕор киэһэ хойут оҕолор саҥаларын истэн, ким оҕото буоларын быһааран, төрөппүттэригэр эрийтэлиир буолара диэн доҕотторо саныыллар. Бу микрооройуон олохтоохторо уонна Фатима чугас дьоно суруйалларынан, кини элбэх оҕолоох тиийиммэт-түгэммэт ыалларга сылдьарын тухары көмө-тирэх буолар, оскуоланы кытта бэрээдэги кэһиини сэрэтии өттүгэр үгүс үлэни тохтоло суох ыытар эбит. Ол да иһин манна олорбут орой мэник оҕолортон сорохторо, Фатима Прокопьевнаны холобур оҥостоннор, милииссийэ үөрэҕэр, үлэтигэр киирбиттэр.
Фатима Васильева ИДьМ үлэһиттэригэр холуобунай дьыаланы арыйыыга көмөтүн киһи ааҕан сиппэт. Кини бэйэтэ тус баҕатынан тугу көрбүтүн, истибитин сурунан иһэр, буруйу оҥорооччулары учуоттуур, хаартыскаҕа түһэрэр эҥкилэ суох үөрүйэҕэ элбэхтик абыраабытын туһунан доҕотторо махтанан кэпсииллэр. Ол курдук, икки ыйы быһа көрдөөн булбатах киһилэрин Фатима номнуо үлэлиир хоһугар аҕалан хаайан, доппуруостаан бүтэн олорорун уонна да атын кинигэҕэ баар мүлчүргэннээх түгэннэри истибит эрэ барыта сөҕүөҕэ.
Фатима Прокопьевна, өссө да үлэлиэх, элбэҕи оҥоруох, ситиһиэх киһи, эчэйии ылан доруобуйатынан мөлтөөн уонна биэнсийэҕэ тахсар сааһа кэлэн, 2016 сыллаахха үлэтиттэн уурайарга күһэллибитэ. Ол олорон үлэтин, бииргэ үлэлиир дьонун олус ахтар-суохтуур эбит. Уурайбытын да кэннэ дьон киниэхэ, көмө, сүбэ-ама көрдөөн, элбэхтик кэлэрэ үһү.
Онон чулуу участковай Фатима Васильева аатын Птицефабрика микрооройуонун биир эмэ уулуссатыгар биэриэххэ диэн олохтоохтор этиилэрин кинигэ эппиэттээх эрэдээктэрэ Мария Дегтярева-Күндэли мустубут дьон, салалта истиитигэр биллэрдэ. Ону сэргэ кини мемориальнай дуоска ыйанарыгар, документальнай киинэ уһулларыгар уонна үйэтитэр үлэ эдэр дьоҥҥо холобур быһыытынан салҕанан бара турарыгар баҕарда.
ИДьМ Дьокуускайдааҕы межмуниципальнай управлениетын начальнига, полиция полковнига Михаил Кондаков Фатима Прокопьевналыын бииргэ үлэлээбит кэмин истиҥник ахтан туран, уулуссаҕа кини аатын иҥэриини толору өйүүрүн уонна тэрилтэ туруорса сылдьар Участковайга аналлаах пааматынньык тутуутугар Фатима Прокопьевна прототип буолуон сөптөөҕүн эттэ. Ону кытары кини полиция эйгэтигэр маннык үчүгэй кинигэ улаханнык кимиэхэ да тахса илигин уонна маннык элбэх киһилээх үтүө тэрээһин буолбатаҕа ырааппытын бэлиэтээтэ. Кини полиция эдэр үлэһиттэрин бу кинигэни ааҕарга уонна Фатима Васильева үлэтин, тутуспут бириинсиптэрин холобур оҥосторго ыҥырда.
Бииргэ үлэлээбит кэмнэрин долгуйа ахтан, олус күүстээх, чаҕылхай тыллары Фатима Прокопьевна бииргэ үлэлээбит доҕотторо: ИДьМ участковай уполномоченнайдар үлэлэрин салайар отдел начальнига, полиция полковнига Михаил Иванов, Дьокуускай 2 №-дээх милииссийэ отделын участковайдарын урукку салайаччыта, СӨ үтүөлээх юриһа, астаапкаҕа сылдьар подполковник Михаил Сосин, полиция майора Хамзат Аушев, полиция майора Надежда Борисова, старшай лейтенант Анна Тарская эттилэр. Кинилэр Фатима, бастатан туран, киһи быһыытынан үрдүк хаачыстыбалааҕын кэпсээтилэр. Хаһан да кими да кэнниттэн саҥара, үҥсэ сылдьыбат, бэйэтин туһугар биирдэ даҕаны көрдөспөккө, дьон кыһалҕатынан олорбутун бэлиэтээтилэр. Ол да иһин бастыҥ участковай Птицефабрикаҕа үлэлиирин тухары сөбүлээн олорбут биир хостоох мас дьиэтин бэйэтин бас билиитигэр ылбакка орто дойдуттан бараахтаатаҕа.
Фатима Прокопьевнаны кимнээҕэр да чугастык билэр бииргэ төрөөбүт эдьиийдэрэ, оҕо сааһын, устудьуон сылларын доҕотторо уонна үөрэммит Маар орто оскуолатын урукку дириэктэрэ Юрий Наумович Иванов, хараастан, уйадыйан тураннар, хаһан да сойбот сырдык-сылаас тыллары анаатылар. Кинигэни хомуйан оҥорооччулар маннык үөрүүлээх-быһыыга майгыга ИДьМ музейын дириэктэригэр, полковник Александр Иванович Ярковойга "Легендарная Фатима Васильева" кинигэ туттарылынна.
Кинигэ сүрэхтэниитин Фатима Прокопьевна өр кэмҥэ алтыспыт коллегата, ИДьМ Дьокуускай куорат бэтэрээннэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ, ис сулууспа астаапкаҕа сылдьар полковнига Галина Баишева олус үрдүк таһымҥа тэрийэн ыытта. Онон сүүс сылга биирдэ кэлэн ааһар сэдэх киһи, кэккэ сылларга хас да төгүл "Бастыҥ участковай" ааты ылбыт саха чулуу дьахтарын Фатима Васильева аатын үйэтитии, кинигэ эрэ сүрэхтэниитинэн муҥурдаммакка, салҕанан бара турарыгар эрэлбит улаатта.
Тэрээһини сырдатта бэйэ корр.
Тарҕат:
Ситимнээх ыстатыйалар
ССРС биир бастыҥ силиэдэбэтэлин кэпсээннэрэ
Катерина Григорьева: Үтүө дьонноох буоламмын, олоробун, үлэлиибин, үөрэбин-көтөбүн
Полиция үлэһиттэрэ эпилепсиялаабыт дьахтары быыһаатылар
“Кыым” хаһыаты кытта саастыы Чурапчы полицията
Сыаналаах булумньу
"Миигин уордулар!"
Пааспардарын сөргүттүлэр
Климов бирикээһэ көтүрүлүннэ
Санааҕын суруй
Ааккыт-суолгут
Отправить
Отменить
Бүтэһик сонуннар
Дьон
Петр Ноговицын: "Оскуола эйгэтэ - инники олоҕум, кэскиллээх үлэм"
Эрэдээксийэбит бүгүҥҥү ыалдьыта – өрөспүүбүлүкэтээҕи лиссиэйи 2012 сыллаахха бүтэрбит,…
Сүбэ
Дьиэни бырайыактааччы Аина Уларова
Сонуннар
Олоҥхо дьыктаанын «туйгун» сыанаҕа 1000 тахса киһи суруйда
Дьон
Нарыйаана Данилова: "Бойобуой доҕотторун туһугар олоҕун толук уурда"
Уопсастыба
Күнтэгил, Сахат, Аламай
© 2022 KYYM.RU
«КЫЫМ»
Тэрийэн таһаарааччы: “Ситим” медиа-бөлөх ХЭУо
Сүрүн эрэдээктэр:
М.Г. Дегтярева
Эрэдээксийэ аадырыһа: 677027, Дьокуускай к., Киров уул. 18, В блок, 710 оф.
Аан ситим нүөмэрэ:
+7 (914) 820-09-75
Биллэрии өҥөтө:
+7 (924) 367-01-56, +7 (4112) 34-05-03
Реклама өҥөтө:
+7 (914) 280-11-20, +7 (4112) 42-59-47
E-mail : [email protected]
Сибээс, информационнай технология уонна маассабай коммуникация эйгэтин кэтээн көрөр федеральнай сулууспа 08.05.2019 бэлиэтэммит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС 77-75678
|
oscar
|
Олунньу 6 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ Федерация Сэбиэтин федеративнай тутулга, регионнар политикаларыгар, олохтоох салайыныы уонна Хотугу дьыалаларга кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Александр Акимов суруналыыстарга пресс-конференция оҥордо.
Дьыалабыай сырыы соруга
Федерация Сэбиэтин чилиэнэ Александр Акимов бастаан суруналыыстарга Саха сиригэр тоҕо кэлэ сылдьар сыалын-соругун кытта билиһиннэрдэ. Ол курдук, Федерация Сэбиэтин чилиэннэригэр региональнай нэдиэлэ диэн баар.
Сенатордар хас ыйын ахсын регионнарга сылдьаннар олоҕу-дьаһаҕы, үлэни-хамнаһы кытта билсэллэр, бэйэлэрин ыытар үлэлэрин кытта билиһиннэрэллэр. Александр Константинович дойдутугар оннук дьыалабыай сырыыга кэлбитин туһунан эттэ.
Анал этии тула
Ол кэнниттэн кини дойду Президенэ Федеральнай Мунньахха оҥорбут Анал этиитигэр тохтоото.
— Үлэҕэ-хамнаска үгүс түбүктээх ыгым нэдиэлэ ааһан эрэр. Өрөспүүбүлүкэ Конституционнай суута ыыппыт, дойду Президенэ Владимир Путин Федеральнай Мунньахха оҥорбут Анал этиитин дьүүллэһиигэ научнай-методическай Сэбиэтигэр кыттыыны ылбытым. Мин итинник үрдүкү таһымнаах тэрээһиҥҥэ алтыс төгүлүн сырыттым. Онон уруккулары кытта тэҥниир толору бырааптаахпын. Быйылгы Анал этии олох ураты буолбутун тоһоҕолоон бэлиэтиибин. Сүрүннээн дойду иһигэр баар кыһалҕалар, демографическай, дьиэ кэргэн политикатын боппуруостара таарылыннылар.
Россия бырабыыталыстыбата отставкаҕа барда, кадрдар уларыйдылар. Маны уопсастыба кэтэспитэ ыраатта. Онон тустаах боппуруос быһаарыллар кэмэ тирээн кэлбитин этэбин. Дойду экономическай уонна социальнай политиката уларыйыахтаах. Бу туһунан дойду Президенэ Анал этиитигэр ахтан ааспыта.
Тус бэйэм социальнай эйгэҕэ өр кэмҥэ үлэлии сылдьыбытым. Өрөспүүбүлүкэҕэ үлэ уонна социальнай харысхал миниистиринэн үлэлээбитим уонна вице-президеннии сылдьан, социальнай салааны салайбытым. Учуонай-практик да быһыытынан бу эйгэни иһиттэн үчүгэйдик билэбин. Россия Президенэ Анал этиитигэр бэйэлэрин чопчу көрүүлэрин кытта билиһиннэрбитэ. Биллэрин курдук, дойду ырыынак сыһыаннаһыыларыгар киирэр, ыһыллыы-тоҕуллуу 90-с сылларыгар оҕо төрөөһүнэ таҥнары түспүтэ. Ити кэм демографическай дьааманан ааҕыллар, — диэн Александр Акимов эттэ.
Ити кэмҥэ ийэ буолар дьолу билбит дьон бу балаһыанньаны иһиттэн билэбит уонна өйдүүбүт. Ол курдук, төрүүр дьиэлэргэ оҕолонор дьахтар ахсаана олус аҕыйаҕа. Маҕаһыннарга оҕо суута, таҥаһа уонна аһа диэн суоҕун кэриэтэ этэ. Күнү саҥа көрбүт кырачааннар барахсаттар эдьиийдэрин-убайдарын эргэ-урба сууларыгар сууланан дьиэлэригэр тахсаахтыыллара.
Билигин ити уустук кэмҥэ төрөөбүт оҕолор ийэ-аҕа буолар саастарын ситтилэр. Маны тэҥэ, кэлиҥҥи кэмҥэ Россияҕа төрүүр саастаах дьахтар ахсаана биллэрдик аччаабыта бэлиэтэнэр. Ол курдук, Росстат дааннайынан, 2017 сыл тохсунньу-алтынньы ыйдарыгар 2016 сылы кытта тэҥнээтэххэ, 170 тыһыынчанан аҕыйах оҕо күн сирин көрбүт.
— Ити кытаанах кэм дуораана дойдуга билиннэ. Өссө биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр атын субъектары кытта тэҥнээтэххэ, демографияҕа балаһыанньа арыый ама курдук. 90-с сылларга төһө даҕаны уустук кэм буоллар, өрөспүүбүлүкэбит маҥнайгы Президенэ Михаил Николаев олус сөптөөхтүк дьаһаммыта. Социальнай политикаҕа Саха сирэ дойдуга инники күөҥҥэ сылдьара. 90-с сылларга Саха сирэ бэйэтин нэһилиэнньэтин уларыйыылартан көмүскээбитэ. Киин регионнарга итинник кыах суоҕа, — диэн Александр Константинович эттэ.
Кырдьык, дьиэ кэргэн, дьахтар уонна оҕо туһугар өрөспүүбүлүкэбит бастакы Президенэ Михаил Николаев үгүс өрүттээх үлэни ыыппыта. Ол курдук, өрөспүүбүлүкэбитигэр дьиэ кэргэн туруктаах, социальнай көмүскэллээх буолуутугар, дьахтар, оҕо бырааптара көмүскэнэригэр улахан суолта уонна болҕомто ууруллар буолбута. Бастакы Президеммит 1993 сыл олунньу 6 күнүнээҕи Ыйааҕынан Дьиэ кэргэн, дьахталлар проблемаларыгар уонна демографическай политикаҕа кэмитиэт тэриллибитэ. Бу комитет хара маҥнайгыттан элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ, аҥаардас ийэлэргэ, аҕаларга, тулаайах, инбэлиит оҕолорго улахан болҕомтотун уурбута.
Дьиэ кэргэн, дьахталлар уонна оҕолор боппуруостарыгар туһуламмыт Президент Ыйаахтара, Бырабыыталыстыба уураахтара, дьаһаллара ылыллыбыттара.
Александр Акимов салайар Арктика уонна Антарктика Сэбиэтин үлэтигэр кылгастык тохтоото. Кини судаарыстыба Арктикаҕа уонна Уһук Илиҥҥи региоҥҥа болҕомтотун күүскэ ууран эрэрин, анал политиканы ыытан эрэрин бэлиэтээтэ. Арктиканы сайыннарыыга аналлаах түөрт докумуон оҥоһуллан, бэлэмнэнэн эрэрин туһунан эттэ. Ол курдук, стратегия, социальнай-экономическай сайдыы бырагыраамата, нолуок преференцията, о.д.а. Социальнай бакыат бэлэмнэнэ сылдьарын туһунан бэлиэтээтэ. Сенатор Хотугу муора суолун-ииһин, национальнай куттала буолуу боппуруостарын таарыйда. Александр Константинович: «Судаарыстыба Арктикаҕа диэки хайыста, төнүннэ», — диэтэ. Арктиканы сайыннарыы уһун кэмнээх политика буолуоҕун туһунан санатта.
Төрүт Сокуоҥҥа уларыйыылар тула
Александр Константинович суруналыыстарга Россия Конституциятыгар киирэр уларыйыылар тула эмиэ санаатын үллэһиннэ.
— Дойду Төрүт Сокуона 1993 сыллаахха ылыллыаҕыттан ылата сүүрбэ сэттэ сыл ааста. Олох-дьаһах уларыйда, уларыйар. Россия атын буолла. Конституцияҕа уларыйыылар киирэллэригэр ситтибит-хоттубут дии саныыбын. Көрөргүт курдук, аан дойду отуора уларыйбыт кэмигэр олоробут, балаһыанньа күн ахсын кэриэтэ уларыйар-тэлэрийэр. Оннооҕор сайдыылаах АХШ, Евросоюз судаарыстыбалара кириисиһи көрсөллөр. Россия норуоттар икки ардыларыгар буола турар быһыыга-майгыга эппиэттэһиэхтээх, хардарыахтаах. Дойду Президенэ Анал этиитигэр ити туһунан тоһоҕолоон бэлиэтээбитэ.
Президент сорох боломуочуйалара Госдумаҕа уонна Федерация Сэбиэтигэр биэрэн эрэр. Ол курдук, Госдума бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин, вице-премьердэри уонна федеральнай миниистирдэри бигэргэтэр буолуоҕа. Бу да иннинэ Федерация Сэбиэтэ Үрдүкү Сууту уонна Генеральнай Прокуратураны бигэргэтэрбит.
Федерация Сэбиэтигэр дойду Төрүт Сокуонугар уларытыылары киллэрэргэ оробуочай бөлөх тэриллибитэ. Манна соопредседателинэн конституционнай, сокуону оҥорууга уонна судаарыстыбаннай тутулга кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ, юридическай наука доктора, конституционнай быраапка специалист Андрей Клишас анаммыта. Кини этэринэн, регионнартан этиилэр киирэ туралларынан сибээстээн, Конституцияҕа уларытыылары киллэрии дьүүллэһиитин уонна Госдумаҕа иккис уонна үһүс ааҕыыларга ылыллыытын болдьоҕун уларыппыттар, көһөрөн биэрбиттэр. Биллэрин курдук, тустаах барылы Госдумаҕа дьүүллэһиллибитин кэнниттэн Федерация Сэбиэтин үөһэ палаатата бүтэһиктээхтик Конституцияҕа уларытыылары ылыныаҕа эбэтэр утарыаҕа. Ол кэнниттэн дойду Президенэ уонна оробуочай бөлөх этэрин курдук, сокуону норуот дьүүллэһиэҕэ. Манна бүттүүн норуот куоластааһына буолуохтаах дии саныыбын. Дойду Төрүт Сокуонугар уларытыыларга дьүүллэһии эбэтэр куоластааһын буолар механизма бүтэһиктээхтик өссө быһаарылла илик. Сотору кэминэн ити боппуруос быһаарыллыа дии саныыбын, — диэн эттэ.
Суруналыыстар Федерация Сэбиэтин чилиэниттэн Александр Акимовка бизнес социальнай эппиэтинэһигэр, Уһук Илиҥҥи регион социальнай-экономическай бырагырааматыгар, 2% ипотекаҕа туһаайыллыбы, о.д.а. ыйытыылары биэрдилэр.
|
oscar
|
Ытык Бахсы, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, норуот маастара, Духуобунас Академиятын академига Борис Федорович Неустроев-Мандар Уус саха мындыр өйүн-санаатын чинчийдэ, баай үөрэҕин бүүс бүтүннүү хапта. Ытык киһи Олох Эргииригэр Кэм тылын дириҥ далайын анаарар айар араҥалара саас-сааһынан арыллан көһүннүлэр. “Ийэ тыллаах, ийэ өйдөөх, ийэ кута толору киһи кэпсиирэ-ипсиирэ арыйыы, арыллыы буолара баар — ол Мандар Уус бэйэтин холобуругар илэ көстөр. Көстөрүн курдук, ханна оҕо-ыччат төрөөбүт ийэ тылынан үөрэнэр даа, онно кыайыы-хотуу көтөллөнөн, ситиһии сиэттиһэн кэлэ турар”, – диэн бэрэпиэссэр, педагогика билимин хандьыдаата Г.С. Попова-Санаайа уот харахха бэлиэтээбитэ.
Таатта улууһун баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы, Изабелла Сивцева:
– Сахаҕа үрдүк баайыылаах, тоҕус чуолҕаннаах улуу уус диэн өйдөбүл баар. Бу үс улахан өйдөбүлү биир этиинэн этиллибит сүдү өйдөбүл буолар. Киһи сайдыытын муҥутуур чыпчаалын көрдөрөр өйдөбүл буолар. Бу чыпчаал эйгэ тэрилиннэҕинэ ситиһиллэр. Баайаҕа түөлбэтэ Саха сирин уустарын түмэр киин буолар. Үс Кут (үс Ийэ) – Ийэ Тыл, Ийэ Өй, Ийэ Кут диэн үөрэҕэ ФГОС диэн үөрэххэ турар ирдэбилбитигэр бүтүннүүтэ ырылыччы түмүллэ сылдьар. Ити этиитин Мандар Уус бэйэтэ толорон, кыһатын үлэлэтэн кэллэ. СӨ оҕолорун уус уонна иис дьарыгар дьарыктаан кэллэ, ону таһынан улахан дьону бэйэтин идэтигэр уһуйда. Кини үлэлээбитин тухары биир солкуобайы ирдээбэккэ, биир массыына көрдөөбөккө, бу муспут, түмпүт, чинчийбит үлэлэрэ биһиги норуоппут баайа буолар.
Философия билимин дуоктара, бэрэпиэссэр Андрей Саввинов:
– Түҥ былыргы киһи кэлэн биһиги олохпутугар баар буолан хаалбыт. Мандар аныгы киһи буолбатах. Үөһээттэн саха омугу олох сүнньүгэр киллэрэргэ ананан кэлбит ытык киһи. Алампа «айыы сирэйдээх абааһылар элбэхтэр» диэн этэн турар. Саха дьиҥ өйүн-билиитин таҥнарааччылар билигин интэллигиэнсийэ да өттүгэр, хомойуох иһин, бааллар. Онон бу Борис Федорович-Мандар курдук саха саарынын Айыылар хааһыламмыт саха норуотун өйүн-санаатын сүрүннээтин, ИйэӨйүн сүнньүн буллардын диэн ыыттахтара! Сирдээҕи олоххо айыы санаалаах киһи төрүөҕүттэн өлүөр диэри, салгын кутун, өйүн-санаатын сайыннара сатыыр. Бу дойдуттан барар түгэммитигэр салгын куппут арахсан, ийэ кукка холбоһор.
Философия билимин дуоктара, бэрэпиэссэр Виктор Михайлов:
– Киһи идэтин толору баһылаатаҕына бөлүһүөк буолар. Дьэ, холобур, Мандарга күрүөлэнии диэн өйдөбүл баар. Ол аата анааран түмэр тирэх санаа баар буолуохтаах. Үгүспүтүгэр оннук суох ээ, барыта утарытынан, өскүөрүтүнэн эрэ. Барыны-бары дэгиэ тыҥырахха, муоска-тиискэ түһэрэн ылабыт. Ону күрүөлүүр эбит буоллахха, олох атын таһым, өй тахсан кэлэр. Борис Федорович тутта-хапта сылдьарыгар, саҥарарыгар-иҥэрэригэр барыта ол толору баар. Кини хаһан даҕаны ханнык да түгэҥҥэ атын дьон туһунан биир да куһаҕаны саҥарбатах, эппэтэх-тыымматах киһи.Өскөтө Аристотель киһини «человек есть политическое животное» диэбит буоллаҕына, Паскаль «человек есть мыслящий тростник» диэбит буоллаҕына, Эрнест Кастрен «человек это существо создающее символы» диэбит эбит. Ол аата киһи ойууну-бичиги оҥорорунан кыылтан-суолтан уратылаах диэн. Дьэ, бу манна Борис Федорович туох баар үлэлэрэ бу өйдөбүлгэ олоҕураллар дии саныыбын. Кини үлэлэрин сыныйан аахтаххытына, онно барыта эридьиэстэнэр.
Ытык Бахсы сүбэ-соргу кэбиһиититтэн
СӨ П.А. Ойуунускай аатынан Судаарыстыба Бириэмийэтин лауреата, норуот маастара Борис Неустроев-Мандар:
– Биһиги сирбит киэҥ Куйаарга олох таммаҕа таммалаабыт соҕотох соҕотоҕо. Үрдүк Айыылар маанылаан-маанылаан үрдүк олоҕу тэниппит Ийэ сирдэрэ. Онон Киһи Айыылар үлэлэрин салҕааччы буолар. Олоҕу чэчирии сайыннарар ытык Иэс диэн баар. Онон киһи хайа да түгэҥҥэ, хайа да кыһарҕаҥҥа ыһыктыныа суохтаах. Биир да мүнүүтэтэ, биир да чааһа, биир да күнэ көлдьүҥҥэ, көрүнньүккэ, күлүктээххэ көтүө суохтаах. Бу буолар киһи диэн үрдүк өйдөбүл ис хоһооно. Ол иһин киһи аатын-суолун хаһан даҕаны түһэн биэрбэт гына олоруохтаах. Биһиги кэммит сүрдээх кылгас. Кэм чыпчылыйыах түгэнэ. Бу соторутааҕыта оҕо буолан ыстаммыт аҕай этибит. Олох утаппыт, аччыктаабыт курдук олоруохха наада. Оннук эбит буоллаҕына, элбэҕи ситиһиэххит. Киһи саныыр санаата тарҕаныахтаах. Тууйуллубут санаа курсуйар, сытыйар-ымыйар. Ол эрэ түмүгэр Эргиир үөскүүр. Айылҕаҕа бүтүннүү Олох Эргиирэ. Күн эргиирэ, Сир эргиирэ, Дьыл эргиирэ. Барыта төгүрүк күрүө. Саха буолан сандаарбыт, Урааҥхай буолан ууһаабыт-тэнийбит улуу күүспүт буолар!
Ангелина КУЗЬМИНА,
тыл билимин хандьыдаата.
Навигация по записям
Итэҕэл туһунан
Остуоруйаны чинчийииттэн
Тэрийэн таһаарааччы: “Саха өйүн-санаатын баайын уонна култууратын сырдатар-чинчийэр киин” кэмиэрчэскэйэ суох автономнай тэрилтэ.
Сибээһи, информационнай технологияны уонна маассабай коммуникацияны кэтиир федеральнай сулууспаҕа киирбит нүөмэрэ: ЭЛ № ФС77-79595 (07.12.2020)
Сүрүн эрэдээктэр - тыл билимин хандьыдаата Ангелина Афанасьевна Кузьмина
Аадырыспыт:
Дьокуускай куорат, ул. Подгорная 17Б
элэктириэн буоста: [email protected]. төлөпүөн нүөмэрэ: 89142681196
6+
sakhaetigentyla.ru саайт матырыйаалын толору эбэтэр кылгатан туһанар түгэҥҥэ булгуччу гиперссылка ирдэнэр.
|
oscar
|
СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министиэристибэтин пресс-сулууспата иһитиннэрэринэн, Саха сирин музыканнара уонна музыканы сэҥээрээччилэрэ Улуу Кыайыы 75-сыллаах үбүлүөйүгэр ананар «Кыайыы түннүгэ» бүтүн Арассыыйатааҕы ааксыйаҕа кыттыһыахтара.
Бу күн бүтүн дойду түннүктэриттэн уонна балконнарыттан Давид Тухманов «Кыайыы күнэ» ырыата толоруллуоҕа. Ааксыйа 12.00 чааска саҕаланар. Баҕалаахтар бэйэлэрин толорууларын социальнай ситимнэргэ #окнопобеды хэштеги туруоран таһаарыахтарын сөп.
Филармония духовой оркестра, Музыка үрдүкү оскуолата, Дьокуускайдааҕы музыкальнай колледж уонна Үҥкүү тыйаатырын национальнай оркестра ааксыйаҕа кыттыыны ылар былааннаахтар.
Сонуннар
01.12.2022 | 12:00
Кииннэммит библиотека ситимэ анал бырагырааманы оҥордо
01.12.2022 | 11:00
Ыччаппыт талаанынан сөхтөрдө
01.12.2022 | 10:00
Сэргэх көрсүһүү
01.12.2022 | 10:00
Ахсынньы 1 күнүгэр Дьокуускай куоракка вакцинацияланар пууннар
01.12.2022 | 09:30
Дьокуускайга — бастакы харыйа уота
01.12.2022 | 09:00
Владимир Трегубов: «Дьокуускайга дьиэ тутуута биир кэлимник барыа»
30.11.2022 | 22:38
Сүдү үлэтэ — духуобунай нэһилиэстибэбит
30.11.2022 | 18:30
Босхо юридическай көмө
30.11.2022 | 18:00
Дьонноох киһи тутайбат
30.11.2022 | 17:30
Үлэбит дьоһун сыанабыла
30.11.2022 | 16:58
5555 киһи дьыктаан суруйда
28.11.2022 | 17:26
Сунтаардар хотугу дьүкээбил "анныгар"
27.11.2022 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата cэтинньи 28 - ахсынньы 4 күннэригэр
24.11.2022 | 11:00
Саха сирин бастыҥ IT-бырайыактара
23.11.2022 | 17:30
Олоҕун науканы кытта ситимнээн
23.11.2022 | 17:00
Үс игирэ төрөөтө
23.11.2022 | 16:30
Куорат учууталларыгар — саҥа бириэмийэ
23.11.2022 | 16:00
Саамай кэрэ сүөһүнү таллылар
23.11.2022 | 15:56
«Үтүө санаа харыйата» оҕолор баҕа санааларын толорор
23.11.2022 | 15:00
Дьикти быыстапканы көтүтүмэҥ
Ордук ааҕаллар
Дьон | 19.11.2022 | 18:00
Николай Винокуров: «Дойдубар этэҥҥэ эргиллэн кэллим...»
«Боотур» этэрээт байыастарын ортотугар биһиги биир дойдулаахпыт Алаһыай нэһилиэгиттэн төрүттээх Николай Винокуров баарын истэн, кэпсэтиэхпин баҕардым. Ол эрэн сэһэргэһиибин хайдах-туох саҕалыахпын тобуларбар олус ыарахан этэ. Бу үлэ, үөрэх, сайдыы, тэрээһин туһунан суруйуу, кэпсэтии буолбатах... Бу — олох, дьылҕа, тыын былдьаһыы, өлүү-сүтүү, инники олох иһин охсуһуу туһунан сэһэргэһии. Николай тута хоруйдаабытыгар...
Дьон | 25.11.2022 | 10:20
Халбаакыттан — Олоҥхо тыйаатырыгар
Дьокуускайга саха тылын учууталларын сийиэстэрин сэргэ өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо декадата ыытылла турар. Оттон чулуу айымньыбыт баай философиятын кэлэр ыччакка тиэрдэр биир бэртээхэй ньыманан тыйаатыр буолар. Бу дьыл сэтинньитигэр Олоҥхо тыйаатыра «Дьорҕостой Бэргэн» куукуланан испэктээк туруоран сүрэхтээбитэ. Режиссер Гаврил Мэҥкээрэп Николай Калинович Шамаев-Чопчухаан (Үөһээ Бүлүү) олоҥхотунан туруоруутун Дьокуускай куорат хас да уһуйааныгар...
Дьон | 26.11.2022 | 10:00
Мария Матвеева: «Дьоҥҥо үтүөнэн эрэ сырыттахха, олорорго чэпчэки»
Тыа сиригэр көмүс куоластаахтар, үҥкүүһүттэр, айар, суруйар дьон баалларын куруук кэрэхсии, сэргии истэбит. Ханна да сырыттарбын талааннаах дьону кытта билсэрбин, санаа атастаһарбын туохтааҕар да ордоробун.
Дьон | 20.11.2022 | 11:00
Элэгэнтэй Адамов: «Сиэрдээх өй-санаа төрүт дьарыкка эрэ баар»
Бүгүҥҥү нүөмэргэ Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгин олохтооҕо Элэгэнтэй Адамовы кытта тыа сирин олоҕун, итэҕэл, уус идэтин, сайдыы, норуот дьылҕатын, кэскилин туһунан сэһэргэстибит. Дьоҕурдаах киһи анаарыыта киэҥэ, этэр тыла оруннааҕа сөхтөрдө.
16+
Cетевое издание kiinkuorat.ru зарегистрировано Роскомнадзором 30.04.2021 г. реестровая запись ЭЛ№ФС77-81002
Учредитель: МУП Редакция газеты «Эхо Столицы» ГО г. Якутск". Адрес: 677000, г. Якутск, пр. Хабарова, 27/1
И.о. главного редактора: А.И.Донская
Редакция за содержание рекламных объявлений ответственности не несет. За информацию и текст, опубликованные под знаком "реклама", несет ответственность рекламодатель. Рукописи не рецензируются и не возвращаются.
|
oscar
|
Быйыл олунньу 23 күнүгэр Ильмень күөлгэ кыргыһыы 75 сылын бэлиэтээтибит. Бу алдьархайдаах кыргыһыы кыттыылааҕа, түөрт уордьаннаах биир дойдулаахпыт Иннокентий Петрович Канаев төрөөбүтэ 100 сылыгар аналлаах “Кэскил” хаһыат сүлүөтэ Чычымахпыт оскуолатыгар ыытылынна.
Мин ийэбинэн хос эһэм Куприянов Ефрем Семенович Ильмень күөл кыргыһыытыгар кыттыбыта. Кини, баара буоллар, 105 сааһын туолуо этэ…
Ефрем Куприянов сэриигэ 1942 сыллаахха ыҥырыллыбыт. Урал хайаларын аннынааҕы Вершет лааҕырга байыаннай үөрэҕи барбыт. Хайыһарынан сылдьарга, бэргэнник ытарга үөрэппиттэр. Ротатын хамандыыра старшай лейтенант Хворгарин диэн эбит. Оттон батальоннарын капитан Винокуров хамаандалаабыт.
1943 сыл олунньу 22 күнүгэр 19-с хайыһар биригээдэтэ Ильмень күөлгэ тиийэн кэлбит. Өстөөх күөл нөҥүө баар диэбиттэр эрээри, уҥуоргу кытыл олох көстүбэт тумана үһү. Кэлин билбитэ, ыраас, чаҕылхай да күҥҥэ нөҥүө өттө көстүбэт 45 биэрэстэ усталаах, 35 биэрэстэ туоралаах, 10-ча миэтэрэ дириҥнээх улахан байҕал эбит!
Ол түүн күөлү туоруурга бирикээс бэриллибит. Барыларыгар “наркомовскай” диэн ааттанар курууска аҥаардыыта испиири түҥэппиттэр, сүгэ сылдьар паектарыттан килиэп, кэнсиэрбэ сииллэрин көҥүллээбиттэр. Саха үгүс уолаттара, алаастарыгар сылдьан арыгы испэтэх дьон, бэйэлэрин өлүү испиирдэрин нуучча доҕотторугар биэртэлээбиттэр. Дьэ, онтон туорааһын саҕаламмыт. Хайыһаргын, хаалыккын, сэпкин-сэбиргэлгин сүгэ сылдьаҕын, тугу да сүтэриэ суохтааххын. Киэһэттэн быһа хааман, сарсыарда халлаан сырдыыта нөҥүө биэрэк көстүбүт.
Бу кэмҥэ өстөөх сөмөлүөттэрэ көтөн кэлэн, ынырыктаахтык буомбалаабыттар. Халыҥ муус күөрэ-лаҥкы баран, дьон бөҕө ууга түспүт. Мин хос эһэм уонча хаамыы иннигэр буомба эстэн, муустаах уу өрө күөрэс гынан тахсыбыт, сонно тута үс киһи биирдэ мэлис гыммыт. Тула өттүгэр, ити курдук, өлүү-сүтүү, үөгүү-хаһыы бөҕө. Быыһанар сир биэрэк эрэ буолбут. Ордубуттар харса суох биэрэк диэки түһүммүттэр. Аны онтон күүстээх уотунан көрсүбүттэр. Эһэм эрэйдээх туох баар күүһүнэн сүүрэн, биэрэккэ отой чугаһаабытыгар, иннигэр уот күлүм гыммыт, туох эрэ олус ыарахан күүскэ саайбыт…
Буулдьаҕа таптарбатахтар, чэпчэкитик бааһырбыттар, атахтарыгар уйунааччылар, хойутаабыт “Отходить!” диэн хамаанда кэнниттэн, төттөрү чугуйан, сорохтор сүксүһэн, сорохтор өйөһөн, өлөн-быстан, бэйэлэрин биэрэктэрин нэһиилэ булбуттар. Биир-икки суукканан кэлбэтэх дьону, подразделение испииһэгиттэн көрөн, барыларын өлбүтүнэн аахпыттар уонна донесениеҕа оннук бэлиэтээбиттэр, дойдуларыгар “хара суругу” ыыппыттар.
Оттон ол кэмҥэ мин хос эһэм Ефрем Куприянов дөрүн-дөрүн өйдөнөн, кэлин билбитэ, атаҕын тосту ыттарбыт, илиитигэр, сүнньүгэр таптарбыт эбит! Ыараханнык бааһыран, хаан-билик буолан, аҥаар илиитинэн далбаатыы сатыы сыттаҕына, ньиэмэстэр кэлэн, билиэн ылбыттар.
Эһэм ханна-ханна сылдьыбытын үчүгэйдик өйдөөбөт. Биир кэм, бэккэлээтэҕинэ, поезка ыга симэн уонна туой сатыы хаамтаран, атын-атын лааҕырдарга көһөрөн иһэллэр эбит. Арай ньиэмэстэр наар кырбыылларын, атаҕастыылларын, олох аһаппаттарын, күүскэ үлэлэтэллэрин үрдүнэн, дьонун, дойдутун ахтара бэрдиттэн, ол ыра санаа күүһүнэн, хата, тыыннаах ордубут.
Россия Оборуонаҕа министиэристибэтин архыыбыттан ылыллыбыт докумуоҥҥа суруллубутунан, Куприянов Ефрем Семеновиһы Эстония Виляндей куоратын балыыһатыгар эмтээн, атаҕар туруоран, Двинскай куоракка билиэннэйдэр лааҕырдарыгар аҕалбыттар. 1943 сыл балаҕан ыйын 21 күнүттэн 1944 сыл ыам ыйыгар диэри Крейзбург куоракка саахар собуотугар үлэлэппиттэр. Ити “саахар” диэн эттэххэ минньигэс. Дьиҥинэн наар буор хастараллара, таас тастараллара. Онтон Ковно, Шауляй куораттар лааҕырдарын кэнниттэн Нюрнберг куорат концентрационнай лааҕырыгар бырахпыттар. Күн аайы хастыы эмэ сүүс киһи өлөрүн крематорий оһоҕор уматаллар эбит. Мин хос эһэм дэлби ыран, нэһиилэ 45 кг ыйааһыны хапсан, крематорийга ыытыллыбатах. Ол оннугар дэлби сынньа-сынньа, наар хаппыыста буспут кураанах уутун иһэрдэ-иһэрдэ, 1944 сыл балаҕан ыйыттан 1945 сыл муус устар ыйыгар диэри Гильпольстайн фабрикатыгар үлэлэппиттэр.
Лааҕыр олоҕуттан биир түгэни кэпсиир эбит. Ньиэмэстэр эт, балык кэнсиэрбэтин сиэн баран, тобоҕор мас көөбүлүн булкуйан толорбут бааҥкаларын билиэннэйдэргэ быраҕаллар. Ону хоргуйан өлөөрү сылдьар эрэйдээхтэр былдьаһа-былдьаһа сиэн, күөмэйдэрэ бааһыран, ас барбат буолан, сордонон өлөллөрө үһү.
Хос эһэм өлөр күнэ төһө хаалбытын ааҕа нэһиилэ сырыттаҕына, 1945 сыл муус устар 24 күнүгэр лааҕырдарын Америка саллааттара ылбыттар. Онтон сэбиэскэй сэриилэргэ бэриллэн, хос-хос бэрэбиэркэ, доппуруос, боппуруос бөҕөнү баран, билиэҥҥэ түбэһэригэр буруйа суоҕа бигэргэтиллэн, от ыйын 2 күнүгэр доруобуйатын туругунан, армия кэккэтиттэн босхоломмут. Хата, сэбиэскэй саллаат аатын-суолун толору чөлүгэр түһэрбиттэр. 1945 сыл балаҕан ыйын 2 күнүгэр дойдутугар эргиллэн кэлэн, барыларын соһуталаабыт уонна үөрдүбүт. 1943 сыл сааһыгар кини сэриигэ өлбүтүн туһунан биллэрии кэлбит эбит!
Ол да иһин Ильмень күөл кытылыгар туруоруллубут пааматынньыкка өлбүт саллааттар ортолоругар мин хос эһэм аата сурулла сылдьар. Аны туран, ыстаап суруксутун сыыһатынан, баҕар, дьолго буолаарай, аата Ефим диэн сыыһа суруллубут.
Оттон Ефрем Семенович Куприянов ньиэмэс кыыллыы дьайыытыгар бэриммэккэ, өлөрү кыайан, билиэннэйдэр лааҕырдарыттан тыыннаах эргиллэн кэлбитин иһин, сэбиэскэй бырабыыталыстыбаттан “Кыһыл Сулус” уордьанынан, “Германияны кыайыы иһин” мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Покровскайга, Өлүөхүмэҕэ үлэлээбит. Онтон кэргэнэ Ларионова Евдокия Романовна дойдута Мэҥэ Хаҥалас Хаптаҕайыгар көһөн кэлбиттэр. Кинилэр сэттэ оҕолонон, барыларын атахтарыгар туруоран, элбэх сиэннэнэн, хос сиэннэнэн баран, бу атааннаах-мөҥүөннээх орто дойдуттан барбыт.
Ильмень күөл кыргыһыытыгар охтубут саха буойуоннарыгар сахалыы ураһа быһыылаах пааматынньык 2000 сыл ыам ыйын 19 күнүгэр туруоруллубута.
Ким да умнуллубат, туох да умнуллубат!
Дьулусхан НЕУСТРОЕВ, VIII кылаас.
Чычымах, Таатта.
ХААРТЫСКАҔА: Ильмень күөлгэ пааматынньык.
Навигация по записям
Кыргыһыы бойобуой сурунаалыттан
Ржев-Вязьма туһаайыыга
«Он отдал самое дорогое — жизнь…»
Администратор 31.10.2018
«Курскайдааҕы кыргыһыыга охтубут»
Администратор 22.10.2018
«Воины бессмертного полка…»
Администратор 22.10.2018
Добавить комментарий Отменить ответ
Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *
Комментарий *
Имя *
Email *
Сайт
Сохранить моё имя, email и адрес сайта в этом браузере для последующих моих комментариев.
Найти:
Мой дедушка неизвестный солдат
https://www.youtube.com/watch?v=AFROPjZ04So
Избранные записи
Адреса поисковых сайтов
Администратор 18.04.2018
Свежие записи
Обращение Башарина К.Г. — «ЗА ТРЕЗВУЮ ЖИЗНЬ»
Администратор 31.12.2021
Алмазный ринг Георгия Свиридова
Администратор 19.10.2022
ДОЛГОЕ ЭХО КОРЕИ
Администратор 17.10.2022
ПРИГЛАШАЕМ ВАС НА ПРЕЗЕНТАЦИЮ КНИГИ НИКОЛАЯ ЛУГИНОВА «МАТЬ ЧИНГИСХАНА»
Администратор 11.10.2022
Жизнеутверждающая философия фильмов Прокопия Ноговицына
Администратор 04.10.2022
Петр Бекетов – апостол государев
Администратор 26.09.2022
100 ЛЕТ ЯКУТСКОЙ АССР
Администратор 22.08.2022
Архивы
Октябрь 2022 (4)
Сентябрь 2022 (1)
Август 2022 (2)
Июль 2022 (1)
Июнь 2022 (1)
Май 2022 (3)
Апрель 2022 (4)
Март 2022 (2)
Февраль 2022 (2)
Январь 2022 (3)
Декабрь 2021 (2)
Ноябрь 2021 (4)
Октябрь 2021 (4)
Сентябрь 2021 (1)
Август 2021 (4)
Апрель 2021 (1)
Март 2021 (1)
Февраль 2021 (1)
Январь 2021 (1)
Декабрь 2020 (4)
Ноябрь 2020 (6)
Октябрь 2020 (6)
Сентябрь 2020 (2)
Апрель 2020 (3)
Март 2020 (7)
Февраль 2020 (1)
Январь 2020 (1)
Декабрь 2019 (5)
Ноябрь 2019 (8)
Октябрь 2019 (8)
Сентябрь 2019 (4)
Август 2019 (6)
Июль 2019 (8)
Май 2019 (1)
Апрель 2019 (5)
Март 2019 (2)
Февраль 2019 (5)
Декабрь 2018 (11)
Ноябрь 2018 (14)
Октябрь 2018 (17)
Сентябрь 2018 (17)
Август 2018 (27)
Июль 2018 (15)
Июнь 2018 (16)
Май 2018 (24)
Апрель 2018 (21)
Март 2018 (3)
Февраль 2018 (3)
Январь 2018 (2)
Декабрь 2017 (5)
Ноябрь 2017 (4)
Октябрь 2017 (17)
Сентябрь 2017 (1)
Май 2016 (14)
Апрель 2016 (23)
Ноябрь 2014 (1)
Рубрики
Рубрики Выберите рубрику Без рубрики (17) Видеоматериалы (12) Действительные члены (37) Избранное (1) Новости (231) В мире и России (78) В республике (77) Вести из улусов (3) Даты и события (89) Проекты, конкурсы (104) Проект «Мой дедушка- неизвестный солдат» (97) Конкурсные работы по проекту «Мой дедушка- неизвестный солдат» (32) Новости: «Мой дедушка- неизвестный солдат» (54) Публикации: «Мой дедушка- неизвестный солдат» (54)
|
oscar
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.